Όλο το 2024 σε 24 στιγμές
Καλές, κακές ή πολύ κακές αυτές ήταν οι ειδήσεις που μας απασχόλησαν περισσότερο τη χρονιά που φεύγει.
- 26 ΔΕΚ 2024
Ουφ. Ανακούφισης; Χαράς; Ό,τι και να έγινε, αυτό ήταν. Πάει και αυτή η παράξενη, κυνική, δύσκολη και γεμάτη χρονιά.
Νιώσαμε ότι το 2024 μείναμε πίσω; Καθημερινά θα απαντήσω περιφερόμενος σε μια αποξενωμένη κι ακατάστατη πόλη. Νιώθω ότι φέτος γίναμε πιο ατομιστές περιτριγυρισμένοι από βία, ανασφάλεια, αβεβαιότητα, κοιτώντας με αμηχανία όσα συνέβαιναν δίπλα μας. Προσπαθήσαμε να περιχαρακωθούμε, να αντέξουμε. Στην ακρίβεια, στην ένταση, στη στεγαστική και ενεργειακή κρίση, στην κλιματική πίεση, σε όσα τέλος πάντων ζορίζουν τον καθένα.
Φτάσαμε σε σημείο να λέμε ευτυχώς που δε συνέβη μια τραγωδία – το 2023 συνέβησαν τα Τέμπη και το ναυάγιο της Πύλου, μην το ξεχνάμε. Είχαμε τον πόλεμο δίπλα μας, τον είδαμε στην τηλεόραση που η ίδια χρόνο με το χρόνο αντί να πηγαίνει μπροστά, μένει κολλημένη σε ένα κίτρινο παρελθόν.
Φυσικά δεν ξεχάσαμε να παίξουμε το αγαπημένο μας σπορ. Το διάλεξε πλευρά:
Είναι καλό το Μετρό στη Θεσσαλονίκη ή όχι; Με τον Σαμαρά ή τον Μητσοτάκη; Με τον ΣΥΡΙΖΑ ή τον Κασσελάκη; Με τον Ανδρουλάκη ή τον Δούκα; Με τον Σλούκα ή τον Μπαρτζώκα; Με τη Σάττι ή όχι με τη Σάττι; Με την ψήφιση του νομοσχεδίου για τον γάμο και την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών ή με τους άλλους; Με τον Τrump ή την Kamala; Με τη Μενδώνη ή με όλο το ελληνικό σινεμά; Εντάξει, εδώ αστειεύομαι, δεν υπάρχει καν ερώτημα.
Ήταν η χρονιά που οι σπουδαίοι έγιναν σπουδαιότεροι. Δείτε τι κάνει στο εξωτερικό ο Λάνθιμος και ο Γιάννης και εντός των τειχών ο ΛΕΞ, που έχει φτάσει σε ένα δικό του επίπεδο όπου μας βλέπει όλους από ψηλότερα.
Ήταν και η χρονιά των μεγάλων επιτυχιών στον αθλητισμό. Είχαμε τον Τεντόγλου τον goat, είδαμε μετάλλια, πολλά μετάλλια στους Ολυμπιακούς του Παρισιού (ναι σωστά, κι εκεί διαλέξαμε πλευρά ανάλογα με το αν μας άρεσε ή όχι η τελετή έναρξης), ο Ολυμπιακός έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα στο ποδόσφαιρο που κατακτά ευρωπαϊκό τίτλο, ο Παναθηναϊκός έραψε το 7ο αστέρι του στο Final 4 του Βερολίνου, ο ΠΑΟΚ πήρε ένα πρωτάθλημα που πιο δύσκολο φίνις δεν πρέπει να έχει κάνει καμία ομάδα ποτέ. Ήρθαμε αντιμέτωποι με το μεγαλύτερο αθλητικό ΣΟΚ που ζήσαμε τα τελευταία χρόνια. Πώς είναι δυνατόν να φεύγει από τη ζωή μέσα στο ίδιο του το σπίτι ο Τζορτζ Μπάλντοκ;
Όλα αυτά συνέβησαν το θερμότερο έτος που γνώρισε ποτέ ο πλανήτης, κάτι που προφανώς και δεν μας εμπόδισε ώστε να παραμείνουμε απροετοίμαστοι για φωτιές και πλημμύρες. Ή για να δούμε ψάρια στην παραλία του Βόλου. Σταματάω εδώ γιατί δεν είναι και λίγα. Έχουμε συνηθίσει όμως και έχουμε μάθει να αντέχουμε, να προσαρμοζόμαστε και να επιβιώνουμε. Και το κάναμε και αυτό. Βγήκαμε, διασκεδάσαμε, φάγαμε, ήπιαμε, χορέψαμε, είδαμε σειρές, ταινίες και φροντίσαμε να έχουμε ο ένας τον άλλο.
Στις γραμμές που ακολουθούν προσπαθήσαμε να θυμηθούμε λίγο πιο αναλυτικά όσα συνέβησαν το 2024 ζητώντας τη βοήθεια συναδέλφων και φίλων του OneMan – παράλληλα μπορείτε να δείτε την καθιερωμένη ετήσια ανασκόπησή μας σε πάνω από 8 κατηγορίες. Φυσικά, στις 24 στιγμές που ξεχωρίσαμε και θα διαβάσετε παρακάτω δεν μπορέσαμε να τα χωρέσουμε όλα. Απολογούμαστε.
Ας μας βρει το 2025 με λιγότερες φωνές και περισσότερη κατανόηση. Καλή χρονιά σε όλους. – Θοδωρής Κανελλόπουλος
H Θεσσαλονίκη έχει Μετρό
Η 30η Νοεμβρίου του 2024 θα καταγράφεται στα βιβλία Ιστορίας του μέλλοντος ως η μέρα που μπήκε τελεία στην εξιστόρηση της πορείας του πιο ανεκδοτολογικού δημόσιου έργου της νεότερης ιστορίας της χώρας, του μετρό της Θεσσαλονίκης.
Ένα έργο που ξεκίνησε να συζητιέται το 1976, που καθυστέρησε 12 ολόκληρα χρόνια να ολοκληρωθεί, από τη στιγμή που ξεκίνησε, που τριπλασίασε στο μεταξύ το κόστος κατασκευής του, που αποδεκάτισε ολόκληρες γειτονιές θάβοντας τις πίσω από λαμαρίνες για δεκαετίες, που τεμάχισε ένα αρχαιολογικό σύνολο στερώντας του τη δυνατότητα να ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την Unesco, παραδόθηκε τελικά χωρίς την προέκταση της Καλαμαριάς και φυσικά σύνδεση με το αεροδρόμιο.
Οι πρώτες μέρες κύλησαν με έκπληξη, με ανακούφιση, με ενθουσιασμό και περιέργεια. Αλλά και με προβλήματα που αποκάλυψαν ότι δεν είχαν δοκιμαστεί τα πάντα επαρκώς και φυσικά μείζον ζήτημα την αδυναμία ολοκλήρωσης του ενιαίου εισιτηρίου των αστικών συγκοινωνιών της πόλης, την έλλειψη οποιασδήποτε μέριμνας για τη δημιουργία χώρων στάθμευσης έστω στους τερματικούς σταθμούς που δημιούργησε μεγάλο φόρτο και αναστάτωση στις γειτονιές που βρίσκονται.
Την έναρξη σηματοδότησε επίσης η απευθείας ανάθεση σχεδιασμού του λογοτύπου σε μια εταιρία που δεν πληρούσε καμία προϋπόθεση να το αναλάβει και οι μεγαλόστομες δηλώσεις περί του καλύτερου μετρό στον πλανήτη Γη! Όπως και να’ χει είναι πια η νέα καθημερινότητα μεγάλου μέρους πληθυσμού της πόλης και μια ανακούφιση για το μποτιλιάρισμα των κεντρικών αρτηριών της. – Γιώργος Τούλας, δημοσιογράφος Parallaxi mag
Νόμος του κράτους ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών
Τον Φεβρουάριο του 2024 έγινε νόμος του κράτους κάτι το οποίο πριν από μερικά χρόνια φάνταζε αδιανόητο. Το νομοσχέδιο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις» έγινε δεκτό από την ολομέλεια της Βουλής στις 15 Φεβρουαρίου 2024, με την Ελλάδα να γίνεται η 37η χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε την ισότητα στο γάμο, εισάγοντας τον κανόνα ότι ο γάμος συνάπτεται μεταξύ δύο προσώπων ίδιου ή διαφορετικού φύλου, δίνοντας τη δυνατότητα υιοθεσίας.
