To οικολογικό αποτύπωμα των συναυλιών των Coldplay θύμισε κάτι από το Μουντιάλ του Κατάρ
- 10 ΙΟΥΝ 2024
Το φαντασμαγορικό σόου τους, Music of the Spheres, χαρακτηρίζεται από την υιοθέτηση οικολογικών πρακτικών. Σύμφωνα με το συγκρότημα, οι άμεσες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για τα πρώτα δύο χρόνια (2022-23) αυτής της περιοδείας είναι κατά 50-60% λιγότερες από την προηγούμενή τους περιοδεία (2016-17). Χρησιμοποιούνται ειδικές πίστες χορού που παράγουν ηλεκτρισμό μέσω του κοινού που πηδά πάνω-κάτω, ηλεκτρικά ποδήλατα, ηλιακές εγκαταστάσεις, «έξυπνα» φωτιστικά ενώ για κάθε εισιτήριο που έχει πωληθεί φυτεύτηκε ένα δέντρο.
Ωστόσο, όπως είδαμε πρόσφατα και στο υποτιθέμενα «πράσινο» Παγκόσμιο Κύπελλο στο Κατάρ, τέτοιες φιέστες συχνά αποτελούν παραδείγματα “greenwashing”. Δηλαδή επιφανειακές, ανεπαρκείς ενέργειες για να ξεπλυθεί το πραγματικό οικολογικό αποτύπωμά τους.
Καταρχάς, έχουμε ατελείωτες μετακινήσεις ανθρώπων. To 2023 μόνο το ιδιωτικό αεροπλάνο της Taylor Swift ρύπανε το περιβάλλον όσο οι συνολικοί ρύποι 81 μέσων πολιτών των ΗΠΑ. Και δεν υπολογίζουμε καν το αποτύπωμα του σόου της, τις μετακινήσεις των θαυμαστών της και των σουβενίρ που πωλούνται. Στο τουρ των Coldplay τα πράγματα φαίνεται να’ναι καλύτερα, όμως ολόκληρο το αποτύπωμα είναι πολύ δύσκολο να συνοψιστεί σε έναν αριθμό.
Οι σύγχρονες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται σε τέτοιες υπερπαραγωγές έχουν ένα σημαντικό οικολογικό και κοινωνικό αποτύπωμα. Η κατασκευή, η συντήρηση και η απόρριψη των σύγχρονων τεχνολογιών περιλαμβάνουν σημαντικά ποσά ενέργειας, τοξικά απόβλητα και εργασία υπό απάνθρωπες συνθήκες συνήθως στην Αφρική και στη νοτιοανατολική Ασία. Για παράδειγμα, σπάνια σκεφτόμαστε πως το κινητό τηλέφωνό μας σχεδιάστηκε στις ΗΠΑ, κατασκευάστηκε στην Κίνα, στο Πακιστάν ή στη Νότια Κορέα, με πρώτες ύλες από το Κονγκό, και μεταφέρθηκε από την Κίνα στην Ελλάδα μέσω δύο ή τριών άλλων χωρών.
Ή δεν μας απασχολεί πού καταλήγει το κινητό τηλέφωνό μας όταν χαλάσει. Στη θέση του κινητού τηλεφώνου βάλτε κάθε σύγχρονη τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε στη συναυλία των Coldplay, στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ κ.λπ.
Επιπλέον, πρακτικές όπως η δενδροφύτευση για την υποτιθέμενη «αντιστάθμιση» των ρύπων σε άλλα μέρη του κόσμου έχει αποδειχθεί ανεπαρκής και προβληματική. Ένα πράγμα σαν τα συγχωροχάρτια που έδινε ο Πάπας για την άφεση αμαρτιών τον Μεσαίωνα. Οι οικολογικές αντισταθμίσεις φαίνεται να λειτουργούν τόσο όσο λειτουργούσαν και τα συγχωροχάρτια. Μάλιστα συχνά αυτά τα έργα αντιστάθμισης δημιουργούν επιπλέον προβλήματα σε τοπικές κοινότητες και οικοσυστήματα.
Μια προσεκτικότερη ματιά στο οικολογικό αποτύπωμα τέτοιων υπερπαραγωγών εγείρει αμφιβολίες για το πόσο πράσινες είναι στην πραγματικότητα, πέρα από τα φανταχτερά επικοινωνιακά μηνύματα. Το «πράσινο» ξέπλυμα είναι επικίνδυνο διότι δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι παραγωγές τέτοιας κλίμακας μπορούν να είναι οικολογικές. Μακάρι να μπορούσαν, αλλά δυστυχώς δεν έχουμε κανένα εμπειρικό δεδομένο που να δείχνει κάτι τέτοιο. Είμαστε απελπιστικά πίσω από τους κλιματικούς στόχους που είχαν θέσει οι χώρες του ΟΗΕ το 2016 στο Παρίσι. Όπως και με το Μουντιάλ του Κατάρ, η λύση δεν είναι τόσο τεχνολογική όσο πολιτική. Απαιτεί ριζική αλλαγή προτεραιοτήτων, επανακαθορισμός του τι σημαίνει «ανάπτυξη» και παγκόσμια ανακατανομή πόρων και προνομίων.
Για λίγες μέρες ακόμη οι Coldplay θά ‘ναι το talk of the town. Από τη μία δικαίως. Παρουσιάζουν υπερθέαμα. Από την άλλη, μήπως, από δω και στο εξής, το talk of the town πρέπει να’ναι η ανάγκη για ριζοσπαστική αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης; Αναρωτιούνται οι Coldplay στο “Clocks”, ένα από τα εμβληματικότερά τους τραγούδια, «είμαι μέρος της γιατρειάς ή μέρος της αρρώστιας;».
Αγαπητοί Coldplay, τα ρολόγια χτυπάν αλλά κάποιος κλείνει συνεχώς το ξυπνητήρι.
—-
Ο Βασίλης Κωστάκης είναι συγγραφέας του «Αλλάζοντας τον κόσμο με μία μπάλα» όπου συζητά την κλιματική και οικονομική κρίση με αφορμή το ποδόσφαιρο.
