Η Φώφη Γεννηματά και το λεξιλόγιο του καρκίνου
Από την «επάρατη νόσο» στο λεξιλόγιο πολέμου και από εκεί στην αξιοπρέπεια ή την αναξιοπρέπεια του καρκινοπαθούς ασθενή.
- 26 ΟΚΤ 2021
Κάθε εποχή είχε τα γλωσσικά ταμπού της ως προς την ασθένεια. Για τους παππούδες μας ήταν για παράδειγμα η ευλογιά. Η δική μας βλέπει ως ταμπού τον καρκίνο. Αυτόν που δεν έπρεπε να ονοματίζουμε ή καμία φορά τον λέγαμε «επάρατη νόσο» ή απλά «επάρατο». Η λέξη που έβγαινε ως η ύστατη μορφή κατάρας που απευθύνεται σε κάποιον. Το ανώτατο όριο βρισιάς που ξεπερνά σε κάθε κοινωνική περίσταση τα όρια του επιτρεπτού.
Την «επάρατο» τη βγάλαμε από το λεξιλόγιό μας. Δυστυχώς, όχι όσο θα έπρεπε αλλά σίγουρα τα πράγματα είναι καλύτερα. Η λέξη είναι ούτως ή άλλως μακριά από την πραγματικότητα. Αυτό που μένει είναι μία τάση να μιλάμε για τον καρκίνο με λεξιλόγιο πολέμου. Οι καρκινοπαθείς μάχονται, πολεμούν, κερδίζουν ή τελικά χάνουν τις μάχες. Πολλές φορές τον προσωποποιούμε σαν να ήταν ένα τέρας: «επιστρέφει», «παραμονεύει» «ξαναχτυπάει», «απλά κοιμάται».
Το πρώτο κομμάτι το καταλαβαίνω. Είναι ψυχολογικό boost να τον βλέπεις ως αντίπαλο, να λες κάθε πρωί ότι θα τον κερδίσεις. Δεν είναι φυσικά κάτι καινούργιο να χρησιμοποιείται τέτοιο λεξιλόγιο για μία ασθένεια. Φάγαμε μία καραντίνα ακούγοντας για μάχες, όπλα και αόρατους εχθρούς. Αλλά ο καρκίνος δεν είναι κάτι από το οποίο χάνεις. Είναι μάλλον κάτι που κάποιες φορές απλώς σταματάς να το νικάς. Όλα αυτά, όπως καταλαβαίνει κανείς, γράφονται με αφορμή την χθεσινή πραγματικά στενάχωρη είδηση του θανάτου της Φώφης Γεννηματά.
Η Φώφη Γεννηματά, λέμε, «έδωσε με αξιοπρέπεια τη μάχη της» και δεν καταλαβαίνω, μετά και από μία επισήμανση ενός φίλου, πώς θα ήταν το αναξιοπρεπές; Θα ήταν να κλάψει ή να κουραστεί ή απλά να μιλάει για αυτό; Θα ήταν να συμπεριφέρεται σαν να ήταν όλα καλά μόνο και μόνο για να μην μας προξενεί αμηχανία; Δεν βλέπω τίποτα αναξιοπρεπές σε οποιονδήποτε αντιμετώπιση του καρκίνου.
Γιατί η ασθένεια αυτή δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δυστυχώς, το γνωρίζουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι που τον ζουν είτε άμεσα είτε στον κύκλο τους. Παρόλα αυτά πλέον και χάρη στην πρόοδο της επιστήμης νικιέται. Τείνει να γίνει σε πολλές περιπτώσεις χρόνια νόσος, όπως μου έλεγε ένας γιατρός πρόσφατα. Οι περισσότεροι καρκινοπαθείς ζουν πλέον πολλά και καλά χρόνια.
Όσοι δεν τα ζουν όμως, δεν σημαίνει ότι απέτυχαν σε κάτι. Δεν σημαίνει ότι δεν προσπάθησαν αρκετά ή ότι κάτι στράβωσε στην αντιμετώπισή τους. Η Φώφη Γεννηματά ήταν αξιοπρεπέστατη ανεξάρτητα από την ασθένειά της, ούσα μάλιστα σε έναν χώρο που πολύ δύσκολα μπορείς να το καταφέρεις. Ας μείνουμε λοιπόν σε αυτό όταν την αποχαιρετούμε.
