Ξεκόλλα επιτέλους απ’ το κινητό σου

Θα μπω στο θέμα γρήγορα: μήπως τελικά το έχουμε παρακάνει με τα κινητά και έχουμε εθιστεί; Απάντηση: ναι.

ΟΚ.

Αυτό.

Τα λέμε την άλλη βδομάδα.

Αρκεί νομίζω. Αφενός γιατί η απάντηση είναι προφανής και αφετέρου διότι τόσο μικρή πρέπει να είναι η ανάγνωση ενός κειμένου ώστε να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα αποσπαστείς και δεν θα το διαβάσεις διαγώνια. Δεν υπάρχει καν διαγώνιος για να το διαβάσεις διαγώνια. Είδες τι σου φτιάξαμε; Αναγκαστικά ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ ΟΛΗ ΤΗ ΓΑΜΗΜΕΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ.

Και ξέρεις γιατί έχει τόσο μεγάλη σημασία; Γιατί έτσι μας κατάντησαν οι αλήτες.

Smartphones αυτή η μάστιγα, λοιπόν. Εντάξει, όχι ακριβώς. Αλλά μήπως – λέω μήπως- πρέπει να χαλαρώσουμε λίγο τη φάση μας; Το γράφω δυνατά -ρισκάροντας να χαλάσω κι αυτό το πληκτρολόγιο – μπας και το διαβάσω κι εγώ.

Πριν μερικές ημέρες (ήταν πριν μερικούς μήνες, αλλά θα το παίξω ότι ήταν πιο πρόσφατα και ότι βγαίνω συνέχεια και όχι ότι τάχα χρωστάω αυτό το κείμενο στον Ηλία Αναστασιάδη από τότε) είχαμε πάει στην “Κρήτη” στην Κάνιγγος, με στόχο να φάω ΟΛΑ τα ντολμαδάκια (τα μοναδικά καλύτερα από αυτά που φτιάχνει η μάνα και η θεία μου). Καθίσαμε στο τραπέζι, παρήγγειλα δύο ντολμαδάκια, μίλησα τουλάχιστον 5 λεπτά για το πόσο γαμάτα ήταν τα ντολμαδάκια και τότε ήρθε η φώτιση: “λοιπόν, σήμερα δεν θα κοιτάξουμε καθόλου τα κινητά μας. Έχει ο καθένας δικαίωμα να το κοιτάξει μια φορά. Αν το κοιτάξει δεύτερη θα πληρώσει το τραπέζι”. Συμφωνήσαμε όλοι, αφού προηγήθηκαν “ναι , αλλά πρέπει να κοιτάξω μήπως με πάρει η μάνα μου που είναι με το παιδί” τα οποία χτύπησαν σε τοίχο. Τολμηρή απόφαση για την παρέα στην οποία έχουν ακουστεί πολλάκις φράσεις όπως: “μην αρχίσετε να μιλάτε πάλι για δουλειά γιατί έχω 20% μπαταρία”.

Ο ένας άρχισε να ιδρώνει.  Ο άλλος στριφογυρνούσε στην καρέκλα του, με στάλες ιδρώτα να κυλάει στο πρόσωπο του. Μετά από 15 λεπτά σηκώθηκε έντρομος, ρίχνοντας την καρέκλα προς τα πίσω. “Φτάνει. ΦΤΑΝΕΙ! Δεν αντέχω άλλο αυτό το μαρτύριο. Θα κεράσω… θα κεράσω εγώ”. Ο Γρηγόρης έπρεπε να μπει στο Whatsapp. Το Whatsapp νίκησε τον Γρηγόρη εκείνη την ημέρα.

Ένας μόνο σε όλο το τραπέζι δεν κοίταξε στιγμή το κινητό του. Ακριβώς (εγώ). Αν και για να είμαι ειλικρινής όταν φύγαμε κόλλησα το κινητό μου στο μάτι περίπου για 10 λεπτά, προσπαθώντας να καλύψω το χαμένο έδαφος. Πρέπει να μπήκα μέχρι και στο Linkedin για να δω τα requests. Διάβασα όλο το Sport24 και γενικά μπήκα σε όλες τις εφαρμογές που είχαν κόκκινα νούμερα να με καλούν να τις πατήσω.

