Πόσα αστεία χωράνε σε μια σεξουαλική παρενόχληση

Ένας καλός, όχι ακριβώς ασφαλής, τρόπος να καταλάβεις το ποιοι είναι οι κυρίαρχοι λόγοι σε μια κοινωνία είναι να κάτσεις για κάποιες ώρες να δεις την τηλεόρασή της. Και αυτό συμβαίνει όχι μόνο γιατί, σύμφωνα με το κλασικό μοντέλο που έχουμε όλοι στο μυαλό μας, η τηλεόραση επηρεάζει και επιδρά στον ψυχισμό και στην ιδεολογία του κοινού στο οποίο απευθύνεται ούτε μόνο επειδή, ακόμα και σήμερα με την ύπαρξη των social media, είναι το κατεξοχήν mainstream μέσο, αυτό δηλαδή που θέτει την ατζέντα.

Είναι και επειδή οι άνθρωποί της είναι ικανότατοι στο να αποκωδικοποιούν το ποιος είναι ο κυριαρχικός λόγος, ώστε να τον παίρνουν και να τον αντανακλούν πάλι στα σαλόνια μας λειτουργώντας ας πούμε όπως ένα κλιματιστικό. Παίρνουν όλα εκείνα τα στοιχεία, την ατμόσφαιρα έξω, τη φιλτράρουν και μετά τη φέρνουν μέσα στο σπίτι σου δημιουργώντας μια δροσερή και cozy ατμόσφαιρα. Δεν είναι κακό. Δεν είναι ούτε καλό. Είναι ακριβώς αυτό το πράγμα που κάνει ένα μέσο με μαζικά κοινά προσαρμοσμένο στις ανάγκες της ελεύθερης αγοράς.

Χθες το πρωί, λοιπόν, έπαιξε μια είδηση. Ένας 20χρονος Έλληνας φοιτητής αποφάσισε ότι ήθελε να εκτονωθεί με κάποιον τρόπο. Και ο τρόπος εκτόνωσης που βρήκε ήταν να εκσπερματώσει στην πλάτη μιας συνομήλικής του συμφοιτήτριας η οποία μελετούσε στη βιβλιοθήκη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μια ακόμα κλασική περίπτωση ασέλγειας, μια εκδοχή της λεγόμενης κουλτούρας του βιασμού που ακολουθεί για ακόμα μια φορά τα κλασικά βήματα: μου ήρθε να το κάνω και θα το κάνω ανεξάρτητα από το αν έχω συναίνεση.

Η είδηση αυτή όμως ήρθε σαν ζεστό ψωμάκι στα χείλη και στα πληκτρολόγια διάφορων περήφανων συνανθρώπων μας οι οποίοι για κάποιο λόγο, σήμερα το έτος 2019 κοντά 2020, βρήκαν μια κωμική πλευρά.

 Βλέπετε, οτιδήποτε προηγείται ενός βιασμού, θολώνει τα όρια της ειδησεογραφίας. Είναι και δεν είναι σοβαρή.

Μπορεί να αρχίζει να παίζει στις στήλες των ‘παράξενων νέων’. Πλάι στον τύπο από τη Νότια Κορέα που έφαγε 124 hot dog σε 2 ώρες και στις δηλώσεις του Kanye West, να σου και μια ασέλγεια σε μια 20χρονη φοιτήτρια. Ξέρετε, αυτά τα χαλαρά θέματα για να ακούει ο πιεσμένος από τους ΕΝΦΙΑ και τις ΔΕΗ κόσμος, όταν πηγαίνει στη δουλειά του, για να βγάλει το μεροκάματο.

Προφανώς σε αυτό το κλίμα, είδαμε την ίδια είδηση να παίζει σε πάνελ της πρωινής εκπομπής των Γιώργου Λιάγκα, Κατερίνας Γκαγκάκη, Δημήτρη Παπανώτα και Ελένης Τσολάκη. Στο πεντάλεπτο βίντεο που κυκλοφόρησε αργότερα στο διαδίκτυο, ένας δημοσιογράφος βγαίνει σε διπλανό παράθυρο και αφηγείται την είδηση. Η φάση στο πάνελ της μεσημεριανής εκπομπής όμως είναι χαρούμενη και δεν θα αφήσει τίποτα μα τίποτα να την χαλάσει.

