18 παιδιά-θαύματα που κατάργησαν τη λογική

Ο Σεπτέμβριος ήταν ο μήνας της εθνικής Σλοβενίας, η οποία 27 χρόνια μετά την ανεξαρτητοποίησή της κατέκτησε το τρόπαιο του Ευρωμπάσκετ. Η εθνική Σλοβενίας είναι η ομάδα του Γκόραν Ντράγκιτς και του Λούκα Ντόντσιτς, οι οποίοι ηγήθηκαν με καθολική επιτυχία την προσπάθειά της να φτάσει για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή κορυφή.

Ο Λούκα Ντόντσιτς, λοιπόν, έχει κατακτήσει Ευρωλίγκα και Ευρωμπάσκετ και θεωρείται το next best thing του παγκόσμιου μπάσκετ. Του παγκόσμιου βεβαίως βεβαίως, μια και από εκεί που τον είχαν νούμερο 5 του ντραφτ στο ΝΒΑ, οι φωνές που τον θέλουν να είναι νούμερο ένα έχουν πληθύνει. Αααα, ναι, προφανώς το γνωρίζετε, αλλά ο Λούκα Ντόντσιτς είναι γεννημένος στις 28 Φεβρουαρίου 1999. Δηλαδή 18 χρόνων.

Η σπουδαιότητα του ενασχολούμενου είναι ένα μείγμα: χρειάζεται ασφαλώς η ικανότητα, έμφυτη και επίκτητη, η εργασία, αλλά σημαντικό ρόλο παίζει να βρεθούν οι κατάλληλες συνθήκες ώστε η επιλογή της ενασχόλησης να συμπίπτει με τις δυνατότητες. Ο άνθρωπος που διαπρέπει στον τομέα του είναι ένα αποτέλεσμα, το οποίο εξωτερικεύει την ενέργειά του για να δημιουργήσει στιγμές οι οποίες συναισθηματικά και νοητικά θα πρέπει να είναι έμπλεες γεωμετρίας ή να υπερτονίζουν την παντελή έλλειψή της, αν αυτό είναι δυνατόν. Η κατηγορία στην οποία ανήκει ο Ντόντσιτς, ωστόσο, είναι ακόμα περισσότερο σαγηνευτική, υπό την έννοια ότι το να είσαι σπουδαίος για χρόνια είναι υψηλού επιπέδου κατόρθωμα, αλλά να είσαι νέος και σπουδαίος είναι κάτι που συμβαίνει μία φορά. Ουδέποτε ο Ντόντσιτς θα βρεθεί ξανά σε αυτήν την κατάσταση, αρχής γενομένης από το… μέλλον.

Είναι σπάνια η συγκυρία: δε φτάνει μόνο να περιμένει να σε δει ο κόσμος, που είναι ψυχανεμισμένος για το τι μπορείς να κάνεις, δε φτάνει να είναι οι συνθήκες υψηλού δείκτη δυσκολίας και, ασφαλώς, όπως ισχύει από τη ρίζα για τα ομαδικά σπορ, με το πολεμικό εμβατήριο να παιανίζει, πρέπει να αφήσεις και κάτι αξιομνημόνευτο. Ο Ντόντσιτς άφησε τους 11 πόντους, 12 ριμπάουντ, 8 ασίστ και 0 λάθη απέναντι στην Ισπανία, μία στατιστική που όσοι την αποθήκευσαν στο μυαλό τους θα τη θυμούνται για πολλά, μα πάρα πολλά, χρόνια. Δεν ήταν μόνο η άγνοια κινδύνου, που ο νεαρός διαθέτει, αλλά σε αυτήν την περίπτωση ο ρομαντισμός εξαντλείται στους αριθμούς. Τα 11-12-8 είναι απίθανα, αλλά αυτό το 0 είναι ονειρώδες. Αυτό το 0, σε 35’ συμμετοχής, είναι που καθιστά εκείνο το βράδυ του ημιτελικού του Ευρωμπάσκετ με την Ισπανία (με την Ισπανία, γαμώτο!) αξιομνημόνευτο, σαν τη σκηνή στο Shawsank Redemption που ο Τιμ Ρόμπινς βάζει τους ‘Γάμους του Φίγκαρο’. Είναι αυτό που έγραψε ο Βλάντιμιρ Ναμπόκοφ, “ρομαντικός σαν επιστήμονας”.

