Το ‘GLOW’ δεν κατασκεύασε μια #MeToo στιγμή – γι’ αυτό και την έκανε τέλεια

Η τηλεόραση είναι ευέλικτη.

Σε αντίθεση με το σινεμά και τις σπάνιες περιπτώσεις ενός ‘Post’ που φτιάχτηκε σύντομα – και οσκαρικά ταυτόχρονα, μιας που είχε έναν τιτάνα Spielberg στο πηδάλιο – για να θυμίσει τη σημασία ενός ελεύθερου Τύπου στην μετα-Trump, μετα-αλήθειας εποχή, η τηλεόραση έχει το προνόμιο του αντανακλαστικού. Περιορίζεται κι αυτή από τον μηχανισμό της παραγωγής της, αλλά μπορεί να αντιδράσει μέσα σε μήνες αντί για τα 2 έως 4 χρόνια που διανύει κατά μέσο όρο μια ταινία από τη φάση της προ-παραγωγής της ως την αίθουσα. Της είναι πιο εύκολο λοιπόν, να ανοίξει διάλογο με την επικαιρότητα. Το φαινόμενο δεν είναι καινούριο.

Για δεκαετίες η τηλεόραση διέκοπτε τη ροή της για να βάλει τους πιο κατάλληλους πρωταγωνιστές της να αντιμετωπίσουν αμφιλεγόμενα ζητήματα. Είχε μάλιστα και τη δύναμη αληθινού αντικτύπου.

Όταν στην ιστορική, ομώνυμη κωμωδία η 47χρονη Maude αποφάσιζε να προχωρήσει σε έκτρωση λίγους μόλις μήνες πριν το Ανώτατο Δικαστήριο της Αμερικής θα αποφάσιζε με τη σειρά του ότι η απαγόρευση της έκτρωσης από τις πολιτείες θα ήταν παράνομη, η σειρά έγινε στόχος των συντηρητικών και το δίκτυο CBS έγινε δέκτης 24.000 και άνω γραμμάτων διαμαρτυρίας.

Στο επεισόδιο ‘Checkup’, το δωδέκατο της πρώτης σεζόν του ‘Good Times’ που εμπνεύστηκε από ένα άρθρο εφημερίδας σχετικό με τον κίνδυνο υπέρτασης που διατρέχουν οι Αφροαμερικανοί, το ίδιο κανάλι δέχτηκε άπειρα τηλεφωνήματα ενδιαφέροντος, με αποτέλεσμα να ρίχνει κάρτα μιας δωρεάν γραμμής πληροφοριών για την πάθηση πριν από κάθε επανάληψη του επεισοδίου.

Απέχουμε έτη φωτός όμως από τον καιρό του Πάρα Πολύ Σπέσιαλ Τηλεοπτικού Επεισοδίου. Πλέον δεν χρειαζόμαστε την τηλεόραση για να μας συνδέσει με το πνεύμα των καιρών. Το πνεύμα των καιρών μας βρίσκει όπου κι αν κρυβόμαστε γιατί o κύκλος των ειδήσεων διαρκεί πια 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Η τηλεοπτική μυθοπλασία δεν μπορεί πια να ηγηθεί της συζήτησης, μπορεί μόνο να τη διαχειριστεί. Και η πρόκληση, η ανάγκη ίσως ενός αφηγητή να ανταποκριθεί σε όλο αυτό πρέπει να είναι τεράστια. Γι’ αυτό και από το 2014 – οπότε και εξερράγη το κίνημα Black Lives Matter – η θεματική της αστυνομικής βίας έχει βρεθεί στο κέντρο του ενδιαφέροντός του.

