Kι όμως η τηλεόραση μπορεί ακόμα να εκλέγει βουλευτές

Μέσα στο χάος που το διακρίνει, το Internet γίνεται ένας χώρος που γεννά αντανακλαστικά μια αγωνία, μια ανάγκη να αποκτήσεις έναν έλεγχο πάνω σε αυτό το χάος. Και αυτός ο έλεγχος έρχεται με το να αρχίσουμε να βλέπουμε όλο και περισσότερα πράγματα που μας μοιάζουν: στο fb κάνουμε μπλοκ όταν τσαντιζόμαστε, κάνουμε λάικ σε σελίδες με τις οποίες κατά βάση συμφωνούμε, αλγοριθμικά μας εμφανίζονται στην αρχική σελίδα οι άνθρωποι με τους οποίους συμφωνούμε, αυτοί που μας μοιάζουν. Και όλο αυτό δημιουργεί ένα συντριπτικό echo chamber. Θεωρούμε ότι όλα εκεί έξω είναι όπως η στρεβλή εικόνα που μας δημιουργούν οι αρχικές μας στο facebook, τα μαγαζιά που πίνουμε το ποτό μας, οι κοινοί μας γνωστοί. Ότι ο στενός μας κύκλος είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας εκεί έξω.

Θεωρούμε, λοιπόν, εμείς ως η γενιά που μεγάλωσε μέσα στο internet, ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο έξω από αυτό, ότι η τηλεόραση, οι εφημερίδες και το ραδιόφωνο έχουν πεθάνει και ότι όλο το πολιτικό παιχνίδι παίζεται στο ίντερνετ. Αφού δεν την πολυανοίγουμε την τηλεόραση και οι μισοί μας φίλοι δεν έχουν καν. Έλα όμως που οι εκλογές αυτές και τα χθεσινά αποτελέσματα μάς έδειξαν ακριβώς το αντίθετο. Η τηλεόραση είναι ακόμα εδώ και είναι ακόμα εδώ, γιατί φέρνει μια τάξη μέσα στο χάος της πληροφορίας.

Αρκεί να κοιτάξει κανείς ποιοι εκλέγονται στην επόμενη Βουλή, και θα καταλάβει τη δύναμή της. Στις μεγάλες περιφέρειες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη εκλέγονται ουσιαστικά όσοι βλέπαμε κατά την προηγούμενη περίοδο στην τηλεόραση. Ουσιαστικά, όσο μεγαλύτερη προβολή έχεις σε αυτή, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχεις να εκλεγείς. Ταυτόχρονα, οι περισσότεροι τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι που κατέβηκαν με τα δύο μεγάλα κόμματα, πέτυχαν. Μαζί τους ονόματα όπως ο Κυρανάκης, η Κεραμέως,  ο Τζανακόπουλος, ο Ζαχαριάδης, ο Παπαχριστόπουλος. Aκόμα και στο ΚΚΕ η Σεμίνα Διγενή πήγε εξαιρετικά και η Ελένη Γερασιμίδου ανανέωσε τη θητεία της πριν τελικά παραιτηθεί.

Aπό την άλλη, ο Κυριάκος Βελόπουλος και η Ελληνική Λύση κατάφερε να ξεχωρίσει από ένα άλλο σωρό κομμάτων και συνδυασμών που κινούνται στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας και προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τα απόνερα της Συμφωνίας των Πρεσπών. Και το κατάφερε αυτό πρώτα από όλα από το βήμα που του έδωσαν, αρκετούς μήνες πριν τις εκλογές, τα συστημικά κανάλια αλλά και από την εκπομπή που έχει σε ένα περιφερειακό κανάλι, κατά τη γνώριμη τακτική του πολιτικολογούντος τηλεπωλητή, η οποία καθώς φαίνεται αποδίδει.

Την ίδια στιγμή, από όσους έφυγαν από τον ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο της στροφής του και της συμφωνίας με τους δανειστές, άντεξαν οι δύο πιο τηλεοπτικές φιγούρες. Παρότι, λοιπόν, η Λαϊκή Ενότητα πήρε ένα μεγάλο μέρος των μηχανισμών του ΣΥΡΙΖΑ απέτυχε παταγωδώς με 0,28%. Από την άλλη, η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου δείχνει εντυπωσιακά ανθεκτική κρατώντας δυνάμεις του 1,5%, την ώρα που ο Γιάνης Βαρουφάκης μπήκε σχεδόν από το πουθενά στη Βουλή. Ο δεύτερος είναι ο υπουργός οικονομικών που πήγαινε με πέτσινο μπουφάν σε συνάντηση με τον Άγγλο ομόλογό του και ο τύπος που sent his regards στον Ντάισελμπλουμ, η πρώτη είναι αυτή που είπε “τι είπατε” στη Σία Κοσιώνη και δημιούργησε πολλούς καυγάδες εντός Βουλής.. Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης όμως δεν είχε κάποια τηλεοπτική εμφάνιση καθόλη την περίοδο της διαπραγμάτευσης αλλά και κατά την αποχώρησή του από την κυβέρνηση και το κόμμα. Δεν του έμεινε κάποιο χαρακτηριστικό πάνω στο οποίο θα μπορούσε να χτίσει το συμβολικό του κεφάλαιο. Δεν έγινε χαρακτήρας τηλεοπτικός.