(AP Images/Thanassis Stavrakis)

Μια και ο λόγος για τους ‘Γάμους’, ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ ήταν, επίσης, ένα παιδί-θαύμα, που όμοιό του δεν είχε δει ως τότε ο κόσμος. Ιδού η λίστα σας, κύριοι ένορκοι, 18 φαινόμενα, όσα τα χρόνια του Ντόντσιτς. Οι μικροί ταχυδακτυλουργοί των γραμμάτων και των τεχνών, τα φαινόμενα, που δεν τα κατάφεραν απαραιτήτως. Στην πραγματικότητα, άπαξ και το μέλι της χρονοκερήθρας στάξει στα μικράτα είναι δύσκολο να συνεχίζει να στάζει και από τα τέλη της εφηβείας και μετά, ούτως ειπείν κάθεσαι στο παγωτό και νοσταλγείς την εποχή που ήσουν αθάνατος (διότι ήσουν αθάνατος -ή, πιο κυριολεκτικά παρά ποιητικά, στην πιο συγγενή μορφή αθανασίας που υπάρχει) ή, σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις, δεν ξυπνάς και εθελοτυφλείς συναπτώς και αδιαλλείπτως, μπαίνοντας σε μία κατάσταση προχωρημένης ονειροπόλησης κατά την οποία θεωρείς πως ο κόσμος σού χρωστάει.

Τιμητική αναφορά: Μπιγιονσέ, Λιονέλ Μέσι, Ντράζεν Πέτροβιτς, Ράφα Ναδάλ, Αλίνα Καμπάεβα, Τζούλιετ Λιούις, Κερτ Κομπέιν, Μάικ Τάισον, Ρονάλντο (με παρατσούκλι ‘Το φαινόμενο’). 

Τιμητική ελληνική αναφορά: Παναγιώτης Γιαννάκης (έπαιζε από τα 16 του στην εθνική Ανδρών), Βασίλης Καΐλας, Αρετή Κετιμέ, Σωτήρης Νίνης, Μίρκα Καλατζοπούλου, Δημήτρης Χορν (ο νεότερος στην κριτική επιτροπή του Εθνικού), Αχιλλέας.

Τζούντι Γκάρλαντ

(AP Photo)

Όταν έκανε τον Μάγο του Οζ ήταν 16 χρόνων και έγινε το πρώτο φαινόμενο στην ιστορία του κινηματογράφου. Μετά το 1939 η δόξα που η μεταξένια φωνή της και το ‘Somewhere over the rainbow’ ζητούσαν μετ’ επιτάξεως ήταν ζόρικος σταυρός και η Τζούντι κύλησε σε ταξίδια που είχε την ευχέρεια να κάνει. Στις τελευταίες φωτογραφίες της μοιάζει 60 χρόνων, ενώ στην πραγματικότητα πέθανε 47, από υπερβολική δόση βαρβιτουρικών στο Λονδίνο. Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να της δώσουμε τρεις πόντους: Τις ερμηνείες στο Ένα αστέρι γεννιέται και τη Δίκη της Νυρεμβέργης, το 1954 και το 1961 αντιστοίχως, αλλά και τη… Λάιζα Μινέλι, δηλαδή την κόρη της. Η Γκάρλαντ άνοιξε το χορό για τα παιδιά-αστέρες που σταυρώνονται από την πολλή πίεση, όπως ήταν ο Μακόλεϊ Κάλκιν και η Ντρου Μπάριμορ, αλλά όχι και η Νάταλι Πόρτμαν, το απίστευτο κοριτσάκι του Λεόν, που έζησε μία εξαιρετικά ισορροπημένη ζωή και είναι πτυχιούχος του Χάρβαρντ.

