Ταυρομαχίες, η ματωμένη φιέστα

Η ταυρομαχία έχει συνδεθεί κυρίως με την ισπανική παράδοση. Για να ξεκαθαρίζουμε τα πράγματα από την αρχή, η άποψή μου είναι σαφής: πρόκειται για ένα βάρβαρο έθιμο. Όχι μόνο σκοτώνουν τον ταύρο, αλλά πριν το κάνουν, φροντίζουν πρώτα να τον βασανίσουν με κάθε πιθανό τρόπο, διασκεδάζοντας με την αγωνία του. Έχοντας μείνει αρκετά χρόνια στην Ισπανία, έχω ακούσει απόψεις όλων των ειδών, είτε υπέρ, είτε κατά των ταυρομαχιών. Τον Απρίλιο του 1994 βρέθηκα για πρώτη και τελευταία φορά μέσα σε αρένα, θέλοντας να δω από κοντά τί είναι αυτό που κάνει χιλιάδες κόσμο να παραληρεί παρακολουθώντας τον αργό θάνατο ενός περήφανου ζώου. Στην “Μαεστράνθα” της Σεβίλλης, βλέποντας έναν ζωντανό θρύλο του “θεάματος”, τον Κούρο Ρομέρο, που τότε ήταν 61 ετών.

Δεν μπόρεσε να με πείσει κανένα επιχείρημα. Δεν είδα “τέχνη”, δεν είδα “γενναιότητα”, δεν είδα την περίφημη “κάθαρση”, η οποία υποτίθεται ότι συντελείται τη στιγμή που ο τορέρο θα βυθίσει το σπαθί του στην καρδιά του ταύρου. Είδα υπέροχα χρώματα, ένα φανταστικό κτίσμα, πανέμορφα ζώα, είτε ταύρους, είτε άλογα, αλλά ποτέ μου δεν μπόρεσα να μπω έστω για λίγο στη λογική της φιέστας, του ενθουσιασμού και της μοναδικής ψυχραιμίας με την οποία οι θεατές παρακολουθούν το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου. Κάθε χρόνο, στη διάρκεια της ταυρομαχικής σεζόν, μόνο στην Ισπανία θανατώνονται περισσότεροι από 3.000 ταύροι.

Τα τελευταία χρόνια, ευτυχώς, έχουν πληθύνει οι φωνές εναντίον της ταυρομαχίας. Είναι χιλιάδες οι ακτιβιστές που διαδηλώνουν εναντίον αυτού του βάρβαρου εθίμου. Οι περισσότερες αντιδράσεις προέρχονται από οικολογικές οργανώσεις και από οργανώσεις προστασίας των ζώων. Στην ίδια την Ισπανία η κοινή γνώμη στην πλειοψηφία της, δεν συμφωνεί πλέον με τη σκοπιμότητα της θανάτωσης των ταύρων, ενώ κάθε χρόνο μειώνεται το ποσοστό εκείνων που παρακολουθούν ή ενδιαφέρονται για τις ταυρομαχίες. Το 2004 η Βαρκελώνη έγινε η πρώτη πόλη στην Ισπανία που απαγόρευσε τις ταυρομαχίες, ενώ το 2010 η απαγόρευση επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Καταλονία.

Las Ventas, η μεγαλύτερη αρένα ταυρομαχιών της Ισπανίας στη Μαδρίτη, με χωρητικότητα 23.798 θεατών.

Από την άλλη, οι “συμπαθούντες”, αν και αποτελούν την μειοψηφία, θεωρούν τις ταυρομαχίες μια παράδοση που δεν πρέπει να εκλείψει. Και δεν είναι μόνο το έθιμο, αλλά μια ολόκληρη βιομηχανία που διακινεί πολύ μεγάλα ποσά: τηλεοπτικά δικαιώματα, χορηγοί, εισιτήρια απλά και διαρκείας, διαφήμιση, σχετικά επαγγέλματα που έχουν να κάνουν με το εμπόριο, τον τουρισμό και τις παράλληλες εκδηλώσεις. Το ONEMAN, τελείως αποστασιοποιημένο από τη λογική των όσων συμβαίνουν μέσα στις αρένες, θα σας βάλει σήμερα ανάμεσα στον ταύρο και τον τορέρο για να σας μάθει μέσα από 24 παραγράφους, όσα δεν γνωρίζετε για τις ταυρομαχίες. Το αν θα γίνετε φαν ή πολέμιοι είναι προφανώς δικό σας θέμα.