Πλέον έχει καταντήσει γραφικό. Έχω πιάσει τον εαυτό μου να κάνει μηχανικές κινήσεις. Όπως μηχανικά ο καπνιστής ανάβει το τσιγάρο, χωρίς να έχει σβήσει το άλλο, έτσι κι εγώ με το που βγάλω την ταχύτητα μπροστά σε ένα κόκκινο φανάρι, θα πιάσω το κινητό. Χωρίς λόγο. Πολλές φορές και εν κινήσει. Άρρωστο. Πρόβλημα. Το παραδέχομαι.

Και δεν φταίει το αυτοκίνητο. Τα ίδια και χειρότερα χωρίς τιμόνι στα χέρια. Μπροστά από την τηλεόραση. Στα τάιμ-άουτ. Ή όταν στο Game of Thrones για παράδειγμα αρχίσουν να περπατάνε και όχι να μιλάνε.

Αλλά όλοι αυτό κάνουν. Οπότε μοιραία αυτό που γίνεται είναι ότι προετοιμάζεσαι κι εσύ να μιμηθείς μια αντίστοιχη συμπεριφορά. Αν δηλαδή η παρέα με το που κάτσει στο τραπέζι βγάλει το κινητό, εσύ τι θα κάνεις; Ακριβώς. Το ίδιο. Και μετά τα check-in (αυτή τη μάστιγα), τα “κλαίω” στο Facebook και τα “κουκλάρα μου εσύ” στο instagram είσαι σε θέση να ανταλλάξεις μια κουβέντα με τους ανθρώπους που επέλεξες να είσαι μαζί εκείνη τη στιγμή.

Για λίγο. Μέχρι να έρθει το φαγητό δηλαδή και ο χαζός της υπόθεσης να επιχειρήσει (λέξη κλειδί – κανείς δεν τα κατάφερε)  να σταματήσει το πιρούνι απ’ το να χαλάσει μια καλή φωτογραφία με φίλτρο Lo-Fi που θα ανέβει σε κάποιο feed. Κοίτα πόσο ωραίο είναι το φαγητό που δεν τρώμε γιατί το βγάζουμε φωτογραφία.

Οι τραγικές στιγμές της ανθρώπινης φύσης δεν σταματούν εκεί. Και δεν θα ξεκινήσω καν με τις selfies.

Πάρε για παράδειγμα την κατηγορία ανθρώπων που έχουν πάει σε συναυλία, ακούγεται το αγαπημένο τους τραγούδι και αντί – τι λέω κι εγώ ο τρελός – να το ακούσουν και να το απολαύσουν, βγάζουν το κινητό για να τραβήξουν ένα βίντεο με κακή εικόνα και κακό ήχο, το οποίο μάλιστα δεν θα δουν ποτέ.

Και όλα αυτά από έναν άνθρωπο που στον πίνακα μέτρησης της “αντικοινωνικότητας” βρίσκεται κάπου μεταξύ του τύπου από το ίδρυμα που τον έβγαλαν βόλτα την Κυριακή κάθεται σε μια γωνία και καπνίζει συνεχώς και του Τσιφ από την Φωλιά του Κούκου. Που επίσης χρησιμοποιεί πολύ το κινητό του όταν βαριέται (εγώ όχι ο Τσιφ), ή όταν θέλει να κάνει space out και να χαθεί στο χωροχρόνο του digital. Αλλά OK κάπου πρέπει να τραβήξουμε μια γραμμή. Εκτός αν εσάς δεν σας εκνευρίζει αυτό:

Όχι και στα αποδυτήρια.

Γενικότερα λέει ότι ο θεσμός των “feeds” (Facebook, Twitter κτλ) έχει πάρει την προσοχή μας, την έχει βάλει σε μια γωνία και τις ρίχνει απανωτά άπερκατ σαν τον ΜακΓκρέγκορ. Αλλά νομίζω ότι οι πρώτες “ψιλές” είχαν πέσει στην αρχή της προηγούμενης δεκαετίας. Φοιτητής (τότε λεγόταν φοιτητής, τώρα συνοδεύεται και από το “αιώνιος” – 4 μαθήματα το φελέκι μου) προσπαθούσα να μαζέψω την συγκέντρωση μου για περισσότερα από 2 λεπτά. Άδικος κόπος. Αδύνατο. Αποφάσισα από εκείνη την ημέρα να κατηγορήσω το ίντερνετ και όχι εμένα τον ίδιο που είμαι χασαπόσκυλο. Πλέον μπορώ να συγκεντρωθώ περίπου στα 3”. Ούτε ρακέτα να ‘ταν. Και με το που νιώσω οποιαδήποτε ένδειξη βαρεμάρας τα χέρια μου αναζητούν το κινητό και τα μάτια του το πλησιέστερο feed.

