Τώρα που τελείωσαν οι καταλήψεις, νοιάζεται κανείς για τη φωνή των μαθητών;
Tώρα που τα σχολεία ξανάνοιξαν, μετά την "ενήλικη επίδειξη δύναμης", νοιάζεται κανείς για όσα έχουν να πουν οι μαθητές;
- 8 ΟΚΤ 2020
Θυμάμαι ότι μια από τις καλύτερες φιλολόγους που είχα στο Γυμνάσιο να μπαίνει μέσα στην τάξη με ένα περίεργο αλλά στιβαρό περπάτημα, να πετάει την τσάντα με επίσης περίεργο και στιβαρό τρόπο και να μας λέει αμέσως μετά την καλήμερα: “Nα ξέρετε ότι εσείς οι μαθητές είστε οι πιο σκληρά εργαζόμενοι”. Είναι αλήθεια; Ίσως όχι. Αλλά αυτό δεν αφαιρεί τίποτα από το γεγονός ότι οι μαθητές σήμερα έχουν μια ρουτίνα-βουνό που απλώς δεν ταιριάζει στην ηλικία τους. Σχολείο, φροντισtήριο, τεστ, ξένες γλώσσες, αθλητισμό, πολεμικές τέχνες, μουσική. Ο καθένας τους φορτώνει και από κάτι. Για το καλό τους θα λένε. Ίσως. Αυτό όμως που γίνεται πιο δυσβάσταχτο από όλα είναι το να έχεις μονίμως υποχρεώσεις και τα δικαιώματά σου να εξανεμίζονται στη σφαίρα του “αλήτικου” ή στην καλύτερη του ανώριμου. Στη σφαιρά ενός υπό επεξεργασία προϊόντος όπως έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τους μαθητές.
Tι είχαν να πουν αυτή τη φορά οι μαθητές με τις καταλήψεις τους; Kάτι πάρα πολύ λογικό και κάτι που αφορά πρώτα από όλα τους ίδιους και μετά τα συγγενικά τους πρόσωπα. Δεν ήταν μόνο το ζήτημα των αποστάσεων στις μαθητικές τάξεις των 20 και των 25 μαθητών. Ήταν η απουσία ενημέρωσης σε ένα πλέγμα άλλων κομματιών της εκπαιδευτικής διαδικασίας (από το πώς πλένεις τα χέρια σου στο διάλειμμα, μέχρι το τι συμβαίνει στα σχολεία που χρειάζονται πούλμαν). Ήταν και τα κενά στους καθηγητές που ως γνωστόν καλύπτονται για ακόμα μια χρονιά πολύ αργά και με φάσεις στις προσλήψεις αναπληρωτών που μπορούν να φτάνουν μέχρι την Άνοιξη. Ήταν και τόσα άλλα πράγματα για τα οποί δεν έχουν ιδέα όσοι είναι εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η αντιμετώπιση μας; Κοιτάξαμε για ακόμα μια φορά το μέσο και όχι τα αιτήματα.
Οι μαθητές αντιμετωπίστηκαν ως εσωτερικοί εχθροί και ταραξίες. Στην αρχή των καταλήψεων τα αιτήματα των μαθητών που παρουσιάστηκαν ήταν ότι δήθεν οι καταληψίες ήταν ενάντια στις μάσκες. Όταν αυτή η παραπληροφόρηση έπεσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα, γιατί υπάρχει και ένα όριο στη γελοιότητα της παραπληροφόρησης, ήρθε η ώρα να μπουν στο στόχαστρο οι μαθητές. Εξελίχθηκαν σε “αλητάκια”, σε “ρέμπελους”, σε “τσογλάνια” και τόσα άλλα ωραία που θύμιζαν τον κύριο που βγαίνει με τα εσώρουχα να βρίσει τα παιδιά τις γειτονιάς που βγήκαν να παίξουν μπάλα 10 λεπτά πριν το τέλος της ώρας κοινής ησυχίας. Τελικά, όπως συνήθως συμβαίνεις, προς ικανοποίηση των πρώτων ήρθαν οι δεύτεροι να απειλούν με εισαγγελείς και απουσίες και όλα αυτά τα ωραία.
Δεν αντιλέγω. Όλα αυτά μπορεί να είναι -βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον- αποτελεσματικά. Ίσως ο εκφοβισμός του κυρίου με το μπαμπαδίστικο πόλο που έσπρωχνε ένα παιδί του γυμνασίου να έπιασε. Το ίδιο και οι απειλές βουλευτών και υπουργών. Αλήθεια όμως, αυτή είναι η εκπαιδευτική διαδικασία που θέλουμε; Η απάντηση είναι για ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, δυστυχώς, πως ναι. Πολύ συχνά αυτό το αβάσταχτο κλισέ “όλα είναι θέμα παιδείας” σχετίζεται συχνά με μια νοσταλγία για την εποχή της βέργας, της αποστήθισης στίχων του Ομήρου και της ποδιάς. Μέσα σε αυτό το κλίμα, αποδίδουμε όλα τα προβλήματά μας στη διαρκώς απούσα παιδεία (που αφορά τους άλλους και ποτέ εμάς) η οποία είναι απούσα γιατί για το Χ χρονικό διάστημα έχουμε αφήσει τα παιδιά λάσκα. Πόσοι ενήλικες -συχνά με πτυχία και μεταπτυχιακά- που δεν είχαν τη στοιχειώδη ικανότητα να καταλάβουν τα κείμενα των μαθητών, τους κατηγορούσαν για αγραμματοσύνη.
Ας αφήσουμε όμως στην άκρη το ποια γενιά κατηγορεί την επόμενη για αγραμματοσύνη, γιατί θα είναι αρκετά πικρά τα συμπεράσματα μας. Ας κρατήσουμε κάτι άλλο. Η εκπαιδευτική διαδικασία αφορά πρώτα από όλα τους μαθητές. Το σχολείο δεν είναι μια μηχανή του κιμά στην οποία εναποθέτουμε τα δυσκολοδιαχείριστα 6χρονα και περιμένουμε στην άλλη άκρη να βγάλουν υπεύθυνους ενήλικους πολίτες. Τα 12 χρόνια που περνάει κανείς στις μαθητικές τάξεις είναι, πράγματι, ένα πολύ σημαντικό μέρος της ζωής του. Και μέσα σε αυτό το μέρος έχει κάθε δικαίωμα να φωνάξει, να ζητήσει ένα καλύτερο παρόν, να διεκδικήσει να ακουστεί η φωνή του. Αλλά αυτές οι φωνές πνίγονται μέσα σε μια οπτική που βλέπει τους μαθητές απλώς στο μέσο μια διαδικασίας. Μιας διαδικασίας που κοιτάει δήθεν το μέλλον και αδιαφορεί πλήρως για το παρόν. Οι μαθητές δεν είναι μόνο μελλοντικοί πολίτες, είναι οντότητες με βούληση, σκέψη και φυσικά με δικαιώματα.
Όχι, λοιπόν, η εκπαίδευση δεν αφορά μόνο το μέλλον. Οι μαθητές έχουν και αυτοί δικαιώματα που πρέπει να ακούγονται. Τώρα. Ιδίως αν είναι επιτακτικά και δίκαια. Γιατί κανεις δεν μπορεί να αρνηθεί ότι έχουν δίκιο σε αυτά που ζητούν τώρα. Είμαι σίγουρος όμως ότι η απάντηση θα είναι “ο διάλογος να γίνει αλλά με ανοικτά σχολεία”. Σύμφωνοι. Σε κανέναν δεν αρέσει το θέαμα του κλειστού σχολείου. Χωρίς τις καταλήψεις όμως δεν θα ακούγαμε τίποτα από όσα έχουν να πουν. Και, αλήθεια, πότε είναι η τελευταία φορά που ως κοινωνία νοιαστήκαμε έστω παριστάναμε ότι νοιαστήκαμε για τα αιτήματα των μαθητών χωρίς να χρειαστούν οι καταλήψεις;