Η “corrida de toros”, η γνωστή μας ταυρομαχία, είναι ένα “εορταστικό” τελετουργικό, κατά το οποίο ταυρομάχοι αντιμετωπίζουν άγριους ταύρους – toros bravos όπως ονομάζονται – είτε πάνω σε άλογο είτε πεζή, μέσα σε κλειστές πλατείες – plazas de toros ή αρένες όπως έχουν ονομαστεί στα ελληνικά. Πρόκειται για το αρχαιότερο μαζικό θέαμα της Ισπανίας και ένα από τα αρχαιότερα σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι κανόνες της μοντέρνας ταυρομαχίας θεσπίστηκαν στο τέλος του 18ου αιώνα.

Σε μια ταυρομαχία παίρνουν μέρος διάφορα άτομα τα οποία ονομάζονται “τορέρος” και ακολουθούν ένα αυστηρό πρωτόκολλο το οποίο βασίζεται σε κανονισμούς που πρωταρχικά υπηρετούν την αισθητική των κινήσεων και απαιτούν συγκεκριμένες, υψηλού επιπέδου ικανότητες. Οι ταυρομαχίες αποτελούν κυρίως έκφραση της ισπανικής κουλτούρας. Τις συναντάμε όμως και στην Πορτογαλία, στη νότια Γαλλία, καθώς και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής (Μεξικό, Περού, Κολομβία, Βενεζουέλα, Εκουαδόρ, Παναμά, Βολιβία).

1. Οι πρώτοι ταυρομάχοι

Οι πρώτοι ταυρομάχοι ήταν πλανόδιοι διασκεδαστές που γυρνούσαν από χωριό σε χωριό και ταυρομαχούσαν με μικρόσωμους – και σχετικά ακίνδυνους – ταύρους, χωρίς όμως να τους σκοτώνουν. Οι ευγενείς αντιμετώπιζαν έφιπποι τους ταύρους, κάτι που κατάργησε το 1723 με βασιλικό διάταγμα ο Φίλιππος ο 5ος, αντίθετος στην κακομεταχείριση των ταύρων.

2. Το “ρεχονέο”

Η ταυρομαχία πάνω σε άλογο ονομάζεται “ρεχονέο” και την εφαρμόζουν κυρίως οι Πορτογάλοι ταυρομάχοι. Στην Πορτογαλία – σε αντίθεση με όλες τις άλλες χώρες όπου γίνονται ταυρομαχίες – ο ταύρος δεν θανατώνεται. Το ρεχονέο είναι πολύ πιο εντυπωσιακό, αλλά και επικίνδυνο, αφού η αποφυγή του ταύρου δεν εξαρτάται μόνο από τον ταυρομάχο, αλλά και από το άλογο. Οι κινήσεις των “ρεχονεαδόρες” είναι μοναδικές σε πλαστικότητα και επιδεξιότητα, ανάλογες με αυτές του αλόγου, το οποίο σημειωτέον δεν έχει καμία προστασία απέναντι στον ταύρο, πέρα από τα αντανακλαστικά του, το ένστικτο και την ταχύτητα.

