Κοστίζει να φτιάχνεις μουσική; 3 καλλιτέχνες σχολιάζουν όσα δήλωσε ο CEO του Spotify

Ο CEO του Spotify, Daniel Ek, με ένα του tweet στις 29 Μαΐου, έριξε τα τείχη της κατηγορίας «δεν πήγε και πολύ καλά αυτό» και στρογγυλοκάθισε, έστω και για λίγο, στο θρόνο του αρνητικού virality. Όσοι χρησιμοποιούν το πράσινο εικονίδιο σε καθημερινή βάση είτε για ψυχαγωγικούς λόγους είτε για βιοποριστικούς, βρήκαν την ευκαιρία να μιλήσουν -κυρίως οι δεύτεροι- για όλα εκείνα που τους προβληματίζουν. Και αυτά είναι πολλά.

Στο tweet, μεταξύ άλλων, έγραψε πως «Σήμερα, με το κόστος της δημιουργίας περιεχομένου να είναι σχεδόν μηδενικό, οι άνθρωποι μπορούν να μοιράζονται απίστευτη ποσότητα περιεχομένου».

Αρκετοί χρήστες, βέβαια, θεωρούν πως το Spotify είναι ένα παρασιτικό εργαλείο για την απόσπαση της αξίας από τη μουσική (ή το περιεχόμενο όπως μας αρέσει να λέμε και να γράφουμε) με αυτή τη διαδικτυακή αναστάτωση να συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

«Ήμουν υπερβολικά ασαφής στην ανάρτηση, μεταξύ άλλων με τον αδέξιο ορισμό του περιεχομένου», έγραψε ο Ek πριν από μερικές ημέρες. «Καταλαβαίνω πώς φάνηκε πολύ μειωτική και δεν ήταν αυτή η πρόθεσή μου. Απλώς για να διευκρινίσω – η αρχική μου άποψη δεν ήταν να υποτιμήσω τον χρόνο, την προσπάθεια ή τους πόρους που απαιτούνται για τη δημιουργία έργων με νόημα, είτε πρόκειται για μουσική, λογοτεχνία ή άλλες μορφές δημιουργικής έκφρασης».

Πώς βλέπουν οι μουσικοί και γενικότερα ο καλλιτεχνικός χώρος, το Spotify μετά από αυτή τοποθέτηση; Γιατί οι μουσικοί ενοχλήθηκαν τόσο; Για τον Βαγγέλη Ορφανίδη (Hume Assine), «του τα είχαν μαζεμένα», αν και θεωρεί το tweet του Ek αθώο. Παρ’όλα αυτά, αποτελεί ένα πάτημα για να ειπωθούν διάφορες αλήθειες σχετικά με το Spotify.

Είναι η τέχνη ένα απλό περιεχόμενο;

Ο εγκέφαλος των Hume Assine, θεωρεί πως ναι, είναι ΚΑΙ περιεχόμενο. «Η τέχνη είναι μια πηγαία ανάγκη του καλλιτέχνη να εκφραστεί. Δε σε αναγκάζει κανείς να κάνεις τέχνη. Το νιώθεις και το κάνεις. Όλα καλά ως εδώ. Από κει και πέρα η τέχνη “επικοινωνείται” προς τους έξω. Εκεί αρχίζει και γίνεται περιεχόμενο. Η μουσική σε ένα βίντεο του TikTok είναι καλώς ή κακώς ΚΑΙ περιεχόμενο, χωρίς να σημαίνει ότι σταματάει να είναι τέχνη».

Για τον Θωμά Στρατάκη (Green Was Greener), το ότι ο CEO της μεγαλύτερης streaming πλατφόρμας, αποκαλεί τη μουσική ένα ακόμη περιεχόμενο, δεν είναι κάτι τόσο σημαντικό. Για την ακρίβεια, «δεν με απασχολεί καθόλου. Αυτό που με απασχολεί όμως είναι να δίνει αυτό που πραγματικά δικαιούνται οι καλλιτέχνες για να ζουν και να μπορούν να συνεχίσουν να κάνουν μουσική. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι το Spotify και το κάθε Spotify, υπάρχει χάρη στους μουσικούς. Όχι το ανάποδο. Το ίδιο ισχύει και για τις δισκογραφικές».