Η ιστορική αυτή μέρα, φυσικά, έβγαλε τον κόσμο στους δρόμους. Με συνθήματα ενότητας και συμπερίληψης, με τραγούδια χαράς, άνθρωποι με χαμόγελο στα πρόσωπα συγκεντρώθηκαν στο Σύνταγμα για να στήσουν μια μεγάλη γιορτή, μια γιορτή για τη νίκη της δημοκρατίας, των κινηματικών αγώνων και των δικαιωμάτων. Παρακολουθώντας από οθόνη τη διαδικασία στη Βουλή, πανηγύρισαν για αυτή τη νίκη, η οποία έρχεται μετά από μεγάλους, δύσκολους, επίμονους και επίπονους πολυετείς αγώνες.
Με την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου, η χώρα έκανε ένα σημαντικό βήμα προόδου στον αγώνα για την εξάλειψη των διακρίσεων, την επίτευξη κοινωνικής συνοχής, για μια κοινωνία που δεν θα αποκλείει κανέναν, καμία και κανένα. – Κωνσταντίνος Δέδες
Ο ΣΥΡΙΖΑ έπαψε να είναι Συνασπισμός και διαλύθηκε στα εξ ων συνετέθη
Ο ΣΥΡΙΖΑ «μπήκε» στο 2024 με μία διάσπαση, αφού έναν μήνα και κάτι πριν την Πρωτοχρονιά αποχώρησαν 11 βουλευτές και εκατοντάδες στελέχη του που σχημάτισαν τη Νέα Αριστερά. Επίσης «βγαίνει» από την ίδια χρονιά με μία ακόμη διάσπαση αφού έχουν αποχωρήσει 10 ακόμη βουλευτές και δεκάδες στελέχη του μετά το επεισοδιακό συνέδριο του κόμματος που έγινε στις αρχές Νοεμβρίου!
Το κόμμα αυτό έχασε το 2024 την ιδιότητα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που κατάφερε να κερδίσει – παρά τη μεγάλη πτώση του- στις εθνικές εκλογές του 2023. Συγκεντρώνοντας ποσοστό 17,83 % και 47 βουλευτές. Πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ εκπροσωπείται στο κοινοβούλιο από μόλις 26 βουλευτές.
Παράλληλα όμως τη χρονιά που πέρασα ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη εσωτερική πολιτική κρίση που καταγράφεται στην ιστορία του. Η κρίση αυτή ακούει στο όνομα «Στέφανος Κασσελάκης». Αφού η 13μηνη παραμονή του στην προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ οδήγησε ένα κόμμα που «πολιτογραφείται» στην Αριστερά, να θέσει υπό αμφισβήτηση θεμελιακά χαρακτηριστικά του.
Τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ, με την εκλογή του Σωκράτη Φάμελλου στην ηγεσία του κόμματος φαίνεται πως θα διατηρήσει την έως τώρα ταυτότητά του. Το αν όμως θα «κρατήσει» η πολύ περισσότερο θα επανακτήσει την πολιτική του επιρροή είναι ένα ερώτημα που καλείται να απαντηθεί μέσα στο 2025. – Γεράσιμος Λιβιτσάνος, δημοσιογράφος NEWS 247
Αντώνης Σαμαράς-οικογένεια Μητσοτάκη: Μια κόντρα που κρατά χρόνια
Μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές ειδήσεις του 2024 ήταν η διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στις 16 Νοεμβρίου. Είδηση η οποία έκανε πολλούς να αναφωνήσουν -κατά το γνωστό μιμίδιο – από πότε είναι αυτή η εφημερίδα;
Διότι η έχθρα του Αντώνη Σαμαρά με την οικογένεια Μητσοτάκη κρατά 32 χρόνια. Ο Μεσσήνιος όμως δεν είχε πάντα εχθρικές σχέσεις με την οικογένεια Μητσοτάκη. Άλλωστε υπήρξε πρωτοπαλίκαρο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ο οποίος τον έχρισε υπουργό Εξωτερικών, για να τον απολύσει όταν συγκρούστηκαν με αφορμή το Σκοπιανό το 1992.
Με αποτέλεσμα ο Αντώνης Σαμαράς να παραιτηθεί από βουλευτής και να ιδρύσει την Πολιτική Άνοιξη. Να δει να επιβεβαιώνεται η ρήση του πολιτικού του μέντορα Ευάγγελου Αβέρωφ «όποιος βγαίνει από το μαντρί τον τρώει ο λύκος» και να περάσει χρόνια σε πολιτική εξορία. Να επιστρέψει στη ΝΔ το 2004 και να γίνει αρχηγός της το 2009. Να διαγράψει την κόρη του άλλοτε πολιτικού του μέντορα και εν συνεχεία ορκισμένου εχθρού του, Ντόρα Μπακογιάννη το 2010 και τελικά να διαγραφεί και ο ίδιος από τον γιο του Ψηλού, Κυριάκο Μητσοτάκη.
Η συνέντευξη στο Βήμα δεν ήταν η πρώτη «πρόκληση» του Αντώνη Σαμαρά στον πρωθυπουργό. Όμως η φράση περί χαριεντισμών με Erdogan και Rama ξεχείλισε το ποτήρι για τον Μητσοτάκη, ο οποίος σε εσωκομματικό επίπεδο βγαίνει κερδισμένος. Το ερώτημα είναι εάν τελικά η διαγραφή Σαμαρά θα επηρεάσει μία κρίσιμη μάζα δεξιών ψηφοφόρων. – Βίκυ Σαμαρά, δημοσιογράφος NEWS 247
Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ ενωμένο (;), δυνατό (;)
«Συγκεντρώνουμε τις αλήθειες του έτους και μία από αυτές είναι ότι το ΠΑΣΟΚ, εν μέρει, επέστρεψε», ήταν το μήνυμα που μου άφησαν από το OneMan. Βγήκα από το κόμμα να πάρω λίγο αέρα και ξεκίνησα σκοτεινιασμένος να ανεβαίνω την Τρικούπη. Αυτό το «εν μέρει» μου είχε κάτσει στο λαιμό σαν επίμονη φλούδα φυστικιού. Κοίταξα στα μάτια ένα-ένα τα παιδιά από τα ΜΑΤ. Σκέφτηκα ότι έχω χαθεί μαζί τους, πάνε μήνες που τελευταία φορά με σώσανε από μπάχαλο.
Και ξαφνικά φίλες, φίλοι, η φλούδα κατέβηκε. Εδώ και μήνες ούτε ένα σπαγκάτο για να αποφύγω μολότοφ, ούτε ένα κυνηγητό στη Βαλτετσίου, ούτε ένα παρακαλετό στα αγγλικά για να κρυφτώ μέσα σε κάποιο airbnb. Συνειδητοποίησα πόσο σαφές είναι πλέον ότι το ΠΑΣΟΚ δεν επέστρεψε μόνο δημοσκοπικά και θεσμικά. Το ΠΑΣΟΚ επέστρεψε μέχρι τα μπούνια στις καρδιές και τη συνείδηση των Ελλήνων. Κλείνοντας θέλω να ευχηθώ χρόνια σοσιαλιστικά και πολλά σε όλες, όλους και όλα, ακόμα και στον συντάκτη του OneMan που επένδυσε στην ειρωνεία τέτοιες χρονιάρες μέρες. Πολλά φιλιά από το ΠΑΣΟΚ, Aξιωματική Aντιπολίτευση. – Depressed PASOK (O Depressed PASOK είναι ο μεγαλύτερος οπαδός του ΠΑΣΟΚ στο Χ)
Αστυνομοκρατία χωρίς αστυνόμευση
Η αστυνομία δεν προστατεύει πάντα τον πολίτη. Αυτό δεν είναι διαπίστωση αυθαίρετη. Είναι συμπέρασμα πολλών περιπτώσεων αστυνομικής αυθαιρεσίας που κατέληξαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επειδή στην Ελλάδα οι δράστες έμεναν ατιμώρητοι. Είναι η αστυνομική βία αναπότρεπτο φυσικό φαινόμενο; Όχι βέβαια, είναι πολιτική επιλογή.
Η έλλειψη επαρκών συστημάτων λογοδοσίας και αποτελεσματικού εσωτερικού ελέγχου είναι επιλογές. Το ίδιο και η στρατιωτικοποίηση της αστυνομίας, η χακί παρουσία της που κατακλύζει το κέντρο των πόλεων την ώρα που αστυνομικά τμήματα είναι άδεια και η αστυνόμευση της πρόληψης και της διαμεσολάβησης είναι ανύπαρκτη στις γειτονιές. Όλα αυτά σχηματίζουν μια κουλτούρα ατιμώρητης βίας.
