Πώς είναι να ψηφίζεις στις Χρυσές Σφαίρες

ΟΚ, στον έφηβο εαυτό μου όχι λοιπόν– αν και ψήφισα τουλάχιστον έναν λατρεμένο μου, ήδη από τα ‘90s, σκηνοθέτη. Αλλά τον ‘00s εαυτό μου, που είδε τον κόσμο με νέα μάτια μετά το Miami Vice του Michael Mann, όσο νά’ναι σίγουρα θα τον έκανα να χαρεί κάτι λίγο.

Διότι ναι, φέτος αυτό συνέβη: Ψήφισα τον Colin Farrell στις Χρυσές Σφαίρες. Όχι μόνο αυτόν δηλαδή, ψήφισα κι άλλο κόσμο. Γενικώς, ψήφισα στις Χρυσές Σφαίρες.

Έχει πλάκα πόσο πεζό μπορεί να μοιάζει στην πράξη ένα τέτοιο process, σίγουρα τουλάχιστον για τους διεθνείς ψηφοφόρους όπου τα πάντα συμβαίνουν με λινκς και με μέιλ. Επιλέγεις τα ονόματα που θες στην κάθε κατηγορία, υπογράφεις το ψηφοδέλτιο/συμβόλαιο, το στέλνεις στους συμβολαιογράφους (ναι, μόνο σε αυτούς– όπως συμβαίνει και στα Όσκαρ, ο ίδιος ο οργανισμός δεν έχει ιδέα και ούτε πρόσβαση στο ψηφοδέλτιο του κάθε ενός μας) και μετά… περιμένεις. Αυτό ήταν.

Τι βρίσκεται όμως πίσω από ένα τέτοιο απλό send; Μια μεγάλη ροή από λινκς, που συμπεριλαμβάνουν από την κάθε σειρά κάθε δικτύου, μέχρι την κάθε μη αγγλόφωνη ταινία που προβλήθηκε έστω για μια βδομάδα στο Λος Άντζελες μες στο ‘22.

Σχεδόν όλες τις ταινίες τις είδαμε έτσι, πολλές εξ αυτών και για ένα μεγάλο διάστημα πριν την κυκλοφορία τους στην Ελλάδα (ή και γενικώς). Το να έρχομαι από 3D προβολή του Avatar: The Way of Water και κατευθείαν να βάζω το ακυκλοφόρητο Babylon στο λάπτοπ το ίδιο βράδυ… ήταν μια κάποια κινηματογραφική βραδιά θα έλεγα. (Μου άρεσαν πολύ και οι δύο ταινίες.)

Κρίμα να έχεις δει μια ταινία σαν το Babylon κι ακόμα να μην μπορείς να την κουβεντιάσεις (αν πάτε σινεμά αυτές τις μέρες να το δείτε, θα καταλάβετε), αλλά τουλάχιστον όταν λίγες μέρες μετά έγινε κι η πρώτη δημοσιογραφική στην Αμερική, μπορούσα κατευθείαν να πιάσω άφοβα όλες τις ονλάιν συζητήσεις. Γενικά είναι κάπως περίεργο να μπορείς να βλέπεις μερικές από τις μεγαλύτερες ταινίες της χρονιάς τόσο πιο νωρίς, και σε ένα φαινομενικό απόλυτο κενό.

Ακόμα και στα φεστιβάλ Καννών και Βενετίας, όταν βλέπουμε κάποιες σημαντικές ταινίες μήνες πριν την επίσημη κυκλοφορία τους, υπάρχει τουλάχιστον η λεγόμενη φεστιβαλική φούσκα: Υπάρχει ένα άλφα κοινό ανθρώπων που έχει δει την ταινία οπότε ξεκινάει μια (κάπως κλειστή εκ των πραγμάτων) κουβέντα πάνω σε αυτήν. Εδώ, κενό! Δεν υπήρχε κόντεξτ, δεν υπήρχε αντίλαλος. Ήταν οι ταινίες, και μετά ήταν το μαύρο του player, και μετά… πάμε στο επόμενο. Όμως υπό μία έννοια, έτσι τα πάντα έρχονται αντιμέτωπα και με ένα ισχυρότερο τεστ: Μέσα σε ένα κενό αναφορών, τι είναι αυτό που επιβιώνει μες στον καθένα;

Τα πάντα έτσι κι αλλιώς στην φετινή χρονιά των Σφαιρών ήταν ένα τεστ, μια μεγάλη δοκιμή. Οι Χρυσές Σφαίρες πέρσι δεν έγιναν, ή μάλλον για την ακρίβεια έγιναν κι ήταν μια σειρά από παρανοϊκά τουήτς. Δίχως τηλεοπτική μετάδοση, δίχως προφανώς παρουσίες υποψηφίων και νικητών. Έχει υπάρξει ποτέ στα αλήθεια ένα βραβείο αν κανείς δεν είναι εκεί για να το παραλάβει μεθυσμένος;

Ο λόγος για αυτό το κενό ήταν ένα μποϊκοτάζ όλου του industry προς τον θεσμό, ύστερα από ρεπορτάζ περί διαφθοράς και πλήρους έλλειψης ενός ελάχιστου έστω diversity ανάμεσα στα μέλη. Αν κάτι τέτοιο πάντα έμοιαζε παλαβό, σήμερα πλέον φαίνεται πλήρως μη αποδεκτό.