Ιησούς Χριστός

Μπορεί να ξεκίνησε τις θαυματουργές πράξεις στα 30 του, αλλά ήταν παιδί-θαύμα πριν γίνει αυτός που έκανε τα θαύματα. Στα 12 του οι νομοδιδάσκαλοι την… άκουσαν άσχημα στο ναό της Ιερουσαλήμ, όταν κοινώνησαν την κατά Θεόν σοφία του. Ο Ιησούς σταυρώθηκε και αναστήθηκε στα 33 του, οπότε μπορούσε να κάνει αυτό. Θεωρείται μία από τις δύο ή τρεις πιο σημαντικές μορφές στην ιστορία και η θρησκεία που ασπάζονται οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο έχει πάρει το όνομά του.

Έβαν Σπίγκελ

(AP Images/Andrew Harnik)

Θα ήταν ίσως ευκολότερο να προτιμήσει κάποιος τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ, που δεν είχε κλείσει ακόμα τα 20 όταν λάνσαρε το Facebook, ή τον Λάρι Πέιτζ και τον Σεργκέι Μπριν, που στα 25 τους έδωσαν στον κόσμο το Google, μία από τις 5 σπουδαιότερες εφευρέσεις όλων των εποχών, όμως προτιμώ τον Έβαν Σπίγκελ παρά το γεγονός, επίσης, ότι είναι κανόνας στον hi-tech κόσμο η νεαρή ηλικία. Ο Σπίγκελ παρουσίασε το snapchat στην τάξη του στο Στάνφορντ και έγινε περίγελως των συμφοιτητών του, οι οποίοι τώρα βγάζουν το πολύ 2 χιλιάδες δολάρια το μήνα και ο Σπίγκελ έχει περιουσία 3 δισεκατομμύρια. Με τους Μπόμπι Μέρφι και Ρέτζι Μπράουν ‘έτρεξαν’ το application του shapchat για κινητά, ενώ ο Σπίγκελ είναι ο γενικός αρχηγός της εταιρείας Snap. Τα είχε με τη Μιράντα Κερ από το 2015 έως τον Μάιο του 2017, οπότε και παντρεύτηκαν. Αυτό σήμαινε ότι ο Σπίγκελ και η Μιράντα Κερ (η Μιράντα η Κερ) μπορούσαν πια να κάνουν σεξ, διότι ο ίδιος πίστευε στη συνεύρεση μετά το γάμο.

ΛεΜπρόν Τζέιμς

(AP Photo/Marcio Jose Sanchez)

Απλώς είναι σπάνιο να είσαι από τα 16 το νούμερο ένα πρόσωπο του αμερικανικού μπάσκετ, να γίνεσαι σε αυτήν την ηλικία το πρωτοσέλιδο του Sports Illustrated και 16 χρόνια μετά να είσαι ένας από τους κορυφαίους όλων των εποχών, έχοντας αλλάξει με τον τρόπο σου το απαιτητό στην ταχυδύναμη και την κίνηση στο χώρο με την οποία πρέπει να παίζεται το παιχνίδι. Ο ΛεΜπρόν Τζέιμς ήταν παιδί-θαύμα και, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις ότι θα κατέρρεε από την πίεση της αναγνωρισιμότητας, είναι η πλέον εμβληματική φιγούρα του ΝΒΑ τον 21ο αιώνα. 

Μόνικα Σέλες

(AP Photo/Vincent Yu)

Ήταν 30 Απριλίου του 1973 όταν αυτός ο καργιόλης ξεφτιλισμένος φανατικός με το όνομα Γκίντερ Πάρτσε, δεδηλωμένος οπαδός της Στέφι Γκραφ, μπήκε στο κορτ του Αμβούργου, κατά τη διάρκεια ενός ματς της Σέλες με την Μαγκνταλένα Μαλέεβα, στο οποίο προφανώς η Γιουγκοσλάβα προηγούνταν και τη μαχαίρωσε. Τότε η Σέλες δεν ήταν 20 ετών. Για την ακρίβεια δεν ήταν ούτε 19,5, μια και γεννήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου του 1973, στο Νόβι Σαντ. Και είχε ήδη κερδίσει 8 (!) Major, με την Γκραφ να έχει βρει κακό μπελά, καθώς όπου την πετύχαινε -και την πετύχαινε συχνά σε τελικούς- την περιποιούνταν καλά.

