Fandom vs. Γαλαξίας: Star Wars, Star Trek και η πρόκληση της αλλαγής
- 22 ΦΕΒ 2018
Το άρθρο περιέρχει spoilers για το ‘Star Trek: Discovery’ και το ‘Star Wars: The Last Jedi’.
***
Όταν έκανε πρεμιέρα το 1966 – και άλλαζε την τηλεόραση για πάντα από τη θέση της πιο επιδραστικής σειράς επιστημονικής φαντασίας στην ιστορία του μέσου – το ‘Star Trek’ έδινε μια υπόσχεση κάθε φορά που έπαιζε η εισαγωγή του στους αμερικανικούς δέκτες και το κοινό άκουγε το σπικάζ του πρωταγωνιστή του, William Shatner. Το πλήρωμα του πιο διάσημου διαστημόπλοιου της ποπ κουλτούρας, το Enterprise, θα πήγαινε «με τόλμη εκεί που κανένας άνθρωπος δεν είχε φτάσει ξανά».
Το ταξίδι του δεν θα ήταν μονάχα κυριολεκτικό, αν και η ανακάλυψη και μελέτη άλλων πλανητών και πολιτισμών ήταν πάντα τεράστιο μέρος του DNA της σειράς. Το ‘Star Trek’ δεν θα ηρεμούσε εάν δεν έφτανε στο τελευταίο σύνορο. Όχι του διαστήματος όπως το ονόμαζαν οι χαρακτήρες του, αλλά της εποχής του.
Με το πολυπολιτισμικό καστ που δοκίμαζε τα όρια της συντηρητικής Αμερικής εν καιρώ του πολέμου στο Βιετνάμ. Με το πρώτο διαφυλετικό φιλί στη δημόσια τηλεόραση όσο οι δρόμοι χτυπούσαν στον παλμό του κινήματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με έναν Ρώσο χαρακτήρα, την ίδια στιγμή που οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούσαν να κερδίσουν έναν Ψυχρό Πόλεμο εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Όλα αυτά εκατοντάδες χρόνια στο μέλλον, με την ανθρωπότητα να έχει πια προσπεράσει τις διαφορές που τη χώριζαν για να συνυπάρξει με άλλες εξωγήινες φυλές που, όπως κι αυτή, θέλουν να εξερευνήσουν ειρηνικά τα αστέρια.
Η σειρά βρισκόταν σε ανοιχτό διάλογο με τον καιρό της, ενισχύοντας την ελπίδα στις γενιές που έβγαιναν από την απάθεια για να αλλάξουν τον κόσμο. Στην ίδια λογική κινήθηκαν και οι απόγονοί της.
Με το ‘Star Trek: The Next Generation’ του 1987 για παράδειγμα που ξεκίνησε όσο ο Ronald Raegan ήταν ακόμη Πρόεδρος και αντιμετώπιζε την επιδημία του AIDS με χαρακτηριστική αδιαφορία, η κλασική αισιοδοξία του franchise ήταν εκεί (σε ένα επεισόδιο μάλιστα οι χαρακτήρες χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν ένα ραγδαία μεταδιδόμενο νόσημα και δεν το έβαλαν κάτω μέχρι που βρήκαν τη θεραπεία), αλλά ο νοσταλγικός τόνος μελαγχολίας του για τον κόσμο που είχε απεικονίσει το μεγαλύτερο αδερφάκι του ήταν επίσης εκεί.
Το ‘Star Trek: Discovery’, μια ακριβή συμπαραγωγή του Netflix με το CBS που έκανε πρεμιέρα πέρσι με πολύ καλές ως επί το πλείστον κριτικές και ολοκληρώθηκε νωρίτερα μέσα στον μήνα, αφουγκράστηκε κι αυτό με τη σειρά του το δικό μας κλίμα. Τοποθετημένο χρονικά μία δεκαετία περίπου πριν τη σειρά του ‘66, όσο ακόμα ο πόλεμος απειλούσε την ύπαρξη της Ηνωμένης Ομοσπονδίας Πλανητών, είναι σκοτεινότερο και βλοσυρό. Πιο πεσιμιστικό απ’ οτιδήποτε έχει δοκιμάσει το ‘Star Trek’ στο παρελθόν. Στο δεύτερο μισό του πρώτου κύκλου μάλιστα έβαλε τους ήρωές του να πολεμήσουν με την κακή εκδοχή τους από ένα παράλληλο σύμπαν, γιατί όπως διαπιστώνουμε συνεχώς, ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου θα είναι πάντα ο εαυτός του.
Η στροφή ξένισε τους φαν (δεν θα αναφερθούμε εδώ για διαφορετικά παράπονα που έκριναν – πολλές φορές δίκαια – πιο πολύ την εκτέλεση παρά τις ιδέες της σειράς, όπως για παράδειγμα τα προβλέψιμα twists που δεν μπορούν να αντέξουν στην εποχή των ιντερνετικών αναλύσεων και θεωριών, ούτε για την χιλιοειπωμένη αφηγηματική επιλογή της θυσίας ενός ομοφυλόφιλου χαρακτήρα) που ζορίστηκαν να αποδεχθούν τα σύννεφα πάνω από το Starfleet τους.