3. Το βάσκικο και το ανδαλουσιάνικο στιλ

Τον 18 αιώνα “μονομάχησαν” τα δυο διαφορετικά στιλ ταυρομαχίας που υπήρχαν στην Ισπανία: το βασκικό στιλ – περισσότερο χοντροκομμένος τρόπος που βασιζόταν στα άλματα και τις μπαντερίγιας (οι λόγχες που τοποθετούνται πάνω στη ραχοκοκαλιά του ταύρου) και προερχόταν από τις περιοχές της Βασκονίας και της Ναβάρας – και το ανδαλουσιανό στιλ που βασιζόταν στις κάπες, τα υφάσματα και τις προσποιήσεις ώστε να ξεγελαστεί ο ταύρος και προερχόταν από την ευρύτερη περιοχή της Ανδαλουσίας. Μετά από κόντρα μερικών δεκαετιών, επικράτησε τελικά το ανδαλουσιανό στιλ που αναδεικνύει το αρτίστικο και χορευτικό στοιχείο και εφαρμόζεται μέχρι σήμερα. Το μόνο στοιχείο που επέζησε από το στιλ των Βάσκων είναι η χρήση των “μπαντερίγιας”.

4. Ενδοανδαλουσιανές διαφορές

Μετά την επιλογή του ανδαλουσιανού στιλ, προέκυψε καινούργιο πρόβλημα. Το στιλ της Ρόντα ή το στιλ της Σεβίλλης; (αμφότερες πόλεις της Ανδαλουσίας). Και τα δυο στιλ βασίζονταν στην ταυρομαχία με την κάπα, αλλά αντιμετώπιζαν διαφορετικά το τέλος του ταύρου. Οι μεν της Ρόντα θεωρούσαν τη θανάτωση ως το σπουδαιότερο σημείο της ταυρομαχίας, απέφευγαν να εξαντλήσουν τον ταύρο και τον σκότωναν την ώρα που ερχόταν καταπάνω τους. Οι δε της Σεβίλλης θεωρούσαν σημαντικότερες τις φιγούρες του ταυρομάχου με την κάπα και την ικανότητά του να ξεγελάει και να αποφεύγει την ύστατη στιγμή τον ταύρο. Έτσι ανακάλυψαν την λεγόμενη κίνηση “volapié”, όπου ο ταυρομάχος επιτίθεται ο ίδιος στον ταύρο για να τον σκοτώσει, κίνηση που εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα.

5. Η “Αγία Τριάδα” της ταυρομαχίας

Στη δεκαετία 1910-1920 κάνουν την εμφάνισή τους δυο ταυρομάχοι που οριοθετούν τη “χρυσή εποχή” της ταυρομαχίας στην Ισπανία. Ο Χουάν Μπελμόντε (φωτογραφία) και ο Χοσέ Γκόμεθ “Χοσελίτο” θεωρούνται μέχρι σήμερα οι κορυφαίοι τορέρος όλων των εποχών. Ο Μπελμόντε είναι αυτός που δημιούργησε τη σύγχρονη αισθητική του “τορέο”, ενώ ο Χοσελίτο διακρίθηκε για την “ολοκληρωτική” του ταυρομαχία και για τις καινοτομίες που επέβαλλε στην οργάνωση του θεάματος, όπως η κατασκευή των μεγάλων “Πλάθας δε τόρος” και οι κανόνες για την επιλογή των ταύρων. Αυτοί οι δυο, μαζί με τον “Μανολέτε” (εμφανίστηκε μετά τον εμφύλιο, τη δεκαετία του ’40) αποτελούν την “Αγία Τριάδα” της ταυρομαχίας.

6. Το τελετουργικό

Το τελετουργικό της ταυρομαχίας χωρίζεται σε τρία μέρη τα οποία ονομάζονται “τέρθιος” (τρίτα) και σε δυο τρόπους (το “καπότε” και την “μουλέτα”). Η ταυρομαχία αρχίζει στις 5 το απόγευμα με την κυκλική παρέλαση των ταυρομάχων, των ομάδων τους και του προσωπικού της “πλάθα” μπροστά στο κοινό. Την διαταγή για τη λήξη του “τρίτου” και το πέρασμα στο επόμενο, τη δίνει ο πρόεδρος της “πλατείας” και ο ταυρομάχος ειδοποιείται με ένα σάλπισμα.

