O πολύ σημαντικός λόγος που κάθε Ιούνιος είναι αφιερωμένος στο Pride

Η κοινότητα είχε ελάχιστους χώρους να συναντηθεί τις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Λόγω του παράνομου χαρακτήρα τους, τα περισσότερα από τα ούτως ή άλλως ελάχιστα gay bars ελέγχονταν συνήθως από ανθρώπους του υποκόσμου οι οποίοι, σε αντίθεση με τους ιδιοκτήτες των gay bars σήμερα, σπάνια ήταν οι ίδιοι gay. Οι έφοδοι της αστυνομίας ήταν, λοιπόν, συχνές και γίνονται μέσα σε ομοφοβικούς ηγεμονικούς λόγους και είχαν ως κάλυμμα ταυτόχρονα αυτή τη δήθεν αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος.

Αυτή η συνθήκη ήταν και η κανονικότητα των 1950s και 1960s για μία κοινότητα που δεχόταν στιγματισμό, κυνήγι, διακρίσεις και φυσικά βία σε διάφορες εκδοχές της καθημερινότητάς της. Το civil rights movement, ωστόσο, που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960 από ακτιβιστικές ομάδες και τα αμερικανικά πανεπιστήμια είχε στρώσει τον δρόμο για την αντίδραση και έναν νέου τύπου ακτιβισμό. Αυτή η επιρροή υπήρξε και ένας από τους βασικούς λόγους για όσα ακολούθησαν της εφόδου στο Stonewall Inn.

Η αρχή των γεγονότων

Η έφοδος της αστυνομίας της Νέας Υόρκης στο Stonewall Inn ξεκίνησε μετά από ενημέρωση που έδωσε μία ομάδα τεσσάρων αστυνομικών  που μπήκε στον χώρο με πολιτικά. Το μπαρ ανήκε σε μία οικογένεια Ιταλών μαφιόζων και εκεί μαζεύονταν gay, trans άτομα, drag queens και λεσβίες. Σκοπός της ομάδας των αστυνομικών ήταν να κάνει τους ελέγχους αλλά και τις καθιερωμένες σχεδόν προσαγωγές που θα δικαιολογούσαν κατά μία έννοια το οκτάωρο. Τα πράγματα όμως δεν πήγαν καθόλου «κανονικά».

Εκείνη τη στιγμή βρίσκονταν περίπου 200 άτομα στο bar. Όλοι στήθηκαν σε γραμμές και η αστυνομία περνούσε και έλεγχε τις ταυτότητές τους. Παράλληλα, γυναίκες αστυνομικοί έλεγχαν στις τουαλέτες τα γενετικά όργανα όσων προσδιορίζονταν και ντύνονταν ως γυναίκες. Και ενώ όλα φαίνονταν να κυλάνε ως συνήθως, κάποιοι από τη γραμμή των αντρών, αρνούνται να δείξουν την ταυτότητά τους, ενώ τα άτομα που είχαν ντυθεί ως γυναίκες αρνούνταν να ακολουθήσουν τις αστυνομικούς στην τουαλέτα. Η αστυνομία τότε αποφασίζει να προσαγάγει όσους και όσες βρίσκονταν εκεί.

Αστραπιαία μαζεύτηκαν πάνω από 150 άτομα έξω από το bar. Οι πρώτες ενέργειες βίαιης απώθησης από την αστυνομία απαντώνται ειρωνικά (με στρατιωτικούς χαιρετισμούς και αστεία). Σίγα-σιγά το κλίμα γίνεται όλο και πιο τεταμένο με τους παριστάμενους που ήταν όλο και περισσότεροι να φωνάζουν συνθήματα, να τραγουδούν και ταυτόχρονα να εξαγριώνονται όλο και περισσότερο με τις κινήσεις της αστυνομίας που αντιδρούσε βίαια και σπασμωδικά.

Το ξέσπασμα των επεισοδίων

Η πόρτα του club ανοίγει και ένας αστυνομικός σέρνει προς την κλούβα μία γυναίκα που διαμαρτυρόταν ότι οι χειροπέδες είναι πολύ σφιχτές προσπαθώντας αποτυχημένα να ξεφύγει. Σε μία από τις προσπάθειές της δέχτηκε ένα πολύ δυνατό χτύπημα με γκλομπ στο κεφάλι. Εκείνη γύρισε προς όσους βρίσκονταν γύρω της και τους ζήτησε να παρέμβουν σε όσα συνέβαιναν. Το ήδη εξαγριωμένο πλήθος άρχισε να κινείται προς την κλούβα προσπαθώντας να την αναποδογυρίσει. Πολλοί και πολλές εξ όσων είχαν προσαχθεί καταφέρνουν να ξεφύγουν. Η κατάσταση πια είχε ξεφύγει εκτός ελέγχου.

