O κίνδυνος του να κλείνεις τα social media του εκλεγμένου Προέδρου των ΗΠΑ
Όσο επικίνδυνος είναι ο λογαριασμός του Donald Trump για τη Δημοκρατία, άλλο τόσο είναι οι διαδικασίες που τον έκλεισαν.
- 12 ΙΑΝ 2021
Όλη η πορεία του Donald Trump, από τη στιγμή που πήρε το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών για τις Προεδρικές Εκλογές του 2016 μέχρι όσα απίστευτα ζήσαμε την προηγούμενη βδομάδα στο Καπιτώλιο, έχει μια και μόνο κοινή συνισταμένη: Toν διχασμό. Πρώτα από την πλευρά τυφλωμένων από φανατισμό οπαδών και αντιπάλων του. Μετά ως προς τα πάντα που αφορούν έμμεσα ή άμεσα την προσωπικότητά του και στα οποία ο καθείς θα έπρεπε να σταθεί στα στρατόπεδο στο οποίο ετάχθη εξ αρχής. Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, και πάντα μέσα στη λογική του άσπρου και του μαύρου, πολλοί πανηγύρισαν για το κλείσιμο του λογαριασμού του Προέδρου των ΗΠΑ από το Twitter. Πράγματι, ήταν ακόμα ένα πλήγμα για την εικόνα του. Ίσως, έφερε και μια ανάσα εκδικητικής ανακούφισης για όσα ζήσαμε και διαβάσαμε όλον αυτόν τον καιρό. Πέραν αυτού όμως, κενό.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Σε όλη την πορεία των 4 χρόνων της διακυβέρνησής του, ο Trump χρησιμοποίησε τα social media εξυπηρετώντας ποικιλόμορφα την ατζέντα του. Πρώτα από όλα, ο Trump στο Twitter ήταν ένας μη θεσμικός Πρόεδρος κι αυτό για τη συγκεκριμένη Προεδρία όχι μόνο δεν ήταν αρνητικό, αλλά μάλλον το ακριβώς αντίθετο. Έγραφε απλά, με μια ψευδεπίγραφη ειλικρίνεια και χωρίς να θυμίζει σε τίποτα τον παραδοσιακά προσεγμένο λόγο ενός πολιτικού, ιδίως δε ενός Προέδρου. Κέρδιζε πόντους αντισυστημικής παρουσίας (που έχανε κατά τα άλλα από το γεγονός ότι βρισκόταν στον Λευκό Οίκο). Ταυτόχρονα, διέσπειρε ψευδείς ειδήσεις, αναπαρήγαγε παραποιημένα ντοκουμέντα, εκθείαζε εκπομπές φιλικές προς αυτόν, έκλεινε το μάτι σε συνωμοσιολόγους και ακροδεξιούς οπαδούς.
Από την άλλη πλευρά, Twitter και Facebook αντιμετώπισαν, αρχικά, τον Trump με τρομερή ανεκτικότητα (και αυτό, ιδίως για το Facebook είναι μάλλον ευγενικό) στα πρώτα χρόνια της θητείας του. Σιγά-σιγά όμως το κλίμα άρχισε να αλλάζει, ώστε ειδικά στο τέλος της τετραετίας να ξεκινήσει ένας τελείως πραγματικός πόλεμος του Προέδρου Trump με το Twitter με τον πρώτο να απειλεί ότι θα το κλείσει και τον δεύτερο, τον Jack Dorsey (ιδρυτή του Μέσου) να κατεβάζει σωρηδόν τις fake news αναρτήσεις. Το Facebook από την άλλη συνέχιζε να κρατά μια πιο διαλλακτική στάση απέναντί του, μέχρι πια να αναγκαστεί και αυτό να παρέμβει.
Το κατέβασμα των λογαριασμών ενός Προέδρου
Αυτός που θα αναζητήσει σήμερα τον λογαριασμό του Donald Trump στο Twitter, θα βρει μια λευκή σελίδα με ένα μικρό σημείωμα σαν αποτύπωμα για όσα απίστευτα είχαμε διαβάσει σε αυτόν τον ψηφιακό χώρο. Το προφίλ του ανθρώπου που σκόρπισε δηλητήριο και ψευδείς ειδήσεις δεν υπάρχει πια. Ακόμα όμως και αν μιλάμε για τον Trump, το ζήτημα αυτό δεν μπορούμε να το δούμε διχαστικά θυσιάζοντας έτσι την ίδια την πολυπλοκότητά του. Αυτή η κίνηση, λοιπόν, φαντάζει τελικά προβληματική. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι πολλοί εκ των Ευρωπαίων ηγετών τόνισαν την ανησυχία τους για το γεγονός.
