23 αλήθειες για το 2023: Ένα έτος βίας, αβεβαιότητας και αμηχανίας

Η εθνική τραγωδία των Τεμπών και η αλλεργία στην απόδοση των ευθυνών

Μισή ώρα πριν τα μεσάνυχτα της Τρίτης 28/02/2023, μια εμπορική και μια επιβατική (Hellenic Train) αμαξοστοιχία συγκρούστηκαν στα Τέμπη, στο ύψος του Ευαγγελισμού. Οι αρχικές πληροφορίες, τότε, έκαναν λόγο για μια πυρκαγιά και μερικούς τραυματίες όσο περνούσαν οι ώρες, όμως, γινόταν όλο και πιο ξεκάθαρο πως, με το πρώτο φως της ημέρας, θα μετρήσουμε νεκρούς. Έτσι κι έγινε.

Η κρατική δολοφονία των Τεμπών παρουσιάστηκε ως σιδηροδρομικό δυστύχημα με το αποτέλεσμα, ωστόσο, να παραμένει το ίδιο: Μια ανείπωτη εθνική τραγωδία με 57 νεκρούς και 85 τραυματίες. Οι περισσότεροι επιβαίνοντες, ήταν φοιτητές που επέστρεφαν στη Θεσσαλονίκη μετά το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας.

Τον Ιούνιο του 2023, η πολυσέλιδη έκθεση δικαστικών πραγματογνωμόνων, έκανε γνωστό ότι η απουσία συστημάτων ασφαλείας και τα ανθρώπινα λάθη, ήταν τα κύρια αίτια που οδήγησαν στο δυστύχημα. Από τις 7 Φεβρουαρίου του 2023, πάντως, συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων, με σχετική της ανακοίνωση, είχε τονίσει τις παραλείψεις στο σιδηροδρομικό δίκτυο ενώ από το 2022, είχαν στείλει εξώδικο προς το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, τον ΟΣΕ, τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων και την Hellenic Train. Η χώρα δεν είναι ποτέ ξανά η ίδια. – Κωνσταντίνος Δέδες

Φωτιά και Νερό: Τα δύο στοιχεία της φύσης που αγαπούν την απροετοίμαστη Ελλάδα

Το #greeksummer, σε αντίθεση με τα όσα βλέπουμε εμείς (και οι τουρίστες) τα υπέροχα σποτάκια του υπουργείου Τουρισμού, έχει πάψει να φημίζεται για την ομορφιά του, την ανεμελιά και τις βουτιές στη θάλασσα. Το ελληνικό καλοκαίρι, με κάθε επισημότητα πια, μετατρέπεται κάθε χρόνο σε εφιάλτη, με τον φόβο των πυρκαγιών να είναι έντονος πια σε καθημερινή βάση. Το 2023 δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα καθώς η δική του, ήταν υπερβολικά «γεμάτη».

Οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα το 2023 έλαβαν χώρα κυρίως μετά τις 17 Ιουλίου και τέλη Αυγούστου, μεταξύ (πολλών) άλλων στην ανατολική και δυτική Αττική, το Λουτράκι, τη Ρόδο, την Κέρκυρα, τη Μαγνησία, τη Φθιώτιδα, την Εύβοια και, φυσικά, τον Νομό Έβρου και σε άλλες περιοχές. Οι φωτιές μέχρι τις 2 Σεπτεμβρίου 2023 είχαν κάψει πάνω από 1.800.000 στρέμματα ενώ εξαιτίας των δασικών πυρκαγιών, 28 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

Ένα ακόμα στοιχείο που λατρεύει την απροετοίμαστη Ελλάδα, είναι το νερό. Άλλωστε, η σειρά είναι γνωστή: Πρώτα φωτιές, μετά πλημμύρες. Οι δύο κακοκαιρίες, Daniel και Elias που έκαναν την εμφάνισή τους τις πρώτες και τις τελευταίες μέρες του Σεπτέμβρη αντίστοιχα, άφησαν πίσω τους τεράστιες καταστροφές, 17 νεκρούς συνανθρώπους μας και πάνω από 200.000 νεκρά ζώα. Το επίκεντρο των καταστροφών ήταν η ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, η Φθιώτιδα και η Εύβοια. – Κωνσταντίνος Δέδες

Η Ελλάδα είναι κατά 41% μπλε

Είναι απίστευτο το πώς ένα μέσο όπως το διαδίκτυο με τις τόσες πληροφορίες και «ελεύθερες φωνές» μπορεί να σου δημιουργήσει μία τεράστια ψευδαίσθηση και, χωρίς να το καταλάβεις, να σε κλείσει σε έναν μικρόκοσμο. Ο μικρόκοσμος αυτός ονομάζεται «αλγόριθμος» και είχε πείσει αρκετούς πως οι εκλογές του 2023 θα είχαν ενδιαφέρον, θα ήταν ένα «κλειστό παιχνίδι» όπως γράφουν και οι αθλητικοί. Τελικά, όχι μόνο δεν ήταν ένα «κλειστό παιχνίδι», αλλά η Νέα Δημοκρατία έπαιξε μονότερμα και χωρίς να ιδρώσει, κερδίζοντας από τα αποδυτήρια παρά τα όσα είχαν «μαζευτεί» από την προηγούμενη τετραετία.