Το περσινό ‘Shots Fired’ ήταν μια σειρά ολόκληρη πάνω στο συγκεκριμένο θέμα όπως και το φετινό, περίπλοκο ‘Seven Seconds’, αλλά τα αφιερωματικά επεισόδια σε άλλες σειρές γεμίζουν πάπυρο. Το πασίγνωστο ‘Law & Order: SVU’ που συχνά σηκώνει τις ιστορίες του από τις επικεφαλίδες, έχει αποτυπώσει το ζήτημα είτε ως αναφορά, είτε ως πλοκή σε πολλαπλά επεισόδια. Το ‘Empire’ το είχε βάλει στο πρόγραμμα από νωρίς και το επαναφέρει με κάθε ευκαιρία που προσφέρεται. Το ‘Queen Sugar’ της Ava DuVernay (‘Selma’) που στην καρδιά του αφορά μια μέση, αγαπημένη μαύρη οικογένεια υπενθυμίζοντας στο κοινό ότι αυτή είναι σαν όλες τις άλλες, επανέφερε τους τηλεθεατές στην πραγματικότητα όταν ο γιος της φαμίλιας συνελήφθη άδικα.

– screencap από το αμφιλεγόμενο ‘The Debate’ του ‘Good Wife’ –

Το κατά τ’ άλλα εξαιρετικό δικαστικό δράμα ‘The Good Wife’ δέχτηκε έντονη κριτική όταν έβαλε δύο από τους λευκούς πρωταγωνιστές του να συζητούν την απόφαση του δικαστηρίου για τον θάνατο ενός μαύρου άνδρα σε χέρια αστυνομικών, με τις μοναδικές παρουσίες άλλου χρώματος στο επεισόδιο να είναι υπηρέτες στην κουζίνα. Το πολιτικάντικο ‘Scandal’ από την άλλη που, με μια μαύρη πρωταγωνίστρια και μια μαύρη showrunner στα μετόπισθεν, ήταν καταλληλότερο όχημα έκφρασης για μια υπόθεση συγκάλυψης του φόνου ενός νεαρού μαύρου άνδρα από αστυνόμο, έκανε μεν καλή δουλειά αλλά ο ζαχαρένιος επίλογός του με μια σύσταση νομοθεσίας που θα απέτρεπε τέτοιες αδικίες στο μέλλον, ήρθε σε αντίθεση με την απραξία του αληθινού κόσμου και άφησε πικρή γεύση σε πολλούς που δεν αρκούνται πια στην αποδραστική λειτουργία της τηλεόρασης.

Η τραυματική κατάληξη του τέταρτου κύκλου ‘Orange is the New Black’ με τον θάνατο της Poussey που προκλήθηκε κατά λάθος από έναν φύλακα, ήταν από τις πιο διχαστικές εξελίξεις για κοινό και κριτικούς, αποσπώντας διθυράμβους και καταδίκες εξίσου. Σίγουρα πάντως φέρθηκε πιο υπεύθυνα από το ‘UnREAL’ που αντιμετώπισε τραγελαφικά τη σύλληψη του μαύρου πρωταγωνιστή της, δίνοντας ξεκάθαρη έμφαση στις ενοχές των δύο λευκών πρωταγωνιστριών που ενορχήστρωσαν το περιστατικό για να ανεβάσουν τα νούμερα της ριάλιτι εκπομπής που συμμετείχε ο άνδρας αντί στον ίδιο. Και στις δύο σειρές, η κριτική ανάλυση επικεντρώθηκε στην εστίαση του αφηγηματικού φακού στους λευκούς χαρακτήρες αντί στις μαύρες ζωές που επηρεάστηκαν ή έσβησαν δια παντός.

Όπως αναπόφευκτα συμβαίνει στη ζωή, οι προθέσεις και η εκτέλεση είναι πάντοτε αυτές που απογειώνουν ή καταβαραθρώνουν το αποτέλεσμα. Ίσως όχι τυχαία λοιπόν, οι κωμωδίες τα έχουν πάει συνολικά καλύτερα στις απόπειρες σχολιασμού τους. Στην προσπάθειά τους να σε κάνουν να γελάσεις, χτυπάνε το ζήτημα από διαφορετικό πρίσμα και αποφεύγουν τον διδακτισμό και το παραφούσκωμα στο όνομα του ρεαλισμού.