Η Σέλες έγινε η νεότερη κοπέλα που κέρδισε το Ρολαν Γκαρός, το 1990, μια και ήταν 16 χρόνων. Και τότε δεν ήταν σύνηθες να νικούν έφηβες, τουναντίον, η ίδια η Γιουγκοσλάβα πέρασε τη δάδα στην Μαρτίνα Χίνγκις, η οποία την έδωσε, μεταξύ άλλων, και στη Μαρία Σαραπόβα. Αν δεν είχε γίνει αυτό ενδεχομένως να γινόταν λόγος για την κορυφαία τενίστρια όλων των εποχών, παρά την παρουσία της Σερένα Ουιλίαμς. Η Σέλες και τα ουρλιαχτά της στο κορτ, το ιδιότυπο στυλ παιχνιδιού και το μόλις ένα χτύπημα που διέθετε ήταν κακό σπυρί για κάθε ικανή αντίπαλο.

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ

Θεωρείται ο κορυφαίος κλασικός μουσικός όλων των εποχών από μερίδα κόσμου (αν και όχι από εκείνους που είναι ειδικοί), λέγεται ότι έγραψε την πρώτη συμφωνία του στα 8 και ήταν αλαζονικός παιδιόθεν, αφού στο πιάνο η μουσική που συνέθετε δεν είχε ακουστεί ως τότε. Ο Μότσαρτ έπαιζε δύο νότες στο χρόνο που παιζόταν μία, το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, αλλά υπήρξε εριστικός, προκαλώντας τον ανηλεή φθόνο του Μάριο Σαλιέρι, ο οποίος έκανε θανάσιμες σκέψεις. Ο Μότσαρτ πέθανε στα 35 του.

Spice Girls

(AP Photo/Mike Stephens)

Συγκρότημα έγιναν το 1994, όταν μόνο μία, η Τζέρι Χάλιγουελ, ήταν άνω των 20 χρόνων. Στη δεκάδα των άλμπουμ συγκροτημάτων κοριτσιών σε πωλήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι Spice Girls διατηρούν πέντε θέσεις και το ‘Wannabe’, του 1996, είναι το πρώτο, με 1.380.000 πουλημένα αντίτυπα. Το συγκρότημα διαλύθηκε και, διεθνώς, δύο είναι τα πιο γνωστά γεγονότα: το δεύτερο, ότι η Μελ Μπι είναι κριτής στο ‘America’s Got Talent’.  

Τόμας Πίντσον

Έγραψε το V. στα 26 του και είναι ίσως δύσκολο να καταλάβεις πόσο δύσκολο είναι να γράφεις το V. στα 26 σου αν δεν έχεις διαβάσεις το V. σε οποιαδήποτε ηλικία. Είναι ΕΞΟΡΓΙΣΤΙΚΟ το να γράφεις το V. στα 26 σου. Ευτυχώς δεν σταμάτησε εκεί και θεωρείται από τους κορυφαίους συγγραφείς του 20ου αιώνα.

