Οι γιατροί επιστρατεύονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Και αυτό λέει πολλά

Το τρίτο κύμα της Covid-19 χτυπάει την Ελλάδα με μεγαλύτερη σφοδρότητα από ποτέ. Μερικές ώρες μετά τη συγκεκριμένη ανάρτηση, και καθώς το άθροισμα των κρουσμάτων και των διασωληνωμένων ασθενών αυξάνεται σε τρομακτικό βαθμό, η κυβέρνηση διέβη τον Ρουβίκωνα του νεοφιλελευθερισμού: ήρθε η ώρα οι ιδιώτες γιατροί να επωμιστούν την ατομική τους ευθύνη.

«Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις έκτακτες συνθήκες και την επιτακτική ανάγκη περίθαλψης των συνανθρώπων μας, το Υπουργείο Υγείας προβαίνει σε επίταξη προσωπικών υπηρεσιών ιατρών των ειδικοτήτων Παθολόγων, Πνευμονολόγων και Γενικών Ιατρών στην Αττική» δήλωσε ο Υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας σήμερα το πρωί. 

Τι συνέβη και η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας πήρε μία απόφαση που δε θα έβλεπε ούτε στα χειρότερα όνειρά της; Το tweet του Πάνου Παπανικολάου, επιμελητή νευροχειρούργου στο νοσοκομείο Νίκαιας είναι χαρακτηριστικό: «7 (επτά) βαρέως πάσχοντες COVID ασθενείς διασωληνωμένοι εκτός ΜΕΘ, σε κοινούς θαλάμους, σε πρόχειρους αναπνευστήρες. Κρατική δολοφονία για να μην ενοχληθούν οι ιδιώτες μεγαλοκλινικάρχες. #ΕΠΙΤΑΞΗ_ΤΩΡΑ».

Κινήσεις πανικού

Η πολιτική επιστράτευση δεν αποτελεί νέα άφιξη στην ελληνική πραγματικότητα. Η αρχή έγινε το μακρινό 1979 όταν οι τραπεζικοί υπάλληλοι απεργούσαν ενάντια στα σχέδια για αλλαγή του ωραρίου. Ήταν τόσο μαζική η συμμετοχή τους στην απεργία, ώστε την έβδομη μέρα η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή πήρε την κατάσταση στα χέρια της.

Το σκηνικό επαναλήφθηκε πολλές φορές μέσα από τα χρόνια: οι ιδιοκτήτες βυτιοφόρων το 1983 και το 2010, οι υπάλληλοι της Ολυμπιακής το 1986, οι οδηγοί λεωφορείων το 1994, οι ναυτεργάτες τρεις φορές (2002, 2006, 2013), οι υπάλληλοι καθαριότητας του Ο.Τ.Α το 2011, οι εργαζόμενοι του Μετρό και οι καθηγητές μέσης εκπαίδευσης το 2013, και πιο πρόσφατα οι υπάλληλοι της ΔΕΗ το 2014.

Όλες, όμως, τις προηγούμενες φορές που εφαρμόστηκε το αμφιλεγόμενο μέτρο της πολιτικής επιστράτευσης οι συνθήκες είχαν να κάνουν με απεργίες και διεκδικήσεις. Μάλιστα, κανένας από τους πολίτες δεν κινδύνευε με θάνατο. Τώρα, το γεγονός ότι οι δομές υγείας έχουν ανάγκη από «χέρια» αποτελεί πραγματικό εφιάλτη.

Δυστυχώς, η λαϊκή παροιμία που θέλει των φρονίμων τα παιδιά να μαγειρεύουν πριν πεινάσουν, δεν ίσχυσε στην περίπτωση της πανδημίας. Αντίθετα, οι καθυστερήσεις, οι παλινωδίες και τα ημίμετρα μας έφεραν στο σημείο μηδέν. Σε ένα σύστημα υγείας που πιέζεται ασφυκτικά – και δείχνει έτοιμο να σπάσει.

Οι γιατροί θα βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά

Είναι ή όχι δίκαιη η πολιτική επιστράτευση των γιατρών; Υπάρχουν διαφορετικές σχολές σκέψης και διαφορετικοί τρόποι να προσεγγίσει κανείς το ζήτημα. Οι Ρωμαίοι συνήθιζαν να λένε “dura lex, sed lex” (σ.σ: αυστηρός νόμος αλλά νόμος παρ’ όλα αυτά) ώστε να δικαιολογήσουν τις σκληρές αποφάσεις που καλούνταν να πάρουν ως πολιτεία.