Την ίδια στιγμή, λέει ο Θωμάς, δεν υπάρχει σεβασμός. «Δυστυχώς έχουμε μπει όλοι στη λούπα του Spotify και είναι δύσκολο να βγεις από αυτό. Είναι το κυρίαρχο μέσο streaming και σαν καλλιτέχνης σε απασχολεί αυτό. Το πιο βασικό πρόβλημα για μένα είναι ότι δεν έχεις απολαβές από το Spotify. Για να είμαι δίκαιος όμως, από κανένα streaming service δεν έχεις. Είναι μηδαμινές. Η δήλωση του CEO ότι πλέον το να φτιάξεις μουσική οριακά δεν κοστίζει, είναι εξοργιστική».

Τελικά, είναι ακριβό σπορ η δημιουργία μουσικής;

Και φτάνουμε στο κέντρο της αναστάτωσης, στο Big Bang που προκάλεσε τον αναβρασμό των τελευταίων ημερών. Το «Σήμερα, με το κόστος της δημιουργίας περιεχομένου να είναι σχεδόν μηδενικό» του Ek χτύπησε -δικαιολογημένα- διάφορες ευαίσθητες χορδές Τι έχουν να πουν οι ίδιοι οι δημιουργοί;

Η Ελίνα Τερσενίδου aka Terselle, θεωρεί πως τα χρήματα αντικατοπτρίζουν το χρόνο της, την πνευματική και ψυχική της επένδυση. «Όποτε το να τολμήσει να πει ένας άνθρωπος ο οποίος τρέχει μία από τις μεγαλύτερες music streaming platforms στον κόσμο, είναι πραγματικά ένα ωραιότατο bad pr. Και ειπώθηκε αυτό για κάποιο λόγο. Στην τελική, άμα θέλουμε εμείς οι καλλιτέχνες να διαμαρτυρηθούμε ας κάνουμε ban στην πλατφόρμα, θα σταματήσουμε να ανεβάζουμε τα κομμάτια μας, να ακούμε μουσική από εκεί. Θα το κάνουμε όμως; Δε νομίζω. Γιατί οι ίδιοι πιστέψαμε στην κακιά μοίρα και μπήκαμε σε ρόλο θυμάτων».

Όσον αφορά το καθαρά μουσικό κομμάτι, η Terselle πιστεύει πως ένα κομμάτι γραμμένο σε λάπτοπ έχει την ίδια πολιτιστική βαρύτητα με το κομμάτι γραμμένο σε top tier στούντιο. «Η αξία της μελωδίας θεωρώ πως δεν έχει να κάνει με τα λεφτά. Ωστόσο, ας μην κοροϊδευόμαστε, σε καμία περίπτωση δεν έχουν την ίδια ποιότητα ήχου γιατί δεν μπορεί απριόρι να συγκριθεί ο digital artificial ήχος με το ζεστό και πλούσιο αναλογικό ηχόχρωμα. Οι μικρές λεπτομέρειες που παρατηρεί ο ακροατής στα μουσικά τραγούδια, που ακούγονται “κάπου από πίσω”, είναι ένα παράδειγμα της διαφοράς του “cheap and expensive” υπό τη γενική έννοια».

Ήταν η δήλωση του Ek εξοργιστική; Για τον Θωμά Στρατάκη, ναι, ήταν. «Ας μη βάλουμε στην κουβέντα εμένα που στο μουσικό παγκόσμιο χάρτη είμαι μια κουκίδα. Δε θα βάλω ούτε τα μεγαθήρια. Σκέψου ένα καλλιτέχνη ο οποίος γνωρίζει μια σχετική επιτυχία και αποφασίζει να κάνει τη μουσική το βασικό του επάγγελμα. Γιατί πίστεψέ με το να είσαι μουσικός χρειάζεται τις ώρες που χρειάζεται οποιαδήποτε δουλειά, απλά εμείς που έχουμε άλλες βασικές δουλειές δε θα κοιμηθούμε 7-8 ώρες».