Στο συγκινητικό επεισόδιο ‘Hope’ της 2η σεζόν του ‘Black-ish’, οι Johnsons αποφάσισαν να επιτρέψουν στα μεγαλύτερα παιδιά τους να συμμετάσχουν σε διαμαρτυρία για την απόφαση του δικαστηρίου να μην ασκήσει δίωξη εναντίον ενός αστυνομικού που σκότωσε έναν μαύρο άνδρα, και το έκανε με σπιρτάδα και μια κουταλιά σοφίας. Το αδικοχαμένο ‘Carmichael Show’ έβαλε τους μαύρους χαρακτήρες του να συζητούν τα υπέρ και τα κατά των διαδηλώσεων στο επεισόδιο ‘Protest’, πετυχαίνοντας την κάθαρση μέσα από κατασκότεινο χιούμορ ακραίων δηλώσεων – γραμμένο και ειπωμένο επιδέξια ωστόσο από τα σωστά πρόσωπα.

Το ‘Brooklyn Nine-Nine’ δεν ασχολείται παραδοσιακά με πραγματικές υποθέσεις της αστυνομίας, αλλά στο ‘Boyle’s Hunch’ της 3ης σεζόν αναφέρθηκε με τον δικό του τρόπο στην ατμόσφαιρα γύρω από την αστυνομία, με τους χαρακτήρες του να προτείνουν – πριν αποτύχουν παταγωδώς και ξεκαρδιστικά – μια καμπάνια από πόστερ Καλών Μπάτσων σε δημόσιους χώρους. Τα πόστερ βανδαλίστηκαν και η υπάλληλος που δήλωσε εξαρχής ότι μια τέτοια κίνηση δεν θα επηρέαζε την κοινή γνώμη, δικαιώθηκε περίτρανα.

Δεν προκαλεί έκπληξη λοιπόν που το πιο ανάλαφρο άγγιγμα της κωμωδίας τα έχει πάει καλά και με τις διαφορετικές πτυχές του κινήματος του #MeToo.

Στον φρέσκο κύκλο του ‘Younger’, η πρωταγωνίστρια κατηγορεί έναν συγγραφέα που εμφανίστηκε στην περσινή, 4η σεζόν για ανάρμοστη συμπεριφορά, και ο εκδοτικός του οίκος αναστέλλει την κυκλοφορία του επόμενου βιβλίου του. Το ‘Unbreakable Kimmy Schmidt’ είδε τον κεντρικό, αφελή του χαρακτήρα να μην γνωρίζει τι μπορεί να θεωρηθεί ανάρμοστη συμπεριφορά σε εταιρικό περιβάλλον. Η Jane του ‘Jane the Virgin’ επανεξέτασε τη σύντομη, συναινετική σχέση που είχε με καθηγητή της δύο σεζόν πριν, όταν ανακαλύπτει ότι επρόκειτο για μοτίβο του συγκεκριμένου άνδρα με τις φοιτήτριές του.

Το φεμινιστικό, ευχάριστο ‘Bold Type’ είχε ήδη θίξει τη σεξουαλική βία πριν το σκάνδαλο του Harvey Weinstein. Στο περασμένο φινάλε του, μία από τις πρωταγωνίστριές του μιλά για τον βιασμό της σε ένα επεισόδιο εμπνευσμένο από το Carry That Weight. Την performance art μιας φοιτήτριας του Columbia University που το 2014 κυκλοφορούσε στο πανεπιστήμιο με το στρώμα στο οποίο βιάστηκε. Φέτος, η σειρά που βασίζεται σε εμπειρίες μιας πρώην συντάκτριας του Cosmopolitan, ανάγκασε μια πρωταγωνίστριά της να σκεφτεί εάν η σχέση που έχει κρυφά με συνεργάτη της θα μπορούσε να επηρεάσει άλλους συναδέλφους εναντίον της. Οι κακές γλώσσες ισχυρίζονταν ότι πήρε τη δουλειά εξαιτίας του κι έτσι η προσωπική της αξία ήταν άλλο ένα θύμα μιας κοινωνίας που αντικειμενοποιεί και επικρίνει τις γυναίκες βάσει των ερωτικών τους συντρόφων.