Με ένα μεγαλοπρεπέστατο 41%, λοιπόν, μπορούμε με κάθε επισημότητα να πούμε ότι η Ελλάδα είναι μπλε. Εκτός από αυτό, κρατάμε ότι οι (δεύτερες) εκλογές του Ιουνίου, ήταν αυτές με το μεγαλύτερο ποσοστό αποχής στη μεταπολίτευση με 46.26%. – Κωνσταντίνος Δέδες

Το τέλος του παλιού ΣΥΡΙΖΑ είναι η αρχή της Νέας (παλιάς) Αριστεράς

Κάθε τέλος, φέρνει και μια νέα αρχή. Έτσι τουλάχιστον έχει δείξει η ιστορία και το ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελεί εξαίρεση. Λίγο μετά τα αποτελέσματα στις εκλογές του Μαΐου, οι αλλαγές στο εσωτερικό του κόμματος έμοιαζαν επιτακτικές, αυτό που θα ακολουθούσε, όμως, δεν το περίμεναν ούτε στη Νέα Δημοκρατία. Ο Αλέξης Τσίπρας έκανε πίσω, ο Στέφανος Κασσελάκης έκανε ένα βήμα μπροστά και, κάπου εκεί, γεννήθηκε η Νέα Αριστερά των «11» βουλευτών που αποχώρησαν, με πρόεδρο της κοινοβουλευτικής ομάδας των Αλέξη Χαρίτση.

Τι θα θυμόμαστε από την εσωτερική αυτή διαμάχη; Τις διαγραφές που θύμιζαν ριάλιτι, τους «6+6» και, φυσικά, την περίφημη «Ομπρέλα». Πλέον, στη Νέα Αριστερά, θα βρει κανείς την Έφη Αχτσιόγλου, τον Νάσο Ηλιόπουλο, τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και τον Δημήτρη Τζανακόπουλο. Το παλιό ΣΥΡΙΖΑ με λίγα λόγια. – Κωνσταντίνος Δέδες

Ένα ναυάγιο με πολλούς θανάτους και καμία λύση

Δύο ώρες μετά τα μεσάνυχτα της 14ης Ιουνίου 2023, ένα αλιευτικό σκάφος που εκτιμάται ότι μετέφερε περίπου 750 μετανάστες, βρίσκεται ανοιχτά της Πύλου και αυτή είναι η αρχή μιας ακόμη τραγωδίας, τέσσερις μήνες μετά τα Τέμπη. Το πολύνεκρο ναυάγιο στοίχισε τη ζωή σε 82 ανθρώπους (οι αγνοούμενοι είναι εκατοντάδες), μεταξύ αυτών παιδιά που εγκλωβίστηκαν στο αμπάρι και βρήκαν τραγικό θάνατο.

To τριήμερο εθνικό πένθος που κήρυξε ο τότε υπηρεσιακός πρωθυπουργός, Ιωάννης Σαρμάς, προκάλεσε αντιδράσεις αν και κάτι τέτοιο έμοιαζε δεδομένο εφόσον όσοι πνίγηκαν, δεν ήταν Έλληνες αλλά άνθρωποι από την Αίγυπτο, τη Συρία, το Αφγανιστάν και την Παλαιστίνη μεταξύ άλλων. Υπενθυμίζεται ότι στην έρευνα που δόθηκε στη δημοσιότητα αρχές Ιουλίου, παρουσιάστηκαν βίντεο και διαδραστικός χάρτης που καταγράφουν την πορεία του μοιραίου αλιευτικού και τις κινήσεις του πλωτού σκάφους του Λιμενικού, επιβεβαιώνοντας τον ενεργό ρόλο του Λιμενικού στη βύθιση που έφερε την τραγωδία. Η λύση για το μεταναστευτικό, βρίσκεται και εκείνη βυθισμένη, κάπου ανοιχτά της Πύλου. – Κωνσταντίνος Δέδες

Στον πόλεμο του Ισραήλ και της Χαμάς, χάνουν οι άμαχοι

Όλα ξεκίνησαν (από τη χρόνια καταπίεση του παλαιστινιακού λαού θα μπορούσε να πει κάποιος) στις 7 Οκτωβρίου του 2023, όταν η Χαμάς εξαπέλυσε αιφνιδιαστική επίθεση στο νότιο Ισραήλ, σκοτώνοντας 1,139 ανθρώπους. Από τότε, ξεκίνησε η ένοπλη σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς που λαμβάνει χώρα κυρίως στη Λωρίδα της Γάζας, στη Δυτική Όχθη και στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου. Μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου, περισσότεροι από 20.000 Παλαιστίνιοι, μεταξύ των οποίων πάνω από 8.000 παιδιά, 6.200 γυναίκες και 61 δημοσιογράφοι, έχουν χάσει τη ζωή τους αν και ο αριθμός μεγαλώνει μέρα με τη μέρα.

