© 2021 / Jean-Francois Badias / Associated Press
OPINIONS

Τελικά, πότε έχει αξία η γνώμη του Τσιτσιπά για την πανδημία και πότε όχι;

Οι δηλώσεις που έκανε ο Έλληνας τενίστας προκάλεσαν αντιδράσεις. Από ποιο σημείο και μετά όμως μετράει η γνώμη του;

Στις 15 Μαρτίου 2020, ο Στέφανος Τσιτσιπάς έστελνε ένα μήνυμα στο πλαίσιο του πετυχημένου σλόγκαν «Mένουμε Σπίτι». Σε αυτό το σποτ απευθυνόταν στους Έλληνες πολίτες επιστώντας τους την προσοχή. «Αν είστε νέοι και δεν ανησυχείτε για τον εαυτό σας, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσέχετε […] δεν πρέπει να σκεφτόμαστε δεν με αφορά. Μας αφορά όλους».

 

Λίγους μήνες μετά, στα τέλη του καλοκαιριού του 2020, πάλι ο Τσιτσιπάς γινόταν μέρος του νέου -λιγότερο επιτυχημένου- σλόγκαν «Μένουμε Ασφαλείς». Εκεί απευθυνόταν στους νεότερους και χρησιμοποιώντας το περίφημο β’ενικό του μάρκετινγκ τους καλούσε (σε προστακτική) να αγκαλιάσουν τα μέτρα προστασίας, να αγκαλιάσουν την υπευθυνότητα σε κάθε τους βήμα «για να μπορέσουμε ξανά να αγκαλιάσουμε όσους αγαπάμε όπως παλιά».

Περί τους 12 μήνες μετά, ο Τσιτσιπάς εκπροσωπώντας τον εαυτό του αυτή τη φορά και μιλώντας σε α’ενικό τόνιζε ότι δεν έχει εμβολιαστεί. Τα επιχειρήματα τα οποία πρόκρινε ήταν εν πολλοίς τα ακριβώς αντίθετα από όσα πρέσβευε στα σποτ. «Δεν έχω κάνει το εμβόλιο, δεν ήταν υποχρεωτικό μέχρι τώρα. Είμαι σίγουρος ότι θα το κάνω κάποια στιγμή αλλά μέχρι να γίνει υποχρεωτικό, δεν πρόκειται να το κάνω».

Στη συμπληρωματική του δήλωση τα έκανε ακόμα χειρότερα. Τόνισε ότι γι’αυτόν (!) «τα εμβόλια δεν έχουν δοκιμαστεί αρκετά». Ο δε πατέρας του υποστήριξε ότι ως αθλητής έχει πιο ισχυρό ανοσοποιητικό από ό,τι συμβαίνει στον γενικό πληθυσμό, οπότε «μπορούν να αντεπεξέλθουν σε κάθε πρόκληση». Μία λογική που τελικά αποδεικνύεται τελείως εγωκεντρική αλλά και καθόλου εύκολα αποδείξιμη.

O Στέφανος Τσιτσιπάς για τα εμβόλια. © 2021, Michel Euler/Associated Press

Έχει όμως νόημα να γραφτεί ακόμα ένα κείμενο για την αντιεπιστημονική στάση του Τσιτσιπά; Μάλλον όχι. Στο κάτω-κάτω και ο ίδιος ως τενίστας έχει κάθε δικαίωμα να εκφέρει άποψη για οτιδήποτε. Υπάρχει όμως κάτι άλλο που αξίζει να τονιστεί. Αφορά την ενεργή αντίφαση στο άδειασμα που επεφύλασσε η κυβέρνηση δια του εκπροσώπου της προς τον Τσιτσιπά. Πότε έχει τελικά σημασία η γνώμη του Τσιτσιπά για την πανδημία;

Όταν τον επιλέγεις για εκπρόσωπο της καμπάνιας σου για το «Μένουμε Σπίτι» και το «Μένουμε Ασφαλείς», αυτομάτως αναβαθμίζεις τον ρόλο που έχει η γνώμη του για την πανδημία. Αν ο Τσιτσιπάς δεν γνωρίζει αυτά για τα οποία μιλάει τώρα, τι είναι αυτό που τον έκανε να γνωρίζει αυτά για τα οποία μίλαγε πριν 12 μήνες; Η υιοθέτηση μίας τέτοιας αντίφασης δημιουργεί κατευθείαν μία εικόνα σχετικοποίησης της αλήθειας. Η γνώμη που έχει ένας τύπος που χτυπάει καλά τη ρακέτα για την πανδημία μας ενδιαφέρει μόνο όταν συγκλίνει με τη δική μας.

Μία από τις πιο σημαντικές προκλήσεις που γεννήθηκαν στην πανδημία ήταν η διαχείριση του «ποιος έχει δικαίωμα δια να ομιλεί». Από τη μία, είχαμε μία κοινωνία εκδημοκρατισμού της άποψης μέσω των social media. Σε αυτόν τον νέο κόσμο η γνώμη του καθενός μπορεί να βρει, ανάλογα με τις ορέξεις διαφόρων αλγορίθμων, τεράστιο κοινό. Αυτή η ισοτιμία της γνώμης ειδικών και μη, μάλλον επιθυμητή όταν το ίντερνετ ήταν ακόμα ένα πανανθρώπινο όραμα, είναι δύσκολο να διατηρηθεί τώρα με ένα σωρό άσχετους με το ζήτημα που διεκδικούν το δικαίωμα να μιλήσουν για το πώς αντιμετωπίζεται μία πανδημία.

Πέραν από τις επιμέρους μαρκετίστικες λογικές που αναγκαστικά πρέπει να κάνει μία κυβέρνηση στη διαχείριση μίας υγιειονομικής κρίσης, υπάρχει και ένας ιδεολογικός πυρήνας. Τουλάχιστον στα ζητήματα που αφορούν τον κορονοϊό οποιαδήποτε προσπάθεια σχετικοποίησης της αλήθειας λειτουργεί εναντίον της εμβολιαστικής προσπάθειας. Ακόμα και αν οι προθέσεις της είναι θετικές. Ο Τσιτσιπάς πήρε το δικαίωμα να μιλάει και αμέσως μετά το έχασε επειδή δεν εξυπηρετούσαν πια όσα έλεγε.

Η εξίσωση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο είναι πολυσύνθετη. Αφορά πάνω από όλα την κρίση της αλήθειας και των καθεστώτων της. Μπορούμε να γράψουμε ολόκληρα δοκίμια για το αν ο Τσιτσιπάς πρέπει να μιλάει για την πανδημία. Από τη στιγμή όμως που τον επιλέγεις για εκπρόσωπό σου, δεν μπορείς να τον «αδειάζεις» επειδή είναι μη ειδικός.