Σχέσεις, μια αθέλητη ανδρική κωμωδία

Πολλάκις, το τοπίο μοιάζει βομβαρδισμένο. Μετά από μία εξήγηση, η οποία μοιάζει με απολογία, η σχέση αφήνει ένα μεγάλο κομμάτι της και ξαφνικά η ανεξαρτησία και η ελευθερία μοιάζουν με δέλεαρ, εκτοπίζοντας τη συντροφικότητα. Κάποιες φορές, η σχέση μένει όλη εκεί. Σε αυτήν την επεξήγηση, η οποία μοιάζει με απολογία. Μπορεί να είναι, αλλά μπορεί και να μην είναι.

Συνήθως το αγόρι, ο άντρας, είναι κατηγορούμενος. Από πολύ μικρή, συμβαίνει η γυναίκα να γίνεται το αναπόσπαστο μέρος του κοινωνικού περιβάλλοντος. Ακόμα και ο θαυμασμός για το μικρό κορίτσι με τις ξανθιές μπούκλες, το πιο ακαταμάχητο ανθρώπινο ον του πλανήτη έβερ, δε γίνεται να την αποσπάσει από ό,τι είναι ο αρχικός στόχος, δηλαδή το πρέπον. Δεν είναι περίεργο: έως τώρα, τουλάχιστον, ό,τι απομένει να μεταδοθεί από τις προηγούμενες γενεές, μέσω της αφής, της όρασης, της ακοής, της ίδιας της αντίδρασης στην απόλαυση, είναι ένα γυναικείο μυστικό. Κι αν ο συναισθηματικός κόσμος δε γίνεται να φωτοτυπηθεί, γίνεται από πολύ νωρίς ο συνοδηγός στο ταξίδι προς τον κόσμο, ενώ το αγόρι, ως Μόγλης περισσότερο και εκκολαπτόμενο κοινωνικά ον παρά με τη συναίσθηση της ακολουθίας στη στενωπό ενός κόσμου που δεν προϋποθέτει χώρο, ανοίγει την αγκαλιά του, όχι απαραιτήτως σε αυτά που μαθαίνει αλλά, στην ευχαρίστηση που δημιουργούν τα σινιάλα που δίνονται από το ένστικτο. Όσο περισσότερη η συγκεκριμένη απόλαυση, τόσο πιο ανοιχτή η αγκαλιά.

Ως εκ τούτου, δεν είναι τυχαίο που στη σχέση η γυναίκα έχει να αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο μέρος των προσβολών. Για τον άντρα, μία γυναικεία προσβολή αποκλείεται να έχει τις ρίζες της σε μία γλωσσική κακοτυχία και μία σκέψη που δημοσιεύθηκε πρωτογενώς, δεν είναι δυνατόν να μη μελετήθηκε πρώτα, ως εκ τούτου, συμπερασματικά που λένε, δε γίνεται να μην της προσαφθεί δόλος. Μία γυναίκα που κορόιδεψε την ανατομία, που μείωσε το μέγεθος της υποτιθέμενης τεστοστερόνης, για την ακρίβεια της υποθετικά μετρημένης τεστοστερόνης, είναι κατηγορούμενη για δόλο.

Τουναντίον, ένας άντρας που θα πει μία προσβολή είναι πιθανότερο να μην το καταλαβαίνει. Οι πιο άξιες να μελετηθούν προσβολές δεν προκύπτουν από έναν καβγά περισσότερο παρά από τα λόγια που εκδηλώνονται στο πλαίσιο της τρυφερότητας, ίσως τη στιγμή που τα λόγια θέλουν να εξάρουν την παρουσία.

Τα κιλά μπορεί να καταστούν εκατόμβη για το αρσενικό. Είναι, άλλωστε, στατιστικά απόλυτο ότι λίγα περιττά κιλά είναι πιο σημαντικό ζήτημα από πολλά περιττά, ίσως για το λόγο ότι δεν εκδηλώνονται ως μορφή ασθένειας, είτε αυτή είναι θυρεοειδής είτε κλινική κατάθλιψη, συν ότι πρόκειται για ένα ζήτημα που η ψηλάφηση του λογίζεται κατευθείαν ως, στην καλύτερη περίπτωση, εκδήλωση ρατσιστικού υπολείμματος. Αλλά ακόμα και η προσπάθεια για εκείνον που λατρεύει τις καμπύλες να εκδηλωθεί η επιθυμία για ένα πλάσμα καλοζωισμένο ως προτεραιότητά του μπορεί να φέρει το αντίθετο αποτέλεσμα. Δεν είναι παράλογο ούτε το συναντάμε σπανίως κάποιος να γυρεύει την ικανοποίηση μέσα από μία δυνητική πραγματικότητα, από κάτι που αποτελεί περισσότερο παραπομπή παρά ισχύει. Ίσως, όμως, το πλαίσιο να αφορά περισσότερο στη δική του γέννηση και σε κατάσταση που δε δύναται να θυμάται, όπως είναι το δέρμα, η μνήμη της αφής, ακόμα και το κολύμπι τους μήνες της κυοφορίας.

