Δεν είμαστε οι καλύτεροι στον κόσμο

Είναι θεμιτό να κυνηγάς την πρωτιά, να την ποθείς και να την διεκδικείς μέχρις εσχάτων. Καμιά φορά όμως πρέπει να αποδέχεσαι και την πραγματικότητα. Ότι δεν είσαι πάντα ο καλύτερος. Για την ακρίβεια είσαι σπάνια ο καλύτερος. Ο ανταγωνισμός βλέπεις είναι μεγάλος.

Ας βάλουμε λίγο νερό στο κρασί μας. Ας αποδεχτούμε ότι η κορυφή του Έβερεστ δεν έχει θέση μόνο για έναν και μάλιστα Έλληνα αλλά για πολλούς. Και ενίοτε χρειάζεται να κατέβουμε εμείς από την κορυφή για να ανέβει κάποιος άλλος. Γιατί είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς που έχει κάνεις ως κράτος ή άτομο. Ή πολύ πιο απλά επειδή είναι η σειρά του.

Το γράφω αυτό με αφορμή την Τελετή Έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων και την αγωνία στα Social Media να βροντοφωνάξουμε ότι η δική μας τελετή ήταν καλύτερη. Που ναι, ήταν πολύ καλύτερη η δική μας. Αλλά ομολογώ ότι δεν ξέρω αν την ονομάζω καλύτερη ως αντικειμενικός κριτής ή με τον ίδιο τρόπο που μια μάνα βλέπει πιο όμορφο το παιδί της.

Πιθανότατα σε μια κουβέντα που κάποιος θα έπαιρνε το μέρος των Βρετανών, να έπαιρνα εγώ την ασπίδα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και να εφορμούσα ως γνήσιος πατριώτης. (Έτσι δεν κάνει άλλωστε ο άνθρωπος πολύ συχνά; Μπροστά σε έναν φονταμενταλιστή πατριώτη παίρνει το μέρος του αδυνάτου και τούμπαλιν.) Ήταν όμως τέτοιο το μένος για την τελετή, που είπα να πάρω το μέρος – όχι των Άγγλων – αλλά όλων των άλλων.

Είμαι πατριώτης και Ελληνάρας και εθνικιστής όταν χρειάζεται. Ριζοσπαστικός, αδιάλλακτος και πεισματάρης. Αλλά απολαμβάνω ιδιαίτερα εκείνες τις ανθρώπινες στιγμές που ο καθένας βάζει τον εγωισμό και τον πατριωτισμό του στην άκρη. Για να μην απαξιώσει την προσπάθεια κάποιου άλλου πολίτη του κόσμου, απλά και μόνο για να εξάρει το δικό του έργο.

Υπερήφανοι ως Έλληνες

Πάντα σε κάτι τέτοια περιστατικά θυμάμαι έναν συγκάτοικο που είχα στο Λονδίνο. Πηγαίναμε σε μια pub να παίξουμε μπιλιάρδο και λησμονούσε τα Λαδάδικα. Κάναμε βόλτα στον Τάμεση και μου έδειχνε φωτογραφίες από τον Άλιμο. Τρώγαμε sunday roast σε ένα εστιατόριο και αποθέωνε τα σουβλάκια. Βλέπαμε Gordon Ramsey στην τηλεόραση και μου μίλαγε για τις συνταγές της Τασίας. Μόνο στο Old Trafford δεν γύρισε να μου πει ότι του λείπει το Καυταντζόγλειο.

Μας αρέσει να μιλάμε για τα δικά μας πράγματα, τους δικούς μας ανθρώπους και τα δικά μας επιτεύγματα. Να λέμε ότι οι παραλίες μας είναι οι πιο ωραίες στον κόσμο, να λέμε ότι οι μαθηματικοί μας είναι οι πιο προηγμένοι στον κόσμο, να λέμε ότι η κουζίνα μας είναι η καλύτερη στον κόσμο, να λέμε ότι οι δικοί μας αγώνες ιστορικά ήταν ανώτεροι από των άλλων λαών και η δική μας ελευθερία πιο τιμημένη και πονεμένη από των άλλων.

Είναι λάθος και μάλιστα πολύ σοβαρό να θεωρούμε ότι ένας λαός δεν έχει ιστορία, δεν έχει μνήμη, δεν έχει ικανότητες και φωτεινές εξαιρέσεις. Η Ελλάδα είναι η γενέτειρα του πολιτισμού και των επιστημών. Και ως τέτοια οφείλουν όλες οι χώρες του κόσμου να την σέβονται. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει εμείς ως Έλληνες να απαξιώνουμε την όποια ιστορία των Αμερικανών, των Γερμανών, πόσο μάλλον των Κινέζων, των Αιγυπτίων και εν προκειμένω των Βρετανών. Όποια κι αν είναι αυτή η μακρόχρονη ή βραχεία ιστορία τους.

Το να υπερηφανεύεσαι για τον τόπο σου είναι θεμιτό και στοιχείο παιδείας και πολιτισμού. Η Ελλάδα άλλωστε δημιούργησε κάτι μοναδικό. Δημιούργησε το αμάξωμα για να στηθεί πάνω του ένα παγκόσμιο αυτοκίνητο. Με μηχανή από την Ευρώπη, πόρτες από την Ασία, παράθυρα από την Αμερική και φινίρισμα από την Αφρική. Αν δεν υπήρχαν οι υπόλοιποι λαοί, ίσως είχαμε μείνει με το αμάξωμα. Κι αυτό είναι κάτι που δεν το κατανοούμε και δύσκολα το δεχόμαστε.