Είναι όλοι οι αστυνομικοί έτσι; Φυσικά όχι, πολλοί έχουν υψηλή αίσθηση καθήκοντος, μοχθούν και –υποθέτω- ντρέπονται με την εικόνα του σώματος. Όμως είναι δομικό το πρόβλημα. Το φανερώνουν: ο διάχυτος ρατσισμός, η φονική χρήση όπλων ιδίως κατά Ρομά, ο νόμος της σιωπής για πράξεις αυθραιρεσίας. Αλλά και ο σεξισμός, η πρακτική των προληπτικών προσαγωγών «στο σωρό», ο εξευτελισμός πολλών υπό αστυνομική κράτηση, η εν τοις πράγμασι ποινικοποίηση της ίδιας της διαμαρτυρίας και το τεκμήριο ενοχής που βαρύνει όποιους συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις.
Η δημόσια ασφάλεια, προϋπόθεση κοινωνικής γαλήνης, αφορά πρωτίστως τους πολλούς και τους αδύναμους (οι πλούσιοι κάνουν αλλιώς τα κουμάντα τους με την ασφάλεια). Άρα, φυσικά θέλουμε δημόσια ασφάλεια. Δε θέλουμε συμμορίες, μάτσο επιθετικότητα, έμφυλη βία, όπλα, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών και ληστείες. Άρα, φυσικά χρειάζεται παρουσία δημόσιας δύναμης στο κέντρο της πόλης. Αλλά, για να συνεννοούμαστε: άλλο αστυνόμευση, άλλο αστυνομοκρατία. Άλλο πρόληψη και καταστολή του εγκλήματος κι άλλο αποχαλινωμένοι ράμπο στις γωνίες. Σήμερα έχουμε αστυνομία που συχνά δεν προστατεύει τους πολίτες, τους τρομοκρατεί. – Κωστής Παπαϊωάννου, Ιστορικός & Συγγραφέας, Πρόεδρος της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων
Τζορτζ Μπάλντοκ μας άφησες νωρίς
Πρώτα παγωμάρα. Κι ύστερα έρχεται η συνειδητοποίηση. Ο κόμπος στο στομάχι. Ο Τζορτζ Μπάλντοκ νεκρός στην πισίνα του σπιτιού του. Ένα νέο παιδί έφυγε τόσο άδικα από τη ζωή. Κι εσύ αισθάνεσαι σαν να έχεις χάσει έναν κοντινό σου άνθρωπο.
Λογικό. Η δύναμη του αθλητισμού είναι εκείνη που σε κάνει να νιώθεις οικείο έναν «άγνωστο». Διότι ο «άγνωστος» σου προκαλεί τα πιο έντονα συναισθήματα. Να ουρλιάζεις από χαρά, να κλαις από λύπη να πανηγυρίζεις με όλη σου την ψυχή την επιτυχία της ομάδας σου.
Και μετά, ήρθαν εκείνοι που τον ζούσαν κάθε ημέρα να μας επιβεβαιώσουν γιατί ο αθλητισμός είναι το ομορφότερο -δεύτερο- πράγμα στη ζωή. Κοινότυπο, αλλά κι απόλυτα αληθές. Χωρίς να έχουν στεγνώσει τα δάκρυα, οι παίκτες της Εθνικής αναγκάστηκαν να παίξουν με την Αγγλία στο Γουέμπλεϊ για το Nations League.
Κι όχι μόνο έπαιξαν, όχι μόνο τίμησαν τη μνήμη του, αλλά πραγματοποίησαν μία απ’ τις σπουδαιότερες εμφανίσεις και νίκες στην ιστορία της Εθνικής. 2-1 την Αγγλία μέσα στο Γουέμπλεϊ. Μία νίκη για τα βιβλία της ιστορίας, αφιερωμένη στον Starman, όπως τον αποκαλούσαν οι οπαδοί της Σέφιλντ Γιουνάιτεντ στο σύνθημα που είχαν δημιουργήσει για εκείνον και ήταν εμπνευσμένο από το τραγούδι του David Bowie.
Το μαύρο περιβραχιόνιο στα χέρια του Βαγγέλη Παυλίδη, η φανέλα του Μπάλντοκ υψωμένη στον ουρανό του Γουέμπλεϊ. Ανατριχιαστικές στιγμές σε μία δύσκολη βραδιά για τους διεθνείς μας και γενικότερα για τον ελληνικό αθλητισμό. Κι όμως, ο Τζορτζ Μπάλντοκ ήταν το βράδυ εκεί, μαζί τους. And the stars looked very different on this day. – Ηλίας Καλλονάς, δημοσιογράφος SPORT24
Μίλτος Τεντόγλου, ο 🐐
Τρία χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, ο Μίλτος Τεντόγλου κατέκτησε το δεύτερο χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιό του χωρίς να μας επιβαρύνει με ίχνος άγχους, δίχως να φάμε μισό νύχι από την αγωνία μας.
Ο τοπ κλάσης αθλητής του Γιώργου Πομάσκι και ένας εκ των κορυφαίων Ελλήνων όλων των εποχών, αισίως έμαθε ν’ απολαμβάνει περισσότερο τις επιτυχίες του δεδομένου ότι επιδεικνύουν την παροιμιώδη σταθερότητά του στην κορυφή. Τις περνά ως είθισται από κόσκινο -προκειμένου να εντοπίσει τα σημεία, στα οποία πρέπει να βελτιωθεί- αλλά πλέον δεν λυσσάει από τα νεύρα του όταν η πρωτιά του δεν συνδυάζεται με το πολύ μεγάλο άλμα (κοντά στο πανελλήνιο ρεκόρ) που κυνηγά.
Η εν λόγω μεταστροφή έγινε αντιληπτή όταν φόρεσε στο λαιμό του το παριζιάνικο ολυμπιακό μετάλλιό του και έγινε ο δεύτερος αθλητής μετά τον Καρλ Λιούις με back to back νίκη στο μήκος στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτά του φτιάχνουν το κεφάλι! Ελλείψει σοβαρού ανταγωνισμού στο μήκος, ψάχνει κάθε φορά ένα καινούργιο κίνητρο, ώστε να δώσει ένα σχήμα στον στόχο του.
Στο πλάνο του υπάρχει και το όνομα του Πύρρου Δήμα (τρία χρυσά και ένα χάλκινο στους Ολυμπιακούς Αγώνες). Είναι σοβαρό κίνητρο να τον ισοφαρίσει στα χρυσά στο Λος Άντζελες. Αν και θα πρέπει να θεωρούμε βέβαιο ότι θα προτιμούσε το ”αλάτι” και το ”πιπέρι” στους αγώνες του να είναι ένας έστω οριακά ισάξιος αντίπαλος που θα τον πεισμώσει και θα τον παθιάσει να πάει ακόμα πιο μακριά. – Μαρία Καούκη, δημοσιογράφος SPORT24
Ο Ολυμπιακός, Κυπελλούχος Ευρώπης στο κατώφλι των 100 χρόνων ιστορίας του
Να και μερικές γραμμές που πέρυσι τέτοια εποχή, δεν είχαμε ιδέα ότι θα γράφονταν. Ο Ολυμπιακός το 2024 έζησε τη μεγαλύτερη βραδιά της ιστορίας του, λίγο πριν αυτή γράψει τα 100 χρόνια ζωής. Μπορεί στα υπόλοιπα ομαδικά αθλήματα να έχει κατακτήσει ουκ ολίγες φορές την Ευρώπη, όμως στο ποδόσφαιρο είναι αλλιώς.
Στο άθλημα που αγαπήσαμε όλοι αρχικά, σε αυτό που κανένας άλλος ελληνικός σύλλογος δεν κατάφερε να κερδίσει ευρωπαϊκή κούπα, ο Ολυμπιακός των χιλίων προβλημάτων στις αρχές του 2024, τα κατάφερε. Και τα κατάφερε στην Αθήνα, στην OPAP Arena, που γέμισε με ερυθρόλευκα χρώματα στις 29 Μαΐου.
Βέβαια, η καταλυτική ημερομηνία για τον Ολυμπιακό φαίνεται ότι ήταν η 12η Φεβρουαρίου, όταν και ανακοινώθηκε ο Βάσκος τεχνικός Jose Luis Mendilibar. Ήταν ο τέταρτος προπονητής μέσα στη σεζόν για τους Ερυθρόλευκους και η χρονιά έμοιαζε χαμένη όταν περνούσε για πρώτη φορά από το Ρέντη. Τρεις ημέρες αργότερα η ομάδα κέρδισε τη Φερεντσβάρος και αργότερα προκρίθηκε στη νοκ-άουτ φάση του Europa Conference League και έκτοτε όλα κύλησαν σχεδόν μαγικά.