Τραγικό.

Ακολουθεί διάλειμμα με αριθμητικά στοιχεία. Για αυτό ΣΤΑΜΑΤΑ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΕΙΣ ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΑΓΩΝΙΑ. Το 2015 λέει το 64% των Αμερικανών ενηλίκων χρησιμοποιεί smartphone και συνολικά το 87% των ενηλίκων χρησιμοποιεί το ίντερνετ. Μια κάποια διαφορά από το 1994 για παράδειγμα που το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 14%. Και όλο αυτό το πραγματάκι, το Δεν Μπορώ Να Αφήσω Το Κινητό Μου Από Τα Χέρια, ονομάζεται επιστημονικά “phubbing”. Καλά το επιστημονικά το έβαλα εγώ. Δεν νομίζω να είναι και ο πιο επιστημονικός όρος. Το φαντάζομαι κάτι σαν το “Άτμινγκ”. Αλήθεια ποιος τα σκέφτεται αυτά; Υπάρχει κάποια παγκόσμια επιτροπή; Μια ομάδα ανθρώπων που κατέληξε στο “Μπραντζελίνα” ας πούμε; Τους φαντάζομαι πάντως σε ένα μεγάλο δωμάτιο να ρίχνουν ιδέες, να γράφουν προτάσεις με μαρκαδόρο στον άσπρο πίνακα.

-Phubbing! Phubbing.

-Ναι, διάολε, πολύ καλή η ιδέα σου.

Τέλος πάντων. Αποτελεί συνδυασμό των λέξεων “phone” και “snubbing”, το γνωστό σε όλους μας σνομπάρω. Εμείς το λέμε “έπιασες πάλι το κινητάκι σου”;

Το κακό στην όλη υπόθεση είναι ότι όλο αυτό έχει εξελιχθεί από ψυχολογική συνήθεια σε αποδεκτή κοινωνική συμπεριφορά. Ναι, ναι, όπως σας τα λέω. Το διάβασα στα ίντερνετς. Υπάρχει άμεση σύνδεση με την έλλειψη αυτοελέγχου και με ανάλογα χαρακτηριστικά με εθιστικές συμπεριφορές, σε σχέση για παράδειγμα με τον τζόγο. Η διαρκής ανανέωση των feeds προκαλεί μια ψηφιακή ικανοποίηση. Και δεν μιλάμε τώρα για καταστάσεις που συμβαίνουν συνήθως στην Κίνα όπου κάποιος πέθανε επειδή έπαιζε ηλεκτρονικά παιχνίδια 52 συνεχόμενες ημέρες. Συμβαίνει παντού. Και είμαι πεπεισμένος ότι σύντομα θα υπάρχουν κλινικές απεξάρτησης από το ίντερνετ. Και θα λέγονται κάπως έτσι UpXRTc. 

Σήκωσε το κεφάλι σου κοίτα γύρω σου. Αν δεν είσαι σπίτι μόνος τότε θα βρεις κάποιον να κοιτάει το κινητό του και να σε αγνοεί. Αν είσαι σπίτι μόνος, τότε εσύ είσαι αυτός που κοιτάει το κινητό του και διαβάζει αυτό το κείμενο, οπότε μπράβο σου.

Να το γράψω

και διαγώνια

για να

μην το χάσεις

με τίποτα

μπράβο σου.

Θα μου πεις τώρα πρώτη φορά συμβαίνει αυτό; Παλιότερα γινόταν με τον πατέρα και την εφημερίδα του. Ή αυτό το χαζοκούτι (αλήθεια ποιος το λέει έτσι) που αιχμαλώτισε τις οικογένειες μέσα στους τέσσερις τοίχους. Ή τις παιχνιδομηχανές που μάζεψαν τα παιδιά από τις αλάνες. Ή δεν ξέρω ‘γω τι. Αλλά τώρα πάει να γίνει περισσότερο από εκνευριστικό. Αν το κάνουν οι άλλοι, δηλαδή. Γιατί εγώ, ντάξει, να εδώ λίγο να απαντήσω λίγο στο messenger και να τσεκάρω στο Twitter μη συνέβη τίποτα.