7. Ο “Ματαδόρ δε τόρος”

Το βασικό πρόσωπο μιας ταυρομαχίας είναι ο Ματαδόρ (αυτός που σκοτώνει). Ονομάζεται και “διέστρο” ή “εσπάδα”. Πρόκειται για αυτόν που έχει ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του με επιτυχία και έχει πάρει την επίσημη άδεια – “αλτερνατίβα” – να ταυρομαχεί. Πραγματοποιεί τις κινήσεις με την κάπα και στο τέλος σκοτώνει τον ταύρο με το σπαθί. Αν ο ματαδόρ χρησιμοποιεί άλογο ονομάζεται ρεχονεαδόρ, αν όχι, απλά τορέρο. Οι ταυρομάχοι ξεκινούν την εκπαίδευσή τους σε μικρή ηλικία. Μετά από δυο χρόνια, ονομάζονται “νοβιγέρος” και αρχίζουν να ταυρομαχούν με νεαρούς ταύρους ηλικίας 3 ετών και βάρους 300 περίπου κιλών. Μετά την παρέλευση πέντε – συνήθως – χρόνων, ο εκπαιδευόμενος παίρνει την αλτερνατίβα μέσα στην πλάθα από κάποιον άλλο ταυρομάχο, αντιμετωπίζοντας στο εξής κανονικούς ταύρους, το βάρος των οποίων συνήθως κυμαίνεται από 450 έως 600 κιλά.

8. Το 1ο “τέρθιο” – tercio de varas

Στο πρώτο από τα τρία μέρη ο ταυρομάχος χρησιμοποιεί το καπότε, ένα ύφασμα με το οποίο κάνει χορευτικές φιγούρες ξεγελώντας τον ταύρο, χωρίς όμως να τον τραυματίσει. Στη συνέχεια κάνουν την είσοδό τους στην “πλατεία” οι δυο πικαδόρες, έφιπποι πάνω σε προστατευμένα από πανοπλίες άλογα. Καταλαμβάνουν τις δυο αντίθετες μεριές της “πλατείας” και ο ματαδόρ οδηγεί τον ταύρο πάνω στον ένα από τους δύο. Ο πικαδόρ κρατάει μια μακριά ξύλινη λόγχη (γύρω στα 2 μέτρα μήκος) με μεταλλική ακίδα 6-8 εκ., την οποία καρφώνει στη ραχοκοκαλιά του ταύρου, με σκοπό να δοκιμάσει την αγριότητά του και βέβαια να τον εξασθενήσει.

9. Το 2ο “τέρθιο” – tercio de banderillas

Στο δεύτερο μέρος αναλαμβάνουν δράση οι δυο “μπαντεριγέρος”, οι οποίοι καρφώνουν στην πλάτη του ταύρου τρία ζευγάρια ξύλινες λόγχες με μεταλλική μύτη, τις “μπαντερίγιας”, εφαρμόζοντας κυκλική επίθεση στον ταύρο και καταλήγοντας με μια κίνηση που θυμίζει πολύ τα αρχαία Ταυροκαθάψια στην μινωϊκή Κρήτη. Οι μπαντερίγιας έχουν σαν στόχο να προκαλέσουν αιμορραγία στον ταύρο. Πολλοί ταυρομάχοι προτιμούν να καρφώνουν οι ίδιοι τις μπαντερίγιας στους ταύρους.

10. Το 3ο “τέρθιο” – tercio de muerte

Το τελευταίο μέρος είναι αφιερωμένο στην “suerte suprema”, την υπέρτατη στιγμή, όπου αφού ο τορέρο εξαντλήσει τον ταύρο με τις χαρακτηριστικές κινήσεις που εκτελεί με την Μουλέτα, το παραδοσιακό δηλαδή κόκκινο πανί που στηρίζεται πάνω σε ένα ξύλινο σπαθί, παίρνει το κανονικό ξίφος (μήκους 60-80 εκ.) και σκοτώνει τον ταύρο.

