Μήπως προτιμάμε μοντέλα στον Παρθενώνα;

Βλάσφημο, ιερόσυλο, εξωφρενικό, ή ελιγμός, προσαρμογή, εναρμόνιση με την εποχή και τις νέες ανάγκες; Πεδίο δόξης -και μάχης- λαμπρό, θέμα που θα αναγεννούσε την εποχή της εικονομαχίας και της εικονολατρείας.

Πώς θα σας φαινόταν λοιπόν να βλέπατε τη Τζένιφερ Λόπεζ ξαπλωμένη στα μαρμάρινα λιοντάρια της Δήλου -όπως έκανε η Ζωή Λάσκαρη το 1985 σ’ εκείνη την αλησμόνητη γυμνή φωτογράφιση για το Playboy που προκάλεσε πόλεμο Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ- τη Ζιζέλ να περπατάει στον Παρθενώνα με τα ρούχα της να ανεμίζουν, τη θεϊκή Μόνικα Μπελούτσι να ποζάρει μέσα στο ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, ή ακόμα-ακόμα την ομάδα της Μπαρτσελόνα να τραγουδάει στο Ηρώδειο;

Βλάσφημο είπαμε; Εξαρτάται από την οπτική γωνία του καθενός. Γιατί όταν η Ρεάλ πριν λίγες μέρες υπέβαλε αίτημα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο να επιτραπεί σε συνεργείο της να κάνει γυρίσματα στην Ακρόπολη (με την ευκαιρία των αγώνων της με τον Παναθηναϊκό στο μπάσκετ), πολλοί το είδαν θετικά, αλλά υπήρξαν και έντονες αντιδράσεις.

“Αν δώσουμε το μνημείο στους Φρανκιστές της Ρεάλ, που είναι το έμβλημα του διεθνούς φασισμού, θα είναι το κορύφωμα“, είπε ο Νίκος Μπελογιάννης, γιος του ‘ανθρώπου με το γαρύφαλλο’, που έγινε έξαλλος στο ενδεχόμενο να δοθεί αυτή η άδεια. Το ΚΑΣ σκέφτηκε ψύχραιμα και έδωσε την άδεια. Γιατί αναμφίβολα είναι μια (ακόμα) τεράστια διαφήμιση για τη χώρα μας, μια (επιπλέον) ώθηση για τους τουρίστες. Είναι άραγε;

AP Photo/Ilias Koutoulogenis

Το ίδιο συμβούλιο έδωσε πράσινο φως για την πραγματοποίηση κινηματογραφικών γυρισμάτων στον αρχαιολογικό χώρο του Σουνίου για την πολύ σημαντική σειρά του BBC ‘Μικρή Τυμπανίστρια’, βασισμένη στο έργο του Τζον Λε Καρέ (αυτά τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν ήδη). Πώς πορευόμαστε λοιπόν; Δεν δίνουμε άδεια στους ‘Φρανκιστές’ αλλά δίνουμε στους υπόλοιπους; Και τι ακριβώς ζυγίζουμε γι’ αυτή την περίφημη άδεια;

Προφανώς το πρώτιστο είναι ο σεβασμός στα μνημεία, άρα το concept πρέπει να είναι προσεκτικό και αξιοπρεπές. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να γίνει διαφήμιση σουτιέν κάτω από τις Καρυάτιδες! Κι από εκεί και πέρα, πρέπει από τα γυρίσματα αυτά να βγαίνει ωφελημένη η Ελλάδα τόσο από οικονομικής πλευράς όσο και από θέμα διαφήμισης προς τα έξω (τεράστιο θέμα).

Το Gucci φόρεμα

Ένα χρόνο πριν, το κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο απέρριψε παμψηφεί το αίτημα του Οίκου Gucci για επίδειξη μόδας υψηλής ραπτικής στην Ακρόπολη.