Ένα σκονισμένο λάβαρο που το λένε Αρχαία Ελλάδα

Όταν εμείς ανακαλύπταμε την φυσική, οι άλλοι ήταν ακόμα στα δέντρα. Ναι. Υπήρξε εποχή που ήμασταν ο ομφαλός τη γης. Που ήμασταν οι πρώτοι και καλύτεροι. Που οι άλλοι δεν τολμούσαν να κατέβουν από τα δέντρα γιατί δεν μπορούσαν να μας συναγωνιστούν σε κανένα απολύτως επίπεδο. Κατέβηκαν όμως από τα δέντρα. Και τίμησαν και τιμούν τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό με μαθήματα στα πανεπιστήμιά τους, με αναφορές στην ιστορία τους, με την αδιάκοπη τουριστική εμμονή με την Ελλάδα, τον Παρθενώνα και όσα έχει αυτός ο τόπος να επιδείξει. Οφείλουμε όμως να προχωρήσουμε παραπέρα.

Μετά τον χρυσό αιώνα του Περικλή και τα ελληνιστικά χρόνια, τι έχει επιδείξει η χώρα μας; Τι βρίσκεται στις προθήκες των μουσείων μας και στις μπροσούρες του Ελληνικού τουρισμού; Δεν κάναμε τίποτα τους τελευταίους 20 αιώνες; Ήταν τόσο καταλυτικά τα 400 χρόνια υποδούλωσης ώστε να μην έχουμε να αντιπαραβάλλουμε τίποτα στον Διαφωτισμό, τη βιομηχανική επανάσταση, την τεχνολογική έκρηξη;

Έχουμε και παραέχουμε. Η χώρα δεν έμεινε στάσιμη. Αλλά επέλεξε τόσα χρόνια όπως επιλέγει και τώρα να μένει προσκολλημένη στην Αρχαία Ελλάδα. Εξαργυρώνουμε ακόμα την “καλή μας εποχή” ενώ είχαμε και έχουμε τη δυνατότητα να χτίσουμε πάνω σε αυτό.

Η χώρα μας έχει έναν τεράστιο πολιτιστικό και φυσικό πλούτο, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει εκκίνηση για την οικοδόμηση μίας σύγχρονης εικόνας με σεβασμό στο παρελθόν. Η τελετή έναρξης του Αθήνα 2004 είναι ένα τέτοιο οικοδόμημα. Αλλά ήταν απλά μια φωτοβολίδα. Όπως και όλοι οι Αγώνες, όπως αποδείχτηκε τα χρόνια που ακολούθησαν.

Τα λαμπρά παραδείγματα Ελλήνων του εξωτερικού

Και υπάρχουν και οι άλλοι. Αυτοί που κάνουν υπερήφανη την Ελλάδα στο εξωτερικό. Πράγματι στις ειδικότητές τους είναι πολύ καλοί και αναγνωρισμένοι. Πράγματι διεξάγουν πειράματα που μπορούν να αλλάξουν τον ρου της ιστορίας. Αλλά ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις νιώθουμε την ανάγκη να υπερτονίσουμε την υπεροχή του συγκεκριμένου Έλληνα έναντι των άλλων.

Ο τάδε Έλληνας ερευνητής, ο καλύτερος επιστήμονας που διαθέτει το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ λέει το αντικειμενικό ρεπορτάζ στην τηλεόραση. Ναι ρε, γιατί δεν έχει άλλους 678 επιστήμονες το Χάρβαρντ από 60 άλλες χώρες.

Δεν είναι ανάγκη να μιλάμε μόνο για τους Έλληνες και τους ομογενείς. Δεν είναι ανάγκη να αποθεώνουμε τον Ελληνικό Πολιτισμό χωρίς να σκεφτόμαστε τα λάθη μας. Δεν είναι ανάγκη να ξεχνάμε ας πούμε τον επεκτατισμό του Μεγάλου Αλεξάνδρου και την αιματηρή σκοπιά της εκστρατείας του ως την Ινδία, διδάσκοντας στα βιβλία της ιστορίας ότι έκανε εκστρατεία διάδοσης του Ελληνικού πολιτισμού. Δεν είναι ανάγκη να εθελοτυφλούμε μπροστά στις αδυναμίες μας, τις στιγμές που ηττηθήκαμε, τις στιγμές που λυγίσαμε.

Ποτέ δεν τον πήγαινα τον Θοδωρή Παπαλουκά, για πολλούς και διάφορους λόγους. Και ομολογώ ότι το πέρασμα από Μέγα Αλέξανδρο σε Θοδωρή Παπαλουκά είναι low point στην καριέρα μου. Αλλά ήταν ο μόνος που μετά την ήττα από την Ισπανία στο Ευρωπαϊκό του 2007 βγήκε και είπε το αυτονόητο. Αυτό που δεν άντεχαν να πουν συμπαίκτες, προπονητές και φυσικά ο αθλητικός Τύπος της χώρας. “ Τι να κάνουμε ρε παιδιά; Μας έχουν κερδίσει στα τελευταία 5 παιχνίδια. Είναι προφανώς καλύτερη ομάδα”.

Το να αναγνωρίζουμε τον καλύτερο είναι μια ποιότητα που μπορεί να μας κάνει πρώτους. Όταν το καταλάβουμε αυτό θα πάμε παραπέρα..