11. Η “suerte suprema”

Αυτή είναι η κορύφωση της ταυρομαχίας αλλά και η πιο δύσκολη στιγμή της. Ο ματαδόρ μένει τελείως ακίνητος μπροστά από το κεφάλι του ταύρου, ανασηκώνεται αργά και ελαφρά στις μύτες των ποδιών του, ξεγελάει τον ταύρο με την μουλέτα χαμηλά στο έδαφος και μόλις το ζώο σκύψει κάνοντας την επίθεσή του προς το κινούμενο πανί, πετάγεται αστραπιαία προς τα εμπρός, καρφώνοντας με δύναμη το ξίφος ανάμεσα στις ωμοπλάτες του ταύρου και προς τα κάτω, κατευθείαν μέσα στην καρδιά του.

12. Αν όχι με την πρώτη, τότε τι;

Αν ο ματαδόρ δεν καταφέρει να σκοτώσει με την πρώτη προσπάθεια τον ταύρο, τότε δοκιμάζει ξανά για δεύτερη ή και για τρίτη φορά. Αν και τότε αποτύχει, το κράξιμο από τις κερκίδες είναι άνευ προηγουμένου και ο πρόεδρος της πλατείας έχει το δικαίωμα να του αρνηθεί καινούργια προσπάθεια. Σε αυτή την περίπτωση, ένας από τους βοηθούς του ταυρομάχου, πλησιάζει τον ήδη πεσμένο ταύρο και του καρφώνει στο σβέρκο ένα μικρό, μεταλλικό μαχαίρι, το επονομαζόμενο descabello, βάζοντας έτσι τέλος στην αγωνία του ζώου.

13. Αφήστε τον να ζήσει…

Αν το κοινό ή και ο ίδιος ο ταυρομάχος μείνουν εντυπωσιασμένοι από την μαχητικότητα και την αντοχή ενός ταύρου, έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν από τον πρόεδρο της πλατείας να χαρίσει τη ζωή στο ζώο. Αυτό επιτρέπεται μόνο στις πλάθας που κάτι τέτοιο προβλέπεται από το καταστατικό τους και είναι ο πρόεδρος αυτός που έχει την αποκλειστική ευθύνη για μια τέτοια απόφαση. Αν τελικά χαριστεί η ζωή στον ταύρο, τότε τον αποσύρουν στα εκτροφεία, όπου και χρησιμοποιείται για αναπαραγωγή. Ο ταύρος που θα βγει ζωντανός από μια αρένα, δεν ξαναταυρομαχεί ποτέ.

14. Οι toros bravos

Μόνο μια συγκεκριμένη ράτσα ταύρων χρησιμοποιείται στην ταυρομαχία. Οι επονομαζόμενοι toros bravos, οι άγριοι και γενναίοι ταύροι δηλαδή, των οποίων οι ρίζες φτάνουν στα προϊστορικά χρόνια, στα urus (βόνασοι), τα οποία ναι μεν δεν ζούσαν αποκλειστικά στην Ισπανία, εκεί όμως βρήκαν το ιδανικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα το είδος να αντέξει μέχρι τις μέρες μας, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα μέρη, στα οποία εξαφανίστηκε. O ταύρος bravo έχει σαν χαρακτηριστικά του γνωρίσματα τη δύναμη, το πείσμα και τα κέρατα που κοιτάνε προς τα μπροστά. Οι toros bravos εκτρέφονται σε ειδικά εκτροφεία, τις ganaderias.

15. Τι γίνεται με τους νεκρούς ταύρους;

Σε μια ταυρομαχία συνήθως τρεις ταυρομάχοι αντιμετωπίζουν έξι ταύρους, δυο ο καθένας και πάντα εναλλάξ. Η σειρά με την οποία θα ταυρομαχήσουν έχει να κάνει με την αρχαιότητα του καθενός. Προηγείται πάντοτε – για λόγους ιεραρχίας και σεβασμού – ο παλαιότερος και ακολουθούν οι νεότεροι. Από τη στιγμή που θα ηχήσει το πρώτο σάλπισμα, οι πόρτες κλείνουν και δεν επιτρέπεται η είσοδος σε κανέναν πριν το τέλος της πρώτης ταυρομαχίας. Όταν ολοκληρωθεί η ταυρομαχία, οι νεκροί ταύροι μεταφέρονται έξω από την πλατεία, τεμαχίζονται και το κρέας τους πωλείται επιτόπου στο κοινό.