“Ο ιδιαίτερος πολιτιστικός χαρακτήρας των μνημείων της Ακρόπολης δεν συνάδει με τη συγκεκριμένη εκδήλωση, καθώς πρόκειται για μοναδικά μνημεία και σύμβολα παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO“, ήταν η αιτιολόγηση του ΚΑΣ. Πολλοί συμφώνησαν απολύτως, άλλοι διαφώνησαν, η ιταλική εφημερίδα La Repubblica πανηγύρισε με το όχι.

“Η Ιστορία και η αξιοπρέπεια της Ελλάδας δεν πωλούνται. Είναι ανεκτίμητες αξίες. Και η Αθήνα, κατά το έβδομο έτος της οικονομικής κρίσης, λέει όχι στα χρήματα που προσφέρονται από τον Gucci για να επιτρέψει μια επίδειξη μόδας διάρκειας 15 λεπτών στην Ακρόπολη“, έγραψε ο δημοσιογράφος Έττορε Λιβίνι. Μπορεί να χάθηκαν πολλά χρήματα (κάποιοι μιλούν ακόμα και για δύο εκατομμύρια ευρώ από τον διάσημο οίκο μόδας και πολλά περισσότερα σε βάθος χρόνου) αλλά σώθηκε η αξιοπρέπεια.

“Η Ακρόπολη είναι όχι απλώς ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά ένα σύμβολο για όλη την ανθρωπότητα, που δεν μπορεί να μπαίνει σε εμπορικές συναλλαγές. Ο Παρθενώνας είναι το logo της Unesco. Επίσης γνωρίζετε όλοι την προσπάθεια και τον αγώνα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Μπορεί η χώρα μας να βρίσκεται σε μια δύσκολη οικονομική κατάσταση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να δίνουμε με αυτό τον τρόπο το σύμβολο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς για μια επίδειξη μόδας, που μπορεί να είναι υψηλής ραπτικής, αλλά δεν συνάδει με τον χαρακτήρα του χώρου. Είμαστε πάντα πρόθυμοι σε χορηγίες, τα μνημεία χρειάζονται συντήρηση και ανάδειξη. Υπάρχουν τα έργα που διεξάγονται μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, έχουμε και χορηγίες από άλλους φορείς“, είχε πει η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟΑ, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.

Η Ελένη Μπάνου, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, είχε πει ότι “αν δοθεί τώρα η Ακρόπολη στην Gucci, αύριο σε άλλη εταιρεία και μεθαύριο σε άλλη, τελικά αυτό το υπέρτατο μνημείο θα καταντήσει ένα σκηνικό, κάτι που δεν θα ήθελε κανείς να δει έτσι“. Από την πλευρά της η Gucci αντιμετώπισε στωικά το θέμα. “Η μόδα είναι περισσότερο τέχνη και πολιτισμός“, είπε ο εκπρόσωπός της.

Η ίδια εταιρεία πάντως είχε βεβαρυμμένο ιστορικό, αφού σε μια φωτογράφηση, τα γλυπτά των αετωμάτων του Παρθενώνα ντύθηκαν με πολύχρωμα ρούχα. Ρούχα για…θεές και θεούς. Ο Διόνυσος εμφανίστηκε με πολύχρωμο σορτς, γυναικεία τσάντα και λουλούδι στο αυτί, να τραβάει selfie. Ο Κέκροπας ήταν ντυμένος χίπης, ο Ιαλυσός φορούσε γυναικεία αξεσουάρ και η Καλλιρρόη έβλεπε το iphone της. Κι όλο αυτό προκάλεσε τεράστια κατακραυγή παγκοσμίως.

Τζένιφερ και Coca Cola

Μεγάλη φασαρία είχε γίνει και το 2008, όταν ο τότε υπουργός πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης, χωρίς να ερωτηθεί το ΚΑΣ, έδωσε άδεια για φωτογράφιση της Τζένιφερ Λόπεζ στην Ακρόπολη. Ακόμα μεγαλύτερος χαμός έγινε με μια διαφήμιση της Coca Cola, με το μπουκάλι της να αποτελεί κίονα του Παρθενώνα. Η εταιρεία δήλωσε ότι η διαφήμιση έγινε προκειμένου να ενισχυθεί η απόφαση της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής για την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996 (που έγιναν στην Ατλάντα). Πάντως η συγκεκριμένη ολοσέλιδη διαφήμιση έφτασε στα πέρατα του κόσμου και συζητήθηκε (αρνητικά και θετικά) παντού.