Πέρα από την όποια πλάκα το όλο ζήτημα είναι τόσο υπαρκτό και μεγάλο που είναι λάθος να το αγνοήσουμε. Ειδικά με τα social media. Πέρα από μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν και κοινωνικό φαινόμενο. Που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Για παράδειγμα το ’80 η τηλεόραση ήταν μέρος της κουλτούρας. Δεν μπορούσαμε να την απομονώσουμε για παράδειγμα από το σχολείο και να κάνουμε ότι δεν υπάρχει, μέχρι δηλαδή να δημιουργηθούν μόνα τους τα όποια φίλτρα, του πόσο πολύ πρέπει να την παίρνουμε στα σοβαρά. Το ίδιο και με τα social media. Τα παιδιά πρέπει να προετοιμαστούν.

Γιατί όλο αυτό προχωράει. Και αλλάζει. Πάρτε για παράδειγμα το Snapchat. Χαστούκι στο πρόσωπο. Με το έξω του χεριού μάλιστα. Ήταν το πρώτο wake-up call ότι μεγαλώσαμε. Ούτε οι άσπρες τρίχες, ούτε η μέση που πονάει. Αυτό ήταν το πρώτο και πιο ηχηρό μήνυμα. Προσπαθούσαμε στο γραφείο να καταλάβουμε τι είναι και τι κάνει. Εκείνα τα λεπτά ένιωθα σαν τον πατέρα μου μπροστά στο DVD Player. Ανήμπορος. Φοβισμένος. Σαν μικρό παιδί που βλέπει για πρώτη φορά αεροπλάνο. Τι στο διάολο είναι αυτό και που χρησιμεύει.

Επομένως θα γίνεται χειρότερο. Σκέψου ότι εμείς ανακαλύψαμε τα smartphones στα 30. Ήμασταν η γενιά που χαιρόταν όταν βγήκε το πρώτο κινητό με φωτογραφική μηχανή, που εντέλει έβγαζε κάτι σαν φωτογραφία. Που έμοιαζε πιο πολύ με μια παλιά ελαιογραφία του Γκόγια. Τώρα, όμως, ο 3χρονος ανιψιός μου χειρίζεται την συσκευή του πατέρα του σαν χάκερ. Οι πιθανότητες να παίξει στην αλάνα, γκαζές, πεντόβολα και ξυλίκι. Μηδενικές. Αλλά αυτό είναι κάτι καλό. Σταμάτησαν τα παιδιά να παίζουν γκαζές, πεντόβολα και ξυλίκι απλούστατα γιατί ήταν τραγικά παιχνίδια. Και αυτά που βγήκαν ήταν πολύ καλύτερα, αλλά αυτό είναι εντελώς εκτός θέματος.

Τα σημερινά παιδιά μεγαλώνουν με τα δάχτυλα τους σε μια touch οθόνη. Και οι γονείς όχι μόνο το επιτρέπουν, αλλά τα ενθαρρύνουν κιόλας διότι τα κινητά και τα ipads λειτουργούν σαν πλανεύτρα. Τα μαγνητίζουν και τα απασχολούν. Μια μικρή νίκη για την ανθρωπότητα, οπότε.

Κανείς δεν λέει ότι τα smartphones είναι κακά. Το αντίθετο. Μας έχουν κάνει τη ζωή πολύ ευκολότερη. Σε σημείο που ΠΩΣ ΖΟΥΣΑΜΕ ΧΩΡΙΣ ΑΥΤΑ. Αλλά εντάξει να βρούμε κάπου και το μέτρο ειδικά σε ότι αφορά τις κοινωνικές μας συναναστροφές. Όχι, το check-in και πολύ περισσότερο τα like σε check-in δεν είναι κοινωνική συναναστροφή. Όχι, δεν χρειάζεται να κοιτάς τα μηνύματα σου κάθε λίγο και λιγάκι. Ούτε την άλλη εφαρμογή με τα μηνύματα. Ή την άλλη. Ή την τέταρτη που πραγματικά δεν ξέρεις τι διαφορετικό έχει από τις άλλες, αλλά την χρησιμοποιείς.

Οπότε μπορείς να αφήσεις το κινητό σου για να πούμε καμιά κουβέντα;

…

…

…

Το έκλεισες και μπήκες instagram, έτσι δεν είναι;