16. Οι ορχήστρες

Όλες οι plazas de toros διαθέτουν μπάντα με χάλκινα. Όταν στη διάρκεια της ταυρομαχίας ο τορέρο εκτελέσει κινήσεις οι οποίες ενθουσιάζουν το πλήθος, τότε ο πρόεδρος δίνει εντολή στην μπάντα να αρχίσει να παίζει τα πασίγνωστα pasodobles για να τιμηθεί με αυτόν τον τρόπο ο ταυρομάχος. Επίσης οι μπάντες παίζουν μουσική στα διαλείμματα ανάμεσα σε κάθε ταυρομαχία, ενώ ο κεντρικός σαλπιγκτής – πάλι με εντολή του προέδρου – δίνει με σαλπίσματα την εντολή για την αλλαγή των τέρθιος. Η αρένα της Μαδρίτης “Las Ventas”, είναι η μοναδική πλάθα στον κόσμο, στην οποία η μπάντα δεν παιανίζει στη διάρκεια της ταυρομαχίας.

17. Τα διαρκείας, ο ήλιος και η σκιά

Η περίοδος των ταυρομαχιών αρχίζει τον Μάρτιο και ολοκληρώνεται τον Οκτώβριο. Όπως στα ομαδικά αθλήματα, έτσι και στις αρένες υπάρχουν εισιτήρια διαρκείας. Η τιμή τους εξαρτάται πρωταρχικά από το αν η θέση βρίσκεται στη σκιά ή στον ήλιο. Επειδή οι ταυρομαχίες αρχίζουν σχεδόν πάντα – εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων – στις 5 το απόγευμα, το φως του ήλιου είναι σημαντικό και είναι αυτό που διαφοροποιεί την τιμή. Για να πάρετε μια ιδέα, ένα διαρκείας στην αρένα “Μαεστράνθα” της Σεβίλλης, σε σκιερό μέρος μπορεί να κοστίσει από 1500 μέχρι και 3000 ευρώ. Αντίθετα, στην ίδια αρένα, αλλά στον ήλιο, το διαρκείας κοστίζει από 750 μέχρι και 1200 ευρώ. Αν σκεφτείτε ότι στην Ισπανία υπάρχουν εκατοντάδες αρένες με συνολικά μερικά εκατομμύρια θέσεις, μπορείτε εύκολα να καταλάβετε ότι στις ταυρομαχίες διακινείται ένα τεράστιο ποσό χρημάτων. Προσθέστε σε αυτά τους σπόνσορες, τις διαφημίσεις και τα τηλεοπτικά δικαιώματα και θα έχετε μια εικόνα της ταυρομαχίας ως οικονομικό μέγεθος.

18. Η “Μαεστράνθα” της Σεβίλλης

Η αρένα της Σεβίλλης, ο απόλυτος ναός των ταυρομαχιών, είναι ένα υπέροχο κτίσμα, όχι φυσικά για τα όσα συμβαίνουν μέσα, αλλά για την μοναδική του αρχιτεκτονική. Η “Ρεάλ Μαεστράνθα δε Καβαγερία δε Σεβίγια”, όπως είναι η επίσημη ονομασία της, χτίστηκε σε ρυθμό μπαρόκ στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα και είναι η μοναδική αρένα στον κόσμο με ωοειδές σχήμα – σε αντίθεση με το κυκλικό όλων των άλλων. Έχει χωρητικότητα 14.000 θεατών και διαθέτει ένα άρτιο μουσείο.