Σε μια προσπάθεια του οργανισμού να συγκεντρώσει ψηφοφόρους από όλο τον κόσμο, έγινε κάλεσμα για βιογραφικά μέσω τοπικών εκπροσώπων κριτικών κινηματογράφου. Τα νέα αυτά άτομα δε θα γίνονταν μέλη, αλλά ψηφοφόροι, πρακτικά διπλασιάζοντας έτσι τους ανθρώπους που ψηφίζουν, από περίπου 100, σε περίπου 200 από όλο τον κόσμο πλέον. Ήταν πολύ περίεργο να στέλνεις βιογραφικό στις άξουαλ Χρυσές Σφαίρες λες και αναζητάς νέα δουλειά, αλλά σκέφτηκα πως θα είχε πλάκα έστω η διαδικασία– σίγουρα δεν περίμενα πως θα επιλεγόμουν κιόλας (ένα από τα τρία άτομα από την Ελλάδα που μπήκαν ως νέοι ψηφοφόροι).

Ένα αρχικό μέιλ απάντησε πως «η αίτηση είναι very well received» αλλά θεώρησα πως ήταν στοκ απάντηση– δεν έδωσα σημασία. Μερικές βδομάδες αργότερα έφτασε η επίσημη πρόσκληση: Έπρεπε να συμπληρώσω διάφορα έγγραφα και να παρατεθούν κάποια επιπλέον στοιχεία, να γίνει μια συζήτηση, αλλά πάντως το αποτέλεσμα ήταν αυτό. «Οι Σφαίρες σε καλωσορίζουν ως νέο ψηφοφόρο». Κάπως σουρεάλ, αλλά ΟΚ.

Ήμουν με τις πιτζάμες και έφτιαχνα καφέ όταν μου ήρθε η πρόσκληση, ήμουν με τις πιτζάμες και έφτιαχνα καφέ –μερικούς μήνες μετά– όταν ξεκινούσε η τελετή απονομής. Σε κάνει να σκέφτεσαι, τι είναι ο χρόνος ε. Επίσης σε κάνει να σκέφτεσαι ότι πρέπει να βγαίνω για περισσότερο περπάτημα κι επίσης να πίνω λιγότερο καφέ, αλλά αυτό είναι άλλο κείμενο.

Ο Steven Spielberg κέρδισε για το The Fabelmans. Θα αυξήσει η ταινία τα εισιτήριά της;

Τη βραδιά της τελετής, που έγινε μια τυχαία Τρίτη βράδυ (είπαμε, χρονιά-πείραμα) και άρα καθόλου δεν προσφερόταν για αυτές τις φαν συγκεντρώσεις παρέας, παρακολούθησα με ένα περίεργο συναίσθημα. Όχι ακριβώς αποσύνδεσης, αλλά πάντα ήταν κάπως περίεργη, σχεδόν out of body εμπειρία σε σημεία. Πανηγύρισα για αρκετά πράγματα που δεν είχα ψηφίσει, διασκέδασα με το πόσο μεθυσμένη ήταν η τελετή, σοκαρίστηκα με το πόσο μη σοκαριστικά ήταν τα βραβεία– σε αντίθεση με την παράδοση του θεσμού που πάντα θα προτείνει ή ακόμα και βραβεύσει θεόκουφα πράγματα που φέτος έλειψαν (ένα μάλλον σαφές αποτέλεσμα της επέκτασης του σώματος των ψηφοφόρων).

Άσχετα με τα αποτελέσματα, που με έναν περίεργο τρόπο καταλήγουν σχεδόν δευτερεύοντα στη σκέψη μου, το πιο φαν κομμάτι της όλης διαδικασίας ήταν ο σχηματισμός των πεντάδων για την πρώτη φάση της ψηφοφορίας. Εκεί που μπορούσες να ψηφίσεις ό,τι σου κατέβαινε, από τον Jerzy Skolimowski του EO και την Claire Denis του Stars at Noon στην κατηγορία της Σκηνοθεσίας μέχρι την Kristen Stewart του Crimes of the Future και την Mia Goth του Pearl στην γυναικεία ερμηνεία. (Εντελώς τυχαία παραδείγματα! Και απολύτως αληθινά επίσης.) Ήξερα φυσικά πως πολλές από τις επιλογές μου δεν θα πέρναγαν ούτε έξω από την πόρτα αλλά και τι σήμαινε αυτό; Θα είχα στη ζωή μου την ευκαιρία να προτείνω την Charli XCX για Χρυσή Σφαίρα τραγουδιού (για το Bodies Bodies Bodies) και δεν θα το έκανα; Δεν σφάξανε.