Ο πόλεμος έχει οδηγήσει σε σοβαρή ανθρωπιστική κρίση τους ανθρώπους στην ανοιχτή φυλακή της Γάζας λόγω της διακοπής της παροχής νερού, ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων από το Ισραήλ στο πλαίσιο του αποκλεισμού της περιοχής. Την ίδια στιγμή, το Ισραήλ δεν δείχνει καμία διάθεση να σταματήσει τις επιθέσεις που, όπως γίνεται συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, δέχεται ο άμαχος πληθυσμός. – Κωνσταντίνος Δέδες

Η αποκτήνωση της ελληνικής κοινωνίας στο σπρώξιμο του Αντώνη

Ήταν ένα βράδυ του Σεπτέμβρη, όταν η είδηση που αρχικά κυκλοφόρησε για φρικτό ατύχημα στο λιμάνι του Πειραιά, πήγε να καταγραφεί στη συλλογική συνείδηση ως απλά μια κακιά στιγμή, με θύμα τον Αντώνη Καρυώτη. Μέχρι που κυκλοφόρησε το βίντεο, που έκανε όλη τη χώρα (ή τουλάχιστον όσους έχουν ακόμη μια στοιχειώδη ενσυναίσθηση) να μουδιάσει. Δεν ήταν δυστύχημα, ο άτυχος 36χρονος είχε προλάβει να ανέβει στον καταπέλτη, όταν δύο μέλη του πληρώματος τον απώθησαν δύο φορές, με αποτέλεσμα να πέσει στο νερό και να παρασυρθεί από τα απόνερα του πλοίου, το οποίο στη συνέχεια αναχώρησε σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Μια δολοφονία σε ζωντανή μετάδοση και η κοινωνία μας όλο και πιο αποκτηνωμένη.

Ένας άνθρωπος δικάστηκε και καταδικάστηκε από δύο υπαλλήλους που έκαναν επίδειξη του ζήλου τους, επειδή τόλμησε να επιχειρήσει να ανέβει σε πλοίο που βρισκόταν σε διαδικασία αναχώρησης και το πλήρωσε με την ίδια του τη ζωή. Κι όλοι εμείς, παρακολουθούμε παγωμένοι για ακόμη μία φορά μια φρικωδία να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας, αναρωτώμενοι πόση αποκτήνωση μπορούμε να αντέξουμε, μέχρι επιτέλους να αντιδράσουμε ή ακόμη χειρότερα, να συνηθίσουμε πλήρως τη δυστοπία που βιώνουμε καθημερινά και να γίνουμε κυνικοί απέναντι στο τέρας. – Κωνσταντίνος Αμπατζής 

Η δολοφονία του Μιχάλη Κατσούρη και τα «μέτρα» που ποτέ δεν ήρθαν

Ενάμισι περίπου χρόνο μετά τη δολοφονία του Άλκη Καμπανού στη Θεσσαλονίκη και παρά τα «μέτρα» για την εξάλειψη της οπαδικής βίας, δυστυχώς ηττηθήκαμε ξανά, σε κάθε πιθανό και απίθανο άθλημα. Στις 7 Αυγούστου, εκατοντάδες Κροάτες χούλιγκαν (ελεύθεροι πλέον) μπόρεσαν να διασχίσουν ανενόχλητοι ολόκληρη την Ελλάδα και αν βρεθούν στη Νέα Φιλαδέλφεια, όπου σε συνεργασία με Έλληνες οπαδούς δολοφόνησαν τον Μιχάλη Κατσούρη, οπαδό της ΑΕΚ. Οι έρευνες για το ποιος ευθύνεται για τον θάνατο του Μιχάλη, πάντως, συνεχίζονται.

Τον τελευταίο μήνα η οπαδική βία κλιμακώθηκε καθώς έγιναν επεισόδια στον Βόλο για τον αγώνα της τοπικής ομάδας και του Ολυμπιακού, ενώ στις 7 Δεκεμβρίου κατά τη διάρκεια του αιώνιου ντέρμπι για το Super Cup του βόλεϊ, οπαδοί των ερυθρολεύκων επιτέθηκαν στην αστυνομία, με αποτέλεσμα τη δολοφονία ενός 31χρονου αστυνομικού. Στη συνέχεια η κυβέρνηση έλαβε την απόφαση να βάλει λουκέτο σε όλα τα γήπεδα της SuperLeague για δύο μήνες. Μέτρα στα μέτρα. Τα αποτελέσματά τους περιμένουμε. – Νίκος Παπαηλιού 

Ο Matthew Perry και το συλλογικό πένθος για τον Chandler

Μία από τις μεγάλες απώλειες του 2023, ήταν ο Matthew Perry, ο αγαπημένος μας Chandler από Φιλαράκια ο οποίος βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του, σε ηλικία 54 ετών ύστερα από «οξείες επιπτώσεις κεταμίνης». Όπως ήταν λογικό, επικράτησε μια παγωμάρα στο άκουσμα της είδησης κάτι που δεν θα έπρεπε να μας προκαλέσει καμία εντύπωση καθώς η καλύτερη ίσως sitcom σειρά όλων των εποχών, μας κρατά συντροφιά μέχρι και σήμερα, σχεδόν 20 χρόνια μετά την ολοκλήρωσή της.

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, πόσοι παρακολούθησαν τα Φιλαράκια από την αρχή μόλις πληροφορήθηκαν τον θάνατό του. Η συνήθεια του να καταφεύγουμε σε κάτι οικείο όταν νιώθουμε κάπως, μετατράπηκε σταδιακά σε ανάγκη. Τα Φιλαράκια παρέχουν μια ζώνη άνεσης, ασφάλειας και λειτουργούν ως αντιπερισπασμός. Με λίγα λόγια, η σειρά σε κάνει να ξεχνάς για λίγο τα προβλήματά σου.

Ο Matthew Perry, θέλοντας και μη, έχτισε μεγάλο μέρος αυτού του τείχους προστασίας και έτσι ήταν επόμενο ο θάνατός του να εξελιχθεί σε συλλογικό πένθος. Όχι τόσο για τον άνθρωπο Perry (ας είμαστε ειλικρινείς), αλλά για τον ηθοποιό Perry που έβαλε τον Chandler στα σπίτια μας και μας προσφέρει από το 1994 γέλιο ενώ ο κόσμος γύρω μας διαρκώς καταρρέει, αποφεύγοντας ωστόσο την ολοκληρωτική του καταστροφή. Αυτή είναι, αν μη τι άλλο, μια μεγάλη νίκη για την ψυχαγωγία και την τηλεόραση.
Κάποιες φορές, βέβαια, οι μεγάλες νίκες απαιτούν και μεγάλες απώλειες ώστε να κατακτηθούν. Ο Matthew Perry, φαντάζομαι, είναι μία από αυτές. – Κωνσταντίνος Δέδες

Μια αφιλόξενη πόλη που λέγεται Αθήνα

Από τη μία, οι τιμές ανεβαίνουν με τα ενοίκια να έχουν φτάσει διπλάσιες τιμές σε σχέση με μια δεκαετία πίσω, όπως σημειώθηκε μέσα στο έτος. Απ’ την άλλη, το επίπεδο ζωής των κατοίκων έχει πάψει να απασχολεί, ενώ εκείνο καταρρακώνεται στο παρασκήνιο των γεγονότων – όταν αντιμετωπίζεις κίνηση για ανώφελα έργα ανάπλασης και χάνεις μόνιμα χρόνο ψάχνοντας πάρκινγκ, όταν ξαφνικά τα εργοτάξια καταλαμβάνουν πολλά σημεία ταυτόχρονα, χωρίς να έχει υπάρξει μέριμνα για τις καθημερινές ανάγκες που καλύπτουν ειδικά σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές τέτοιοι χώροι, όπως η πλατεία Πρωτομαγιάς, ο λόφος Στρέφη, όταν αυξάνονται τα τραπεζοκαθίσματα και εξαφανίζονται τα παγκάκια, όταν χάνονται σημεία αναφοράς όπως το Ιντεάλ.

Για ποιους θέλει να είναι τελικά φιλόξενη η Αθήνα, είναι το ερώτημα που πέφτει στη νέα δημαρχία του Χάρη Δούκα.– Άγγελος Κλάδης

Αθρόα προσέλευση σε αναπάντεχες mega-εκθέσεις

Μπορεί η τέχνη να βγει απ’ το καβούκι της; Να επικαιροποιήσει τον ρόλο της στο εδώ και τώρα; Μέσα σε ένα σποραδικά χρηματοδοτούμενο τοπίο (με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ότι το «έχασε χρονιά» η Μπιενάλε Αθήνας ελλείψει χρηματοδότησης), το αισιόδοξο είναι ότι παρατηρούμε να αναδύεται μια γενιά επιμελητών που κάνει το καλύτερο δυνατόν να ακουστεί το «κρακ», με εκθέσεις μέσα σε εγκαταλελειμμένα και εν λειτουργία εργοστάσια, είτε σε γειτονιές που ζουν ανάμεσα στα μπάζα, κρυμμένες πίσω από τη βιτρίνα της πόλης, όπως το Μαρκόνι στον Ελαιώνα.

Και η μεγάλη ανταπόκριση που δηλώνεται και στα social media, με αποκορύφωμα το αναπάντεχο των 78.000 επισκεπτών στο Φαινόμενο της Πεταλούδας, σίγουρα κάτι δείχνει. – Άγγελος Κλάδης

Τα θέατρα ήταν και είναι ασφυκτικά γεμάτα

Ζήσαμε το 2023 το πιο μεγάλο πολιτιστικό καλοκαίρι των τελευταίων ετών; Το ζήσαμε, παρά το γεγονός ότι τα χρήματα δεν περίσσευαν για να δούμε όλα όσα θέλαμε – οι συναυλίες ήταν κυριολεκτικά αμέτρητες και οι περισσότερες sold out. Δεν ξέρω αν βρισκόμαστε ακόμα σε πανδημικό σοκ ή αν φταίει το FOMO, πάντως η Αθήνα βιώνει από την εποχή του κορονοϊού και μετά, μία απίθανη πολιτιστική έκρηξη, σαρωτική ακόμα και στις θέατρα της πόλης.

Ειδικά φέτος, ήταν σαν όλοι ξαφνικά, να ανακαλύψαμε τη θεατρική έξοδο, όχι μόνο κατά τη γιορτινή περίοδο και τους καλοκαιρινούς μήνες με το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου και τους περιοδεύοντες θιάσους στις ανοιχτές σκηνές. Σχεδόν όλους τους υπόλοιπους μήνες του χρόνου, τα θέατρα, από την πιο μικρή και εναλλακτική σκηνή μέχρι τις πιο μεγάλες θεατρικές πιάτσες, πλημμύριζαν από κόσμο. Ακόμα και Δευτέρα βράδυ ήταν γεμάτα. Τα εισιτήρια ξεπουλούσαν όχι μόνο στα εμπορικά θεάματα αλλά και σε παραστάσεις, που δεν έπαιζαν μεγάλα ονόματα ή που δεν αφορούσαν το ανέβασμα κάποιου κλασικού, γνωστού έργου και γινόντουσαν viral από στόμα σε στόμα ή καλύτερα, από insta story σε insta story.

Θυμάμαι μία φίλη να κάνει υπομονή για να βρει θέση δύο και τρεις εβδομάδες για να δει για παράδειγμα τον Θάνατο ενός Αναρχικού του Γιάννη Κακλέα, που επαναλαμβάνεται τη φετινή σεζόν για 3η χρόνια ή τον Άσχημο του Γιώργου Κουτλή που είναι ολοκαίνουργια παράσταση.

Σε μία εποχή που ο κινηματογράφος μετράει τις πληγές του, το θέατρο δείχνει να είναι με το πόδι στο γκάζι, να κάνει στροφή σε έργα που μιλούν στην εποχή μας, να αγκαλιάζει τον ρεαλισμό και το κίνημα του in-yer-face theatre και να κερδίζει τελικά, το μεγαλύτερο στοίχημα: το άνοιγμά του στο νεανικό κοινό – ο ηλικιακός μέσος όρος του θεατή που βλέπει σήμερα θέατρο έχει πέσει κατακόρυφα και αυτό μόνο σε καλό μπορεί να βγει. – Χριστίνα Φαραζή

Η χρονιά του Barberheimer

Ο ιστορικός συνδυασμός εισπράξεων της Barbie και του Oppenheimer ήρθε σε μία εποχή που ακόμη και οι πιο αξιόπιστες ταινίες franchise δεν έχουν καταφέρει να προσελκύσουν το κοινό όπως παλαιότερα. Οι ταινίες της Marvel και της DC δεν έχουν τις ίδιες πωλήσεις εισιτηρίων με αυτές που είχαν πριν από την πανδημία, ούτε οι νέες συνέχειες σε σειρές ταινιών όπως οι Mission Impossible, Fast and Furious, Indiana Jones και Transformers. Η κινηματογραφική νοσταλγία δεν είναι πλέον αρκετή για να εμπνεύσει τους θεατές να αφήσουν τους καναπέδες τους για τις αίθουσες.

Όταν όμως το Twitter ανακάλυψε ότι οι δύο ταινίες θα έκαναν πρεμιέρα την ίδια μέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες, στις 21 Ιουλίου, έγιναν σύντομα ένα απίθανο αλλά αχώριστο δίδυμο, με τους κινηματογραφόφιλους να προετοιμάζονται με ανυπομονησία για αυτό που φαινόταν ότι θα ήταν ένα συναρπαστικό, κάπως αμήχανο double feature. Η συνθήκη έμοιαζε με ευχάριστος παραλογισμός και έργο κάποιου πεπρωμένου ταυτόχρονα. Με μια πρώτη ματιά, οι ταινίες δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικές, όμως υπήρχε μία μεγαλοπρέπεια και ένα larger-than-life στοιχείο και στις δύο που αλληλοσυμπληρώνονταν τέλεια.

Το ιστορικό Σαββατοκύριακο του “Barbenheimer” τροφοδοτήθηκε επίσης από μία αίσθηση κατεπείγοντος που είχε λείψει από το box office τους τελευταίους μήνες, ένα αληθινό FOMO που παρακίνησε τους ανθρώπους να δουν μία, ή και τις δύο ταινίες, ίσως νωρίτερα από ό,τι θα έκαναν κανονικά. Η μία ταινία ενίσχυσε την επιτυχία της άλλης μέσω του Barbenheimer, καθώς αυτό κατέλαβε οργανικά τη συνείδηση της ποπ κουλτούρας και πέρασε σε mainstream κανάλια που συνήθως δεν περιλαμβάνουν ταινίες στον καθημερινό τους διάλογο. Όλα αυτά ήταν ένα αληθινό δώρο για το μάρκετινγκ, γιατί γεννήθηκε μέσα από τα social media, και πρόσφερε απλήρωτο υλικό επί μήνες μέσα από τους ίδιους τους χρήστες.

Το ζήτημα όμως εν τέλει δεν είναι τι συνέβη με το Barbenheimer, αλλά τι θα μάθει το Χόλιγουντ από αυτό. Η ιδέα του double feature, ή ακόμη και της θέασης δύο μεγάλων ταινιών σε ένα Σαββατοκύριακο, αποτελούσε παλαιότερα βασικό στοιχείο της ζωής των κινηματογραφόφιλων – τώρα κοντεύει να θεωρηθεί πρωτοπόρο. – Ιωσηφίνα Γριβέα

Ελληνοτουρκικές σχέσεις: Ούτε φίλοι ούτε εχθροί, απλώς επαγγελματίες

Τίποτα δεν είναι πιο σταθερό στην ελληνική επικαιρότητα από τις «ταραγμένες ελληνοτουρκικές σχέσεις». Πριν από αρκετούς μήνες, διαβάζαμε καθημερινά για προκλήσεις μέχρι που ένας σεισμός, τις αποκαταστήσει μέχρι ενός βαθμού. Φυσικά, δεν έπρεπε να φτάσουμε εκεί. O σεισμός του περασμένου Φεβρουαρίου στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας άφησε πίσω του περίπου 60,000 νεκρούς και η Ελλάδα, έπραξε τότε το αυτονόητο στέλνοντας βοήθεια.

Πλέον, σύμφωνα με τον Τούρκο Υπουργό Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις διάγουν μία ιστορική περίοδο και η συνάντηση του Ερντογάν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη ήρθε για να το επιβεβαιώσει. Υπενθυμίζουμε ότι υπογράφηκαν διεθνείς συμφωνίες ανάμεσα στις δύο χώρες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται μια συμφωνία για τη χορήγηση επταήμερης βίζας από την πλευρά της Ελλάδας για την επίσκεψη Τούρκων πολιτών στα ακριτικά νησιά μας. Ούτε φίλοι ούτε εχθροί, απλώς επαγγελματίες. – Κωνσταντίνος Δέδες

Η χρονιά που τριπλασιάστηκαν οι καταγγελίες κακοποίησης ζώων

Νεκρές αρκούδες, ανάμεσά τους και ένα μωρό, από πυροβολισμούς στην εθνική οδό στην Κόνιτσα. Νεκρό άλογο με θηλιά από αλυσίδες και σχοινιά στον λαιμό του στη Χαλκίδα. Κακοποιημένη γάτα, λουσμένη στο οινόπνευμα στη Μυτιλήνη. Δύο σκυλιά που παραλίγο να πεθάνουν από έναν άντρα αφού τα αλυσόδεσε στο πίσω μέρος του αγροτικού, έσερνε σε κεντρικό δρόμο του Βόλου. Ο θάνατος του Όλιβερ, του 8χρονου χάσκι στην Αράχοβα, που οι μαρτυρίες κάνουν λόγο για σοδομισμό του από ανθρώπινο χέρι σε μία υπόθεση που δεν έχει ακόμα κλείσει οριστικά.

Όσο έγραφα όλα τα παραπάνω βαριανάσαινα, ειλικρινά ήθελα να πατήσω το x πάνω δεξιά στο Google Doc και να το κλείσω. Τι αποκτήνωση είναι αυτή που ζούμε. Πάντα τη ζούσαμε, αλλά προφανώς τώρα, λόγω των social media και της γενικότερης, μεγαλύτερης κοινωνικής ευαισθητοποίησης που υπάρχει, όλα βγαίνουν στο φως. Κι ενώ η ευαισθητοποίηση είναι μεγαλύτερη, το 2023 θα περάσει στην ιστορία ως η χρονιά που στη χώρα μας τριπλασιάστηκαν οι καταγγελίες για βασανισμό, κακοποίηση και θανάτωση ζώων – μιλάμε για πάνω από 370 συλλήψεις και σχεδόν 2.000 πρόστιμα από την αρχή του έτους μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΑΣ.

Μου είναι αδιανόητο πώς μπορεί κάποιος να κακοποιήσει ένα πλάσμα που δεν του έχει φταίξει σε τίποτα, να του προκαλέσει αβάσταχτο πόνο, να το οδηγήσει σε φριχτό θάνατο. Και τότε σκέφτομαι τους γυναικοκτόνους, εκείνους που απλώνουν το χέρι για να πνίξουν τον συνάνθρωπό τους, τους άλλους που μαχαιρώνονται εις το όνομα των ομάδων, τους αποκτηνωμένους αυτού του κόσμου που πολλαπλασιάζονται σαν ιός. Όποιος είναι ικανός να σκοτώσει ένα ζώο, είναι ικανός να κάνει το ίδιο και σε έναν άνθρωπο. Η κτηνωδία είναι κτηνωδία όσα πόδια κι αν έχει το θύμα. – Χριστίνα Φαραζή

Ο Θάνατος του Βασιλιά

Δεν είναι κάποια νέα σειρά που θα βρείτε στο Netflix, είναι ένα κομμάτι του ελληνικού παζλ για το 2023 που αφήνουμε και μας αφήνει πίσω. Ο θάνατος του τέως, του έκπτωτου, του βασιλιά Κωνσταντίνου, του Γλύξμπουργκ (μπορούμε να συνεχίσουμε, δεν θα το κάνουμε) στις 10 Ιανουαρίου, απασχόλησε έντονα την ελληνική επικαιρότητα. Και ήταν λογικό αν σκεφτείτε ότι έγινε λαϊκό προσκύνημα. Δυστυχώς για τη βασιλική οικογένεια, όμως, το αίτημα για κηδεία με τα χρήματα του ελληνικού λαού, έπεσε στο «κενό» και έτσι, κηδεύτηκε ως ιδιώτης, χωρίς τιμές αρχηγού κράτους στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών.

Την ημέρα της κηδείας, στις 16 Ιανουαρίου, χιλιάδες πολίτες προσκύνησαν τη σορό του Κωνσταντίνου στο Παρεκκλήσιο του Αγίου Ελευθερίου στην πλατεία Μητροπόλεως, με το φέρετρο να είναι καλυμμένο με την ελληνική σημαία. Φυσικά, στην πρωτεύουσα έφτασαν πούλμαν από την εξωτική Λακωνία. Και κάπως έτσι, έκλεισε ένα υπέροχο(;) κεφάλαιο για τη χώρα μας. – Κωνσταντίνος Δέδες

Το θερμότερο έτος στην ιστορία

Ο θερμότερος μήνας που καταγράφηκε ποτέ στον πλανήτη, είναι με κάθε επισημότητα ο όχι και τόσο μακρινός Οκτώβριος, σύμφωνα με δεδομένα που δημοσιοποίησε το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus. Μάλιστα, η Samantha Burgess, υποδιευθύντρια της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής, είχε δηλώσει πως «μπορούμε να πούμε με σχεδόν απόλυτη βεβαιότητα ότι το 2023 θα είναι το θερμότερο έτος στα χρονικά» πριν φτάσουμε στην εκπνοή του χρόνου για να δώσει τη χαριστική βολή:

«Το 2023 είχε πλέον έξι μήνες που έσπασαν το ρεκόρ και δύο εποχές που έσπασαν το ρεκόρ. Οι εξαιρετικές παγκόσμιες θερμοκρασίες του Νοεμβρίου, συμπεριλαμβανομένων δύο ημερών που ήταν θερμότερες από 2°C πάνω από την προβιομηχανική εποχή, σημαίνουν ότι το 2023 είναι το θερμότερο έτος στην καταγεγραμμένη ιστορία». – Kωνσταντίνος Δέδες

Η χρονιά που η Σαουδική Αραβία άλλαξε το ποδόσφαιρο

O Cristiano Ronaldo θα είναι για πάντα πρωτοπόρος στην εξέλιξη ενός φαινομένου. Η τάση που δημιουργήθηκε μέσω του Πορτογάλου έχει αποκτήσει μαζικό χαρακτήρα και το πρωτάθλημα της Σαουδικής Αραβίας τείνει να αναδειχθεί σε χρόνο- ρεκόρ σε ένα από τα ισχυρότερα του πλανήτη.

Πλέον δεν προσελκύει μόνο σταρ προς το τέλος της καριέρας τους, αλλά και παίκτες με αρκετά και καλά ποδοσφαιρικά χρόνια μπροστά τους όπως ο πρώην ηγέτης της Γουλβς, ο 26χρονος Πορτογάλος Ruben Neves, που η μετακίνηση του στην Αλ-Χιλάλ κόστισε 55 εκατομμύρια ευρώ. Ή ο 24χρονος συμπατριώτης του, εξτρέμ Jota, που την τελευταία διετία είχε στη Σέλτικ 28 γκολ και 26 ασίστ και μεταπήδησε στην Αλ Ιτιχάντ αντί 28 εκατ. ευρώ. Και ο Μανέ, ναι, η λίστα είναι τεράστια.

Τα πετροδόλαρα κατέκλυσαν το μεταγραφικό παζάρι του 2023 και αλλάζουν το status quo του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Οι Σαουδάραβες ακολούθησαν το παράδειγμα των Η.Α.Ε. (Μάντσεστερ Σίτι) και του Κατάρ (Παρί Σεν Ζερμέν), εξαγοράζοντας τη Νιούκαστλ, αλλά δεν αρκέστηκαν εκεί. Λίγες μέρες αφότου εγκαταστάθηκε στο Ριάντ, τον περασμένο Νοέμβριο, ο CR7 έλεγε ότι «σε λίγα χρόνια το πρωτάθλημα της Σαουδικής Αραβίας θα είναι από τα καλύτερα στον κόσμο». Έγινε. – Nίκος Παπαηλιού

Ο θάνατος των πλουσίων σε live blog

Θα μπορούσε να είναι ένα επεισόδιο από το Black Mirror, αλλά δεν είναι. Στις 18 Ιουνίου 2023, το Titan, ένα υποβρύχιο σκάφος της αμερικανικής εταιρείας τουρισμού και αποστολών OceanGate, ανατινάχθηκε κατά τη διάρκεια μιας αποστολής στο ναυάγιο του Τιτανικού στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό. Στο υποβρύχιο επέβαιναν ο Stockton Rush, ο Αμερικανός διευθύνων σύμβουλος της OceanGate, ο Paul-Henri Nargeolet, ένας Γάλλος εξερευνητής βαθέων υδάτων και ειδικός στον Τιτανικό, ο Hamish Harding, ένας Βρετανός επιχειρηματίας, ο Shahzada Dawood, ένας Πακιστανός-Βρετανός επιχειρηματίας, και ο γιος του, ο Suleman.

Μέχρι να μάθουμε τι ακριβώς είχε συμβεί, στο διαδίκτυο είχε στηθεί ένα πάρτι ενημέρωσης και ψυχαγωγίας που, στην τελική, έμοιαζε με ριάλιτι επιβίωσης. Μέσα σε όλα, το σύνθημα ‘’eat the rich’’ έγινε παγκόσμιο και δεν έπαψε να γράφεται στα social media ακόμα και όταν έγινε γνωστό ότι και οι πέντε επιβαίνοντες, είναι νεκροί. – Κωνσταντίνος Δέδες

Η έξοδος για φαγητό έχει γίνει πανάκριβη

Τόσα πολλά εστιατόρια τόσο λίγα χρήματα. Χάσαμε το μέτρημα με τα μαγαζιά που άνοιξαν μέσα σε αυτούς τους δώδεκα μήνες. Κάποια μάς άρεσαν πολύ, άλλα όχι και τόσο. Δεν στεκόμαστε όμως τόσο στην υποκειμενική μας κρίση αλλά σε μία κοινή παραδοχή: αντέχουμε οικονομικά να βγαίνουμε έξω για φαγητό; Υπάρχουν value for money μέρη; Είναι το 35 ευρώ το άτομο το νέο 20;

Η έξοδος για φαγητό έχει αναδειχθεί σε μικρή πολυτέλεια. Ανάμεσα σε δόσεις και οικονομική αβεβαιότητα μετά τις 15 του μήνα, έχουμε πλέον συγκεκριμένα χρήματα για να διαθέσουμε στα εστιατόρια. Μοντέρνα καφενεία, wine restaurants, μπιστρό που προσδιορίζονται ως comfort, απλά και casual απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο κοινό και όπως συμβαίνει με το κέντρο της Αθήνας έτσι και πολλά από αυτά ανήκουν ολοένα και περισσότερο στους τουρίστες. – Μάρω Παρασκευούδη

Η βιωσιμότητα στην εστίαση έρχεται και με όρους οικονομικούς και συναισθηματικούς

Ήταν αρχές του 2023 όταν τα νέα για το κλείσιμο του Noma (με σκοπό να μεταμορφωθεί σε ένα εργαστήριο πλήρους απασχόλησης) έκαναν τον γύρο του διαδικτύου. Η αντίστροφη μέτρηση μέχρι να κλείσουν οι πόρτες του καλύτερου εστιατορίου στον κόσμο – που έχει προγραμματιστεί για το τέλος του 2024 – πυροδότησε μία σειρά από συζητήσεις γύρω από την εστίαση του σήμερα, που λίγο έχουν να κάνουν με το φαγητό, αλλά με τις συνθήκες εργασίας.

Ήταν η χρονιά που πέρασε μία περίοδος αφύπνισης στην εστιατορική σκηνή και κυρίως στα εστιατόρια που υπηρετούν την υψηλή γαστρονομία; Ο ίδιος ο René Redzepi, έχει αναγνωρίσει εδώ και καιρό ότι απαιτούνται εξαντλητικές ώρες εργασίας στην κουζίνα του εστιατορίου, έχει παραδεχτεί ότι η εξίσωση – δίκαιοι μισθοί, υψηλές προδιαγραφές και τιμές που θα αντέξει η αγορά – δεν βγαίνει κι έχει καταλήξει στο ότι πρέπει να επανεξεταστεί η βιωσιμότητα στην εστίαση με όρους οικονομικούς και συναισθηματικούς.

Μετά πανδημία έχει ανοίξει αναμφίβολα μια συζήτηση σχετικά με την πραγματικότητα και τις δυσκολίες της εργασίας στα εστιατόρια, είτε αυτά υπηρετούν την υψηλή γαστρονομία είτε όχι και το κλείσιμο του Noma το επιβεβαιώνει. Σήμερα, τίθενται περισσότερα ερωτήματα που αφορούν τη βελτίωση των αμοιβών των εργαζομένων και αναγκαίες παροχές όπως η ασφάλιση υγείας και άδεια ασθενείας, αλλά θα ήμασταν delulu αν θεωρήσουμε ότι κάτι τέτοιο έχει επιτευχθεί καθολικά. – Μάρω Παρασκευούδη

Το ChatGPT ήρθε και γράφει τα e-mails στους εργοδότες μας

Το 2023 θα το θυμόμαστε για πολλούς λόγους και ένας από αυτούς, είναι σίγουρα και το ChatGPT που από την εμφάνισή του και μετά, έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην καθημερινότητά μας. Άλλωστε, αυτή είναι η πρώτη φορά που όλοι, όσοι έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο τέλος πάντων, μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης με τεράστιες δυνατότητες.

Τις πρώτες μέρες της κυκλοφορίας του, μάλιστα, προκλήθηκε ένας πανικός με τον προβληματισμό για το αν η τεχνητή νοημοσύνη θα αντικαταστήσει την ανθρώπινη εργασία να είναι έντονος. Όλα αυτά, μέχρι να ζητήσει κάποιος από το ChatGPT να γράψει ένα email με αποδέκτη τον εργοδότη του, έχοντας το μυαλό του ότι η ζωή του μπορεί να γίνει πιο εύκολη. Τότε ήταν που οι περισσότεροι ηρέμησαν. – Κωνσταντίνος Δέδες

Στέφανος Κασσελάκης, το πρόσωπο της χρονιάς

Σε μια νύχτα. Το «σε μια νύχτα» ίσως είναι υπερβολικό αλλά είναι αλήθεια πως όλα έγιναν πολύ γρήγορα, τόσο γρήγορα που, εντελώς επιφανειακά, το «σε μια νύχτα» δεν είναι και τόσο υπερβολικό τελικά. Ο Στέφανος Κασσελάκης είναι το πρόσωπο του 2023 και αυτό δεν είναι απαραίτητα καλό ή κακό. Είναι αυτό που είναι ή, καλύτερα, it is what it is που λένε και στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.

Ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, είδε φως σε μία παράταξη που έψαχνε τρόπους να βγει από το σκοτάδι που είχε βυθιστεί μετά τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογών και κατάλαβε καλύτερα από όλους πως οι ψηφοφόροι, όσοι έμειναν, ψάχνουν για κάτι νέο, κάτι όχι τόσο αριστερό αλλά όχι και δεξιό, κάτι που θα κάνει τη διαφορά, παράλληλα θα μειώσει και τη διαφορά με τη Νέα Δημοκρατία, κάτι που θα έχει ενεργό ρόλο.

Και τα έχει πάει περίφημα.

Διαγραφές, διάσπαση του κόμματος, χαμηλότερα ποσοστά και στο βάθος η σφραγίδα της συνειδητοποίησης πως, όχι, αρκετοί άνθρωποι γύρω μας δεν ξέρουν τι ψηφίζουν και μάλλον δεν ήξεραν ποτέ. – Κωνσταντίνος Δέδες

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

LIFE

Όλο το 2023 σε 23 φωτογραφίες

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

LIFE

Τα κείμενα που διαβάσατε περισσότερο στο OneMan το 2023