Όπως και να έχει, οι παρομοιώσεις είναι επικίνδυνες. Περισσότερο ρίσκο, όμως, εμπεριέχει η αλληλουχία γεγονότων, που φέρνει τον άντρα στο ειδώλιο. Όχι απαραιτήτως διότι η κατηγορία επηρεάζει όσο επειδή η άσκηση της συνηγορίας είναι μία κατάσταση που μπορεί να φέρει στην επιφάνεια τις άγαρμπες πλευρές. Αν δεν έχεις συνηθίσει να λογοδοτείς για τις πράξεις σου, πώς θα μπορούσες να προσαρμοστείς ώστε να εξηγήσεις κάτι για το οποίο είσαι υπόλογος χωρίς να μοιάζει αυτή η εξήγηση με απολογία; Στους θηλυκούς κύκλους είναι κοινό μυστικό ότι ένας άντρας που δήθεν εξηγεί τις πράξεις ή τα λόγια του κυρίως απολογείται και αυτή η απολογία είναι απελπισία. Έχει όλα τα στοιχεία της κωμωδίας. Αν εξομοιωνόταν, θα ήταν η σκηνή με την αυλαία στο ‘Μια Νύχτα στην Όπερα’, των αδελφών Μαρξ. Μία καταστροφή. Όσο μεγαλύτερη είναι η προσπάθεια, όσο περισσότερες δοκιμές φέρνει η δυσπιστία του δέκτη, τόσο πιο πολλά είναι, δυνητικά, τα πράγματα που καταστρέφονται σε αυτήν τη θυελλώδη κωμική σκηνή.

Εν προκειμένω και παρά τη φιλότιμη απόπειρα, το σωσίβιο δεν είναι καλά φουσκωμένο, άσε που ο σκόρος του έχει κάνει δεκάδες μικρές τρύπες. Στο τέλος, δε, το θέμα δε λύνεται, ούτε, όμως, παραπέμπεται στις καλένδες. Απλώς αφήνεται, μάλλον νεκρό, αφού η διαφωνία  δε βοήθησε, ως μάσκα οξυγόνου ή ίσως μητρικό γάλα, προς την ανάπτυξή του.

Αυτό, βεβαίως, βιώνει την πορεία προς την ισότητά του. Το μυστήριο της κύησης και τα συμπαρομαρτούντα, η ανατροφή ενός παιδιού, πάντα θα καθιστά τη γυναίκα ένα κλικ πιο δυνατή από τον άντρα. Η ασθένεια, αν θέλεις, ο τρόπος που αυτή αντιμετωπίζεται από τις δύο πλευρές. Είναι διάσημο, δα, και δεν αρκείται σε ψιθύρους από στόμα σε στόμα, το απελπισμένο στάτους κβο ενός άντρα που έχει δέκατα σε σχέση με μία μάνα η οποία, παραδείγματος χάρη, έχει βρογχίτιδα. Κι από την άλλη μεριά, υπάρχει η αντίθεση του πολεμιστή, ο οποίος στο πεδίο της μάχης επιτελεί ανδραγαθήματα, τη στιγμή που υποφέρει από ένα τόσο δα μικρόβιο. Αποτέλεσμα είναι να αναρωτιέσαι αν πράγματι η μάνα σου αρρωσταίνει ποτέ, από τη στιγμή που αν το θερμόμετρο δε δείξει 41, εκείνη δεν πέφτει τανάσκελο στο κρεβάτι της. Όμως, αν εξαιρεθεί αυτό το κομμάτι, που προφανώς δε γίνεται συνολικά ούτε να αφεθεί εκτός συνολικής συζήτησης ούτε, βέβαια, να σνομπαριστεί, ο χώρος που διεκδικείται από τις γυναίκες δε φέρνει μαζί του μόνο μία διαδρομή προς έναν κόσμο ο οποίος πρακτικά πρέπει να είναι καλύτερος -και ένας κόσμος είναι καλύτερος όταν το μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει τα ίδια δικαιώματα και μάλλον ιδανικός όταν αυτό ισχύει για το όλον- αλλά και μία έφεση προς την ειλικρίνεια και κυρίως τον αυθορμητισμό, μια και τα λόγια είναι μετρημένα μόνο στις περιπτώσεις που εξαρτάσαι από κάποιον: από τον αυθορμητισμό σου, από έναν που σε συντηρεί οικονομικά, από την ίδια την εικόνα του εαυτού σου όπως εσύ έχεις φροντίσει και παλέψει να περαστεί στον κόσμο.

Διότι η ικανότητα να αποφεύγεις να προσβάλλεις είναι προσόν επίκτητο και, σε αντίθεση με ό,τι λένε για τα εγκεφαλικά ερεθίσματα οι έρευνες, εξαρτάται από τον τρόπο ζωής. Στις περιπτώσεις που κάποιος μεγαλώνει χωρίς εμπόδια, που ταξιδεύει για να δει και όχι για να ξεφύγει, η συνάρτηση με ένα άλλο πρόσωπο φέρνει στο φως τη δική του για ανεξαρτησία. Η τάση για συντροφικότητα και δέσμευση δε συνεπάγεται συμβιβασμούς στην πορεία της. Είναι βέβαια ο πόνος και η επίθεση. Είναι σαφές ότι μπορεί η αγάπη να μετατραπεί σε μίσος απνευστί και να επιστρέψει. Ακόμα και στις ευτυχισμένες σχέσεις, εκείνες με την κατανόηση και την επικοινωνία, τέτοια εξέλιξη μοιάζει με νομοτέλεια.

Ως εκ τούτου, όταν ο αυθορμητισμός πάρει θέση, λόγω της σιγουριάς που προκύπτει από την ασφάλεια την οποία δημιουργούν οι εικόνες, τότε είναι ακόμα ευκολότερο να είναι αμφιλεγόμενες οι δηλώσεις που θα δημιουργήσουν την παρεξήγηση και ελάχιστα πειστικές οι εξηγήσεις, που θα καταλήξουν, όπως κάθε φορά, να μοιάζουν με απολογία.