Η θάλασσα φλέγεται αλλά τουλάχιστον δεν χρησιμοποιούμε καλαμάκια

Θυμάστε φαντάζομαι την προηγούμενη επίσκεψη του Καρόλου και της Καμίλα το 2018 στην Αθήνα. Το ζευγάρι είχε εντάξει στην επίσκεψή του την Πλατεία Αγίας Ειρήνης με παρατεταγμένους μπροστά του διαφόρων ειδών ελληνικούς καφέδες τους οποίους δοκίμασε έναν προς έναν χωρίς όμως να χρησιμοποιήσει καλαμάκι. Επρόκειτο για μία υπέροχη σκηνή όπου η βασιλική οικογένεια και η ελληνική μικροαστική τάξη κοίταγαν ο ένας τον άλλον ως εξωγήινο. Δεν ήταν φυσικά ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που συνέβαινε αυτό. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ελάχιστοι στην Ελλάδα είχαν κάτσει να ασχοληθούν στα σοβαρά με την αρνητική επίδραση που έχουν τα καλαμάκια στο περιβάλλον.

Από εκείνη την επίσκεψη του Καρόλου πέρασαν τρία χρόνια και κάποιοι αιώνες. Μεσολάβησε μία πανδημία, mega-καύσωνες, αδιανόητα εκτεταμένες πυρκαγιές και ένα πύρινο μάτι που φλέγεται εντός μία υδάτινης κόλασης. Α και πολλές συζητήσεις για καλαμάκια. Διαφόρων ειδών καλαμάκια. Βιοδιασπώμενα, ειδικά που καταστρέφονται μάλιστα πριν καν τελειώσεις τον καφέ σου, μακαρόνια, φυσίγγια. Καλύτερη λύση όλων ήταν τελικά η πλήρης εξορία τους από τις ζωές μας. Πριν συνεχίσουμε όμως να μιλάμε για καλαμάκια, διακόπτουμε για διαφημίσεις…

Είναι πολύ πιθανόν την ώρα ακριβώς που η θάλασσα φλεγόταν ως μάτι του Σάουρον, αρκετά αλλά όχι πάρα πολλά χιλιόμετρα μακριά, σε κάποια από τις εναλλακτικές γειτονιές της Αθήνας, ένας ευαισθητοποιημένος millennial να παράγγελνε το gin του ζητώντας να έρθει αυτό χωρίς καλαμάκι. Ή έστω να έρθει μαζί του εφόσον όμως το τελευταίο είναι βιοδιασπώμενο. Και πολύ καλά έκανε από την πλευρά του.

Μην παρεξηγηθώ. Το να μη χρησιμοποιείς καλαμάκι για να πιεις τον φρέντο ή το ποτό σου είναι κάτι καλό. Ένας τελείως καθημερινός και έμπρακτος τρόπος να βοηθήσεις από τη μεριά σου στη σωτηρία του περιβάλλοντος (;). Επίσης, -και ίσως αυτό είναι ακόμα σημαντικότερο- μία μέθοδος να το επαναφέρεις ως προβληματισμό όλο και πιο συχνά στο κεφάλι σου.

Χρειάζεται και αυτό, καθώς υπάρχει μία πολύ ενεργή αντίφαση. Η καταστροφή του περιβάλλοντος μάς παρέχει μερικές συγκλονιστικά τρομακτικές εικόνες, από αυτές που οι παραγωγοί στο Hollywood ξοδεύουν εκατομμύρια για να τις υλοποιήσουν. Εμείς τις έχουμε μπροστά μας και τζάμπα. Παρόλα αυτά με κάποιον μαγικό τρόπο δεν τραβάνε το ενδιαφέρον μας. Τα ταμεία είναι άδεια. Μας φαίνεται απίστευτα βαρετό να μιλάμε για το περιβάλλον.

Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Δυστυχώς, η σημασία που δίνουμε στα πράγματα συνδέεται άμεσα με την ικανότητά τους να αποσπούν την προσοχή μας. Με αυτόν τον χλιαρό και απολίτικο τρόπο που αντιμετωπίζουμε την προστασία του περιβάλλοντος πλέον, σαν να μας δίνει οδηγίες ο παθολόγος να τρώμε φρούτα και λαχανικά, μάλλον χάνουμε και τον προσανατολισμό μας.

Δεν είναι, εξάλλου, ιδιαίτερα πρωτότυπο. Υπάρχει μία τεράστια γκάμα πραγμάτων που μας απασχολούν με παρόμοιο τρόπο. Πολύ σύνθετα και πολύ σοβαρά προβλήματα στα οποία δίνουμε πολύ απλές και τελείως αναποτελεσματικές απαντήσεις μάλλον περισσότερο για να νιώσουμε καλά με τον εαυτό μας. Το πρόβλημα όμως εδώ είναι διπλό: α) η επιτακτικότητα του ζητήματος που τελικά αφορά εμάς και όχι τις μελλοντικές γενιές και β) η λάθος πλαισίωσή του.

Το να ασχολούμαστε με τα καλαμάκια έχοντας πια μπει για τα καλά σε μία πολύ δύσκολη φάση είναι σαν να έρχονται εξωγήινοι εισβολείς με υπερανεπτυγμένες τεχνολογίες πολέμου και εσύ να τους πετάς πέτρες. Ναι, μπορεί να πετύχεις στο κεφάλι κάποιον από αυτούς. Μπορεί δε να είναι το μεγάλο τους στρατηγικό κεφάλι αυτό που θα πετύχεις. Σίγουρα ένιωθες καλά τη στιγμή που πέταγες την πέτρα και σίγουρα από το να μην κάνεις τίποτα, κάτι είναι και αυτό. Δεν μπορεί όμως αυτή να είναι η κύρια στρατηγική σου για να σώσεις τον κόσμο.

Δυστυχώς, τα προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε στον πολύ δύσκολο δρόμο να σώσουμε οτιδήποτε μπορεί να σωθεί είναι πολύ μεγαλύτερα. Όπως είναι και τα συμφέροντα που θα στηθούν απέναντί μας. Μεγαλύτερα φαντάζομαι από τους ισχυρότερους παραγωγούς καλαμακίων στον πλανήτη. Μπορεί δε ενδεχομένως να χρειαστεί να θυσιάσουμε πολύ περισσότερα κομμάτια που στην παρούσα μας ζωή μας βολεύουν απερίγραπτα. Άλλωστε, όσο και αν δεν θέλουμε να το δούμε ως τέτοιο, το ζήτημα της καταστροφής του περιβάλλοντος είναι πολιτικό. Με την πιο στενή και την πιο συγκεκριμένη έννοια του όρου.

Είναι επείγον να κοιτάξουμε το πρόβλημα στα μάτια ως αυτό που είναι. Χωρίς υπεκφυγές και δασκαλίστικες συστάσεις γενικού καλού. Δεν είναι γενικό το καλό από τη στιγμή που κάποιοι κερδίζουν. Όπως και να έχει πάντως μάλλον είναι ήδη πολύ αργά. Ας λέμε όμως ότι τουλάχιστον προσπαθήσαμε.