Το πιο ντροπιαστικό ριάλιτι φέτος το είδαμε στο ελληνικό YouTube

Δύσκολα βλέπεις το βίντεο ως το τέλος. Όσο εκπαιδευμένος κι αν είσαι στη φτήνια των reality, όσες φορές κι αν έχεις γίνει θεατής της φιλανθρωπίας των πλούσιων μέσα από στημένες ειδήσεις και πληρωμένες καταχωρήσεις, το θέαμα παραείναι σκληρό.

Τέσσερις youtubers μετράνε 1.000 ευρώ δίπλα από μία πισίνα και καλούν ντελιβεράδες, για να τους τα μοιράσουν ως ελεημοσύνη μεταμφιεσμένη σε φιλοδώρημα. Αυτό είναι το στόρι και γίνεται μόνο χειρότερο.

Το σπίτι έχει παντού κάμερες. Μέσα, έξω, στην είσοδο, καμία αντίδραση των ντελιβεράδων δεν ξεγλιστρά, ούτε η έκπληξη, ούτε η ευγνωμοσύνη, ούτε η συγκίνηση, είναι όλα εκεί εν αγνοία τους, βορά στις ορέξεις του εφηβικού fan base των youtubers που βαριέται γρήγορα. Ένα κακό new age reality που σε καλεί να το κλείσεις απ’ το πρώτο λεπτό, από τη στιγμή που ακούς έναν απ’ αυτούς τους τέσσερις να φωνάζει ενθουσιασμένος “ΕΙΠΑΜΕ ΝΑ ΦΕΡΟΥΜΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΘΕΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΡΕ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ”.

Μπορώ να καταλάβω γιατί δεν φοβήθηκαν τις αντιδράσεις που θα προκαλούσαν, αυτήν την άγνοια κινδύνου που επιδείκνυαν, όσο μετρούσαν 1.000 ευρώ με φόντο μία πισίνα. Στο μυαλό τους αυτό το απρόσμενο φιλοδώρημα φάνταζε ως μία πράξη δικαιοσύνης, πίστευαν ότι έτσι θα το εκλάβει και ο μέσος θεατής τους.

Με την κοινωνική αδικία να έχει οξυνθεί, τα ξεροκόμματα να έχουν μετονομασθεί σε μισθούς και επαγγέλματα που μετράνε νεκρούς -όπως του ντελιβερά- να θεωρούνται τα πλέον αναλώσιμα, αυτοί οι άνθρωποι πίστεψαν ότι διορθώνουν μία άσχημη κατάσταση. Έχει να κάνει με τη λογική της αποκατάστασης της αδικίας, της επανόρθωσης, άσχετα αν δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν ότι η φιλανθρωπία υπό αυτή τη μέθοδο έχει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Άσχετα, αν δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν την αλληλεγγύη από την ελεημοσύνη και όλα τα βάζουν κάτω απ’ την ομπρέλα του “ΠΑΜΕ ΝΑ ΦΕΡΟΥΜΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΘΕΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΡΕ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ”!!!

Οι φιλανθρωπικές πρακτικές, όπως αυτή του βίντεο, εξευτελιστικές για κάθε άνθρωπο, μετατρέπουν σε αντικείμενα τους παθητικούς αποδέκτες της βοήθειας, διαιωνίζοντας την πίστη στο ιεραρχικό σύστημα, στο ‘εμείς’ και ‘αυτοί’, στο οι ‘πάνω’ και οι ‘κάτω’. Ο εργαζόμενος έχει δικαιώματα, έχει αξιοπρέπεια, δεν είναι ένα γιουτιουμπικό προϊόν για να του πετάς λεφτά και να του ζητάς να χορέψει για να σου δώσει views. Με το εξοργιστικό “μοιράσαμε 1.000 ευρώ σε ντελιβεράδες” (και δείτε τι έγινε) εντείνουν την κοινωνική και πολιτισμική υποτίμηση αυτών των ομάδων, δεν την αμβλύνουν.

