Day 1: Μια πρώτη γεύση από Ουγκάντα

Για να περιγράψεις μία εμπειρία σαν την πρώτη σου ημέρα επί Αφρικανικού εδάφους, χρειάζεται συνήθως να αποστασιοποιηθείς από αυτή, να περάσουν λίγες ημέρες, να αφουγκραστείς καλά όσα βίωσες, όχι απλά για να μην εξάγεις λανθασμένα συμπεράσματα αλλά για να μιλήσεις δίκαια για το βίωμα αυτό. Το case εδώ είναι λίγο διαφορετικό μιας και έχουν περάσει μόλις 11 ώρες από τη στιγμή που πατήσαμε το πόδι μας στο αεροδρόμιο του Entebbe.

Η ώρα είναι λίγο μετά τα μεσάνυχτα και βρισκόμαστε ο καθένας εντός της δικής του ατομικής κουνουπιέρας στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου στην πόλη Lira, 382 χιλιόμετρα βόρεια της πρωτεύουσας Kampala.

Στην παρέα μας, οι κλασικές δεισιδαιμονίες του πρωτάρη στην Αφρική. Τα κουνούπια, το νερό και άλλα τόσο σημαντικά για την προσωπική υγεία του καθενός αλλά συνάμα τόσο ασήμαντα μπροστά στη συνειδητοποίηση του πού ακριβώς βρισκόμαστε και ποιο σκοπό έχουμε έρθει να επιτελέσουμε. Η ActionAid βρίσκεται σε κάθε γωνιά της Αφρικής που την έχει ανάγκη, προσφέροντας στους ανθρώπους εκεί τις υποδομές και τα εργαλεία ώστε να έχουν τη δύναμη να εκπαιδευθούν, να αναπτυχθούν, να ζήσουν λίγο πιο ανθρώπινα απ’ ό,τι τους έχει επιβάλει ο πλανήτης ως τώρα.

Εμείς, βρισκόμαστε εδώ για να ολοκληρώσουμε το έργο που ξεκίνησαν πέρυσι ανάδοχοι από την Ελλάδα. Με πολλούς από αυτούς να βρίσκονται και πάλι εδώ, έναν χρόνο μετά, για να δουν το δικό τους δημιούργημα να μεγαλώνει, να συναντήσουν και πάλι γνώριμα παιδικά χαμόγελα. Ο τελικός μας προορισμός, το χωριό Γκαλαγκάλα βρίσκεται λιγότερα από 100 χιλιόμετρα μακριά μας. Αλλά θα έχουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για αυτό καλύτερα από αύριο που θα βρισκόμαστε εκεί. Προς το παρόν, έχουμε να διηγηθούμε μόνο όσα είδαν τα μάτια στις πολλές ώρες μέσα στα δύο πουλμανάκια της αποστολής.

Με την ελαφρότητα που μπορεί κάποιος να προσδιορίσει έναν τόπο, λίγες ώρες αφού τον έχει γνωρίσει, θα πω ότι δυσκολεύομαι να βρω άλλο μέρος που να έχω επισκεφθεί και να είναι τόσο αγνά όμορφο όσο και αλλοπρόσαλο όπως η Ουγκάντα. Κατά μήκος όλης της διαδρομής, επικρατούσε ένα πραγματικό χάος το οποίο όμως για κάποιο παράξενο λόγο έβγαζε νόημα.

Τις πρώτες ώρες ένιωθες ότι μια ανθρώπινη αλυσίδα σε ακολουθούσε. Απλά και μόνο γιατί κατά μήκος της διαδρομής ο κόσμος ήταν απλά αμέτρητος. Κι αν σε κάποια σημεία ήταν απόλυτα λογικό να βλέπεις τόσο κόσμο μαζεμένο, μπροστά σε σπίτια και μαγαζιά, υπήρχαν σημεία στη μέση του πουθενά που ξαφνικά έβλεπες ένα συνοθύλευμα ανθρώπων.

Δεν ξέρω αν φταίει ότι η πρώτη μας μέρα έλαχε να είναι Κυριακή αλλά ήταν λες και όλος ο κόσμος ήταν έξω για να γιορτάσει κάτι. Οι περισσότεροι δεν έκαναν κάτι ιδιαίτερο. Απλά κάθονταν, περιφέρονταν, περίμεναν, απολάμβαναν άλλη μια μέρα σε αυτή τη ζωή. Και το ξέρω ότι είναι παράλογο να το διαγνώσω αυτό αλλά στα πρόσωπά τους δεν έβλεπες την έγνοια, τη βιασύνη και τη ζοχάδα των ανθρώπων της δικής μας χώρας.