Το καλύτερο δείγμα όμως ήρθε την περασμένη εβδομάδα με τη δεύτερη σεζόν του ‘GLOW’. Όπως και με την περίπτωση του φινάλε 1ου κύκλου του ‘Bold Type’, το επεισόδιο ‘Perverts Are People, Too’ είχε στο μεγαλύτερο μέρος του αναπτυχθεί και γραφτεί πριν τις κατηγορίες εναντίον του Weinstein. Άλλωστε η ανισότητα, η δυσαναλογία μεταξύ των δυνάμεων της ανδρικής και της γυναικείας φωνής, η παρενόχληση στο εργασιακό περιβάλλον, είναι τόσο μεγάλο μέρος της γυναικείας εμπειρίας που σε μια σειρά γραμμένη, σκηνοθετημένη και παιγμένη από γυναίκες γίνεται εύκολα οργανικό μέρος της ιστορίας. Δεν χρειάζεται να τις τραβήξει από κανέναν τίτλο εφημερίδας.

Στην προκειμένη περίπτωση, η σεναριογράφος Rachel Shukert άντλησε την έμπνευσή της από εμπειρίες δικές της και άλλων γυναικών σε ύποπτες συναντήσεις σε ξενοδοχεία. Συναντήσεις που ευτυχώς ποτέ δεν πήγαν τελείως λάθος, αλλά δεν ήταν και ποτέ σωστές.

Από την 1η σεζόν ακόμα, η κωμωδία που βασίστηκε στα underdogs μιας αληθινής εκπομπής πάλης από τα ‘80s, ήξερε ότι έβαζε τους χαρακτήρες της σε ανδροκρατούμενο χώρο.

«Δεν μου αρέσει η μούρη σου, ή ο κώλος σου», έλεγε στα πρώτα επεισόδια o απολαυστικός Marc Maron ως Sam Sylvia στην πρωταγωνίστρια, όταν την απέρριπτε στην οντισιόν της για την εκπομπή. «Δεν ξέρω, ίσως μου αρέσουν και τα δύο υπερβολικά, δεν χρειάζεται να σου εξηγήσω – αυτή είναι η ομορφιά του να είσαι ο σκηνοθέτης».

Ναι, κανένας Weinstein. Όταν το Χόλιγουντ φορούσε μαύρα στις Χρυσές Σφαίρες, το ‘GLOW’ τελείωνε τα γυρίσματα του νέου κύκλου.

Με τις Gorgeous Ladies of Wrestling να διεκδικούν ενεργό ρόλο στην παραγωγή και την εξέλιξη της εκπομπής τους στη 2η σεζόν, τα παρατράγουδα ήταν δεδομένα. Οπότε όταν η Ruth καλείται να συναντήσει ένα μεγαλοστέλεχος του καναλιού σε δωμάτιο ξενοδοχείου, έχεις μια υποψία ότι τα πράγματα δεν θα κυλήσουν ομαλά. Η Ruth αισθάνεται ήδη άβολα μπαίνοντας στο δωμάτιο, αλλά ανακουφίζεται όταν βλέπει το οικείο πρόσωπο ενός άλλου στελέχους δίπλα στον Tom Grant.