Πελέ

Μία περίπτωση η οποία δεν χάθηκε στη μετάφραση, ίσως διότι δεν χρειάστηκε να μάθει άλλη γλώσσα ποτέ. Για χρόνια και χρόνια και χρόνια η συζήτηση ήταν αυτός ή ο Μαραντόνα, αλλά ο Πελέ το 1958, στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Σουηδίας, έγινε ο νεότερος ποδοσφαιριστής που έπαιξε ποτέ στη διοργάνωση, αφού στο ματς με τη Ρωσία (2-0) ήταν 17 χρόνων και 249 ημερών. Δεν έπαιξε απλώς, έκανε χατ τρικ στον ημιτελικό με τη Γαλλία και πέτυχε δύο γκολ στο 5-2 επί της Σουηδίας, το ένα εξ αυτών ιδεατό, που ακόμα και τώρα, 60 χρόνια μετά, βρίσκει θέση στη δεκάδα των κορυφαίων γκολ σε Παγκόσμια Κύπελλα. Ήταν πολύ προσεκτικός με την καριέρα του στο ποδόσφαιρο -και ακόμα περισσότερο μετά από αυτή. Ο Πελέ κατέκτησε τρία Παγκόσμια Κύπελλα, δύο Κόπα Λιμπερταδόρες και δύο Διηπειρωτικά και λογίζεται ως ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία του ποδοσφαίρου, με 1.283 γκολ σε 1.366 ματς. 

Νάντια Κομανέτσι

Ναι, προφανώς είναι κανόνας η γυμνάστρια να είναι έφηβη για να πρωταγωνιστεί, αλλά έξι δεκάρια σε Ολυμπιακούς Αγώνες, του Μόντρεαλ του 1976 -έστω κι αν οι συνθήκες τα ευνοούσαν και οι κριτές είχαν μαλακώσει- στα 14; Η Κομανέτσι κατέκτησε 9 ολυμπιακά μετάλλια, τα 5 χρυσά, σταμάτησε την ενόργανη στα 22, το 1984, και φέρεται ο υιός Τσαουσέσκου να της είχε ιδιαίτερη αδυναμία, με κάποιους να κάνουν λόγο ακόμα και για σεξουαλική βία, που την ανάγκασε να αυτομολήσει στις ΗΠΑ. Αν υπάρχουν στιγμές που η κίνηση φανερώνει αληθινή ποίηση, λίγες θα είναι πιο αρμονικές από το πρόγραμμα της Νάντια στο Μόντρεαλ, παρ’ όλο που τα δεκάρια σηκώνουν πολλή συζήτηση.

Σεργκέι Καριάκιν

(AP Photo/Mary Altaffer)

Έγινε ο νεότερος Grandmaster στο σκάκι, στην ηλικία των 12 και 7 μηνών. Είναι παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι με περιορισμό χρόνου.

Γιούλιγια Λιπνίτσκαγια

Τις προάλλες αποφάσισε να αποχωρήσει από το καλλιτεχνικό πατινάζ -το ανακοίνωσε η μητέρα της- και ενώ δεν έχει κλείσει ακόμα τα 20. Έγινε η νεότερη Ρωσίδα που κατέκτησε ποτέ χρυσό μετάλλιο σε χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, το 2014 στο Σότσι. Είναι η νεράιδα των πάγων, η νύμφη των κρυστάλλων, η δούκισσα του Νιφαδόκοσμου. Η πρώτη που βγήκε στο χιονοδιάστημα.

Μπόρις Μπέκερ

(AP Photo)

Κατέκτησε το Γουίμπλεντον το 1985 και έγινε ο νεότερος τενίστας, τότε, που τα κατάφερε, σε ηλικία 17 και 229 ημερών. Το ρεκόρ του έσπασε το 1990 ο Μάικλ Τσανγκ, μόνο που σε αντίθεση με τον Αμερικανό, ο Μπέκερ κατάφερε να κάνει το ριπίτ στο Λονδίνο την επόμενη χρονιά και να τελειώσει την καριέρα του με τον αξιοπρεπέστατο αριθμό των 6 Major.Το παιχνίδι του ήταν εξόχως συναρπαστικό, από το ιδιαίτερο στυλ στο σερβίς μέχρι τις βουτιές στο φιλέ για ένα βόλεϊ. Είναι προπονητής (με πιο σημαντική δουλειά του τη συνεργασία του με τον Νόβακ Τζόκοβιτς από το 2013 ως το 2016, που απέδωσε στον τελευταίο 6 από τα 12 συνολικά Major), σχολιαστής για τα πιο σημαντικά δίκτυα της Ευρώπης και μέγας γυναικοκατακτητής, ενώ αν φωνάξεις ‘Μπουμ Μπουμ’ πιθανώς θα γυρίσει, μια και έχει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα παρατσούκλια.

