© Alessandra Tarantino / AP
OPINIONS

Η Ιταλία μόλις έκανε ένα βήμα πιο κοντά στον φασισμό

Πώς και γιατί η εκλογική νίκη της Giorgia Meloni και των Αδελφών της Ιταλίας βυθίζει τόσο τη χώρα όσο και ολόκληρη την Ευρώπη σε ένα βαθύ πολιτικό σκοτάδι.

Εμπρός ολοταχώς προς τον πολίτικο γκρεμό με τα φρένα σπασμένα· με μία ακροδεξιά υποψήφια πρωθυπουργό να κρατάει δύο πεπόνια -ως ευθεία παραπομπή στο όνομά της- σε μία προσπάθεια να δείξει ότι δε μασάει, δεν καταλαβαίνει χάρο και βγαίνει πάντα νικήτρια. Θα μπορούσε να ήταν ένα πολύ κακό σενάριο επιστημονικής φαντασίας για ιταλικό b-movie, είναι όμως πέρα για πέρα αληθινό: οι ιταλικές εκλογές έβγαλαν νικητή τον (ακρο)δεξιό συνασπισμό του οποίου ηγείται η Giorgia Meloni. Άλλη μία ένδειξη, δηλαδή, πως «κάτι είναι πολύ σάπιο στο βασίλειο της Ευρώπης».

«Αυτή είναι μία νύχτα τιμής για τους Αδελφούς της Ιταλίας, είναι απλά η αρχή και όχι το τέλος της διαδρομής» δήλωσε η -όπως όλα δείχνουν- νέα πρωθυπουργός της Ιταλίας. Για ποιον λόγο όμως η νίκη της έφερε συναισθήματα απελπισίας και τρόμου στα δημοκρατικά μυαλά της Ευρώπης; Άλλωστε, πρόσφατα δήλωσε πως ο «φασισμός έχει παραδοθεί στην ιστορία» και η ίδια νιώθει πιο κοντά στα συντηρητικά κόμματα των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας. 

Μήπως, λοιπόν, κινδυνολογούμε άνευ λόγου και αιτίας; Υπάρχουν ενδείξεις, σύμβολα, χαιρετισμοί αλλά και δηλώσεις της ίδιας της Giorgia Meloni που όχι απλά εγείρουν ερωτήματα, αλλά προκαλούν σύγκρυο: «Ο Μουσολίνι ήταν ένας καλός πολιτικός και ό,τι έκανε το έκανε για την Ιταλία» είχε δηλώσει (ανερυθρίαστα) σε παλιότερη συνέντευξή της στη γαλλική τηλεόραση. 

Ναι, αλλά αυτό ήταν πριν περίπου 25 χρόνια. Σίγουρα, το να θεωρούμε όμως ότι οι πολιτικοί φασιστικής ιδεολογίας (σ.σ: δεν μπορεί να είσαι κάτι άλλο όταν βγάζεις λάδι τον Μουσολίνι) μπορούν να αλλάξουν, χωρίς να έχουν πρώτα αποκηρύξει το παρελθόν τους, μπαίνει στην ίδια σφαίρα λογικής με την περίφημη φράση του τότε δημοσιογράφου και νυν βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος, Μπάμπη Παπαδημητρίου, περί μίας συνεργασίας με μία «πιο σοβαρή Χρυσή Αυγή».

Δεν είναι όμως απλά η δήλωση της Meloni, είναι κάτι πιο βαθύ που λερώνει τους Fratelli d’Italia και πολύ σύντομα όλη την πολιτική σκηνή της Ιταλίας: Το κόμμα αποτελεί συνεχιστή του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος (1945-1995), ενός πολιτικού σχηματισμού που ιδρύθηκε από Ιταλούς φασίστες. Ναι, φασίστες, όχι απλά ακραίους δεξιούς. Φασίστες, τόσο απλά.