Οι αστυνομικοί αρχίζουν να αντιδρούν βίαια και σε λίγες στιγμές ξεκινούν επεισόδια μεταξύ των δυνάμεων και τους εξαγριωμένου πλήθους. Λέγεται ότι ο έλεγχος στο club συνέβη επειδή είχε σταματήσει να δωροδοκείται η αστυνομία από την οικογένεια των μαφιόζων. Για τον λόγο αυτόν εκτινάσσονται εκατοντάδες κέρματα προς τους παρευρισκόμενους αστυνομικούς οι οποίοι σε κατάσταση πανικού χτυπούν όποιον και όποια βρίσκεται μπροστά τους. Ακολουθούν μάχες σώμα με σώμα, αποτυχημένες προσαγωγές και ανελέητοι ξυλοδαρμοί.

Θαμώνες από γειτονικά μπαρ βγαίνουν και αυτή συμμετέχοντας στα επεισόδια με αποτέλεσμα η αστυνομία να είναι αδύνατον πια να ελέγξει την κατάσταση. Μεταξύ του πλήθους ήταν και o Dave Van Rock (που θεωρείται ο μέντορας του Bob Dylan), παρότι ο ίδιος δεν ήταν gay.

«Όσο αφορούσε εμένα, οποιοσδήποτε στεκόταν εναντίων των μπάτσων ήταν σύμμαχός μου, γι’αυτό και έμεινα» δήλωνε αργότερα. Μία σειρά αποτυχημένων προσπαθειών της αστυνομίας έφεραν νέα επεισόδια και φωτιές σε κάδους. Το πλήθος αναποδογύρισε αμάξια φτιάχνοντας μπλόκα την ώρα που άλλοι κυνηγούσαν τους αστυνομικούς στα στενά. Ο δρόμος πια ήταν δικός τους και κατά τις 4 το ξημέρωμα όλα ξαφνικά ησύχασαν με αρκετούς να παραμένουν στον χώρο των επεισοδίων.

Η συνέχεια των επεισοδίων

Η επόμενη μέρα των Stonewall riots, όπως ονομάστηκαν, ήταν από τις πρώτες στιγμές, όπως θυμάται χαρακτηριστικά κάποιος που μετείχε στην εξέγερση μίας μετάβασης «από το να πηγαίνουμε σε μέρη όπου έπρεπε να χτυπάμε την πόρτα και να μιλήσουμε σε κάποιον για να μπούμε μέσα, εκείνη τη μέρα ήμασταν απλά έξω. Ήμασταν στον δρόμο».

Το βράδυ της ίδιας μέρας. Νέες δυνάμεις της αστυνομίας εμφανίστηκαν προσπαθώντας να συλλάβουν μερικούς από τους παρευρισκόμενους. Η προσπάθεια κάποιων από τους εξεγερμένους να σώσουν τους συντρόφους τους από τη σύλληψη έγινε η αφορμή για έναν ακόμη γύρο επεισοδίων. Αυτή η δεύτερη μέρα ήταν, σύμφωνα με πολλούς αυτόπτες μάρτυρες, ακόμα πιο βίαιη από την πρώτη. Τα πράγματα άρχισαν να ηρεμούν και πάλι κατά τις 4 και σταδιακά να εκτονώνονται τις επόμενες μέρες.

Η σημασία εκείνης της εξέγερσης

Από πολύ νωρίς η είδηση της εξέγερσης του Stonewall Inn κυκλοφόρησε στην Αμερική και στον υπόλοιπο πλανήτη. Η κοινότητα σε όλον τον πλανήτη είχε αποκτήσει πια ένα ζωντανό παράδειγμα αντίστασης που γινόταν πια σημείο περηφάνιας αλλά και αφετηρία διεκδικήσεων. Ήδη στην πρώτη επέτειο, το 1970, έγιναν τα 3 πρώτα Pride σε Νέα Υόρκη, Λος Άντζελες και Σικάγο. Το όνομα Pride προέκυψε από το σύνθημα εκείνης της πρώτης συγκέντρωσης που φώναζαν περισσότεροι από 20.000 διαδηλωτές: “Say it loud, gay is proud”.

Τις επόμενες χρονιές όλοι και περισσότεροι παρευρίσκονταν στα διάφορα επετειακά Pride που πλέον κάθε χρονιά αφορούσαν και περισσότερες πόλεις εντός αλλά τελικά και εκτός των ΗΠΑ. Η κοινότητα άρχισε να διεκδικεί την ορατότητά της προσπαθώντας να αποτινάξει διαδικασίες ελέγχου που επί δεκαετίες επιβάλλονταν στους ανθρώπους της, στις επιλογές και τις ζωές τους. Από τις 29 Ιουνίου του 1969, λοιπόν, ήταν η αυγή μίας νέας μέρας διεκδικήσεων οι οποίες συχνά δυστυχώς είναι ακόμα και σήμερα υπό διαπραγμάτευση.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στις 29 Ιουνίου 2021 από τον Νίκο Σταματίνη.