Κυνήγι θησαυρού και ταινίες

Η Ακρόπολη, εδώ και δεκαετίες, ήταν στο στόχαστρο μεγάλων οίκων μόδας και φωτογράφων, που κυνηγούσαν λυσσαλέα μια επίσκεψη στον ιερό βράχο, θεωρώντας ότι εκεί θα αποθεώσουν τη δουλειά τους (και τη διαφήμισή τους).

Το 1951 ο Κριστιάν Ντιόρ έβαλε επιλεγμένα μοντέλα του μα φωτογραφίζονται στις Καρυάτιδες -για το Παρί Ματς από τον διάσημο φωτογράφο της εποχής Ζαν Πιέρ Πεντρατζίνι- και το αποτέλεσμα ήταν συγκλονιστικό. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία με τα οκτώ μοντέλα -από χώρες συμμάχους της μεταπολεμικής Ελλάδας- έκανε το γύρο του πλανήτη! Είχε γίνει και το 1920 με την Ισιδώρα Ντάνκαν, το 1929 όταν η διάσημη Nelly φωτογράφισε μια Ουγγαρέζα χορεύτρια, τη Νικόλσκα.

Η ζήτηση πάντα ήταν τεράστια, το αποτέλεσμα εξαιρετικό τις περισσότερες φορές. Το ερώτημα είναι αν αυτές οι διαφημίσεις προσελκύουν τουρίστες στην Ελλάδα. Η απάντηση των ειδικών είναι ένα τεράστιο ναι. Αλλά ακόμα μεγαλύτερη διαφήμιση γίνεται με τις ταινίες που έχουν γυριστεί και που αποτελούν έναν τρομερό κράχτη.

Όταν το 1991 προβλήθηκε το ‘Μεντιτερανέο’ το οποίο κέρδισε το όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας (στην ταινία έπαιζε και η Βάνα Μπάρμπα) παρατηρήθηκε κοσμοσυρροή στο Καστελόριζο, εκεί που γυρίστηκε η ταινία. Ο κόσμος ανακάλυψε ένα συγκλονιστικό νησί που παρέπεμπε σε σκηνικό θεάτρου και μαγεύτηκε από την αδιανόητη ομορφιά του. Χαλασμός κόσμου για κάμποσα χρόνια έγινε στην Κεφαλονιά όταν προβλήθηκε το 2001 ‘Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι’, ενώ πανικός επικράτησε στη Σκόπελο, τη Σκιάθο και το Πήλιο όταν προβλήθηκε το 2008 το ‘Μάμα Μία’ με τη Μέριλ Στριπ. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις (και άλλες παλιότερες, στα Μετέωρα, τη Ρόδο, την Ύδρα, τη Σαντορίνη) όντως έγινε τρομερή διαφήμιση της Ελλάδας και με συγκεκριμένα οφέλη.

Φυσικά είναι ξεκάθαρο ότι άλλο το γύρισμα σε ένα μνημείο κι άλλο σε ένα νησί. Οι διαφορές είναι τεράστιες, όπως και οι συμβολισμοί. Κι επίσης, άλλο μια επίδειξη μόδας στη Φοντάνα ντι Τρέβι (όπως έκανε ο οίκος Fendi) κι άλλο στην Ακρόπολη ή στο Ηρώδειο. Με καθαρό μυαλό, σωστή αξιολόγηση και δίχως να προσβάλλεται κανείς, προφανώς με μέτρο (κληρονομιά που δεν ακολουθήσαμε ποτέ), μπορούν να γίνουν πολλά προς όφελος της Ελλάδας και μόνο.Αλλά η στείρα άρνηση είναι το ίδιο κακή με την πλήρη αποδοχή στα πάντα. Έτσι κυρία (εταιρεία) Γκούτσι; Να ξέρουμε τι λέμε και τι κάνουμε.