19. Τα τρόπαια των τορέρος

Όταν ολοκληρωθεί μια ταυρομαχία, αν το κοινό είναι ευχαριστημένο από το θέαμα που παρακολούθησε, βγάζει τα λευκά μαντίλια και τα ανεμίζει στον αέρα, δείχνοντας με αυτό τον τρόπο την επιδοκιμασία του. Αν το θέαμα ήταν εξαιρετικό, τότε το κοινό δεν σταματάει να κουνάει τα μαντίλια, στέλνοντας έτσι μήνυμα στον πρόεδρο της πλατείας ότι ζητάει ένα βραβείο για τον τορέρο. Αν ο πρόεδρος συμφωνεί με την άποψη του κοινού, τότε δίνει διαταγή να κόψουν το ένα αυτί του νεκρού ταύρου και να το παραδώσουν στον ταυρομάχο. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις δίνεται και το δεύτερο αυτί, ενώ αν μέσα στην αρένα έχουν γίνει “παπάδες” τότε φτάνουμε στην ύψιστη τιμή για τον ταυρομάχο: δύο αυτιά και η ουρά του ταύρου αποτελούν το όνειρο για κάθε τορέρο. Αν ο ταυρομάχος καταφέρει να “κόψει” τα δυο αυτιά του ταύρου, τότε όταν ολοκληρωθεί η “κορίδα”, ο πρόεδρος δίνει διαταγή να ανοίξει η κεντρική είσοδος της αρένας, η λεγόμενη “puerta grande” και το κοινό μεταφέρει στους ώμους του τον τιμώμενο τορέρο μέσα σε αποθέωση και μυριόστομα “ολέ”.

20. Το κόκκινο πανί

Ο μύθος ότι η μουλέτα έχει κόκκινο χρώμα επειδή έτσι ερεθίζεται ο ταύρος, είναι ένα τεράστιο ψέμα, αφού είναι γνωστό ότι το συμπαθέστατο όσο και άτυχο τετράποδο έχει αχρωματοψία. Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα το πανί ήταν λευκού χρώματος, αλλά η άσχημη εντύπωση που προκαλούσε όταν γέμιζε με τα αίματα του ταύρου, οδήγησε τους ταυρομάχους να χρησιμοποιούν πανί κόκκινου χρώματος. Μια ακόμα σημαντική αλλαγή που έγινε, ήταν τα άλογα των πικαδόρες να φορούν πανοπλία για να προστατεύονται από τα κέρατα του ταύρου. Ναι, σωστά καταλάβατε, μέχρι τότε τα άλογα ήταν τελείως εκτεθειμένα και καλύτερα να μη σχολιάσουμε τί ακριβώς γινόταν στις αρένες στο πρώτο τέρθιο…

21. Αρχής θελούσης και καιρού επιτρέποντος…

Όλες οι ανακοινώσεις που προαναγγέλλουν την διεξαγωγή μιας ταυρομαχίας αρχίζουν με την ίδια φράση: “Με την άδεια των αρχών και αν δεν το εμποδίσει ο καιρός”, πράγμα τελείως φυσιολογικό, αν αναλογιστούμε πως οι ταυρομαχίες διεξάγονται σε ανοιχτούς χώρους και βέβαια δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν κάτω από βροχή.

22. Ταυρομάχος 66 ετών!

Οι ταυρομάχοι αποσύρονται από τις αρένες με το που καβατζάρουν τα 50. Είναι σε εκείνη την ηλικία που παρουσιάζεται το λεγόμενο σύνδρομο της εκτέλεσης. Οι τορέρος δηλαδή, αρχίζουν να φοβούνται τον ταύρο, κυρίως τη στιγμή που πρέπει να του καταφέρουν το τελειωτικό χτύπημα. Υπάρχει όμως μια απίστευτη εξαίρεση, ο φημισμένος και αγαπημένος ταυρομάχος των σεβιλλιάνων, Κούρο Ρομέρο. Ο Φρανθίσκο Ρομέρο Λόπεθ γεννήθηκε στην πόλη Κάμας – πολύ κοντά στη Σεβίλλη – και πήρε την αλτερνατίβα το 1959. Ο Κούρο θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους αρτίστες του 20ου αιώνα και συνέχισε να ταυρομαχεί μέχρι τα 66 του χρόνια (1999), ξεσηκώνοντας θύελλα ενθουσιασμού σε κάθε εμφάνισή του. Σήμερα το άγαλμά του κοσμεί την είσοδο της “Μαεστράνθα”.