Το επόμενο βήμα αυτών των ανθρώπων ποιο μπορεί να είναι; Θα άντεχες για παράδειγμα να δεις μερικές Μαρίες Αντουανέτες να σταματούν τη νύχτα στην Αιόλου και να μοιράζουν από 3.000 ευρώ σε άστεγους, με μοναδικό αντάλλαγμα την ευκαιρία να ηδονιστούν απ’ τα βλέμματα ευγνωμοσύνης των ‘κατώτερών’ τους;

Πώς θα σου φαινόταν κάποιοι να σταματήσουν ένα απ’ τα παιδιά που μοιράζει φυλλάδια και να του τα αγόραζαν όλα για 3.000 ευρώ, με αντάλλαγμα απλώς τη βιντεοσκόπηση (και επομένως τη μετέπειτα εμπορική εκμετάλλευση της καλοσύνης τους); Πώς θα σου φαινόταν να γεμίσει το ίντερνετ από τα επεισόδια μίας τέτοιας ατελείωτης ναρκισσιστικής σαπουνόπερας;

Και πόσο αφελές να πιστεύει κανείς ότι τα χρήματα είναι ικανά από μόνα τους να εξαγοράσουν την ισότητα. Έτσι αμβλύνονται οι διακρίσεις; Έτσι καταπολεμάται ο αποκλεισμός; Αν αυτή τη στιγμή σε καλέσει το αφεντικό σου στο γραφείο του και σου δώσει στο χέρι 1.000 ευρώ, αυτό που θα κάνει στην ουσία θα είναι να μικρύνει ή να μεγαλώσει την απόσταση μεταξύ σας;

Η μόνη απάντηση σε αυτήν την ματαιόδοξη παράκληση για προσοχή και ιντερνετική επιβράβευση είναι η αλληλεγγύη ως μία κοινή αμφίδρομη εμπειρία, αυτή που αποτελεί τη βάση για την ενεργή συμμετοχή των πολιτών, αυτή που είναι ευθεία, οριζόντια, σέβεται τον δέκτη και δεν δίνει βορρά στις κρυφές κάμερες ενός σπιτιού την ανάγκη και τον πόνο του. Η αλληλεγγύη αποτελεί μια πρακτική που αμφισβητεί επί της ουσίας τις μορφές καταπίεσης, σε αντίθεση με τη φιλανθρωπία που ενθαρρύνει την φωνή των ισχυρών να ακούγεται δυνατότερα από ό, τι της αξίζει σε μία κοινωνία, τσαλαπατημένη απ’ τους ίδιους τους ‘ευεργέτες’ της.

Αλληλεγγύη σημαίνει ‘ρήξη’. Θα έδιναν πιστεύεις 1.000 ευρώ σε έναν Πακιστανό στο φανάρι που θα τους ζητούσε να καθαρίσει τα τζάμια ή κάτι τόσο controversial θα μείωνε τα χειροκροτήματα που τόσο απελπισμένα κυνηγούν;

Κανονικά κάπου εδώ θα έπρεπε να πω “δεν αμφισβητώ τις καλές προθέσεις των παιδιών, να βοηθήσουν ήθελαν κι αυτά, αλλά ίσως ο τρόπος τους να ήταν κάπως…” κτλ. Συγγνώμη, αλλά ας είμαστε λίγο σοβαροί, τις αμφισβητώ, δεν πιστεύω καθόλου στις καλές προθέσεις τους. Πιστεύω στο “κάνε subsribe” που φώναξαν στον ντελιβερά τη στιγμή που έφευγε με τα λεφτά τους, φωνάζοντας ουσιαστικά το ίδιο και σε όσους είδαν το βίντεο… Πιστεύω στα χρήματα που περιμένουν να βγάλουν απ’ το YouTube, είτε απευθείας λόγω των views, είτε μέσω μελλοντικών διαφημίσεων, απ’ τις ίδιες που ζουν τόσοι και τόσοι youtubers, influencers κτλ. Το ίδιο δηλαδή που πιστεύω για κάθε παρουσιαστή reality, είτε λέγεται Βίκυ Χατζηβασιλείου, είτε λέγεται παρουσιαστής-“ΟΥΑΟΥΥΥΥ, ΠΑΜΕ ΝΑ ΦΕΡΟΥΜΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΘΕΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΡΕ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ”!!!

