Νέα Σμύρνη: Τι έμαθε από την τηλεόραση κάποιος που δεν έχει social media

Παρά τα πολλά και υπεραναλυμένα κακά που έχει η βιαστική και μη έγκυρη ενημέρωση, όταν δεν γίνεται από επαγγελματίες, πολλές φορές τα social media έχουν κάνει πολύ καλύτερα τη δουλειά που θα έπρεπε να κάνουν δημοσιογράφοι. Συνήθως μάλιστα παρεμβαίνοντας και ανατρέποντας κυριαρχικές και βολικές αφηγήσεις γεγονότων. Ένα σύντομο ημερολόγιο του τι έχει συμβεί τις τελευταίες μόνο μέρες, αξίζει για να καταλάβουμε λίγο αυτό το χάος. Πώς είδε τα γεγονότα στη Νέα Σμύρνη κάποιος που δεν έχει πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα.

Κυριακή 9/3: Η ενέδρα των φαντασμάτων

Το μεσημέρι της Κυριακής εμφανίζονται τα πρώτα ρεπορτάζ από τη Νέα Σμύρνη. Μιλούν για μία ενέδρα που στήθηκε από 30 αναρχικούς προς ομάδα 4 αστυνομικών. Κατά την ενέδρα αυτή μάλιστα, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, υπάρχει και ένας ελαφρά τραυματισμένος.

Αν έκλεινε την τηλεόραση και τον υπολογιστή του εκείνη τη στιγμή, ο τηλεθεατής θα πορευόταν στο υπόλοιπό του απογεύματός του με βάση αυτή την είδηση. Το πιθανότερο βέβαια είναι ότι σε αυτή την παράλληλη πραγματικότητα θα ζούσαμε και οι υπόλοιποι. Οι παρευρισκόμενοι και οι αυτόπτες μάρτυρες θα ούρλιαζαν για την αλήθεια η οποία θα χωνόταν κάπου στα ψιλά γράμματα.

Παρόλα αυτά, οι αυτόπτες μάρτυρες ήταν πολλοί και το σημαντικότερο είχαν μαζί τους κινητά με κάμερες. Για περίπου ένα δίωρο, το βίντεο του άγριου ξυλοδαρμού έπεφτε στο newsfeed μας παράλληλα με την είδηση για «επίθεση στην αστυνομία». Το πρώτο δημοσιευόταν από πολίτες, ενώ η δεύτερη από τα μέσα. Η οργή ξεχείλιζε και σύντομα τα μεγάλα ειδησεογραφικά site αναπροσάρμοσαν σχετικά γρήγορα. Ακολούθησαν πολύ αργότερα και τα κανάλια.

Δευτέρα 10/3: Το όνομα του ξυλοκοπημένου

Μην μπορώντας να γίνει και αλλιώς, η καταδίκη για τις πρακτικές των αστυνομικών στη Νέα Σμύρνη είναι (σχεδόν) ομόθυμη. Ο τηλεθεατής όμως θα βρίσκει να παρεμβάλλεται και ένα δήθεν ουδέτερο «ό,τι και αν είχε προηγηθεί». Η νέα ιστορία είναι πως ήταν πράγματι ακραία η αντίδραση των αστυνομικών. Η υπόθεση της ενέδρας όμως ακόμα στο τραπέζι. Βέβαια, πρώτα τα βίντεο και μετά οι αυτόπτες μάρτυρες διαβεβαίωναν ότι δεν είχε προηγηθεί απολύτως καμία επίθεση και φυσικά καμία ενέδρα.

Ο άνθρωπος που δεν έχει social media, λοιπόν, μπορεί να μην ήξερε τι ακριβώς (δεν) είχε προηγηθεί. Από το πρωί όμως και χάρη στον βουλευτή Κωνσταντίνο Κυρανάκη ήξερε το όνομα αλλά και τις πολιτικές πεποιθήσεις του δαρμένου. Μάθαινε μάλιστα ότι επιχείρησε να πάρει το όπλο του αστυνομικού. Ισχυρισμός που χρειάστηκε μόνο ένα μικρό ζουμ για να καταρριφθεί στα κοινωνικά δίκτυα.

Στο μεταξύ, το βράδυ κυκλοφορεί βίντεο με αστυνομικούς να περνάνε με μηχανάκι και να σπάνε χωρίς λόγο το φανάρι ενός σταθμευμένου αυτοκινήτου. Το twitter κατακλύζεται με αστεία για το περιστατικό. Πολλά site αναπαράγουν το βίντεο. Μένει μέχρι εκεί. Η ΕΛ.ΑΣ με μία σύντομη και μάλλον βιαστική ανακοίνωση το διαψεύδει.

Τρίτη 11/3: Η συγκέντρωση στη Νέα Σμύρνη

Ανοίγοντας την τηλεόρασή του το απόγευμα της Τρίτης, μετά το supermarket, ο τηλεθεατής βλέπει πολλές φορές και από διάφορα πλάνα τον σοκαριστικό και απάνθρωπο ξυλοδαρμό ενός αστυνομικού. Τα νέα για την υγεία του αλλά και η πορεία του ασθενοφόρου (πολύ καλώς) παίζονται για περίπου δύο ώρες σε όλα τα κανάλια. Κάπου εκεί όμως οι απευθείας συνδέσεις κλείνουν.