Μπορείς να φτιάξεις καλή μουσική μέσα σε ένα δωμάτιο; Μπορείς. «Η πραγματική αλήθεια», λέει ο Βαγγέλης Ορφανίδης, «είναι ότι με έναν υπολογιστή, έναν εξοπλισμό 300 ευρώ και κάποια δωρεάν προγράμματα, μπορείς να έχεις ένα στούντιο καλύτερο από αυτό που είχαν οι Beatles. Από εκεί και πέρα είναι δική σου απόφαση πόσα λεφτά θα επενδύσεις και πού. Και φυσικά, ο ακριβός εξοπλισμός δεν κάνει τα τραγούδια που αγγίζουν το κοινό. Έχω ακούσει απίστευτες πανάκριβες παραγωγές που πέρασαν και δεν ακούμπησαν και τις Σκιαδαρέσες με μια κιθάρα που μιλάνε στην ψυχή χιλιάδων ανθρώπων».

Το οικονομικό και τα θετικά του Spotify

Η συζήτησή μας με τον Βαγγέλη Ορφανίδη (νέος δίσκος για Hume Assine παρεμπιπτόντως) γέννησε ένα ακόμα σημαντικό ερώτημα: Θα μπορούσε το Spotify να δώσει περισσότερα στους δημιουργούς; «Ίσως ναι. Ρεαλιστικά το 30-70 σαν ποσοστό δε θα αλλάξει, αλλά αν για παράδειγμα το κάθε stream δεν ήταν ίδιο για όλους, αλλά ο κάθε καλλιτέχνης να πληρώνεται από τα έσοδα που προέκυψαν μόνο από τους δικούς του ακροατές, να μπορούσε να βελτιωθεί το ποσοστό.

»Και στην τελική, γιατί οι καλλιτέχνες απαιτούν από το Spotify να είναι η πρωταρχική πηγή εισοδήματος τους και όχι οι πωλήσεις φυσικών προϊόντων και οι συναυλίες; Ξέρεις γιατί; Γιατί όταν δεν έχεις πραγματικά μεγάλο κοινό, είναι πιο εύκολο να κατηγορήσεις το σύστημα κι έναν πάμπλουτο Σουηδό παρά να κάτσεις να κάνεις την αυτοκριτική σου και να δεις πώς μπορείς να γίνεις καλύτερος.

Ένας συνδρομητής στο Spotify δίνει για τη μουσική περίπου 120 ευρώ το χρόνο που αντιστοιχεί σε 12 CD ή 5 βινύλια το χρόνο. Πόσοι από αυτούς τους (Έλληνες ανεξάρτητους) μουσικούς που διαμαρτύρονται στα social έχουν αγοράσει αντίστοιχα CD και βινύλια;».

To Spotify μοιάζει με το σύμπαν: είναι άπειρο. Εντάξει, υπερβολή, όμως πατώντας το πράσινο εικονίδιο μπορείς να ακούσεις ό,τι θέλεις. Επίσης, ο καθένας μπορεί να προβάλει τη δουλειά του. « Το Spotify έφερε τον εκδημοκρατισμό στη μουσική», λέει ο Βαγγέλης. «Οι καλλιτέχνες πλέον μπορούν να βγάλουν τη δουλειά τους στην επιφάνεια και να διεκδικήσουν την ευκαιρία, ενώ οι ακροατές music lovers να έχουν πρόσβαση σε όποια μουσική επιθυμούν χωρίς να περιορίζονται στις 5-10 προτάσεις των δισκογραφικών. Δεν είναι ωραίο αυτό; Δεν είναι μία νίκη για όσους αγαπούν να ακούν μουσική;»

Ο Θωμάς Στρατάκης, αν και νέος στο Spotify, μιας και δεν κατάφερε να αποχωριστεί έτσι εύκολα το YouTube, το βρίσκει ενδιαφέρον. «Σαν ιδέα μπορώ να πω πως είναι φοβερή. Να έχεις την περισσότερη μουσική του πλανήτη σε μια πλατφόρμα, να φτιάχνεις τις λίστες σου και η βοήθεια στην ανακάλυψη νέας μουσικής είναι κάτι που δε φανταζόμουν ποτέ».