Ο Ayoub El Kaabi μπήκε για πάντα στις καρδιές των φίλων της ομάδας, όντας πάντα εκεί που πρέπει τη στιγμή που πρέπει, ενώ οι χειμερινές μεταγραφές των Andre Horta, David Carmo και Chiquinho ταίριαξαν αμέσως στη φιλοσοφία του νέου προπονητή. Τα όνειρα φάνηκε να σβήνουν στις 7 Μαρτίου, όταν ο Ολυμπιακός υπέστη βαριά ήττα με 1-4 από τη Μακάμπι Τελ Αβίβ, όμως μια εβδομάδα αργότερα οι Ερυθρόλευκοι πέτυχαν την μεγαλύτερη ανατροπή σε εκτός έδρας ματς στην ιστορία της UEFA, κερδίζοντας με 1-6 στη Σερβία και φτάνοντας στα προημιτελικά.
Ακολούθησαν η Φενέρμπαχτσε και το έπος του Κωνσταντή Τζολάκη στην Κωνσταντινούπολη και στα ημιτελικά η Άστον Βίλα, σε μια σειρά αγώνων που ο Ολυμπιακός μπήκε ως το απόλυτο αουτσάιντερ, αλλά έφυγε απόλυτος θριαμβευτής με δύο νίκες και συνολικό σκορ 6-2. Ο Ayoub El Kaabi είχε πετύχει τα 5 από τα 6 αυτά γκολ και ο Ολυμπιακός πανηγύρισε σε μια συγκινητική βραδιά την πρόκριση στον τελικό μέσα στο Γ. Καραϊσκάκης.
Ο επίλογος της μαγικής αυτής πορείας γράφτηκε μερικές εβδομάδες αργότερα και λίγα μόλις χιλιόμετρα πιο ανατολικά. Στην OPAP Arena της Νέας Φιλαδέλφειας, ο Ολυμπιακός αντιμετώπισε τη Φιορεντίνα και στο ραντεβού με την ιστορία δήλωσε «παρών». Στο 116ο λεπτό ο Μαροκινός Ayoub El Kaabi πέτυχε το μοναδικό γκολ του τελικού και ο Κώστας Φορτούνης σήκωσε το τρόπαιο για τους Κυπελλούχους Ευρώπης.
Οι στιγμές που ακολούθησαν ήταν μαγικές με την ομάδα του Mendilibar να φτάνει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά στις 5 το πρωί και 100.000 Ολυμπιακούς να την περιμένουν, μεθυσμένοι από τον ανεπανάληπτο θρίαμβο. Και όλα αυτά έναν 10 σχεδόν μήνες πριν ο σύλλογος γιορτάσει τα 100 χρόνια ζωής. – Νίκος Παπαηλιού
Μία δικαίωση επτά αστέρων για τον Κώστα Σλούκα
Ο μπασκετικός Παναθηναϊκός έκανε σίγουρα θόρυβο το 2024 και κέρδισε περίοπτη θέση στα αθλητικά τεκταινόμενα της χρονιάς. Το ολικό reset οδήγησε τους πράσινους σε μία θριαμβευτική σεζόν και τους επανέφερε στην αφρόκρεμα του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Το τριφύλλι προσέθεσε στο παλμαρέ του το 7ο τρόπαιο της ιστορίας του στην EuroLeague, αλλά και το 40ο πρωτάθλημα Ελλάδας, κάνοντας μια επική ανατροπή από το 0-2 στους τελικούς κόντρα στον Ολυμπιακό.
Το ασύγκριτο ταμπεραμέντο του Εργκίν Αταμάν, το πλούσιο επιθετικό ταλέντο του Κέντρικ Ναν, οι μεγάλες μάχες του Ματίας Λεσόρ κάτω από τα καλάθια, η αθόρυβη δουλειά του Τζέριαν Γκραντ, ήταν μερικά από τα συστατικά της επιτυχίας των πρασίνων. Όμως αυτός που έκλεψε τις εντυπώσεις μέσα και έξω από το παρκέ ήταν χωρίς αμφιβολία ο Κώστας Σλούκας. Ένας παίκτης που συζητήθηκε όσο λίγοι.
Ο Έλληνας γκαρντ δεν ήταν ο πρώτος που πήρε την απόφαση να μεταπηδήσει από το ένα στρατόπεδο στο άλλο, αλλά άκουσε τα εξ αμάξης για αυτή του την κίνηση.
Στο τέλος της χρονιάς βέβαια, ο Σλούκας αισθάνθηκε 100% δικαιωμένος με την επιλογή του, αφού έπαιξε εκπληκτικό κατά διαστήματα μπάσκετ, διαλύοντας τις αμφιβολίες και προσθέτοντας μερικά ακόμα παράσημα στο βιογραφικό του, όπως το βραβείο του MVP του Final Four, αλλά κι εκείνο του πολυτιμότερου παίκτη της σεζόν στην Stoiximan GBL. Μαζί φυσικά με τους δύο μεγάλους ομαδικούς τίτλους. Όλα αυτά ενίσχυσαν και το status του, αφού πλέον μπορεί να υπερηφανεύεται ότι έχει παλμαρέ του τέσσερα τρόπαια της EuroLeague. – Bασιλική Καραμούζα, δημοσιογράφος SPORT24
Η ελληνική τηλεόραση που γίνεται όλο και πιο κίτρινη
Μία απογοήτευση, αυτό σκέφτομαι για την τηλεόραση. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις καθημερινές εκπομπές της πρωινής τηλεοπτικής ζώνης, που έχουν ξεχάσει τι σημαίνει ψυχαγωγία και αποτελούν υβρίδιο μεταξύ ενημέρωσης με θέμα άγρια εγκλήματα και lifestyle της εποχής που οι διάσημοι τσακώνονταν live στα παράθυρα του δελτίου ειδήσεων του Star στα 00s. Η ελληνική τηλεόραση ζει μέσα στη φούσκα της και νομίζει ότι αυτή η φούσκα μας περιλαμβάνει.
Παρουσιαστές τσακώνονται με άλλους παρουσιαστές της ίδιας ζώνης και μετέχοντες σε πάνελς κάνουν κριτική σε άλλες εκπομπές ή στην κριτική που άσκησαν άλλοι σε άλλες εκπομπές. Η αυτοαναφορικότητα σε όλο της το μεγαλείο. Ταυτόχρονα ενώ όλοι παίζουν τον ρόλο του ντετέκτιβ (η Ειρήνη Μουρτζούκου έχει εμφανιστεί παντού μέχρι και στις πρωινές εκπομπές με τελευταίο το Πρωινό) μετά μιλούν για υπόθεση που έχει γίνει «τσίρκουλο» (ο Γιώργος Λιάγκας το είπε συγκεκριμένα μία μέρα αφού τη φιλοξένησε).
Εσκεμμένη αποφυγή της αυτογνωσίας, με πρόφαση «αυτά θέλει το κοινό». Το κοινό θέλει κι άλλα πράγματα. Ευτυχώς υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως το Πρωίαν σε είδον, το Στούντιο 4, η εκπομπή Πάμε Δανάη, το Καλύτερα δε γίνεται τα σαββατοκύριακα. Εκπομπές που ακόμα προσπαθούν η πλάστιγγα να γέρνει υπέρ της ψυχαγωγίας. Μα είναι αυτό που λέω, εξαιρέσεις. – Λία Παπαϊωάννου, δημοσιογράφος Ladylike
Ο ΛΕΞ το έκανε να φαίνεται εύκολο πάλι
Κάθε χρονιά η χρονιά του;
Δεν ξέρω για τις προηγούμενες αλλά το 2024 σίγουρα του ανήκει. Αρχικά μας έψησε στο Instagram το teaser με τους ήρωες της Φρουτοπίας που σκηνοθέτησε ο Αλέξανδρος Βούλγαρης, ύστερα μας συντόνισε σε ένα ψηφιακό blind date την Παρασκευή 23/11 στις 00.00 για να ακούσουμε το νέο του άλμπουμ – και καταλάβουμε ξανά και ξανά ότι οι ιστορίες που γράφει μοιάζουν με τις δικές μας, θυμίζοντάς μας ποιοι είμαστε και από πού ερχόμαστε.