Νομίζω το έθεσε ωραία μία συνταξιδιώτισα, η Ράνια, όταν μου είπε ότι αυτό που νιώθει για τους ανθρώπους της Ουγκάντα είναι ότι κρύβουν μέσα τους μεγάλη λαχτάρα για τη ζωή. Ήταν όλοι έξω στον ήλιο, χαιρετούσαν όλοι σε κάθε μικρό μας νεύμα, άπλωναν πρόθυμα το χαμόγελό τους σε κάθε δικό μας, ζούσαν στον δικό τους μοναδικό ρυθμό.

Προσωπικοί μου αγαπημένοι; Αυτοί οι μικροί Γαρδέληδες της Αφρικής, που έστεκαν μόνοι ή και σε γκρουπάκια πάνω σε μηχανές μιας άλλης εποχής στα όρια του δρόμου, λες και περίμεναν ένα σήμα για να χυμήξουν στην άσφαλτο. Κάποιοι περίμεναν ως άλλοι ταξιτζήδες μια κούρσα κι άλλοι απλά απολάμβαναν την Κυριακή τους από το θρόνο του δικύκλου τους.

Κι εμείς; Εμείς τους παρακολουθούσαμε από την άνεση ενός πούλμαν, τους φωτογραφίζαμε και τους χαζεύαμε, πιο πολύ ζηλεύοντας την εσωτερική τους ραστώνη. Θα πω κάτι για την “άνεση” που μόλις ανέφερα. Τα λεωφορεία τα οποία χρησιμοποιούμε είναι ασφυκτικά γεμάτα από τα πράγματα μας και εμάς τους ίδιους. Πολλοί κάθονται σε πτυσσόμενα καθίσματα, σε μια διαδρομή που κράτησε 6 ώρες. Αν ήμασταν σε ένα λεωφορείο οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, θα γκρινιάζαμε και θα μιζεριάζαμε. Σε αυτά τα δύο λεωφορεία όμως δεν υπάρχει χώρος για γκρίνια. Μόνο μια τρομερή ανυπομονησία και μια ανείπωτη χαρά για όλο αυτό που ζούμε.

Όσο περνούσε η ώρα στο δρόμο, τόσο άρχιζε ο κόσμος να εμφανίζεται ολοένα και πιο αραιά. Οδηγώντας προς το Βορρά περάσαμε από όμορφα καταπράσινα τοπία, δρόμους πιο ερημικούς. Το βράδυ μας βρήκε να τσιμπάμε κάτι σε ένα εστιατόριο στη διαδρομή πριν καταλήξουμε στο ξενοδοχείο.

Κλείνοντας τη μέρα, προσπαθώ να χωρέσω στο κεφάλι μου μερικές από τις εικόνες που είδα σήμερα. Κάποιους εύπορους κατοίκους με μεγάλα ρολόγια στα χέρια, να κατεβαίνουν μαζί μας από την πτήση, γέφυρες και αυτοκινητοδρόμους να χτίζονται περιφερειακά του αεροδρομίου και της πρωτεύουσας, σετ καναπέδων να φιγουράρουν σχεδόν στο δρόμο σε μια νέα μορφή outdoor διαφήμισης. Την εικόνα μιας γυναίκας να κουβαλά στο κεφάλι της πέτρες σε ένα εργοτάξιο, δυο παιδιά με roller να κάνουν χορευτικά στο δρόμο. 45 αναδόχους να στήνονται στο αεροδρόμιο για μια φωτογραφία.

Μείνετε συντονισμένοι στα social accounts της ActionAid Hellas, το δικό μου προσωπικό account, εκείνο του φωτογράφου Νικόλα Μάστορα, αλλά και στο hashtag #TalesFromUganda. Το πραγματικό ταξίδι στην Ουγκάντα ξεκινά αύριο και νομίζω είναι πολλοί στα διπλανά δωμάτια που ξαγρυπνούν παρέα μου, από την υπέροχη ανυπομονησία για όσα βρίσκονται μπροστά μας.

Φωτογραφίες: Νικόλας Μάστορας