Μπορούμε να θεωρήσουμε δεδομένο ότι οι τεχνολογικοί κολοσσοί με τους οποίους άνοιξε πόλεμο ο Πρόεδρος Trump δε νοιάζονται για την προάσπιση της Δημοκρατίας που βρίσκεται υπό απειλή ή τουλάχιστον δεν είναι αυτή η πρώτη προτεραιότητά τους. Πιθανότερο είναι να προσπαθούν α) να ξεπλύνουν το όνομά τους (και αυτό αφορά κυρίως το Facebook) για τη στάση που κράτησαν και μεταξύ άλλων έφερε τον Trump στην εξουσία, β) να φτιάχνουν καλές σχέσεις με τον επόμενο Πρόεδρο των ΗΠΑ και τελικά γ) να κρατούν ικανοποιημένους τους ίδιους τους εργαζόμενούς τους που λίγο καιρό βρίσκονταν στα κάγκελα κατακρίνοντας την ανεκτική στάση που είχε ακολουθηθεί.
Μία ακόμα υπερεξουσία
Να το ξεκαθαρίσουμε. Ο Trump είναι πραγματικά ένας τρομερά επικίνδυνος άνθρωπος. Είναι επίσης -ως μια μεταμοντέρνα ιδιοφυϊα- αδίστακτος με όποια ρωγμή και αν του αφήσεις. Ακόμα κι όταν οι οπαδοί του μπήκαν στο Καπιτώλιο, ο ίδιος απάντησε με μεικτά μηνύματα ικανοποιώντας το θυμικό τους και ταυτόχρονα γλυτώνοντας τον πλήρη εξευτελισμό που θα επέφερε μια πραγματική επέμβαση της αστυνομίας. Κατά μια έννοια, λοιπόν, ίσως και το ban να έχει το νόημά του. Όσο είναι Πρόεδρος είναι επικίνδυνος. Πιθανόν, να είναι και αφού αναλάβει ο Biden. Aς δούμε όμως και την άλλη πλευρά του νομίσματος.
AP Photo / Manuel Balce Ceneta
Εκτός από το στενά εταιρικό προφίλ, που τελικά ανάγκασε μάλλον (παρά οδήγησε) στον αποκλεισμό του Trump από τα social media, υπάρχει και κάτι ακόμα. Όταν οι Mark Zuckerberg και Jack Dorsey κατεβάζουν τον λογαριασμό ενός εκλεγμένου Προέδρου των ΗΠΑ, αποκτούν μία (ακόμα) υπερεξουσία. Δεν είναι πια μόνο ότι αυτοί ορίζουν τι είναι αληθινό και τι όχι, ορίζουν κιόλας με βάση αυτό και ποιος έχει δικαίωμα να έχει δημόσιο λόγο στις πλατφόρμες τους. Κι αν αυτό είναι μικρότερης σημασίας για τον Jack από το όμορφο Kentucky, όταν μιλάμε για τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, γίνεται κομβικό.
Προφανώς, μιλάμε πράγματι για μιας άλλης τάξης κίνδυνο. Δεν είναι τόσο επιτακτικός όσο η περσόνα του ηττημένου Trump. Έρχεται όμως σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, για να μιλήσει και για το μέλλον μας. Οι εταιρείες τεχνολογίας έχουν πράγματι το νομικό δικαίωμα να αποκλείσουν όποιον θέλουν από την πλατφόρμα τους. Ηθικά όμως και τελικά πολιτικά το έχουν; Σε αυτόν τον πόλεμο μεταξύ κολοσσιαίων εταιρειών και ενός εκλεγμένου Προέδρου των ΗΠΑ ποιος έχει τον ρυθμιστικό ρόλο;
Ούτως ή άλλως φαινόμενα τύπου Trump δε θα σταματήσουν να υπάρχουν απλά επειδή δε θα τα βρίσκουμε στα social media. Όσο και αν οι προοδευτικοί των ΗΠΑ καθησυχάζουν τον εαυτό τους χτυπώντας με το χέρι τους ο ένας τον ώμο του άλλου ότι αυτό ήταν ένας εφιάλτης που τελείωσε, η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Ο τραμπισμός θα μείνει, όχι επειδή θα βρίσκεται ο Trump ανάμεσά μας, αλλά επειδή οι συνθήκες που τον έκαναν Πρόεδρο των ΗΠΑ δεν έφυγαν σε μία νύχτα. Το κλείσιμο του λογαριασμού του είναι απλώς ένας ακόμα τρόπος να κλείσουμε τα μάτια μας μπροστά από το τέρας ανοίγοντας ταυτόχρονα το στόμα ενός άλλου προβλήματος. Εξίσου απειλητικού και διχαστικού για τη Δημοκρατία.