Όλα καλά πήγανε και ο τύπος με την ψυχή που είναι ακόμα στον δρόμο και ξεκίνησε από τις γωνιές της Θεσσαλονίκης και τώρα γεμίζει στάδια δεν κάνει τίποτα παραπάνω απ’ αυτό που έκανε πάντα: τα λέει όπως είναι. Και γι’ αυτό τον ακούμε όλοι. Εικοσάρηδες, Σαραντάρηδες, Πενηντάρηδες, ο Άρης Πορτοσάλτε…
Ο ΛΕΞ είναι εδώ, είναι το τώρα και το 2024 είναι λογικά μία ακόμα στάση στη διαδρομή του. Δεν έχει ανάγκη τις μόδες, τα μπιφ, τα stories και τα φώτα. Τα δικά του φώτα είναι τα καπνογόνα στα live του. – Θοδωρής Κανελλόπουλος
H Μαρίνα Σάττι μάς πήγε τάπα
Το 2024, η Μαρίνα Σάττι δεν ήταν απλώς η εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Eurovision -ήταν ένα καλλιτεχνικό φαινόμενο που ξεπέρασε τα όρια του διαγωνισμού. Η χρονιά ξεκίνησε με το hype της ανακοίνωσης της συμμετοχής, δημιουργώντας προσδοκίες και ενθουσιασμό στους fans. Λίγο αργότερα, κυκλοφορεί το πολυσυζητημένο βιντεοκλίπ του ZARI: μια Αθήνα γεμάτη σκουπίδια, λαϊκή και «άβολη», μακριά από την καθαρή, τουριστική εικόνα που έχουμε συνηθίσει να πουλάμε στο εξωτερικό. Η επιλογή αυτή δίχασε, με πολλούς να την κατηγορούν για «δυσφήμιση» της χώρας.
Η επόμενη αναστάτωση έρχεται σε σουηδικό πλέον έδαφος και η Σάττι καλείται να πάρει θέση για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ενώ συμμετέχει σε έναν -ας πούμε- μη πολιτικό διαγωνισμό. Στο press centre, βρίσκεται στο ίδιο τραπέζι με την τραγουδίστρια του Ισραήλ κι ένα χασμουρητό είναι αρκετό για να προκαλέσει πολλές αντιδράσεις (ξανά).
Πρόκειται για μια κίνηση που πολλοί ερμήνευσαν ως αντίδραση στη συμμετοχή του Ισραήλ στη Eurovision, εν μέσω της γενοκτονίας στη Γάζα. Το στιγμιότυπο ξεκινά συζητήσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο να «μαλώνει» τη Σάττι για τη συμπεριφορά της. Η Eurovision κλείνει με την Ελλάδα στην 11η θέση. Κι όμως, αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία. Η Μαρίνα Σάττι έχει ήδη πετύχει τον στόχο της: κάνει αυτό που θέλει, όπως το θέλει.
Αμέσως μετά, κυκλοφορεί ο δίσκος POP, μια ξεκάθαρη καλλιτεχνική δήλωση. Η Σάττι αρνείται να απολογηθεί για τις επιλογές της και τραγουδά με σκοπό να δώσει τη δική της -μη αναμενόμενη- απάντηση. Η επιτυχία του δίσκου είναι αδιαμφισβήτητη και η ίδια μας πάει «τάπα», όπως είχε υποσχεθεί. Το καλοκαίρι, οι συναυλίες της σε όλη την Ελλάδα γίνονται sold out, ενώ το ευρωπαϊκό της tour τη φέρνει σε σημαντικές σκηνές, αποδεικνύοντας πως αυτό το φαινόμενο δεν αποτελεί μια τοπική επιτυχία. Παρά τους… ψιθύρους που προέβλεπαν ότι η φήμη της θα «ξεφουσκώσει» μετά τη Eurovision, η Σάττι είναι ακόμα εδώ.
Το 2024, ήταν το πρόσωπο που αναζητήθηκε περισσότερο στο ελληνικό Google, ενώ κατάφερε να μπει και στα global charts του Spotify, επιβεβαιώνοντας ότι δεν αρκεί να υπάρχεις –πρέπει να προκαλείς, να εξελίσσεσαι, να μεταμορφώνεσαι. Πλέον, η Μαρίνα κάνει αυτό που θέλει, χωρίς δεύτερες σκέψεις, χωρίς να νοιάζεται για την κακόβουλη κριτική. Είναι αυθεντική, τολμηρή και ελεύθερη. Και αυτό είναι το πραγματικό της κατόρθωμα. – Πάνος Κωδωνάς, δημοσιογράφος NEWS 247
Το 2024 θα το θυμάται για καιρό ο Γιώργος Λάνθιμος
Μέσα σε 6 μήνες ο Γιώργος Λάνθιμος ταξίδεψε από τις γειτονιές του Πειραιά στο Λος Άντζελες των τεσσάρων Όσκαρ του Poor Things, από εκεί στη Νέα Ορλεάνη του Kinds of Kindness και πίσω στις Χρυσές Σφαίρες για την υποψηφιότητα του Jesse Plemons, και από το πιο ξέφρενα αστείο και προσβάσιμο σινεμά της Bella Baxter στον στριφνό, μισάνθρωπο, καραντινικό κινηματογράφο του Ευθύμη Φιλίππου.
Παρότι οι Ιστορίες Καλοσύνης σχολιάστηκαν από πολλούς ως απάντηση του Λάνθιμου σε όσους είχαν νιώσει πως συμβιβάστηκε για να γίνει αρεστός στο ευρύ κοινό με το Poor Things, – μία πράγματι πιο εύπεπτη, πιο κυριολεκτική ταινία από αυτές στη φιλμογραφία του ως εκείνη τη στιγμή, που ξεπέρασε κιόλας τα 100 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως στα ταμεία – στην πραγματικότητα φανερώνουν έναν καλλιτέχνη που ακόμη μπορεί να κάνει το κέφι του χωρίς υπερέλεγχο, ακούγοντας τις ανάγκες και τα ένστικτά του την κάθε δεδομένη στιγμή στη δημιουργική του πορεία.
Μπορούμε, επίσης, με αρκετή ασφάλεια να υποθέσουμε ότι αποδείχθηκε ο μεγαλύτερος αντίπαλος του Oppenheimer και του Christopher Nolan, μιας που τα αποτελέσματα των Όσκαρ του 2024 έδειξαν πως το κύμα των μελών της Ακαδημίας εστίαζε εκεί. Ακόμη όμως και μία ταινία όπως το Kinds of Kindness που πολύ δύσκολα θα απηχούσε στα βραβεία ή στην πλειοψηφία των θεατών, ήταν αξιόπιστο στοίχημα για τους ηθοποιούς του, αυτούς δηλαδή που πάντοτε κερδίζουν την προσοχή για τις ερμηνείες τους στα έργα του. Θα είμαστε εκεί σε κάθε επόμενο βήμα. – Ιωσηφίνα Γριβέα
Ο ομορφότερος άντρας του σινεμά δίχασε ακόμα και στον θάνατό του
«Ένα παιδί γεννημένο σε 50 χρόνια θα πετύχει την εικόνα σου να τρεμοπαίζει σε μια οθόνη και θα νιώσει ότι σε ξέρει, σαν φίλο, ενώ εσύ θα έχεις σταματήσει να αναπνέεις πριν εκείνο πάρει την πρώτη του ανάσα», λέει η Jean Smart στον Brad Pitt στον πιο αξέχαστο μονόλογο της ταινίας Babylon. Είναι αυτό το δώρο των μεγάλων σταρ της μεγάλης οθόνης, ότι όχι μόνο θα ζουν για πάντα, αλλά αυτή η αιωνιότητα θα είναι για πάντα ασύγχρονη.
Τη μια στιγμή ο Alain Delon είναι ο φτωχός, μειλίχιος Ρόκο στην ταινία του Visconti από το 1960, την επόμενη στιγμή είναι ο ούλτρα κουλ δολοφόνος με το αγγελικό πρόσωπο στο Le Samouraϊ του ‘67, κι αν το βλέμμα σου ξεφύγει για μια στιγμή είναι ξαφνικά τέλη των 2010s, ο Delon δεν έχει τίποτα το μυθικό πάνω του, μιλάει στα media υποστηρίζοντας την άνοδο της άκρας δεξιάς, με λόγο σεξιστικό και ομοφοβικό.
Έτσι κι αλλιώς δεν ισχύει το «ο νεκρός δεδικαίωται», γιατί είναι πρακτικά άτοπο το να επιβάλεις σε ένα άτομο το πώς θα αισθάνεται για τον οποιονδήποτε συνάνθρωπό του την οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή. Οπότε φυσικά, καθένας θρηνεί ή εν γένει αντιδρά με ό,τι τρόπο μοιάζει αληθινός και ειλικρινής. Απλώς, ο Alain Delon υπήρξε ένα τιτάνιο όνομα για όσο είμαστε ζωντανοί, που σήμαινε διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους, και τα social media φυσικά εντείνουν κάθε έκφραση και κάθε συμπεριφορά – εξ ου και το αποτέλεσμα, για μέρες αν όχι εβδομάδες, να επικρατεί μια τεράστια συζήτηση σχετικά με το σαβουάρ βιβρ των αντιδράσεων στο άκουσμα της είδησης ενός θανάτου.