Μάλιστα, η συγκεκριμένη επιστράτευση όπως και, γενικά, η επίταξη ιδιωτικών δομών δεν αποτελεί υποκεφάλαιο κάποιου εγχειριδίου σοβιετικής οικονομίας. Αντίθετα, ήδη από την περασμένη άνοιξη, δεν ήταν λίγα τα μέλη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που έκαναν λόγο για κάτι τέτοιο. Υπάρχει και σχετική αρθρογραφία που φιλοξενήθηκε στην UHC2030, μία πλατφόρμα που έχει σκοπό την ενίσχυση των συστημάτων υγείας παγκοσμίως.

Ο τίτλος του άρθρου; Σε ελεύθερη μετάφραση θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν: «Ας βάλουμε όλοι το χέρι μας: επιστρατεύοντας τον ιδιωτικό τομέα ως απάντηση στη Covid-19». Αρχικά, τα κυβερνητικά στελέχη θέλησαν να κρατήσουν ερμητικά κλειστά τα αυτιά τους στις σειρήνες του κρατισμού. Τότε, ακόμη, το lockdown είχε πετύχει και δε διαφαινόταν ακόμη ο κίνδυνος να σπάσουν κάποια νεοφιλελεύθερα ταμπού. Τώρα όμως;

Σίγουρα, αυτή τη στιγμή 206 ιδιώτες γιατροί θα κληθούν να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά. Ίσως, για πολλούς από εμάς ο όρκος που έχουν δώσει στον Ιπποκράτη να μοιάζει αρκετός, αλλά τα πράγματα δεν είναι απλά. Αυτοί οι άνθρωποι (και κατ’ επέκταση οι οικογένειές τους) θα βάλουν τις ζωές τους σε κίνδυνο – όπως, βέβαια, κάνουν εδώ και μήνες οι γιατροί των δημόσιων νοσοκομείων.

Πίσω, όμως, από την επιλογή της επιστράτευσης δε βρίσκεται μόνο η σφοδρότητα του τρίτου κύματος της πανδημίας. Υπάρχει και κάτι άλλο, πιο βαθύ που λερώνει τον κυβερνητικό χειρισμό: η έλλειψη πρόνοιας και προσλήψεων. Ναι, ο Υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας κάνει λόγο για 1200 προσλήψεις μόνιμων γιατρών.

Δυστυχώς, όλα δείχνουν ότι δεν ήταν αρκετοί. Ή ακόμα χειρότερα: είναι δυνατόν σε συνθήκες ακραίου υγειονομικού κινδύνου να προσλαμβάνονται 1000 αστυνομικοί για φύλαξη των πανεπιστημίων, περίπου, δηλαδή, όσοι και οι γιατροί που βρίσκονται από τον περασμένο Μάρτιο στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στην Covid-19; Εκτός αν η κυβέρνηση πιστεύει ότι στη χειρότερη των περιπτώσεων θα μπορέσει να καταστείλει τον κορονοϊό με τα γκλοπ των σωμάτων ασφαλείας.

Ζούμε δύσκολες μέρες και όλα δείχνουν ότι μπορούν να γίνουν χειρότερες. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μόλις πήρε ένα σκληρό μέτρο με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον. Τράβηξε ένα χαρτί, το οποίο κανονικά δε βρίσκεται στην τράπουλα του νεοφιλελευθερισμού αλλά των αντιπάλων του. Το έκανε γιατί το έχει απόλυτη ανάγκη.

Είναι η ίδια κυβέρνηση που πριν την πανδημία δε δίσταζε να χλευάσει την ανάγκη σε ένα σταθερό, ικανό και λειτουργικό δημόσιο σύστημα υγείας. Μάλιστα, επειδή πολλές φορές έχουμε κοντή μνήμη, καλό είναι να θυμηθούμε μία χαρακτηριστική στιγμή που φιλοξενείται στο ντοκιμαντέρ Παρόντες του Γιώργου Αυγερόπουλου: Όταν το 2013, ο τότε Υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης έλεγε ότι για τις περικοπές στο δημόσιο σύστημα υγείας δε θέλει να κατηγορούν την Τρόικα αλλά τον ίδιο – οι αποφάσεις ήταν δικές του, ολοδικές του.

Τι να πιστεύουν άραγε σήμερα οι θιασώτες του σκληρού δόγματος λιτότητας και της ουτοπικής πλήρης αυτορύθμισης της αγοράς; Λογικά, δε θα το μάθουμε ποτέ, αφού η επικοινωνιακή τους τακτική συνοψίζεται εδώ και μήνες στις εξής πέντε λέξεις που θυμίζουν ανέκδοτο: «δεν είναι αυτό που νομίζετε».