23. Μια Λαμποργκίνι ταύρος

Το 1879 στην αρένα της Κόρδοβα, στην Ανδαλουσία της Ισπανίας, ένας ταύρος με το όνομα “Murcielago” (νυχτερίδα) αντιστάθηκε πεισματικά να πεθάνει και άντεξε σε 24 (!) χτυπήματα του σπαθιού (τότε δεν υπήρχε όριο στα φονικά χτυπήματα όπως σήμερα), με αποτέλεσμα ο ταυρομάχος να του χαρίσει τη ζωή αρνούμενος να τον χτυπήσει για 25η φορά. Το απίστευτο αυτό γεγονός ενέπνευσε τους κατασκευαστές της ιταλικής αυτοκινητοβιομηχανίας Lamborghini, οι οποίοι ονόμασαν ένα από τα μοντέλα τους με το όνομα του θρυλικού ταύρου.

24. Lorca vs Hemingway

Τελειώνοντας, διαβάστε την άποψη δυο μεγάλων για τις ταυρομαχίες. Ο ποιητής Λόρκα και ο συγγραφέας Χέμινγουεϊ καταθέτουν σχετικά:

“Η ταυρομαχία είναι ο ζωτικός και ποιητικός πλούτος της Ισπανίας. Πιστεύω ότι αυτό που συμβαίνει μέσα σε μια αρένα, είναι η πιο καλλιεργημένη γιορτή που υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο” (Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα)

“Αν εξετάσουμε το θέμα από την ηθική πλευρά, τότε σίγουρα κανείς δεν μπορεί να υπερασπιστεί την ταυρομαχία. Υπάρχει πάντα σε αυτήν σκληρότητα, κίνδυνος και θάνατος” (Έρνεστ Χέμινγουεϊ)

Αυτά τα ολίγα λοιπόν για την ταυρομαχία. Αποφασίστε εσείς αν θα θέλατε να την παρακολουθήσετε ή όχι. Και επειδή οι ίδιοι οι Ισπανοί έχουν ένα λόγο παραπάνω στην αξιολόγηση της δικής τους παράδοσης, κλείνω το κείμενο με δυο φράσεις ενός από τους γνωστότερους δημοσιογράφους της Ισπανίας, του Μανουέλ Βιθέντ.

“Η τέχνη της ταυρομαχίας συνίσταται στο να μετατραπεί ένα όμορφο ζώο μέσα σε είκοσι λεπτά σε έναν κεφτέ που αιμορραγεί μπροστά σε ένα κοινό που νιώθει αγαλλίαση”.

“Θα παραδεχτώ ότι η ταυρομαχία είναι τέχνη αν αναγνωριστεί και ο κανιβαλισμός ως γαστρονομία”.

 

Βίντεο: Δεν θέλησα να ανεβάσω βίντεο με σκηνές από ταυρομαχίες. Αντί γι’ αυτό, προτίμησα το μελοποιημένο από τον Σταύρο Ξαρχάκο ποίημα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα “το χτύπημα και ο θάνατος”. Μιλάει για τον θάνατο του διάσημου Ισπανού ταυρομάχου Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας μετά τον τραυματισμό του από ταύρο το 1934. Είναι απόσπασμα από το έργο του Λόρκα “Llanto por Ignacio Sánchez Mejías”. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε ο Νίκος Γκάτσος, απαγγέλλει ο Μάνος Κατράκης και ερμηνεύει ο βαρύτονος Κώστας Πασχάλης. Πραγματικά συγκλονιστικό.