Η αλήθεια είναι πως ο παγωμένος στην αιωνιότητα Alain Delon των 60s θα έχει για πάντα καθορίσει την εικόνα του κινηματογραφικού cool και της αρρενωπότητας, και δεν υπάρχει απολύτως τίποτα που μπορεί κανείς να κάνει για αυτό. Και ο Alain Delon θα είναι για πάντα θαυμαστής της ανόδου της ακροδεξιάς που δε θέλει οι γκέι να υιοθετούν παιδιά – και, εξίσου, δε μπορεί κανείς να το αλλάξει ή να το κρύψει αυτό. «Και τι έγινε; Ακυρώνει το ένα το άλλο;».
Εδώ, η περσόνα και εικόνα του κινηματογραφικού σταρ δημιουργεί ένα είδος γνωστικής ασυμφωνίας. Η (κινηματογραφική) εικόνα ανήκει σε ένα άλλο επίπεδο από την (πεζή) πραγματικότητα, μας λέει το φτωχό μας μυαλό. Το άτομο είναι το ίδιο, αλλά και δεν είναι. Και μέσα σε αυτό το πεδίο είναι που δημιουργείται ένας θόρυβος και μια συζήτηση που δεν έλεγε να κοπάσει.
«O χρόνος σου σήμερα τελείωσε», καταλήγει ο μονόλογος της Jean Smart στο Babylon, προς τον παρηκμασμένο σταρ που παίζει ο Brad Pitt. «Αλλά θα περάσεις την αιωνιότητα – με αγγέλους και με φαντάσματα». – Θοδωρής Δημητρόπουλος
Donald Trump, η επιστροφή
Δεν είναι πολλοί οι πρόεδροι των ΗΠΑ που έμπαιναν – ή επέστρεφαν – στον Λευκό Οίκο με τα χέρια τους λυμένα. Δηλαδή έχοντας ευθυγραμμισμένα στις πολιτικές τους επιδιώξεις τη Βουλή των Αντιπροσώπων, τη Γερουσία και το Ανώτατο Δικαστήριο. Ο Trump σε μεγάλο βαθμό, τα έχει.
Βέβαια, η λίγο βέβηλη – για τη σημασία και την αξία σήμερα των περίφημων checks and balances της Αμερικανικής Δημοκρατίας – θέση εδώ, θα υπενθύμιζε ότι το 2016 που δεν τα είχε, ελάχιστα αποθαρρύνθηκε ή εμποδίστηκε να κάνει ό,τι σκόπευε. Και εδώ αξίζει να θυμηθούμε την περίφημη ρήση του Gramsci για την απαισιοδοξία της γνώσης και την αισιοδοξία της βούλησης. Ο Trump δεν είναι ο πρώτος και σίγουρα δεν θα είναι ο τελευταίος αυταρχικός ηγέτης που ανέρχεται στην εξουσία όντας θεσμικά πανίσχυρος.
Δεν αποτελεί καν πρωτοφανή συνθήκη η σημερινή στην οποία εξελίσσεται μια οριζόντια συντηρητική μετάλλαξη μιας ολόκληρης κοινωνίας και σφραγίστηκε στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Με δεδομένο λοιπόν ότι ο Trump στη δεύτερη τετραετία του θα προκαλέσει πολύ βαθύτερες και πολιτικά κοστοβόρες ταξικές συγκρούσεις, καλό θα ήταν να μην αμελούμε την ιστορικά αποδεδειγμένη ικανότητα της αμερικανικής κοινωνίας των πολλών φυλών, ταυτοτήτων και καταγωγών να οργανώνεται, να αντιδρά και να τιμωρεί. Στα επόμενα τέσσερα χρόνια Trump δεν θα ανατραπεί, αλλά ο τραμπισμός αργά ή γρήγορα θα έχει αντίπαλο. – Δημήτρης Καραμάνης, πολιτικός επιστήμονας
Κυβερνήσεις πέφτουν, η ακροδεξιά ανεβαίνει, η Ευρώπη σε κρίση
Η κατάρρευση της κυβέρνησης στο Βερολίνο και στο Παρίσι μετά τις ευρωεκλογές αντανακλά δύο πράγματα: Ότι από τη μια στην ΕΕ αναδύεται ένα «κενό εξουσίας», και πως από την άλλη κερδίζουν χώρο τα ακροδεξιά σχήματα που βλέπουν την κρίση ως “ευκαιρία”. Δεν είναι τυχαίο πως η Meloni θεωρείται ακόμη και από «κεντρώους» θεσμικούς ως «διαμεσολαβητής» της ΕΕ με τον Trump που αναλαμβάνει τα ηνία των ΗΠΑ, ενώ σε Γαλλία και Γερμανία επιστρατεύονται αντιμεταναστευτικές ρητορικές για να ανακοπεί η άνοδος των νεοσυντηρητικών.
Η Ευρώπη τους επόμενους μήνες θα έχει να αντιμετωπίσει τους δασμούς του Trump, την εξέλιξη των χρηματοδοτήσεων προς Ουκρανία (οι ακροδεξιοί ζητούν διακοπή τους, όπως και ο Trump) αλλά και τον πληθωρισμό. Το μέλλον δεν φαντάζει αισιόδοξο και σίγουρα απαιτεί άμεσες συναινέσεις μεταξύ των δημοκρατικών δυνάμεων εντός και εκτός ευρωκοινοβουλίου, και σίγουρα μεγαλύτερη αποφασιστικότητα εκ μέρους της Κομισιόν.
Κάποτε, ο εκ των εμπνευστών της ΕΕ Jean Monnet, έλεγε: «Η Ευρώπη θα σφυρηλατηθεί στις κρίσεις και θα είναι το άθροισμα των λύσεων που θα υιοθετηθούν». Μένει να δούμε αν αυτό μπορεί πλέον να γίνει και στην πράξη, σε μια στιγμή που σηματοδοτεί την ίσως πιο κρίσιμη υπαρξιακή στιγμή για την Ένωση, εν συνόλω. Τι θα μπορούσε να δουλέψει ως συναικτικό στοιχείο; Η κοινή άμυνα και η απειλή του λαϊκιστικού εθνικισμού. Αν όμως οι Ευρωπαίοι πέσουν στην παγίδα να χρησιμοποιήσουν δυνάμεις σαν τη Meloni ή τον Orban, σίγουρα θα έχουν αυτοεγκλωβιστεί σε ένα παιχνίδι με αμφίβολα αποτελέσματα. – Χρήστος Δεμέτης, δημοσιογράφος NEWS 247
Οι αναταραχές στη Μέση Ανατολή
Ο πόλεμος στη Γάζα ξεκίνησε το 2023, συνεχίστηκε το 2024 (οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τις 45,000) και όπως φαίνεται, θα συνεχιστεί και το 2025 το οποίο απέχει μόλις λίγες μέρες, παρά τις όποιες συμφωνίες εκεχειρίας μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς. Μέσω αυτού του πολέμου, όμως, γεννήθηκαν μερικές ακόμα αναταραχές, οι οποίες έχουν να κάνουν με τις επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν και στο Λίβανο, με στόχο να πλήξει τη Χεζμπολάχ, σύμμαχο της Χαμάς. Μέσα σε όλα αυτά, ως τελευταία μεγάλη εξέλιξη στη Μέση Ανατολή, είναι το τέλος του δικτάτορα Bashar al-Assad, αφού οι αντάρτες κήρυξαν την απελευθέρωση της Συρίας από την εξουσία του.
Η εντυπωσιακή κατάρρευση της 53ετούς και πλέον διακυβέρνησης της οικογένειας al-Assad θεωρείται δικαιολογημένα μια ιστορική στιγμή – σχεδόν 14 χρόνια αφότου οι Σύριοι ξεσηκώθηκαν σε ειρηνικές διαδηλώσεις εναντίον μιας κυβέρνησης που τους αντιμετώπισε με βία, η οποία γρήγορα εξελίχθηκε σε αιματηρό εμφύλιο πόλεμο. Πλέον, οι Σύροι που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα (αποτελούν τον μεγαλύτερο προσφυγικό πληθυσμό στον κόσμο) σκέφτονται ότι ίσως ήρθε η στιγμή να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. – Κωνσταντίνος Δέδες
Το 2024 ήταν το θερμότερο έτος όλων των εποχών
Το 2024, ο πλανήτης βίωσε το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ. Τα δεδομένα από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus αποκάλυψαν ότι η παγκόσμια μέση θερμοκρασία ήταν κατά 1,5°C υψηλότερη από τα προβιομηχανικά επίπεδα – ένα κρίσιμο όριο που υπογραμμίζεται στη Συμφωνία του Παρισιού. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι, χωρίς επείγουσα δράση για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων, η Γη θα μπορούσε να θερμανθεί έως και 3°C μέχρι το τέλος του αιώνα.