Από την αρχή της σεζόν έχει προσπαθήσει να βρει μια θέση στη δημιουργική ομάδα της εκπομπής, αλλά έχει βρει τοίχο. Η σημαντική συμβολή της έχει υποτιμηθεί ή και τελείως αγνοηθεί. Τώρα βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής μιας συζήτησης με έναν υψηλά ιστάμενο, που όντως φαίνεται να ενδιαφέρεται για την επαγγελματική της εξέλιξη. Του λέει ιστορίες για την αγάπη της για την υποκριτική και είναι όλος αυτιά. Απολαμβάνει το χιούμορ της και θέλει να μάθει περισσότερα. Το ραντεβού ήταν η ένεση αυτοπεποίθησης που χρειαζόταν. Την πήρε όμως μαζί του ο συνάδελφός της όταν έφυγε από το δωμάτιο «για να φέρει το δείπνο», μαζί με την αίσθηση ασφάλειας που εγκατέλειπε σιγά-σιγά το πρόσωπό της.

Όταν της ζητά να του δείξει κάποιες από τις λαβές πάλης που χρησιμοποιεί στο ρινγκ, την εγκατέλειψε για τα καλά.

Δεν χρειάζεται να περιμένω το χειρότερο, νιώθεις πως λέει στον εαυτό της. Οπότε δέχεται διστακτικά. Στον επόμενο τόνο νιώθει το πρόσωπό του να τρίβεται κάτω από το στήθος της. Όταν ο Grant πηγαίνει στο μπάνιο για να γεμίσει τη μπανιέρα, η Ruth τρέχει σοκαρισμένη έξω από το δωμάτιο.

Η σκηνή δεν λειτούργησε μονάχα ως άγαρμπη αφύπνιση της ιδεαλίστριας Ruth, αλλά και της Alison Brie. «Τα γυρίσματα αυτών των σκηνών μου έβγαλαν κάποια προσωπικά συναισθήματα που δεν περίμενα. Για να είμαι ειλικρινής, όταν τις διάβασα σκέφτηκα, ‘Είναι αρκετά κακή η σκηνή; Της κάνει όντως κάτι κακό;’. Και μετά συνειδητοποίησα, ‘Wow, έχω υπάρξει σε πολλές τέτοιες κακές καταστάσεις. Έχω πραγματικά κανονικοποιήσει τέτοιου τύπου συμπεριφορές, ακόμα και για τον εαυτό μου’», αποκάλυψε στο Mashable.

«Οι γυναίκες δεν πληρώνουν μόνο για όσα συμβαίνουν, πληρώνουν και για πράγματα που δεν συμβαίνουν», εξήγησε η Shukert στο Bustle σε συνέντευξή της. Στην προκειμένη δεν το πλήρωσε μόνο η Ruth, αλλά και ολόκληρο το show της. Λίγες μέρες μετά, ανακοινώθηκε στην ίδια και στο υπόλοιπο καστ ότι το ‘Gorgeous Ladies of Wrestling’ μετατοπίζεται σε μεταμεσονύκτια ζώνη. The kiss of death για όλα τα νέα τηλεοπτικά προγράμματα.

Νιώθοντας ενοχές για την αλυσιδωτή αντίδραση που πυροδότησε η αποδοχή της πρόσκλησής της στο δωμάτιο, εκμυστηρεύεται το γεγονός στην πρώην κολλητή της και νυν συνάδελφο, Debbie. Και φτάνουμε εδώ στην αληθινή κορύφωση του επεισοδίου.

Η Debbie που βιώνει το δικό της ταξίδι ανεξαρτητοποίησης μέσα από τη διαδικασία του διαζυγίου της και έχοντας κερδίσει πια και τον ρόλο της συμπαραγωγού εκτός απ’ αυτόν της πρωταγωνίστριας, γίνεται έξαλλη. Η Ruth της πήρε όλες στον λαιμό της. Και τι δηλαδή, έπρεπε να βιάσουν τη φίλη της για να συνεχίσει η εκπομπή; Όχι, υποστηρίζει, δεν προχωράς στην πράξη, απλά παριστάνεις ότι το θες για να μείνει ο άλλος με την ελπίδα. «Έτσι πάει στη show business, Ruth», της φωνάζει. «Οι άντρες δοκιμάζουν μαλακίες και εσύ πρέπει να υποκρίνεσαι ότι σου αρέσουν μέχρι να μην το έχεις ανάγκη πια».