Απ’ την άλλη, καταλαβαίνω πόσο ξεπερασμένο είναι -δυστυχώς- το 2019 να μιλάς για τα ethics των realities, αλλά δεν μπορώ να μη σημειώσω και το αυτονόητο, ότι με αυτό το ντροπιαστικό βίντεο εισέβαλαν στην προσωπική ζωή ενός ανθρώπου.

Και όχι μόνο εισέβαλαν, αλλά προκειμένου να πάρουν το κατάλληλο ‘εμπορικό υλικό’ για το κανάλι τους, τη διαμόρφωσαν κιόλας. Τι εννοώ:

Έχεις μία κάμερα κρυφή, που καταγράφει τις κινήσεις του ντελιβερά, κάτι που είναι από μόνο του εξοργιστικό έτσι κι αλλιώς. Εκείνη τη στιγμή όμως, δεν σου φτάνει που καταγράφεις τη συμπεριφορά του εν αγνοία του, αλλά του δίνεις και ένα επιπλέον ερέθισμα -εν προκειμένω ζεστά λεφτά στο χέρι- και πλέον καταγράφεις τη νέα συμπεριφορά του, όπως εσύ τη δημιούργησες με το ερέθισμά που του έδωσες. Μπορεί να πονέσει, μπορεί να κλάψει, μπορεί να γελάσει, μπορεί να ορμήσει να σε χτυπήσει, μπορεί να κάνει το οτιδήποτε. Εκείνη τη στιγμή εσύ κρατάς τα σκοινιά, κουνάς τα λεφτά μπροστά στη μαριονέτα σου κι εμείς σε βλέπουμε γεμάτοι από ετεροντροπή για τον πάτο που έχεις πιάσει.

Μοιάζει με χάσιμο χρόνο να εξοργίζεσαι με τέτοιους τύπους, αλλά οι ‘Άλλοι’ -έτσι λέγονται αυτοί οι youtubers- είναι το σύμπτωμα ενός μεγαλύτερου προβλήματος, που περιλαμβάνει και το “δεν πρόκειται να μας καταλάβεις, δεν είσαι ένας από μας, βρίσκεσαι έξω απ’ τα τείχη αυτού που έχει οικοδομηθεί μέσα στο YouTube”. Αυτό βέβαια δεν είναι κάτι καινούργιο, υπήρχε από πάντα ως δομικό στοιχείο σχεδόν σε όλες τις νεανικές αντικουλτούρες και υποκουλτούρες που έχουν εμφανιστεί κατά καιρούς. Όπως το punk εξαιρούσε απ’ το target group του ένα 55άρη τραπεζικό, έτσι και αυτοί οι τύποι εξαιρούν απ’ το target group τους, σχεδόν όλους τους ενήλικες. Απευθύνονται στο κινητό που κρατά στο χέρι του ένας 14χρονος, γι΄αυτό και πολλές φορές τέτοια βίντεο περνούν κάτω απ’ το αντιληπτικό ραντάρ όσων είναι σε ηλικία, έστω να μπορούν να ψηφίζουν. Εκτός κι αν -όπως και στην περίπτωση αυτού του βίντεο- φτάσει μέχρι τα sites που μπαίνουν άνθρωποι άνω των 18 και δουν τι συμβαίνει σε αυτήν τη γραφική και καθόλου ανώδυνη γωνιά του ίντερνετ.

Αυτοί οι μεμονωμένοι νάρκισσοι έρχονται και φεύγουν, η ημερομηνία λήξης τους, κάνει τα γάλατα στο ψυγείο να παινεύονται για το πόσο περισσότερο αντέχουν πριν χαλάσουν. Το πρόβλημα δεν είναι αυτοί οι συγκεκριμένοι, το πρόβλημα είναι ότι αυτή η ρόδα ματαιόδοξης ηλιθιότητας θα συνεχίσει να γυρίζει, αυτόνομη και μακριά απ’ τα βλέμματα των πολλών, μέχρι μάλλον να περάσουμε όλοι από κάτω της.

Εδώ και το βίντεο: