10 χρόνια μετά – Πέντε ημέρες στα βήματα του Παύλου

Η οικογένεια και οι φίλοι του Παύλου έχουν ιδρύσει τον Σύλλογο Πολιτισμού «Παύλος Killah P Φύσσας». Έκτοτε ο Σύλλογος διοργανώνει πολιτιστικές και πολιτικές εκδηλώσεις με αντιφασιστικό περιεχόμενο, περπατώντας τον δρόμο που δημιούργησε ο Παύλος εκείνο το βράδυ στο Κερατσίνι. Την Πέμπτη 14 Σεπτέμβρη, πέντε ημέρες πριν τη συμπλήρωση των δέκα χρόνων, ξεκινούν οι εκδηλώσεις για τον Αντιφασιστικό Σεπτέμβρη 2023 με τη Μάγδα Φύσσα να παίρνει το λόγο.

«Έρχομαι σήμερα εδώ για όσα παιδιά δεν έμαθα, και ούτε θα μάθω ποτέ το όνομα τους, και χάθηκαν τόσο άδικα όσο το δικό μου. Έρχομαι σήμερα εδώ για να μην υπάρξουν άλλα δολοφονημένα παιδιά. Θέλω να παλεύετε ακόμη και όταν όλα μοιάζουν μάταια. Να είστε αντιφασίστες, να μην κάνετε ούτε βήμα πίσω. Να κρατάτε το κεφάλι ψηλά».

Στην εκδήλωση που ακολουθεί σχετικά με τον αθλητισμό, μεταξύ άλλων παρευρίσκεται ο Σάββας Κωφίδης. Αφού διηγήθηκε πως βρέθηκε εκεί, και πόσο -έκδηλα και ταπεινά- αμήχανη είναι η παρουσία του μπροστά σε μικρόφωνα αφιερώνει λίγα λεπτά για να μιλήσει.

«Μετά από κάθε θάνατο, η ζωή γίνεται πιο πολύτιμη και πιο ευαίσθητη. Η μνήμη είναι μια δύναμη πνευματική, πάνω από την ύλη. Πάνω στα μνήματα, κρατάμε ζωντανούς τους ανθρώπους που αγαπήσαμε. Οι νεκροί που έχω αγαπήσει, είναι τόσο όμορφοι μέσα μου, που ίσως να μη θέλω να τους ξαναδώ. Γιατί μπορεί να μην τους αναγνωρίσω. Γιατί είναι καλύτεροι από άλλοτε, τους γνωρίζω πιο βαθιά. Είναι αθάνατοι».

Η δίκη συνεχίζεται

Το επόμενο πρωί, η Μάγδα Φύσσα ξεκινά από το σπίτι της για να βρεθεί στην αίθουσα του Εφετείου Αθηνών στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Από τον περασμένο Μάρτιο εργάζεται ως τραπεζοκόμος στο Δήμο Κερατσινίου, αλλά συνεχίζει να παρακολουθεί τη δίκη όποτε αυτό είναι εφικτό. Η δίκη σε δεύτερο βαθμό ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 2022, και στην παρούσα φάση εξετάζονται οι μάρτυρες των τριών υποθέσεων που συνεκδικάζονται: η δολοφονία του Παύλου, η επίθεση στους Αιγύπτιους αλιεργάτες, η επίθεση στους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ και η κατηγορία για τη διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης.

Μέχρι στιγμής έχουν εξεταστεί οι μάρτυρες των δύο πρώτων υποθέσεων, και αυτές τις ημέρες εξετάζονται οι συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ που δέχθηκαν επίθεση από τάγμα εφόδου στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη του Περάματος, λίγες μόνο ημέρες πριν τη δολοφονία του Παύλου το 2013.

Στην αίθουσα του Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων βρίσκονται στα δεξιά της έδρας οι συνήγοροι υποστήριξης της κατηγορίας -άλλοτε πολιτικής αγωγής- και στα αριστερά οι συνήγοροι των κατηγορουμένων. Στο εδώλιο των κατηγορουμένων συνήθως παρευρίσκονται μόνο δύο από τους συνολικά 47 κατηγορουμένους, ο Δημήτρης Αγριογιάννης και ο Γιάννης Λαγός. Ο ψηλός κοντοκουρεμένος άνδρας που συναντούσαν οι τηλεθεατές αρχικά στις λαϊκές γειτονιές και αργότερα από το βήμα της βουλής, σήμερα είναι με χειροπέδες και περικυκλωμένος από τρεις άνδρες της ΕΟΜ.

Σε κάθε συνεδρίαση φορά ένα πελώριο ατημέλητο λευκό πουκάμισο, έχει αποκτήσει παχύ μαλλί και απευθύνει ερωτήσεις σε κάθε μάρτυρα που καταθέτει. Η εμπλοκή του είναι άμεση και μάλιστα οργανωτική, τόσο στη δολοφονία Φύσσα, αλλά και στην επίθεση στους συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ. Ο συνήγορος που είχε επιλέξει αρχικά να τον εκπροσωπεί, ο Κωσταντίνος Πλεύρης, παραιτήθηκε σιωπηλά, μετά από πολλά επεισόδια εντός της αίθουσας μέσα στην οποία τολμούσε επανειλημμένως να χαιρετά ναζιστικά.

Την ίδια τακτική της παραίτησης έχουν επιλέξει αρκετοί συνήγοροι των χρυσαυγιτών, μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο δίκης. Οι μισθοί των βουλευτών και η κρατική χρηματοδότηση που άλλοτε πλήρωνε για τους συνηγόρους στον πρώτο βαθμό δεν υπάρχει σήμερα, και κάποιοι επέλεξαν να παραδώσουν τα όπλα.

Αντίθετα, από την απέναντι μεριά, στα έδρανα της πολιτικής αγωγής, βρίσκονται όλοι όσοι εκπροσώπησαν τα θύματα των επιθέσεων, αλλά και μερικοί νέοι συνήγοροι. Ένας όμως από τους συνηγόρους απουσιάζει. Η οικογένεια Φύσσα από την πρώτη μέρα εμπιστεύτηκε την υπόθεση στα χέρια του Ανδρέα Τζέλη. Ένας απλός και σπουδαίος άνθρωπος, που αγωνίστηκε με ανιδιοτέλεια, πέτυχε την καταδίκη της ναζιστικής οργάνωσης, και αποχώρησε από τη ζωή τον Σεπτέμβρη του 2021. Γέμιζε, την αίθουσα του δικαστηρίου με παρρησία, και στα διαλείμματα της δίκης, τους διαδρόμους με τον Παναθηναϊκό.

Η νύχτα που έφυγε ο Παύλος

Την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου, στον Πολυχώρο Λιπασμάτων, πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου Η νύχτα που έφυγε ο Παύλος, ένα μη μυθοπλαστικό μυθιστόρημα του Ξενοφώντα Κοντιάδη. Το βιβλίο αυτό του καθηγητή και συνταγματολόγου έρχεται να παρουσιάσει την υπόθεση της δολοφονίας όχι μέσα από απλές ιστορικές αναφορές και αφηγήσεις, αλλά από τις 12.000 και πλέον σελίδες της καταδικαστικής απόφασης.

Το βιβλίο αυτό εκθέτει την ιστορία της δολοφονίας με ένα μυθιστορηματικό τρόπο, όπου τα πρόσωπα είναι οικεία αλλά δεν αναφέρονται ρητά, παρά μόνο στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου που μπορεί να ανατρέξει για να συμβουλευτεί ο αναγνώστης. Η επιλογή ενός ανθρώπου που δεν είναι «του χώρου», να εμπλακεί ευθαρσώς και χωρίς νομικά περιτυλίγματα στον αντιφασιστικό αγώνα είναι κρίσιμη αυτήν την περίοδο που η ακροδεξιά έχει εδραιωθεί συνειδησιακά στην κοινωνία αλλάζοντας το παρουσιαστικό της, ενώ η αριστερά αναζητά μια νέα ταυτότητα για να απευθυνθεί στην κοινωνία.

Απαντώντας στην ερώτηση που του τέθηκε, εάν φοβήθηκε να πάρει θέση σταθμίζοντας το κόστος που μπορεί να έχει στη δουλειά του, ο Κοντιάδης απάντησε απλά: «Να φοβηθούμε τι; Το ζητούμενο είναι να μη ξεχάσουμε. Το κόστος είναι αμελητέο».

Μια συναυλία γι’ αυτούς που έφυγαν νωρίς

Την Κυριακή το απόγευμα ο κόσμος ξεκινά να συγκεντρώνεται στον Όρμο Κράκαρη στα Λιπάσματα. Τα εμπορικά πλοία σαλπάρουν ή προσεγγίζουν το λιμάνι, όσο οι πρώτοι καλλιτέχνες κάνουν sound check για τη συναυλία που διοργανώνει ο Σύλλογος. Αρκετοί φίλοι του Παύλου τραγουδούν στη σκηνή σε ένα μιξ που περιλαμβάνει καλλιτέχνες όπως η Φωτεινή Βελεσιώτου, ο ΛΕΞ και ο Dani Gambino, ο Μίλτος Πασχαλίδης και οι Vodka Juniors.

Είναι καταφανές ότι οι νεότεροι θεατές που έχουν γίνει ένα με τα κάγκελα από τα πρώτα λεπτά αναμένουν τον Dani Gambino και τον ΛΕΞ, όσο ο Γιάννης Χαρούλης τραγουδά τα Μαλαματένια Λόγια και οι μαθητές που βρίσκονται στις πρώτες γραμμές ψάχνουν τους στίχους.

Η ώρα αγγίζει τα μεσάνυχτα. Στη σκηνή βρίσκεται ο Tiny Jackal, φίλος του Παύλου. Στη γωνία του stage η Μάγδα Φύσσα αναμένει να τελειώσει το τελευταίο του τραγούδι. Όταν αυτό ολοκληρώνεται, βγαίνει στη σκηνή, μπροστά από πάνω από 15.000 ανθρώπους. Όσο το νεαρό κοινό επευφημούσε, η Μάγδα ανακοίνωνε ότι τέτοια ακριβώς ώρα, δέκα χρόνια πριν, ο γιος της δολοφονήθηκε από τη Χρυσή Αυγή. Η μουσική συνεχίζει, αλλά η ζωή δε συνεχίζεται για όλους. Η οικογένεια του Παύλου αναμετράται με τον θάνατο.

Όρθιος σε δημόσια θέα

Οι τελευταίοι αφανείς φίλοι και σύντροφοι της οικογένειας αποχωρούν από τα Λιπάσματα μετά τις έξι το πρωί, έχοντας προσφέρει αφοσιωμένοι ανιδιοτελώς δεκάδες ώρες αυτόν τον Σεπτέμβρη. Δέκα χρόνια πριν, ξημέρωνε Τετάρτη 18 Σεπτέμβρη του 2013, όταν ο Παύλος έδειχνε τον Ρουπακιά στους αστυνομικούς της Άμεσης Δράσης. Σήμερα, ξημερώνει Δευτέρα και η μητέρα του Παύλου Φύσσα, μαζί με τον σύζυγο της Τάκη, την κόρη της Ειρήνη και αρκετά ακόμη «παιδιά» της βρίσκονται συγκεντρωμένοι στην οδό Παύλου Φύσσα.

Μαζί τους ακολουθεί και ο πατέρας του Βασίλη Μάγγου, Γιάννης. Η πορεία κατευθύνεται στο Μπλόκο της Κοκκινιάς. Εκεί, στη σημερινή γειτονιά της Νίκαιας, τον Αύγουστο του ‘44, χιλιάδες κομμουνιστές του ΕΑΜ αντιστάθηκαν στους ναζί και στους ντόπιους συνεργάτες τους. Τα τάγματα ασφαλείας εκτέλεσαν αργότερα εκεί δεκάδες αντάρτες, σε δημόσια θέα. Έτσι ακριβώς, κοντά στη γειτονιά της Νίκαιας, οι ντόπιοι απόγονοι των ναζί δολοφόνησαν τον Παύλο 80 χρόνια μετά.

Ο ήλιος έχει δύσει στη Νίκαια πλυμένος με το πρόσωπο στραμμένο στον άνθρωπο, η διαδήλωση καταλήγει στο μετρό της Νίκαιας, στους δρόμους που κρατούν στη μάχη.

Ένα πανό γράφει:
«Πάντα νικάει το δίκιο.
Μια μέρα θα νικήσει ο άνθρωπος.»

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Ο Παύλος Φύσσας μέσα από τα μάτια του φίλου του, Tiny Jackal