Ακολουθεί ένα πογκρόμ αστυνομικής βίας που φανερά γινόταν με όρους αντεκδίκησης και χωρίς κανένα ουσιαστικό πλάνο. Πολίτες ξυλοφορτώνονται στον δρόμο, σε πιλοτές πολυκατοικιών, ακόμα και μέσα σε μαγαζιά. Υπάρχει και ένα καρέ από βίντεο κατοίκου που δείχνει έναν αστυνομικό να σημαδεύει με κάτι που μοιάζει με το περίστροφό του. Σε ένα άλλο μία γυναίκα χαστουκίζεται.

Τα κανάλια στη συντριπτική τους πλειοψηφία θα συνεχίσουν κανονικά το πρόγραμμά τους την ώρα που τα κοινωνικά δίκτυα βράζουν. Η ηρεμία και η τάξη είχε επιστρέψει στη Νέα Σμύρνη το βράδυ της Τρίτης. Αρκεί να μην ήσουν στη Νέα Σμύρνη.

Τετάρτη 12/3: Ψάχνοντας την Κανέλλη και το Υποκείμενο του Ρήματος

Την Τετάρτη το πρωί, πριν τη δουλειά, ανοίγει την τηλεόραση και βλέπει τη βουλευτίνα του ΚΚΕ, Λιάνα Κανέλλη. Aναφέρεται σε ένα βίντεο που το πιθανότερο είναι ότι δεν είδε ποτέ. Μία ομάδα αστυνομικών κινηματογραφείται να ουρλιάζει εκτός ελέγχου: «Πάμε να τους σκοτώσουμε. Πάμε να τους γαμήσουμε. Τελειώσανε». Ο παρουσιαστής της εκπομπής την κόβει στον αέρα έξαλλος, επειδή μετέφερε αυτούσια την κακή λέξη.

Το μεσημέρι, μετά το φαγητό, ανοίγοντας το κανάλι στην ΕΡΤ θα ακούσει το ρεπορτάζ για έναν εκ των συλληφθέντων στη Νέα Σμύρνη που έχει μία σύνδεση με τους Πυρήνες της Φωτιάς. Η σύνδεση είναι ότι είναι συνονόματοι. Αν δεν είχε γίνει μία διευκρινιστική ερώτηση, πιθανόν να μέναμε με αυτή την πληροφορία μέχρι σήμερα.

Το απόγευμα και αφού έχει κατακλείσει τα social media, το βίντεο που έφερε στην τηλεόραση η Λιάνα Κανέλλη θα παίξει κουτσουρεμένο στην τηλεόραση ως «πώς αντέδρασαν οι αστυνομικοί, όταν κατάλαβαν ότι ο συνάδελφός τους λείπει». Ταυτόχρονα, σε κάποιες εκπομπές παίζουν και μερικά από τα βίντεο που αστυνομικοί ξυλοφορτώνουν σε έξαλλη κατάσταση πολίτες. Η αφήγηση είναι ότι συνέχισε να υπάρχει ένταση στη Νέα Σμύρνη. Απρόσωπο ρήμα, χωρίς υποκείμενο και άρα χωρίς δράστη.

Στο τέλος της ημέρας, ο άνθρωπος που έβγαλε το video με τους αστυνομικούς να βρίζουν και να απειλούν, καταγγέλλει ότι δελτίο ειδήσεων παραποίησε το βίντεό του. Ο άνθρωπος χωρίς social media θα έβρισκε το υποκείμενο που έψαχνε παραπάνω. Την ώρα που στον ήχο ακούγεται καθαρά «πάμε να τους σκοτώσουμε», στον υποτιτλισμό διαβάζουμε ένα πανέμορφο «θα τον σκοτώσουν». Η ελληνική γλώσσα δεν έχει υποχρεωτική χρήση του υποκειμένου και αυτό καμιά φορά μπορεί να γίνεται βολικότατο.

Τηλεόραση και Νέα Σμύρνη

Μέσα σε ένα τριήμερο με την ατμόσφαιρα να μυρίζει παντού ένταση, οι πολίτες έχουν δύο τελείως διαφορετικές επιλογές και τελικά αναγνώσεις της πραγματικότητας. Αντικειμενικότητα στην ενημέρωση είτε το θέλουμε είτε όχι δεν υπάρχει. Ακόμα και αν προσπαθήσεις πολύ και τελείως ειλικρινά. Είναι ούτως ή άλλως θεμιτό να υπάρχουν γραμμές στα μέσα (παντού στον κόσμο συμβαίνει). Όταν υπάρχει όμως τόσο μεγάλη απόσταση μεταξύ πραγματικότητας και αφήγησης της, εγείρονται ζητήματα.

Το αίτημα δεν είναι να λυθούν οι παθογένειες στην ενημέρωση που ούτως ή άλλως δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα. Αυτό θα χρειαστεί πολύ καιρό. Είναι όμως απαραίτητο τουλάχιστον να έχουμε μία κοινή βάση πάνω στην οποία θα συμφωνούμε, θα διαφωνούμε, θα τσακωνόμαστε. Μία κοινωνία που έχει απαξιώσει (δικαιολογημένα) τα media της δεν θα βρει ποτέ αυτή την κοινή βάση. Όσο δεν τη βρίσκει, τόσο το χάσμα θα μεγαλώνει, οι κόσμοι θα απομακρύνονται και τελικά η αλήθεια θα χάνει τη σημασία της.