Το 2024 γίναμε μάρτυρες σοβαρών καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα παγκοσμίως και όχι μόνο. Πρωτοφανείς καύσωνες (Νότια Ευρώπη, Ασία, Βόρεια Αμερική), καταστροφικές πλημμύρες (Ευρώπη, Νότια Ασία, Σουδάν), πυρκαγιές που κατέστρεψαν δάση στον Καναδά και την Αυστραλία, τυφώνες όπως ο Μίλτον. Τα μεταβαλλόμενα καιρικά συστήματα άφησαν λίγες γεωγραφικές περιοχές του πλανήτη ανέγγιχτες, κι αυτό υπογραμμίζει τις βαθιές και άμεσες επιπτώσεις της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Ταυτόχρονα, το 2024 σημειώθηκε ρεκόρ υψηλών εκπομπών CO2, επιδεινώνοντας περαιτέρω την υπερθέρμανση.
Κι ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, καμία πρόοδος δεν επιτεύχθηκε στη φετινή Διάσκεψη για το Κλίμα (COP29) σχετικά με τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης και την αναγκαία απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα.
Για να αντιμετωπιστεί αυτή η κρίση, χρειάζεται γρήγορη και δίκαιη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα, δίνοντας προτεραιότητα στη στήριξη των ευάλωτων κοινοτήτων. Οι χώρες παγκοσμίως (ιδίως οι πιο πλούσιες) πρέπει να επενδύσουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και οι εταιρείες-ρυπαντές να πληρώσουν για τη ζημιά που έχουν προκαλέσει. Οι εμπροσθοβαρείς επενδύσεις σε ανανεώσιμη ενέργεια, πράσινες υποδομές και άλλες διαθέσιμες λύσεις είναι απαραίτητες για τον μετριασμό της περαιτέρω αύξησης της θερμοκρασίας. – Κωστής Γριμάνης, υπεύθυνος εκστρατείας για το κλίμα και την ενέργεια, ελληνικό γραφείο Greenpeace
Brat, demure: Τα social media γεννούν τις λέξεις της χρονιάς
Οι μικροί τα έμαθαν απευθείας από το Tik Tok: χόρεψαν το Apple, φόρεσαν μαύρα γυαλιά ηλίου κι ένα λευκό τιραντάκι, οικειοποιήθηκαν το λαχανί φωσφοριζέ. Αργότερα, οι ίδιοι που δήλωναν «brat» άρχισαν να δηλώνουν «very demure, very mindful», σε σύγχυση τελικά ως προς το αν θέλουν να είναι «άτακτοι» ή «ταπεινοί και μετρημένοι». Οι μεγαλύτεροι τα διάβασαν από τα media που όσο κι αν προσπαθούν δεν καταλαβαίνουν Χριστό από αυτά που θεοποιεί η Gen-Z και έκατσαν να κάνουν σοβαρή ανάλυση για το αν η Kamala Harris είναι “brat” ή όχι.
Οι ακόμα μεγαλύτεροι ενημερώθηκαν στο τέλος της χρονιάς όταν δύο λεξικά (το Collins Dictionary και το Dictionary.com) ανακήρυξαν ως λέξεις του 2024 το Brat και το Demure αντίστοιχα. Το ερώτημα είναι: θα είχε το ίδιο impact η «φιλοσοφία ζωής» της Charli XCX αν πίσω από το άλμπουμ της δεν υπήρχε η σατανική PR ομάδα της Warner να δουλεύει για μήνες ολόκληρους πάνω στην καμπάνια του Brat; Και ομοίως, θα είχε γίνει viral το περιβόητο video του Demure αν δεν έβγαινε από το στόμα μίας πονηρής τρανς content creator που τελικά χάρη στην επιτυχία της ατάκας της κατάφερε να εξασφαλίσει αρκετά χρήματα για να ολοκληρώσει τη φυλομετάβασή της;
Την εποχή του content, του doom scrolling, της διάσπασης προσοχής και του ακατάπαυστου «πούλα πούλα πούλα» από celebrities, influencers και απλούς θνητούς, οι λέξεις του 2024 -αν μη τι άλλο- είναι απόδειξη πως όλα -ΟΛΑ- είναι θέμα marketing. – Εύη Χουρσανίδη, editor in chief στο Αvopolis Music Network
Η ιρλανδική «άνοιξη» του 2024 σε 9 σημεία
Ήταν η χρονιά που καταναλώσαμε ιρλανδική ποπ κουλτούρα περισσότερο από ποτέ.
Say Nothing: Η συνταρακτική τηλεοπτική fiction μεταφορά του αριστουργηματικού ομώνυμου non fiction βιβλίου (στα ελληνικά κυκλοφορεί από το Μεταίχμιο με τίτλο «Μην πεις λέξη: Βία και προδοσία στη Βόρεια Ιρλανδία – Η κρυφή ιστορία του IRA») του Patrick Radden Keefe. Το καλύτερο πολιτικό θρίλερ της χρονιάς για τη μόνο στα χαρτιά απολύτως κλειστή πληγή των Ταραχών (The Troubles).
Barry Keoghan: Η υποψηφιότητά του για Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του στην προπέρσινη ταινία Τα πνεύματα του Ινισέριν ήταν το σημείο καμπής στην καριέρα του ή, αν προτιμάτε, το εφαλτήριο για την ιλιγγιώδη άνοδο των μετοχών του. Ακολούθησε το πολυσυζητημένο Saltburn, αναμένεται κάποια στιγμή και η «μεταμόρφωσή» του σε Ringo Starr στο φιλόδοξο κινηματογραφικό project που οργανώνει ο Sam Mendes για τους Beatles.
Paul Mescal: Από το Aftersun στο σίκουελ του Μονομάχου, ποιος να το περίμενε; Αναμένεται με αγωνία και η δική του συμμετοχή, ως Paul McCartney, στο τετράπτυχο του Sam Mendes. Φανταστείτε αν επιβεβαιωθεί η φήμη που τον θέλει «νέο 007».
Sally Rooney: Η απόλυτη Ιρλανδή ποπ σταρ της λογοτεχνίας (μην της πείτε ότι τη χαρακτηρίσαμε έτσι, δεν μας σώζει κανείς μετά) επέστρεψε με το Intermezzo, ίσως το βιβλίο με το οποίο ασχολήθηκε περισσότερο από κάθε άλλο ο πλανήτης το 2024.
Kneecap: Στο Μπέλφαστ ένας καθηγητής ιρλανδικών και δύο νεαροί αποσυνάγωγοι (ψιλοντίλερς κλπ) φτιάχνουν μια μπάντα τύπου Prodigy, ραπάρουν στα ιρλανδικά κι ό,τι ήθελε προκύψει. Δηλαδή προέκυψε αυτή η ακραία γαμάτη ταινία για μια ζόρικη πραγματική ιστορία που συνεχίζεται επί σκηνής.
Claire Keegan: Η εξαιρετική κατά τη γνώμη μας Ιρλανδή συγγραφέας φέτος συζητήθηκε περισσότερο από ποτέ εξαιτίας της κινηματογραφικής μεταφοράς του πιο γνωστού της βιβλίου, «Μικρά πράγματα σαν κι αυτά» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, Μεταίχμιο), με πρωταγωνιστή τον -επίσης Ιρλανδό και δικαίως Οσκαρικό- Cillian -Oppenheimer- Murphy.
Paul Lynch: Τα σέβη μας στον Ιρλανδό συγγραφέα και νικητή του περσινού βραβείου Booker για το Τραγούδι του Προφήτη, ένα συνταρακτικό μυθιστόρημα που, με τη χειμαρρώδη γλώσσα και την κλειστοφοβική του ατμόσφαιρα, αιχμαλωτίζει το αναγνωστικό κοινό σε ολόκληρο τον κόσμο, σε μια εποχή όπου η αποξένωση και ο φόβος διαρκώς εντείνονται. Την άνοιξη μίλησε στο NEWS 24/7.
Colin Farrell: Τα σέβη μας και στον εξαιρετικό πρωταγωνιστή του Penguin, εύκολα μια από τις καλύτερες σειρές της χρονιάς. Κανείς μας δεν ήξερε ότι ο Tony Soprano θα «κολλούσε» στο Gotham.
Fontaines D.C.: Το τέταρτο άλμπουμ τους, Romance, είναι το καλύτερό τους μέχρι σήμερα (κι ας λένε μερικοί ότι έχουν παραλειάνει το post punk τους) και μπράβο τους. Τους περιμένουμε πώς και πώς για μία ακόμη φορά το επόμενο καλοκαίρι στο Release. – Θεοδόσης Μίχος
Η χρονιά του bitcoin
Συνέβη πριν από ένα χρόνο περίπου αλλά μοιάζει σαν να έχουν περάσει αιώνες. Στις 11 Ιανουαρίου του 2024 το οικονομικό και όχι μόνο μεγαθήριο που ακούει στο όνομα BlackRock εισήγαγε το Bitcoin στις συναλλαγές με το λανσάρισμα του iShares Bitcoin Trust (IBIT), του πρώτου της spot Bitcoin ETF.