Εξάλλου, ένα από αυτά τα θεόκουφα, έπιασε κιόλας. Στην κατηγορία του animation, δίπλα στα πολυσυζητημένα αμερικάνικα ή/και στουντιακά Turning Red, Puss in Boots, Pinocchio και το Marcel the Shell, βρέθηκε το γιαπωνέζικο, σχεδιασμένο στο χέρι ροκ μιούζικαλ (!) Inu-Oh που δεν υπήρχε σε προγνωστικά. Και το οποίο είχα βάλει πρώτο στην preferential λίστα του πρώτου ψηφοδελτίου. Ποτέ δεν ξέρεις! Και να.

Στη δεύτερη φάση της ψηφοφορίας τα πράγματα φυσικά αλλάζουν, γιατί αντί να μπορείς να ψηφίσεις αρκετούς τίτλους ανάμεσα σε, γουέλ, ΟΛΟΥΣ, τώρα τα πράγματα είναι πιο συγκεντρωμένα, πιο συγκεκριμένα. Τώρα, ανάμεσα σε πέντε, ψηφίζεις για νικητές. Άλλο τελείως mindset. (Τόσο άλλο, που υπήρξε κατηγορία στην οποία ψήφισα για νικητή κάτι που δεν είχα ψηφίσει καν για να πάρει υποψηφιότητα, παρόλο που πράγματα που είχα προτείνει, ήταν υποψήφια. Τρέχα γύρευε.)

Το ρίχνεις σε αυτά που αγαπάς πιο πολύ διαχρονικά; Σε αυτά με τα οποία έχεις πάθος αυτή τη στιγμή; Στα «καλύτερα»; Σε αυτά που πιστεύεις πως μπορούν να κερδίσουν; Σε έναν περίεργο, μη επιστημονικό συνδυασμό όλων των παραπάνω;

Κάθε κατηγορία αποδείχθηκε διαφορετικό τελείως τέρας με δική της λογικής «επίλυσης». Κι ομολογώ πως περιέργως αυτή που με παίδεψε περισσότερο ήταν του animation λόγω ενός διαχρονικού ηθικού ζητήματος πάνω στην ύπαρξη της κατηγορίας: από τη μία είχαμε 4 όμορφα, καλλιτεχνικά, μερακλίδικα –το καθένα με τον τρόπο του– φιλμ όπου αναδεικνύονται με έξοχους τρόπους 4 διαφορετικές τεχνικές animation (Marcel the Shell with Shoes On, Inu-Oh, Pinocchio, Puss in Boots: The Last Wish), κι από την άλλη είχαμε τη ψηφιακή πλαστικούρα που με αφήνει αδιάφορο ως animation αισθητική, όμως τυχαίνει να είναι η ταινία που θεωρώ καλύτερη εκ των 5 (το Turning Red). Πώς ψηφίζεις εκεί; Εν τέλει δεν είχε και πολλή σημασία γιατί ήξερα πως το Pinocchio (που δεν ψήφισα) θα έπαιρνε την κατηγορία αέρα, όπως θα συμβεί και στα Όσκαρ. Αλλά ως θεωρητική άσκηση, με ζόρισε.

Τελοσπάντων, εν τέλει αυτό που διαπίστωσα ακόμα κι όταν επιχείρησα να προσεγγίσω μια κατηγορία «στρατηγικά», ήταν πως κάτι τέτοιο μου ήταν αδύνατον. Το έριξα παντού σε πράγματα που με κάθε ειλικρίνεια και αγνότητα θαύμαζα ή λάτρευα. (Ας πούμε απλά πως το ποσοστό σύγκλισης με τα τελικά αποτελέσματα δε θα γραφτεί και στην ιστορία.) Κι αν τύχαινε να βγει κάτι, τότε καλώς. Ούτως ή άλλως ήταν αρκετά αγαπημένα φιλμ και καλλιτέχνες που κέρδισαν χωρίς την ψήφο μου, οπότε είχα έτσι διπλή χαρά: Και κάτι που αγαπώ ψήφισα, και κάτι που αγαπώ κέρδισε.

Τελικά ούτε με τις Χρυσές Σφαίρες τι θα γίνει ξέρω (ούτε νομίζω και κανείς), ούτε με τα Όσκαρ. Ίσως όλα αυτά να μην είναι τίποτα. Αλλά τον Colin Farrell πάντα θα τον έχω ψηφίσει για να κερδίσει Σφαίρα, κι αυτό είναι σίγουρα κάτι.