Δεν είναι βέβαια ασήμαντη για την έκβαση των προχθεσινών αποτελεσμάτων και η πολύ σκληρή κριτική των περισσότερων τηλεοπτικών καναλιών προς τον ΣΥΡΙΖΑ και αυτό δεν αφορά τόσο την ίδια την κριτική. Όσο και αν χτυπιόμαστε στο internet, όσο και αν υπάρχει ένας φαινομενικός ή και πραγματικός εκδημοκρατισμός της πληροφορίας, τα τηλεοπτικά κανάλια έχουν ακόμα αυτό που ήταν ανέκαθεν η μεγαλύτερη δύναμή τους. Θέτουν την ατζέντα. Το ίντερνετ συνήθως ακολουθεί. Σχολιάζει. Καμιά φορά θέτει τους όρους και τη φόρμα των συζητήσεων. Δεν θέτει όμως με την ίδια ισχύ την ατζέντα. Σε ένα απλουστευτικό σχήμα, το διαδίκτυο θέτει τους όρους του σχολιασμού, ενώ η τηλεόραση το αντικείμενό του.

Ζούμε στην εποχή της απόλυτης κυριαρχίας της οπτικής κουλτούρας. Ζούμε επίσης στην εποχή την μετά την απόλυτη κυριαρχία του ίντερνετ. Τώρα που η ελευθερία και η χαώδης εικόνα της πρώτης εποχής συμμαζεύεται. Τα torrents γίνονται στριμάδικα, τα bloggerάδες μπήκαν στα social media. Η τηλεόραση, λοιπόν, γίνεται το μέσο που μπορεί, μέχρι να σταθεροποιηθεί ο δημόσιος λόγος στο διαδίκτυο, να κρατήσει ένα κοινό πλέγμα αναφορών, να θέτει ατζέντες, να δημιουργεί celebrities, να κατασκευάζει ένα κοινό, ακριβώς επειδή -σε αντίθεση με το internet- απευθύνεται σε όλους με τον ίδιο τρόπο. Γίνεται μια μηχανή παραγωγής αντικειμένων σχολιασμού για το ίντερνετ.

Το ίντερνετ από την άλλη θα δυναμώνει. Ήδη υπάρχει ένα κομμάτι του εκλογικού σώματος που επηρεάζεται πολύ περισσότερο από αυτό. Εξάλλου, έρευνες δείχνουν ότι αυτοί που ενημερώνονται από το διαδίκτυο και τα social media είναι πολύ περισσότεροι από αυτούς που ενημερώνονται από την τηλεόραση και τα έντυπα, ενώ ο σχολιασμός της επικαιρότητας είναι ένα πράγμα που γίνεται συντριπτικά περισσότερο στο ίντερνετ. Ακόμα όμως οι συνθήκες είναι υπό διαμόρφωση. Η τηλεόραση θα συνεχίσει να είναι mainstream, ακόμα και αν αφορά λιγότερους ανθρώπους.

Οι νέες κουλτούρες απαιτούν και νέους τρόπους να μιλήσεις γι’αυτές. Το ίντερνετ μελλοντικά, ιδίως όταν προσελκύσει ακόμα περισσότερα κεφάλαια, είναι προφανές ότι θα κυριαρχήσει. Ήδη το έχει κάνει σε μεγάλο μέρος, ήδη τα κανάλια κάνουν νούμερα, όταν καλούν ανθρώπους που έγιναν γνωστοί στο ίντερνετ. Παρόλα αυτά η τηλεόραση δεν έχει ακόμα χάσει τον ρόλο της. To βέβαιο, λοιπόν, είναι ότι έχουμε βιαστεί να μιλήσουμε για την μετα-τηλεοπτική εποχή. Η τηλεόραση θα είναι εκεί για αρκετά ακόμα χρόνια επιτελώντας έναν ρόλο που δεν μπορεί να παίξει το ίντερνετ. Τον ρόλο που εξάλλου είχε πάντα. Να ομογενοποιεί το κοινό της.

(Κεντρική Φωτογραφία: Eurokinissi)