Αυτή η στιγμή μπορεί να θεωρηθεί από τους ιστορικούς του μέλλοντος και ως κομβική στιγμή για την παγκόσμια οικονομία. Ενώ όλα τα κρυπτονομίσματα παρέπαιαν ανάμεσα σε σκάνδαλα, μεταπανδημικό πληθωρισμό αλλά απαξίωση από τους μεγάλους επενδυτές, έρχεται η Blackrock και βάζει ειδικά το Bitcoin τόσο γερά στο παιχνίδι που εκτοξεύει την αξία του. Για να το καταλάβουμε με νούμερα, στις 11/01 η αξία του ήταν στα 48.969,37 δολάρια και σήμερα είναι λίγο πάνω λίγο κάτω από τα 106.000 δολάρια. Έτσι λειτουργεί η εμπιστοσύνη.
Πέρα από το bitcoin όμως ανοδική πορεία γνωρίζει η αγορά των κρυπτονομισμάτων μετά και από την εκλογή Trump, αφού ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε πως θα τα χρησιμοποιήσει στην ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας του. Θα έχουν όμως την ανάλογη πορεία με το bitcoin; Κανείς δεν ξέρει. Και στην αγορά των crypto αν κάτι είναι που δεν ισχύει είναι το κλασικό «πολλά βάζεις, πολλά παίρνεις». – Σταύρος Διοσκουρίδης, δημοσιογράφος NEWS 247
Η εποχικότητα αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στη γαστρονομία
Αυτό σημαίνει ότι τα μενού διαμορφώνονται κυρίως με πιάτα που τα υλικά τους μπορούν να καλλιεργηθούν και να συγκομιστούν τη συγκεκριμένη εποχή του έτους. Η εποχικότητα συνδέεται με τη σειρά της με τη βιωσιμότητα, καθώς προσφέρει πλεονεκτήματα όχι μόνο για το περιβάλλον και την υγεία, αλλά και για την αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης.
Τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε ότι η βιωσιμότητα γίνεται όλο και πιο σημαντική στον κλάδο της εστίασης, και η εποχικότητα αποτελεί σημαντικό μέρος της. Σε μία εποχή που οι τάσεις αλλάζουν συνέχεια, το να υιοθετούν οι μάγειρες ανάλογες πρακτικές και φιλοσοφίες είναι μια δέσμευση ως προς το μέλλον της γαστρονομίας.
Αν μπορούμε να κρατήσουμε μία εικόνα από την εγχώρια γαστρονομική σκηνή των τελευταίων ετών, αυτή είναι μια νέα γενιά μαγείρων που ακολουθούν μία κοινή πορεία – ο καθένας με τον δικό του τρόπο, ανεξαρτήτως στυλ εστιατορίου. Το 2025 αποτελεί με τη σειρά του μια χρονιά, που η ανάγκη και η δέσμευση των μαγείρων που ορίζουν τη σκηνή τώρα, παραμένει. Το ερώτημα είναι αν θα ακολουθήσουν περισσότεροι και αν οι πρωτεργάτες θα υιοθετήσουν βιώσιμες πρακτικές κι εκτός κουζίνας. – Μάρω Παρασκευούδη
Σκάνδαλα και λογοκρισία στο ελληνικό σινεμά;
Τα ελληνικά φεστιβάλ του 2024 ξεκίνησαν τον Μάρτιο με το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου το διεθνών προδιαγραφών Αδέσποτα Κορμιά της Ελίνας Ψύκου είχε
βρεθεί στο στόχαστρο του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλόθεου εξαιτίας της αφίσας τους, μίας δημιουργίας του κινηματογραφιστή Νίκου Πάστρα, την οποία είχε χαρακτηρίσει «βαθύτατα προκλητική για το θρησκευτικό συναίσθημα των χριστιανών της πόλης μας», και είχε γίνει αφορμή για μία απαγόρευση συγκεντρώσεων από την ΕΛ.ΑΣ. γύρω από χώρους ενδιαφέροντος του Φεστιβάλ στην πόλη, με σκοπό την αποτροπή επεισοδίων.
Η απάντηση του Φεστιβάλ στον Μητροπολίτη ήταν αποστομωτική και η ανταπόκριση της ίδιας της Ψύκου άμεση, με την Ένωση Σκηνοθετών-Παραγωγών Ελληνικού Κινηματογράφου που, συνδυαστικά με το τότε υπό διαβούλευση νομοσχέδιο που περιλαμβάνει την ποσόστωση αναπαραγωγής ελληνικής μουσικής σε δημόσιους χώρους και κινηματογραφικές παραγωγές, έκαναν λόγο για τη «δίψα για έλεγχο της καλλιτεχνικής έκφρασης». Δεν ήταν το μοναδικό κρούσμα ενάντια της ταινίας, της οποίας μία πρόσφατη προβολή ακυρώθηκε από τον Δήμο Καλαμάτας, ως κατεύθυνση από τον Μητροπολίτη Μεσσηνίας.
Κάποιους μήνες αργότερα, κατά τη διαδικασία επιλογής της ελληνικής υποβολής για τα Όσκαρ όπως γίνεται κάθε χρόνο, το Υπουργείο Πολιτισμού αναίρεσε την πρώτη επιτροπή που είχε συσταθεί για να επιλέξει την πρόταση της Ελλάδας στην Ακαδημία – η οποία είναι, παραδοσιακά, το βραβευμένο από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου φιλμ ως Καλύτερη Ταινία, στην προκειμένη περίπτωση το Animal της Σοφίας Εξάρχου – έριξε την ευθύνη για το συμβάν σε έναν μεμονωμένο υπάλληλο του Υπουργείου, όρισε δεύτερη επιτροπή της οποίας τα μέλη παραιτήθηκαν το ένα μετά το άλλο όταν ενημερώθηκαν για την ύπαρξη της διαλυμένης, προηγούμενης επιτροπής, και ξέμεινε με τη Φόνισσα ως μοναδική πρόταση μιας που αποχώρησαν από τη διαδικασία όλες οι υπόλοιπες ελληνικές παραγωγές ως ένδειξη διαμαρτυρίας για ένα φιάσκο που έγινε είδηση στα μεγαλύτερα trades του Χόλιγουντ.
Υπήρξε πίεση για αλλαγή μελών της επιτροπής από οποιοδήποτε πρόσωπο σχετιζόμενο με τις υποψήφιες ταινίες; Θα τηρήσει το Υπουργείο Πολιτισμού τη δέσμευση που έδωσε στην Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου ότι από την ερχόμενη χρονιά θα επιλέγουν τα 600 μέλη της την υποβολή της χώρας μας τα Όσκαρ; Πάντως η Φόνισσα έμεινε εκτός των shortlists των Όσκαρ.
Στο μεταξύ, η νέα διοίκηση του Δήμου Δράμας που αυτομάτως γίνεται και νέα διοίκηση του Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, έπαυσε τον απολύτως επιτυχημένο Καλλιτεχνικό Διευθυντή του, Γιάννη Σακαρίδη, κατά τη θητεία του οποίου η διοργάνωση έγινε διεθνούς κύρους. Με ανοιχτή επιστολή του, ο ίδιος ο Σακαρίδης γνωστοποίησε πως η νέα διοίκηση του άσκησε «δριμεία κριτική για το ύφος και την κατεύθυνση που έλαβε το πρόγραμμα ταινιών επί της δικής του καλλιτεχνικής διεύθυνσης», αφήνοντας αιχμές ότι το φεστιβάλ οδηγείται προς τον συντηρητισμό, την ομοφοβία και τον αναχρονισμό.
Στη συνέχεια αποχώρησαν από το φεστιβάλ ο σκηνοθέτης Θανάσης Νεοφώτιστος, επικεφαλής του Διεθνούς Σπουδαστικού τμήματος της διοργάνωσης, αλλά και ο σκηνοθέτης Γιώργος Ζώης, επικεφαλής του προγράμματος Διεθνούς Διαγωνιστικού, αμφότεροι τονίζοντας σε ανοιχτές επιστολές ότι αντιτάσσονται στην παρέμβαση του Δήμου στην καλλιτεχνική κατεύθυνση του Φεστιβάλ.
Διανύσαμε μία από τις πιο επεισοδιακές χρονιές για την εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή και κινηματογραφικούς θεσμούς της χώρας, και η μοναδική μας ευχή είναι να μη δούμε ξανά τέτοια. – Ιωσηφίνα Γριβέα