Η Michael Burnham άνοιξε τη σειρά με μια ανταρσία που έδωσε φόρα σ’ έναν πόλεμο και ο Captain Lorca, μέχρι τουλάχιστον την τελευταία πράξη της σεζόν, υπήρξε μακράν ο πιο γκρι χαρακτήρας που έχουμε δει ως μέλος πληρώματος του franchise. Το ‘Deep Space Nine’ είχε στο παρελθόν πειραματιστεί με την ηθική ενός πληρώματος εν μέσω πολέμου, αλλά ο Lorca έμοιαζε πραγματικά έτοιμος να χρησιμοποιήσει όσα μέσα θα αγίαζε τελικά ο σκοπός του που έμοιαζε με τη σειρά του συχνά με σταυροφορία. Εάν ένας τέτοιος άνθρωπος μπορεί να ανέβει στην ιεραρχία του Starfleet, ρωτούσαν οι φαν, τι λέει αυτό για την Ομοσπονδία;
Για πολλούς από εμάς ήταν συναρπαστικό το έδαφος αφηγηματικά, αν και το ‘Discovery’ έκανε πίσω εξηγώντας τη συμπεριφορά του κυβερνήτη του ως αντικατάσταση του αληθινού Lorca με τον Lorca του Mirror Universe.
Η εξέλιξη αυτή καθησύχασε τη μερίδα των θεατών που συναισθηματικά είχαν απομακρυνθεί από το σόου και απογοήτευσε όσους εξ ημών τη θεωρήσαμε εύκολη λύση. Και οι δύο ομάδες πάντως βρεθήκαμε προ εκπλήξεως, σε ένα φινάλε που είδε το Starfleet έτοιμο να διαπράξει τη γενοκτονία των Klingon για να επιβιώσει. Τα λες και θολά τα νερά του διαστήματος που εξερευνά η νέα απόπειρα του franchise.
Την ίδια περίπου περίοδο, το ‘Last Jedi’ εξόργιζε τους δικούς του πιστούς ανατρέποντας αρκετές από τις παραδόσεις που οι λάτρεις του μακρινού γαλαξία είχαν ως δεδομένες. Ο Luke Skywalker ήταν ένας αυτοεξόριστος πικρός γέρος που όχι μόνο δεν είχε διάθεση να γίνει ο μέντορας της Rey ή να αντιμετωπίσει το First Order «με ένα laser sword», αλλά στο παρελθόν τού είχε περάσει από το μυαλό να σκοτώσει τον ίδιο του τον ανιψιό. Με μια έμμεσα επικριτική διάθεση για την απεικόνιση των Jedi στα πρίκουελ – που είτε μας αρέσει, είτε όχι είναι επίσημο μέρος του saga – το τάγμα των σοφών φρουρών της Δύναμης απέτυχε παταγωδώς σύμφωνα με τον Luke, και αξίζει να σβήσει για πάντα.
Όταν η Rey φεύγει από το Ahch-To, ο μυθικός Jedi αρνείται να πάει μαζί της. Δεν ήταν καν εκείνος τελικά που της έδειξε το ενδιαφέρον και την κατανόηση που χρειαζόταν για να γνωρίσει καλύτερα τις δυνάμεις της.
Η γενοκτονία των Klingon όμως δεν έγινε ποτέ. Η Burnham έκανε μία ακόμα ανταρσία, αλλά αυτή τη φορά ήταν για να σταματήσει έναν πόλεμο και όχι να τον πυροδοτήσει.
Και ο Luke Skywalker δεν εγκατέλειψε την επανάσταση. Αντίθετα, έκανε πέρα τις ενοχές του σε ένα επικό showdown που έσωσε ό,τι είχε απομείνει από την αντίσταση, διασφαλίζοντας ότι ακόμα κι όταν θα γινόταν ένα με τη Δύναμη δεν θα ήταν ο τελευταίος Jedi στην Ιστορία.
Όπως στους τίτλους αρχής του ‘Discovery’ τα σχέδια εμβληματικών διαστημοπλοίων και συμβόλων επανασυναρμολογούνται για να δώσουν το νέο και ταυτόχρονα γνώριμο, έτσι και ο αρχαιότερος ναός των Jedi καταστρέφεται. Και την ίδια στιγμή, όπως το Discovery επικοινωνεί με το Enterprise στα τελευταία λεπτά του φινάλε, έτσι και τα βιβλία των Jedi βρίσκονται στα χέρια της Rey γιατί έχει έχει έρθει η ώρα να ξεπεράσει τον Master της.
Αυτό που συνέβη είναι ότι έχουμε συλλογικά αποφασίσει ότι τα δύο αυτά σύμπαντα θα υπάρχουν για πάντα. Οι δημιουργοί τους, λοιπόν, θα πρέπει να βρίσκουν νέους τρόπους να τους δίνουν πνοή. Αυτό κάποτε θα συμπεριλαμβάνει και την εξερεύνηση των ορίων που έχουν τα ίδια θέσει ως θεμελιώδεις τους αρχές.
Οι δύο θρυλικές δημιουργίες προσέγγιζαν πάντοτε διαφορετικά το παρόμοιο πεδίο δράσης τους – το διαχρονικό ‘Star Wars εναντίον Star Trek’ θέλει δικό του άρθρο – στο κέντρο τους όμως έβρισκε και βρίσκει κανείς διαχρονικά την ελπίδα. Είναι αυτή που τις επαναφέρει στην ταυτότητά τους, όσο κι αν φλερτάρουν επικίνδυνα με τη μικρή απόσταση μεταξύ ωριμότητας και κυνισμού. Και είναι παρήγορο όταν αξίες τόσο σταθερές, αποδεικνύουν ότι μπορούν κι αυτές να μεγαλώσουν μαζί σου.
* Το άρθρο αναδημοσιεύεται εμπλουτισμένο από το κυριακάτικο TV Έθνος.
|Η ποπ κουλτούρα μέσα από εικόνες| Ακολούθησε το Ιnstagram account του Popcode.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ: