Αγαπητοί κωμικοί, πότε ζήσατε τον χειρότερο θάνατο επί σκηνής;

Τώρα ζούμε την εποχή της άνθησης με μεγάλα, σπονδυλωτά φεστιβάλ, παραστάσεις σε στάδια και γενικά αρκετή παιδεία στο κοινό, ώστε να μη χρειάζονται διευκρινίσεις ότι «αυτό δεν είναι ανέκδοτα». Αλλά, δεν ήταν πάντα έτσι. Ποιος θυμάται τις εποχές της βαθιάς Κρίσης, όταν χωρίς φόβο και πάθος κωμικοί όργωναν τις περιοχές της Αττικής αλλά και πόλεις στην επαρχία, σαν σύγχρονοι σταυροφόροι στο όνομα μιας παντελώς άγνωστης πίστης, που κανείς δεν μπορούσε ακόμη να κατανοήσει.

Όταν στα μαγαζιά που έκλειναν παραστάσεις, δεν υπήρχε καν σκηνή και έπαιζε τα ηχεία να δουλεύουν με παράσιτα. Όταν τα σέικερ χτυπιόντουσαν με δύναμη κατά τη διάρκεια της παράστασης, πελάτες φώναζαν τη σερβιτόρα για να παραγγείλουν και κόσμος ρωτούσε με απορία, ανάμεσα στην τρελή βαβούρα, «τι στο καλό κάνει ο κύριος με το μικρόφωνο» και «αν θα παίξει επιτέλους λίγη μουσική».

Μερικά από τα πιο μεγάλα τραύματα στην ψυχή των κωμικών φωλιάζουν εκεί:

Το αίσθημα της ματαιότητας που όλα πάνε λάθος, το ανατρίχιασμα από ντροπή, η επίμονη σκέψη «να ανοίξει η γη να με καταπιεί». Τη στιγμή που κρατάς το μικρόφωνο στη σκηνή και υποτίθεται ότι ο ρόλος σου είναι να ροκάρεις με αστεία, η σιωπή είναι εκκωφαντική, είναι ισοπεδωτική – περισσότερο απ’ το να βίωνες γιουχάρισμα, όπως έχουν πει σε συνεντεύξεις τους διεθνείς σταρ του stand up.

Διόλου τυχαίο που στα αγγλικά αποκαλείται «bombing» και στα ελληνικά «θάνατος», είναι όσο σκληρό υποδηλώνει η ορολογία του είδους.

Λίγα εικοσιτετράωρα πριν το φετινό Athens Comedy Festival, το κατεξοχήν φεστιβάλ του είδους στην πόλη που επέστρεψε με ένα πολυποίκιλο σύνολο 22 παραστάσεων που αντιπροσωπεύει την άνθιση αυτή (περισσότεροι από 70 κωμικοί το τριήμερο 12-14 Μαΐου σε τρεις χώρους παράλληλα στο Γκάζι: Βοτανικό, Βοτανικό Plus και Θέατρο Άβατον), ρωτήσαμε πέντε ονόματα με χιλιόμετρα στις πλάτες τους για το θανατικό που δε θα ξεχάσουν ποτέ – μια παράσταση που να εξελίχθηκε σε κανονική τραγωδία.

Λάμπρος Φισφής, Στέλιος Ανατολίτης, Χρύσα Κατσαρίνη, Αριστοτέλης Ρήγας και Σπήλιος Φλώρος απαντούν.

Λάμπρος Φισφής: «Ένα mindfuck χειροκρότημα»

Να ξεκινήσω λέγοντας ότι η αρχή της πορείας μου ήταν κατά βάση ένας μεγάλος θάνατος. Δηλαδή, τα πρώτα δύο-τρία χρόνια συνήθως πέθαινα, πράγμα που το λες και αναμενόμενο: Άρχισα το stand up στην Ολλανδία, παίζοντας κείμενα στα αγγλικά (που δεν είναι η μητρική μου γλώσσα) για Ολλανδούς (που ούτε εκείνων είναι η μητρική τους γλώσσα). Αλλά, ας σταθούμε σε ένα περιστατικό.

Είμαι μια φορά σε ένα open mic και πεθαίνω για πέντε λεπτά σερί. Δεν έχω πάρει ούτε μισό γέλιο. Νιώθω μέσα μου ότι έχουν περάσει τρεις ώρες και ότι το κοινό, ξεκάθαρα, με μισεί. Ότι όλοι σκέφτονται «Θέλω τα λεφτά μου πίσω!», παρόλο που η παράσταση είναι τσάμπα. Εκείνη τη στιγμή, στο πέμπτο λεπτό λέω κάτι και το κοινό γελάει χλιαρά, μάλιστα παίρνω και χειροκρότημα. Αρχίζω να πιστεύω ότι επιτέλους τους κέρδισα. Ίδρωσα τη φανέλα, αλλά τώρα τους έχω. Τα επόμενα δύο λεπτά που απομένουν, θα πάνε τέλεια, σκέφτομαι. Συνεχίζω λοιπόν να λέω τα αστεία, με αυτοπεποίθηση αυτή τη φορά, αλλά το κοινό νεκρώνει ξανά. Τίποτα. Το comedy club επιστρέφει στην αρχική του κατάσταση: ένα έρημο νεκροταφείο.

Και έτσι, ζω ακόμη δύο λεπτά απόλυτου θανάτου. Με ένα έξτρα mindfuck ερώτημα, όμως, να τριγυρνάει στο μυαλό μου: Γιατί πήρα αυτό το γέλιο; Γιατί πήρα μέχρι και χειροκρότημα; Τι συνέβη εκεί; Μήπως είδαν για λίγο κάποιον άλλον κωμικό; Μήπως είπε κάποιος απ’ το κοινό κάτι στα ολλανδικά, που ήταν όντως αστείο;

Συζητώντας για το συμβάν με έναν συνάδελφο λίγο καιρό αργότερα, το μυστήριο λύθηκε. Το χειροκρότημα εκείνο δεν ήταν χειροκρότημα επιβράβευσης, ήταν χειροκρότημα του «φτάνει». Το χειροκρότημα του «είδαμε αρκετά». Σαν να είπαν, «κάνε μια χάρη στον εαυτό σου και σε όλους μας και απλά παράτα το – γενικά». Όπως έμαθα, αυτή είναι μια κλασική ολλανδική παράδοση.

Ευτυχώς, δεν πήρα ποτέ ξανά τέτοιο χειροκρότημα. Αλλά όποιο χειροκρότημα και να πήρα έκτοτε, πάντα με κάνει να αναρωτιέμαι κάπου στο βάθος μήπως σημαίνει «Κατέβα! Κλείστε του το μικρόφωνο, επιτέλους».

* Στο πλαίσιο του Athens Comedy Festival, o Λάμπρος Φισφής θα εμφανιστεί στο Sunday Comedy Club, στο Κάψε το Σενάριο, στο ζωντανό Big Talk, στο Athens English Comedy Club, ενώ θα παρουσιάσει την παραγωγή οι 1000 (στο πρότυπο της τηλεοπτικής εκπομπής οι 100) και θα συντονίσει το Comedy Battle.

Στέλιος Ανατολίτης: «Σας έφερα επειδή μας πήραν την άδεια μουσικής»

Αναίμακτη και ήρεμη ιστορία, αλλά τότε βράζαμε. Ήταν το 2013-2014 και μαζί με τους Παναγιώτη Κούδα και Γιώργο Βαβούρα μάς είχαν καλέσει να παίξουμε σε ένα μαγαζί, στο τιμημένο Κιλκίς. Όλα καλά, μέχρι εδώ.

Φεύγουμε από Θεσσαλονίκη, φτάνουμε εκεί και βλέπουμε ένα μαγαζί εντελώς ακατάλληλο για παράσταση. Ένα κλαμπάκι, στην ουσία, που παίζει ελληνικά μέχρι το πρωί και γίνεται χαρτοπετσετοπόλεμος. Στο κέντρο υπάρχει μια μπάρα και γύρω-γύρω θέσεις, ενώ κάπου είδα και ένα παταράκι. Ο τύπος που είχε το μαγαζί, λοιπόν, μας λέει επί λέξει: «Μου πήραν την άδεια μουσικής (πρόστιμο), οπότε σας έφερα για να έχει κάτι το μαγαζί, αφού δεν έχουμε μουσική».

Μας έφερε για να αντικαταστήσει την άδεια μουσικής.

Η συμπεριφορά του απαράδεκτη, στήσαμε όπως-όπως, ήρθε κοινό περίπου 8-12 άτομα, δεν γέλασε ποτέ κανείς και έτσι πέρασε σχεδόν ένα δίωρο. Δεν είδα ότι υπήρχε κάποια συνθήκη που θα μου επέτρεπε να το διαχειριστώ κάπως. Δεν είχαμε την προσοχή του κοινού, γιατί δεν υπήρχε καν κοινό. Παίζαμε απλά γιατί ο ιδιοκτήτης επέμενε να μείνει το μαγαζί ανοιχτό.

Η απόλυτη θλίψη; Δεν υπήρχε μουσική στο διάλειμμα, απλά σταμάτησαν να ακούγονται οι φωνές μας. Ήμασταν οι αντικαταστάτες της ηχογραφημένης μουσικής και με το επιπλέον άγχος του τι θα γίνει άμα σκάσει έλεγχος, γιατί ούτε μας είχε ασφαλίσει (νομίζω), ούτε ήταν ΟΚ που είχαμε μικροφωνική για την παράσταση, από τη στιγμή που του είχαν πάρει την άδεια.

Στο τέλος, δεν ήθελε να μας πληρώσει καν. Χάρη στη διπλωματία του Κούδα πληρωθήκαμε και έπειτα από διαπραγματεύσεις μισάωρου, επιπέδου Τρόικα, αποχωρήσαμε. Δεν έχω παίξει από τότε στο Κιλκίς και ανυπομονώ να πάω ξανά στο ίδιο μαγαζί να δω τις διαφορές.

* Στο πλαίσιο του Athens Comedy Festival, o Στέλιος Ανατολίτης θα εμφανιστεί στο Saturday Comedy Club, στο Science + Comedy που παντρεύει επιστήμη και κωμωδία, στο αυτοσχεδιαστικό Take Five Improv Show, όπως και στην παράσταση Musical Comedy, έχοντας εντάξει πρόσφατα και το μουσικό κομμάτι στην κωμική γραφή του.

Χρύσα Κατσαρίνη: «Θα βγει μια κοπέλα να πει ανέκδοτα»

Ένας φίλος μου είχε πει κάποτε: «Ξέρεις ότι θέλεις να κάνεις αυτή τη δουλειά πραγματικά, άμα καταφέρεις να βιώσεις έναν ισχυρό θάνατο και παρόλα αυτά βρεις τη δύναμη να ξανανέβεις στη σκηνή». Είχε δίκιο. Η έλλειψη γέλιου είναι εκκωφαντική. Από τα χειρότερα συναισθήματα που έχω βιώσει.

Επίσης, να τονίσουμε πως το 2012 που ξεκίνησα το stand up δεν υπήρχε εδραιωμένη σκηνή στη χώρα. Οι περισσότεροι δεν είχαν ιδέα τι κάνουμε. Οπότε, ήταν πολύ πιο πιθανό να πεθάνουμε, τόσο λόγω της δικής μας απειρίας, όσο και λόγω της απειρίας του κοινού.

Ο μεγαλύτερος θάνατος που έχω βιώσει λοιπόν βρίσκεται θαμμένος στο σωτήριο έτος 2012.

Ξεκίνησα αυτή τη δουλειά κάπως ανορθόδοξα. Κανονικά, ξεκινάς γράφοντας ένα πεντάλεπτο και το δοκιμάζεις σε open mic. Σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον, δηλαδή, με επαγγελματίες κωμικούς που σου δίνουν συμβουλές και ένα κοινό εκπαιδευμένο και προετοιμασμένο για την απειρία σου, με κατανόηση. Αλλά, τα πράγματα αυτά δεν υπήρχαν στη Θεσσαλονίκη εκείνη την εποχή. Δεν υπήρχαν open mics, δεν υπήρχαν καν κωμικοί.

Για να παίξω, έπρεπε να ξεκινήσω με ολόκληρη παράσταση. Εκείνο που βρήκα σαν μεσοβέζικη λύση ήταν να εμφανίζομαι σε ένα λαϊβάδικο, μετά από μια μπάντα – όλο λάθος. Θυμάμαι, ξέχασε να με ανακοινώσει ο τραγουδιστής στο κοινό, οπότε το έκανε ο ντράμερ καθώς έφευγε απ’ τη σκηνή με την εξής φράση: «Α μην ξεχάσω, θα βγει και μια κοπέλα να πει ανέκδοτα».

Επειδή δεν είχε χώρο στη σκηνή, έπαιξα πάνω στην μπάρα του μαγαζιού. Σαν χορεύτρια σε κλαμπ. Με προβολέα στο πάτωμα. Το φως ερχόταν από κάτω· ένιωθα σαν να παίζω στο Undead.

Εντωμεταξύ, για κάποιο λόγο η μπάντα αποφάσισε να μιλήσει με τον κόσμο την ώρα που έπαιζα. Επικρατούσε βαβούρα και από ένα ασφυκτικά γεμάτο μαγαζί με κοιτούσαν μονάχα δύο άνθρωποι. Και προφανώς δεν έπαιρνα γέλια, μόνο μειδιάματα από τους δύο αυτούς υπέροχους τύπους. Μετά τις τεσσερισήμισι ώρες, όπως αισθάνθηκα ότι κράτησαν το δεκαπεντάλεπτο εκείνο το βράδυ, τρέχω στην τουαλέτα του μαγαζιού, κλειδώνομαι και κλαίω γοερά.

Παίρνω μερικές ανάσες, σκουπίζω τα μάτια μου, ανοίγω την πόρτα κι είναι μπροστά μου ο ένας εκ των δύο τύπων που μου έδωσαν σημασία. Μου λέει, «ρε, ήσουν πολύ καλή». Βάζω τα κλάματα με μεγαλύτερη ένταση από πριν και ξαναμπαίνω στην τουαλέτα. Ο τύπος παίζει να μην ξαναείπε κομπλιμέντο ποτέ.

Αν μας διαβάζεις τώρα, να ξέρεις ότι Σ’ αγαπάω.

* Στο πλαίσιο του Athens Comedy Festival, η Χρύσα Κατσαρίνη θα εμφανιστεί στο Friday Comedy Club, εξαπολύοντας μερικά από τα καλύτερα κείμενά της από το νεότερο υλικό της.

Αριστοτέλης Ρήγας: «Μια αποφράδα μέρα στη Λιβαδειά»

Βρισκόμαστε στο 2017, στις 4 Απριλίου. Παίζω την πρώτη σόλο μου παράσταση, το Musicomedy.

Εμφανίζομαι, λοιπόν, αυτή την αποφράδα μέρα σε μια μουσική σκηνή στη Λιβαδειά. Φτάνω στο μαγαζί και βλέπω τη σοβαρή διαφήμιση που έχει κάνει ο υπεύθυνος του καταστήματος για την παράσταση, έχοντας αναρτήσει σε όλη την πόλη δύο (2) αφίσες, τη μια σε κάθε φύλο της πόρτας της εισόδου. Η παράσταση έχει ώρα έναρξης 22:00. Ήδη από τις 20:00, είμαι στο μαγαζί για να κάνω soundcheck.

Η σκηνή βρίσκεται μπροστά σε ένα καθρέφτη, δεν υπάρχει φως να με φωτίζει κατά πρόσωπο και όταν «πέφτουν» τα φώτα του μαγαζιού, εμφανίζεται ένας βόμβος στα ηχεία του. Ψάχνοντας κάποια ώρα, προσπαθώ με τον ηχολήπτη (;) να βρω το σημείο στο οποίο φαίνομαι κάπως και ακούγομαι χωρίς να ενοχλώ. Διαπιστώνω ότι τέτοιο σημείο δεν υπάρχει, και περιμένω απλά τον κόσμο να έρθει.

Κατά τις 23:00 λοιπόν, συγκεντρώνονται συνολικά 11 άτομα. Δύο από αυτά είχαν καθίσει στο μπαρ και τα λέγανε. Τους καλώ να πλησιάσουν τη σκηνή για να δουν την παράσταση, με την ελπίδα ότι κάπως θα τους κέρδιζα. Το οποίο ήταν και το μεγαλύτερο αστείο της βραδιάς. Η παράσταση ξεκίνησε κακά, εξελίχθηκε άσχημα και κατέληξε σε εφιάλτη.

Τα 11 άτομα δε γέλασαν ποτέ. Άρχισα να ιδρώνω και να σκέφτομαι ότι μάλλον τα ονειρεύομαι όλα αυτά, δεν γίνονται στην πραγματικότητα. Υπήρχαν μεγάλες άβολες εκκωφαντικές σιωπές, που διέκοπταν αυτοί οι δυο άνθρωποι που σχολίαζαν το κάθε τι που έλεγα, μεταξύ τους. Στα αρβανίτικα. Και γελούσαν. Μεταξύ τους. Μερικές φορές μου μιλούσαν κι όλας. Στα αρβανίτικα! Σοβαρά.

Έπαιξα όλη την παράσταση, σαν καλός επαγγελματίας και μετά το τέλος της, με φώναξαν στην παρέα τους να με κεράσουν μια μπύρα. Γιατί τουλάχιστον αυτοί ήταν οι μόνοι που εκείνο το βράδυ πέρασαν καλά.

* Στο πλαίσιο του Athens Comedy Festival, ο Αριστοτέλης Ρήγας θα εμφανιστεί στο Logopaignia Fight Night που εθιμοτυπικά αποτελεί την ανελέητη μάχη του φεστιβάλ για τα πιο καμένα αστεία, όπως και στο Musical Comedy, έχοντας αποτελέσει τον πρώτο του είδους στο ελληνικό stand up σανίδι.

Σπήλιος Φλώρος: «Μήπως να παίξει στην εκκλησία;»

Μετά από τόσα χρόνια στο κουρμπέτι, έχω καταλάβει δύο πράγματα.

Πρώτον, ότι παίζει να είμαι ο μόνος άνθρωπος στον πλανήτη που λέει ακόμα τη λέξη «κουρμπέτι», και δεύτερον ότι είναι δύσκολο να αποφασίσω ποιος είναι ο χειρότερος «θάνατος» που έχω ζήσει επί σκηνής, κυρίως επειδή είναι πάρα πολλοί.

Ο αγαπημένος μου θάνατος, όμως, συνέβη πρόσφατα στο πλαίσιο ενός μίνι-φεστιβάλ, σε ένα χωριό 4.000 κατοίκων.

Σε αυτό το σημείο, να επισημάνω ότι το stand up είναι ένα θεατρικό είδος και για να λειτουργήσει μια παράσταση στο βέλτιστο πρέπει οι συνθήκες να είναι όσο το δυνατόν πιο ευνοϊκές, πχ ο κόσμος να είναι καθιστός σε καρέκλες, να είναι άνετος, να βλέπει και να ακούει καλά. Το ξέρω, ζητάμε πολλά.

Το ταξίδι μου, λοιπόν, ξεκινάει από νωρίς, και περί τις 12 το μεσημέρι καταφθάνω στο χωριό, όπου και ενημερώνομαι ότι θα παίξω σε μια κεντρική πλατεία του χωριού (Red Flag #1). Με υποδέχονται οι άνθρωποι του φεστιβάλ και ακολουθεί ο εξής διάλογος:

– Σπήλιο, βολέψου, φάε κάτι και έλα μετά εκεί που θα γίνει η παράσταση.
– Μα είναι ακόμα 12, μέχρι το βράδυ έχουμε χρόνο.
– Εμ, δεν παίζεις βράδυ. Η παράσταση ξεκινάει στις 5 το απόγευμα.

Red Flag #2 λοιπόν, παίζω στις 5 το απόγευμα!

Στις 3:30 ξεκινάει μια απίστευτη βροχή, και μέχρι την ώρα που ήταν να παίξω, είχαν γίνει όλα μούσκεμα. Φτάνοντας προς τη σκηνή επικρατεί ένας πανικός. Δέκα άτομα προσπαθούν να βρουν πατέντες για να γίνει η παράσταση και να μη βραχεί κανείς. Εγώ έχω ήδη καταλάβει ότι θα πεθάνω, οπότε αποδέχομαι τη μοίρα μου και περιμένω να δω απλά πού θα γίνει η παράσταση. Η μόνη ίσως ελπίδα μου για να σωθώ είναι να παίξουμε σε κλειστό χώρο. Οπότε, και το προτείνω.

Μόλις το είπα, φωνάζει κάποιος από την οργάνωση: «Αν παίξει στην εκκλησία;».

Κάποιος πρότεινε, στα σοβαρά, να παίξω σε εκκλησία. Και πριν το απορρίψω τελείως, η σκέψη άρχισε και να με ψήνει, γιατί αφενός θα είχα μια πολύ καλή ιστορία να λέω και αφετέρου θα ήταν τέλειο να παίζω σε εκκλησία και μόλις τελειώνω ένα bit να υπάρχουν τρία άτομα στην γωνία να ψέλνουν τα αστεία μου.

Τελικά, αυτή η πρόταση δεν πέρασε, οπότε εγώ κατέληξα να παίζω σε έναν πεζόδρομο, ο οποίος μέσα σε λίγη ώρα είχε μεταμορφωθεί με πατέντες που θα ζήλευαν και στο Dragons Den: Μπήκαν αντίσκηνα, μαγαζιά κατέβασαν τις τέντες τους, φέραμε ομπρέλες για όλους και ήμασταν έτοιμοι να ξεκινήσουμε.

Ανεβαίνω στη σκηνή, λοιπόν, και από κάτω το χάος. Φωνές, μουσικές, πιτσιρίκια να παίζουν κυνηγητό μπροστά μου την ώρα της παράστασης, μπαλάκια τένις να πετάγονται πάνω σε τέντες. Η λέξη σουρεάλ είναι λίγη για να περιγράψω τι ζούσα.

Έπαιξα συνολικά 1 ώρα με μια μόνιμη βαβούρα στα αυτιά μου και τετράχρονα να τρέχουν γύρω απ’ τη σκηνή.

Απίστευτα δύσκολη παράσταση, πήρα προφανώς ελάχιστα γέλια και το ακόμα πιο άβολο είναι ότι μετά πρέπει να συνυπάρξεις τόσο με τους ανθρώπους που σε
κάλεσαν όσο και με τον κόσμο που ήρθε να σε δει να αφήνεις την αξιοπρέπεια σου επάνω στη σκηνή.

Παρόλα αυτά, παραδόξως, το διασκέδασα, η φιλοξενία και οι άνθρωποι που το διοργάνωσαν ήταν συνεννοήσιμοι και φιλικοί οπότε ο θάνατος γλυκάθηκε και έγινε μια αστεία, ελπίζω, ιστορία.

* Στο πλαίσιο του Athens Comedy Festival, ο Σπήλιος Φλώρος θα εμφανιστεί στο Saturday Comedy Club και στο OK Zoomer, μια παράσταση με 11 ονόματα από τη νεότερη φουρνιά της stand up σκηνής στη χώρα.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Μιχάλης Σεβαστέρης, το poker face του ελληνικού stand up