Η φλόγα στο logo των Αδελφών της Ιταλίας είναι ευθεία αναφορά στο σύμβολο που χρησιμοποιούσε ο πολιτικός πρόγονος του κόμματος της Meloni. Αλήθεια, πώς θα μας φαινόταν να έρθει πρώτο κόμμα στις ελληνικές εκλογές ένας σχηματισμός που χρησιμοποιεί τον φοίνικα ο οποίος γεννιέται ξανά από τις στάχτες του; Θα ήμασταν ΟΚ με το χουντικό αυτό σύμβολο;

Η Giorgia Meloni δεν έκρυψε ποτέ ότι πιστεύει στον εθνικισμό και τον ευρωσκεπτικισμό, ενώ πολύ ψηλά στην πολιτική της ατζέντα φιγουράρουν η μηδενική ανοχή στο μεταναστευτικό καθώς και η φανερή απέχθεια προς την LGBTQ+ κοινότητα.

Όσο για την περιβόητη ανάρτηση με τα πεπόνια στο TikTok; Αυτή μοιάζει βγαλμένη από το εγχειρίδιο της αμερικανικής alt-right και του Donald Trump· τα πάντα επιτρέπονται στην πολιτική, όσο τοξικά και αν είναι, όλα τα ψέματα μπορούν να είναι αλήθεια (αν, βέβαια, τα πουλήσεις σωστά). Η συνταγή για μία υπέροχη νεοφασιστική σαλάτα, με άλλα λόγια.

Δεν μας έφτανε, λοιπόν, ο Matteo Salvini και η Λέγκα του Βορρά να ανάβει φωτιές στο έκρυθμο πολιτικό τοπίο της Ευρώπης με την ακροδεξιά ρητορική του, τώρα στην κορυφή θα βρίσκεται η Giorgia Meloni που κάνει τον τελευταίο να ακούγεται «δημοκράτης». (Όσο για το γεγονός πως ο Silvio Berlusconi είναι ο πιο μετριοπαθής του εν λόγω συνασπισμού κομμάτων, το μοναδικό που μπορεί να γραφτεί είναι αυτό που ειπώθηκε στην αρχή του κειμένου περί κακού σεναρίου επιστημονικής φαντασίας).

Σίγουρα, η Meloni θα βάλει νερό στο κρασί της για να εμφανιστεί στο παγκόσμιο πολιτικό προσκήνιο με λιγότερες γωνίες. Άλλωστε, είναι ένα τρικ που έχουμε δει να χρησιμοποιούν και άλλοι φασίστες: Ο Νίκος Μιχαλολιάκος της Χρυσής Αυγής ποτέ δεν αποδέχτηκε τη λατρεία του για τον Χίτλερ μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες, παρότι σε παλιότερα κείμενά του τον αντιμετώπιζε ως πολιτικό μέντορα. Ευτυχώς, όμως, scripta manent.

Το ποιο θα είναι το αντίκτυπο της εκλογικής νίκης της Giorgia Meloni φαίνεται ήδη από το ποιοι έχουν τρέξει να τη συγχαρούν, με πρώτο-πρώτο τον επίσης επικίνδυνο ακροδεξιό πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, Viktor Orban. Καλό είναι, μάλιστα, να μην ξεχνάμε ότι πριν λίγες μέρες ένα άλλο νεοφασιστικό κόμμα, οι Σουηδοί Δημοκράτες, βρέθηκε στον κυβερνητικό σχηματισμό της Σουηδίας. Ναι, όντως, όπως το είπε η διαφαινόμενη νέα πρωθυπουργός της Ιταλίας: αυτό δεν είναι το τέλος, είναι μόλις η αρχή (της κατηφόρας να συμπληρώσουμε).

Ο πολιτικός γκρεμός είναι μπροστά και, δυστυχώς, η Ευρώπη δείχνει έτοιμη να βουτήξει – η Ιταλία μόλις πήδηξε στο κενό, κάνοντας ένα βήμα πιο κοντά στον φασισμό, ακριβώς 100 χρόνια μετά την «Πορεία προς τη Ρώμη», το πολιτικό συμβάν δηλαδή που έδωσε την εξουσία στον Μπενίτο Μουσολίνι.