Ο τρομοκράτης είναι ρατσιστής, η βόμβα όχι

Όταν πριν περίπου 8 χρόνια πρότεινα σε έναν Αυστραλό – με προφορά Βρτετανού – καθηγητή να κάνω ένα διδακτορικό γα την πολιτική χειραγώγηση του δημοσίου φόβου μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις, θυμάμαι έναν συμφοιτητή να μου λέει ότι αυτό θα σημαίνει να κάνω διαρκώς έρευνα πάνω σε τρομοκρατικές επιθέσεις, να βλέπω ξανά και ξανά σκηνές σαν αυτές που παρακολουθούμε αυτές τις ώρες από το αεροδρόμιο και το μετρό των Βρυξελλών. Το γιατί δεν έκανα το διδακτορικό είναι μια άλλη ιστορία, που δεν θα μας απασχολήσει άλλο σήμερα.

Το πρώτο βίντεο που είδα στο News247.gr από το οποίο πληροφορήθηκα την είδηση του τρομοκρατικού χτυπήματος, δείχνει κόσμο να τρέχει πανικόβλητος να σωθεί. Από μία ενδεχόμενη νέα έκρηξη, από σίγουρα την πιο τρομακτική εμπειρία της ζωής τους.

Δεν μπορείς σίγουρα να συγκρίνεις τον φόβο τον οποίο νιώθουν αυτοί οι άνθρωποι τις ώρες αυτές με τον φόβο που νιώθουν οι κάτοικοι των Βρυξελλών γενικότερα, οι πολίτες του Βελγίου εν γένει, εμείς εδώ στο μικρό γαλατικό χωριό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η τρομοκρατία έχει τον τρόπο να φυτεύει τον φόβο στο μυαλό των ανθρώπων, είτε ζουν σε μια ευρωπαϊκή μεγαλούπολη, είτε σε μια ελληνική βραχονησίδα. Και είναι αυτό ακριβώς που σκέφτομαι σήμερα μετά τις Βρυξέλλες.

Ο τρομοκράτης είναι βαθύτατα ρατσιστής. Δεν αποδέχεται το διαφορετικό, δεν αντέχει τη σκέψη των επιχειρημάτων ενάντια στα πιστέυω του, δεν υπακούει εξ ορισμού στη λογική του πλουραλισμού. Η συντριπτική πλειοψηφία των τρομοκρατών δεν είναι παράφρονες. Είναι άνθρωποι με συγκεκριμένα πιστεύω τα οποία επιλέγουν να τα εκφράσουν με έναν τρόπο που εναντιώνεται σε κάθε ανθρώπινη και πολιτική αξία αλλά υπηρετεί πιστά το σχέδιό τους. Κι είναι ακριβώς αυτή η δυνατότητα του ενός να επηρεάζει τις ζωές τόσων πολλών που είναι η πιο ακραία έκφανση της προσωπικής έκφρασης αλλά και το μεγαλύτερο όπλο στα χέρια ενός τρομοκράτη. Μαζί με τον φόβο.

Η τρομοκρατία όμως; Είναι ρατσίστρια; Γιατί εγώ προσωπικά στο παραπάνω βίντεο δεν βλέπω ανθρώπους μίας κάστας, ενός χρώματος, συγκεκριμένων κιλών, δεδομένων ικανοτήτων. Βλέπω έναν πατέρα και ένα παιδί, μία γυναίκα με καρότσι, ανθρώπους όλων των φυλών και των εθνοτήτων, όλων των θρησκειών και των πεποιθήσεων. Και είναι θλιβερός ο συσχετισμός αλλά είναι σίγουρα η ίδια αναλογία των ανθρώπων που επλήγησαν από τις επιθέσεις.

Μπήκε κι εκείνη στη λίστα με τα άλλα θηρία της φύσης που δεν μπορεί να δαμάσει ο άνθρωπος. Τα άλλα θηρία της φύσης που έρχονται σε μορφή φυσικών καταστροφών και δεν λογαριάζουν ποιον θα αφήσουν άψυχο στο πέρασμά τους. Μόνο που η βόμβα χρειάζεται κάποιον να την κατασκευάσει και κάποιον να την θέσει σε λειτουργία.

Η χθεσινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού υπενθύμισε σε όλους τις αδυναμίες μας, υπενθύμισε σε όλους την ελλατωματική συμπεριφορά μας, υπενθύμισε σε όλους πόσο λιγότερο άνθρωποι είμαστε σε δάφορες εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας. Το σημερινό χτύπημα είναι άλλο ένα μικρό καμπανάκι. Ένα καμπανάκι που μας υπενθυμίζει ότι αυτό που σε εμάς φαίνεται μικρό, αφελές, ενδεχομένως και ακίνδυνο σαν σκέψη, στο μυαλό ενός ανθρώπου γεννημένου με τις συνισταμένες του τρόμου γύρω του, μπορεί να αποτελέσει το φυτίλι για τη βόμβα που θα τοποθετήσει.

Δεν υπάρχει ακίνδυνος ρατσιστής. Δεν υπάρχει ακίνδυνη τρομοκρατία. Κι όσο συντομότερα αντιληφθούμε ότι και ο ρατσισμός και η τρομοκρατία είναι κομμάτια της κοινωνίας μας, όταν αποδεχτούμε την ύπαρξή τους και δεν τα αντιμετωπίζουμε σαν όλα όσα έχουμε κρυμμένα στην ντουλάπα του φόβου μας, μόνο τότε θα είμαστε έτοιμοι να τα αντιμετωπίσουμε με την νηφαλιότητα και τη σοβαρότητα που τους πρέπει.

Τα βιβλία στα σχολεία μας γεννούν ρατσιστές. Οι ταινίες με τις οποίες μεγαλώσαμε γεννούν ρατσιστές. Οι ίδιοι οι γονείς μας γεννούν ρατσιστές. Είναι δικό μας θέμα να καταπιέσουμε τον ρατσιστή μέσα μας. Είναι δικό μας θέμα να χτίσουμε κοινωνίες που δεν θα οικοδομούν τις διακρίσεις αλλά θα αγκαλιάζουν την διαφορετικότητα σε κάθε επίπεδο.

Μπορεί στο μικρό γαλατικό χωριό στο οποίο ζούμε, με τα αγριογούρουνα στο τραπέζι και τον βάρδο δεμένο στο δέντρο, να νιώθουμε ασφαλέστεροι από τους κατοίκους των Βρυξελλών. Μπορεί ο φόβος και ο τρόμος να σταματά στα ξύλινα οχυρώματα γιατί απλούστατα ό,τι δεν μας πλησιάζει, δεν μας αγγίζει.

Τα θύματα όμως στις Βρυξέλλες, τους Δίδυμους Πύργους, το Λονδίνο, τη Μαδρίτη, το Παρίσι, την Κωνσταντινούπολη, το Ναϊρόμπι, τη Βοστώνη και τόσες άλλες γωνιές του πλανήτη, ήταν σαν εμένα και εσένα. Απλοί περαστικοί της ζωής που δεν έχουν σήμερα το προνόμιο να αναπνέουν.

Κεντρική φωτογραφία: Ketevan Kardava/Getty Images/ Ideal Image