Τζόντι Φόστερ

Ήταν μόλις 14 ετών όταν έπαιξε στον Ταξιτζή και η ερμηνεία της δεν ήταν απλώς ανεκτή, αλλά της χάρισε Όσκαρ. Μέχρι το 1980, στα 18 της, είχε κάνει αξιοζήλευτη καριέρα, που άλλοι ηθοποιοί θα εύχονταν να κάνουν σε όλη τη ζωή τους και κατάφερε να μη χαθεί στη δίνη της εφήμερης δόξας και να είναι, τώρα, μία από τις πιο ποιοτικές, σε βάθος χρόνου, ηθοποιούς της Αμερικής, αλλά και κινηματογραφιστές, μια και η καριέρα της ως σκηνοθέτιδος δεν είναι καθόλου αμελητέα.

Μάικλ Τζάκσον

Η λέξη miracle μεταφράζεται στα ελληνικά ως θαύμα. Δεν θα τελούσα υπό καθεστώς έκπληξης αν μάθαιναν ότι η λέξη βγαίνει από τον Όμηρο με την κατάληξη που, είτε εμπλουτισμένη ή όχι, δείχνει το σχήμα ή τον σχηματισμό. Θα μπορούσε να στέκει. Αυτή η σκέψη εγκαταστάθηκε ενώ αναρωτιόμουν σε ποια θέση έχω το Who’s loving you από τον Μάικλ Τζάκσον. Πραγματικό φαινόμενο, ο Μάικλ Τζάκσον δεν σόκαρε απλώς τον κόσμο ως πιτσιρικά αλλά έγινε, συζητήσιμα πάντα, ο μεγαλύτερος ποπ σταρ όλων των εποχών. Εκφυλίστηκε, έζησε ταραχωδώς, λόγος γίνεται για κακουργηματικά σεξουαλικά βίτσια, όμως κάποιοι φτάνουν σε αυτό το σημείο σήψης με πολύ λιγότερο ταλέντο και εκεί τους φτάνει η φιλοδοξία και όχι το τρομακτικό χάρισμα, σε φωνή και κινησιολογία, του γεννηθέντος στο Γκάρι της Ιντιάνα και αποθανόντος στα 51 Μάικλ Τζόζεφ Τζάκσον. Τα τραγούδια του θα λέγονται σε οντισιόν και οι χορευτικές φιγούρες του θα αποτυπώνονται για εκατοντάδες δεκαετίες από εδώ και πέρα. 

Όγιο

Στα 20 του είναι ο μονάρχης της Ουγκάντας. Εδώ και 17 χρόνια. Νε, τι.

Μαάνασα Μέντου

Ως πρωτοετής στο λύκειό της στο Οχάιο, η 14χρονη ανακάλυψε μία συσκευή που μετατρέπει το φως του ήλιου, τον αέρα και τη βροχή σε ανανεώσιμη ενέργεια. Εντάξει, κι εγώ στα 14 μου ήξερα ποιο κορίτσι του Baywatch βρίσκεται σε κάθε σελίδα του δανεικού Playboy (επί τη ευκαιρία, rip Χιου Χέφνερ). 

Μέγας Αλέξανδρος

Στα 20 του ήταν ο βασιλιάς της Μακεδονίας, στα 33 του πέθανε και πρόλαβε να κατακτήσει όλο το γνωστό τότε κόσμο, ένα κτήμα 5.200.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων και να μη χάσει σε μάχη στην οποία συμμετείχε. Αναμφισβήτητα, ο πιο δυναστικός πολέμαρχος στην Ιστορία.

(κεντρική φωτογραφία: AP Images/Lefteris Pitarakis)