Συνωμοσιολογία: Όταν η λογική μπαίνει σε lockdown
- 30 ΟΚΤ 2020
Οι μύθοι που επιμένουν
Διαβάζουμε στο Scientific American, πως ακόμα και σήμερα, οκτώ μήνες μέσα σε μια σκληρή πανδημία, υπάρχουν ακόμα χιλιάδες άνθρωποι που επιμένουν να πιστέψουν πως ο κορονοϊός έχει κατασκευαστεί σε κινέζικο εργαστήριο από γιατρούς, πώς η λοίμωξη αναπνευστικού από Covid-19 είναι ‘μια απλή γρίπη’, πως οι μάσκες είναι ακατάλληλες και ‘μας πνίγουν’, πως αν αφήσουμε τον ιό να μεταδοθεί ελεύθερα στον πληθυσμό κάθε χώρας, θα δημιουργηθεί ανοσία της αγέλης, άρα το εμβόλιο θα είναι περιττό.
Σήμερα, ο ιός από την εμφάνισή του έχει σκοτώσει περισσότερα από 1 εκατομμύριο άτομα παγκοσμίως (αριθμός που ενδέχεται να αυξηθεί δραματικά), ενώ υπάρχουν εκατοντάδες μελέτες που αναφέρουν πως η μάσκα είναι ‘ασπίδα’ κόντρα στη διάδοσή του και σίγουρα κάθε απτή απόδεξη πως επιφανείς δισεκατομμυριούχοι με συχνές δράσεις φιλανθρωπίας αποφάσισαν ξαφνικά να κατασκευάσουν ιούς, υπάρχει μόνο στην φαντασία των συνωμοσιολόγων. Με μια σύντομη βόλτα στα Ellinika Hoaxes, ανακαλύπτουμε ιστορίες όπως αυτή όπου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει καταδικάσει τα lockdown ως μέσο αποτροπής της διάδοσης του ιού, σε μια τοποθέτηση που επιβεβαιώνει απόλυτα τις σχετικές απόψεις του Donald Trump και ολόκληρη η πραγματική επικαιρότητα παίρνει μια σουρεαλιστική τούμπα.
Γιατί συνεχίζουν να διαδίδονται θεωρίες συνομωσίας;
Κατ’ αρχήν, γιατί υποκινούνται ακόμα και από επιφανή πολιτικά πρόσωπα. Ο ίδιος ο Donald Trump επέμενε και συγκρουόταν διαρκώς με τον Anthony Fauci, υποστηρίζοντας πως πρέπει να πίνουμε χλωροκίνη ή ακόμα να κάνουμε ενέσεις με αντισηπτικό, για να προστατευτούμε από τον ιό. Στην χώρα μας, σχεδόν ένα χρόνο πριν, επικεφαλής κόμματος που εκπροσωπείται στην Βουλή, δήλωνε πως ο Τζορτζ Σόρος έδωσε εντολή να τον ‘τελειώσουν’ γιατί είναι ‘επικίνδυνος’. Μερικά χρόνια νωρίτερα, πρώην υπουργός – που συμμετείχε στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, είχε φέρει στην καθομιλουμένο τον όρο ‘ψεκασμένος’, λόγω της πίστης του στο φαινόμενο των ‘αεροψεκασμών’ πάνω από μεγάλες πόλεις. Για να τα λένε όλα αυτά, κάτι θα ξέρουν, ή μήπως όχι;
H αλήθεια βρίσκεται στους Sex Pistols
Τα πράγματα δεν γίνονται καλύτερα όταν ο Σωτήρης Τσιόδρας, ο καθηγητής ο οποίος στο πρώτο κύμα του κορονοϊού μας χάριζε ψύχραιμες και τεκμηριωμένες απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα, προ ολίγων ημερών, μας χάρισε ξαφνικά μια σχεδόν πολιτική τοποθέτηση με ‘ψίθυρους καρδιάς’. Όταν οι άνθρωποι που ορίζουν το επιστημονικό consensus για όσα συμβαίνουν σε φαινόμενα όπως οι πανδημίες, παρεκκλίνουν έστω και προσωρινά από το ρόλο τους, τότε ο κίνδυνος ώστε να δημιουργηθεί κενό αλήθειας, είναι υπαρκτός
Αυτό το κενό αλήθειας, είναι το πρόσφορο έδαφος για να δράσουν εκείνοι που πιστεύουν πως γνωρίζουν Κάτι Άλλο, που ‘δεν μας το λένε οι ειδήσεις’, μια κάστα αυτόφωτων κουτοπόνηρων που εκμεταλλεύονται τη συμπάθειά που τους τρέφει ένα μέρος της κοινής γνώμης και πουλάνε εκλαϊκευμένα, αβάσιμα επιστημονικά συμπεράσματα και fake news για την υγεία, την οικονομία και οτιδήποτε άλλο συνδέεται με την επικαιρότητα κάθε κρίσης. Στο τέλος, η ευθύνη καταλήγει μόνο σε εμάς: θα εμπιστευθούμε για την πληροφόρησή μας κάποιον αυτόκλητο επιστήμονα, ή κάποιον που – παρά τις ενδεχόμενες αστοχίες του – έχει σπουδάσει το αντικείμενο για το οποίο μιλάει, με πολυετή ερευνητική προϋπηρεσία στο υψηλότερο επίπεδο;
Ο πραγματικός κίνδυνος
Σύμφωνα με αυτό το δημοσίευμα του περιοδικού Time, οι άνθρωποι που ασπάζονται θεωρίες συνομωσίας, είναι αρκετά πιθανό να μην εφαρμόσουν μέτρα προστασίας για τον εαυτό τους και τους γύρω τους, παίζοντας αρκετές ζωές εκεί έξω, κορώνα-γράμματα. Ένα πρώην μέλος γνωστού talent show ονόματι Γρηγόρης, που ανάρτησε στην προσωπική του σελίδα μια ‘έρευνα’ πλήρους αποδόμησης του κορονοϊού, κατάφερε να γίνει viral, να αποκτήσει ξανά μια (πρόσκαιρη;) δημοσιότητα, ώστε να θυμίσει εκεί έξω πως κάποτε υπήρξε τραγουδιστής. Το στόχο του ήδη τον πέτυχε. Το γεγονός πως είναι ορατό το ενδεχόμενο να χαθούν ακόμα και ζωές ανθρώπων που πίστεψαν στους ισχυρισμούς του, αυτό είναι κάτι που εικάζω πως δεν τον αφορά, από τη στιγμή που εξασφάλισε τα 15 λεπτά δημοσιότητάς του. Πολλά έχουν δει τα μάτια μου μετά από το πρώτο κύμα κορονοϊού και την οικονομική κρίση, όμως αυτό μου φέρνει τρόμο.