Η Debbie είναι ο ίδιος άνθρωπος που ένιωσε ότι επανέκτησε το σώμα της μέσα από το ‘GLOW’. Στο περσινό, ένατο επεισόδιο, έλεγε πως της αρέσει η πάλη γιατί την επαναφέρει στο σώμα της.

«[Το κορμί μου] δεν ανήκει στον Randy ή στον Mark. Το χρησιμοποιώ για μένα και νιώθω σαν γαμημένος υπερήρωας», παραδεχόταν. Ως νέα μητέρα, σύζυγος ακόμη τότε, και επαγγελματίας ηθοποιός που θεωρούσε ότι η μεγάλη της στιγμή ανήκει πια στο παρελθόν, η Debbie είχε ξεχάσει πώς να κάνει log out από τον ρόλο που ένιωθε να την αυτοπροσδιορίζει – αυτόν της caretaker. Η πάλη ανέπτυξε τις δυνάμεις της, τη βοήθησε να συνειδητοποιήσει το εκτόπισμά της, και της έδωσε πίσω την ιδιοκτησία του σώματός της. Τώρα ζητάει από μια συνάδελφό της να κάνει εκπτώσεις στο δικό της σώμα. Ακόμα κι αν δεν πιστεύει ότι δίκαιο.

Τόσο βαθιά ριζωμένο είναι το αναγκαίο κακό στις γυναίκες, τόσο πολύ έχει στρεβλωθεί η έννοια της δύναμής τους, που η ψευδαίσθηση κάποιου υποτυπώδους ελέγχου όπως αυτόν που προτείνει η Debbie – ξέρω τι θέλει από μένα και μπορώ να βρω τρόπο να το εκμεταλλευτώ προς όφελός μου – θεωρείται αναπόσπαστο μέρος κάποιας ανεπίσημης διαδικασίας. Εάν όμως βασιστούν στη γυναικεία αλληλεγγύη και στην ασφάλεια που προσφέρει η ένωσή τους λέει το ‘GLOW’, ίσως δεν χρειάζεται να είναι έτσι τα πράγματα.

«Η σειρά είναι ένας μικρόκοσμος του τι σημαίνει να είσαι γυναίκα. Είναι τόσο ακριβής περιγραφή από κάποιες απόψεις, ακόμα κι αν δεν κάνεις πάλη ή σπορ οποιουδήποτε τύπου», δήλωσε η Jackie Tohn που παίζει τη Melanie Rosen στο Bustle. «Θέλουμε τον κόσμο που τη βλέπει να δει εμάς και τη σειρά και να μάθει ότι ίσως μπορούν να κάνουν το ίδιο. Ίσως μπορούν να φτιάξουν μια αδελφότητα και να αποδέχονται τους ανθρώπους. Ίσως μπορούν να βγουν από μια κατάσταση, να δώσουν τη δική τους μάχη. Οι γυναίκες είναι παντοδύναμες».

Έναν και μόνο άνθρωπο να πείσει γι’ αυτό το ‘GLOW’, το Πάρα Πολύ Σπέσιαλ Επεισόδιό του θα έχει πιάσει τόπο. Στους περισσότερους μπορεί να θυμίσει πώς η τηλεόραση μπορεί να βάζει ουσία στη συζήτηση, αντί να τρέχει καταϊδρωμένη από πίσω της.

***

Απόλαυσε το ‘GLOW’ και ακόμα περισσότερο πρωτότυπο περιεχόμενο του Νetflix, με τη WIND VISION.

|Η ποπ κουλτούρα μέσα από εικόνες| Ακολούθησε το Ιnstagram account του PopCode.