Οι παρουσιαστές πήραν αμέσως αυτό το στραβό γελάκι με την οποία συνηθιζόταν να αντιμετωπίζεται επί δεκαετίες στην Ελλάδα η σεξουαλική παρενόχληση. Στην αρχή, κάποια αστεία που δεν λέγαμε ούτε σε γυμνάσιο του στιλ “έσταζε το ταβάνι;”, “έπεσε ο καφές και την πιτσίλισε”, “υπήρχε συναίσθημα μεταξύ των δύο;” και στο τέλος, γιατί δεν είχε γίνει αρκετά καλά η πλαισίωση της σεξουαλικής παρενόχλησης και της ασέλγειας ως φάρσας, ήρθε σε κάποιον η ιδέα να κάνει και αναπαράσταση πετώντας νερό στην πλάτη της εκ των παρουσιαστριών, Ελένης Τσολάκη. Αφού το ξεφτιλίσαμε, ας το ξεφτιλίσουμε καλά.

Και μην έχουμε αυταπάτες. Δεν είναι ο Λιάγκας το θέμα εδώ. Ο Λιάγκας και το πάνελ της εκπομπής δεν έκανε κάτι ‘ακραίο’ για τα ηθικά στάνταρ της κοινωνίας που το γέννησε και το έφερε ακριβώς εκεί που είναι τώρα. Αυτό το αστείο πάτησε πάνω σε μια κουλτούρα που είναι κυρίαρχη και κυριαρχική, μια κουλτούρα που βλέπει την παρενόχληση ως μια φυσική διαδικασία, την οποία έχει εκπαιδευτεί να τη βλέπει με έναν χιουμοριστικό φακό. Ούτως ή άλλως το διαδίκτυο είχε πλημμυρίσει πριν την εκπομπή με παρόμοια αστειάκια σχετικά με το περιστατικό. Και μέσα στα αστειάκια διάφορα κάπως πιο αρρωστημένα σχόλια που έλεγαν μπράβο στον 20χρονο και μετά πάλι αστεία. Όπως έχουμε πει και αλλού αναφερόμενοι στον Σεφερλή, το χιούμορ είναι μια πραγματικά σοβαρή υπόθεση.

Παράλληλα βέβαια, σε άλλες ζώνες ώρας, πολίτες από διάφορα μέρη της ηπειρωτικής χώρας βγαίνουν στους δρόμους να εμποδίσουν την εγκατάσταση των προσφύγων και των μεταναστών στην περιοχή τους, για να μοιραστούν το πρόβλημα με τα νησιά. Όταν τους ρωτάνε γιατί αντιδρούν, το σεξουαλικό έγκλημα είναι από τα πρώτα πράγματα που έρχεται στο μυαλό τους. Οι μετανάστες, λέει, πειράζουν τα κορίτσια των τοπικών κοινωνιών, τα παρενοχλούν ίσως και να τα βιάζουν. Έτσι ακούγεται. Και το ένα περιστατικό στιγματίζει όλους όσους μπορεί να του μοιάζουν στο χρώμα. Και μπορεί να χτυπάμε τα πούλμαν με ανθρώπους που δεν έχουμε δει καν την όψη τους, γιατί ακούσαμε ότι κάπου, κάποτε παρενόχλησαν. Μια δική μας εκδοχή του λεγόμενου ‘μύθου του μαύρου βιαστή’. Ας κάνουμε και ένα μπάρμπεκιου για να τον διώξουμε.

Αυτή η ροή ειδήσεων έρχεται να κουμπώσει τέλεια, για να μας βοηθήσει να καταλάβουμε τον τρόπο που ακόμα και σήμερα η ελληνική κοινωνία βλέπει τη σεξουαλική παρενόχληση και τον βιασμό. Πρώτα διαβάζει την είδηση και την αμέσως επόμενη στιγμή, πριν κάνει οτιδήποτε άλλο, ψάχνει στα keywords να βρει την εθνικότητα ή την κοινωνική τάξη του θύτη. Nα ξέρει ρε παιδί μου, πού θα παίξει η είδηση. Στη βαριά ειδησεογραφία ή στο infotainment. Να ξέρει ρε παιδί μου αν θα βάλει τα χέρια στα μάγουλα κραυγάζοντας ως ο γνωστός πίνακας του Munch ή αν θα βάλει τα χέρια στο στομάχι μην μπορώντας να κρατηθεί από τα γέλια που της προκάλεσε η είδηση. Έτσι ρε παιδί μου γιατί πολλή μαυρίλα έπεσε.

Πραγματικά, δεν χρειάζεται να βάλει κανείς πολλή σκέψη, για να δει αυτή την πραγματικότητα. Δεν χρειάζεται να διαβάσει κριτική ανάλυση λόγου ούτε φεμινιστικές θεωρίες. Απλά χρειάζεται να αναρωτηθεί: υπάρχει οποιαδήποτε περίπτωση να έκανε ο Λιάγκας και το πάνελ του τα ίδια αστειάκια αν η είδηση μίλαγε για μετανάστη που ‘απλά ήθελε να εκτονωθεί’;