Τα 9 μεγαλύτερα ‘αν’ της ελληνικής ιστορίας

Πρωταγωνιστής στην ‘Ιστορία της Πολιορκίας της Λισαβόνας’ του Ζοσέ Σαραμάγκου είναι ο Ραϊμούντο Σίλβα. Ο Σίλβα, ένας επιμελητής βιβλίων, ενώ επιμελείται την Ιστορία της Λισαβόνας, αποφασίζει πως δεν θέλει να περιοριστεί στο ρόλο που ορίζει το επάγγελμά του, αλλά θέλει να συμμετέχει ενεργά στην καταγραφή της ιστορίας. Αυτό το πετυχαίνει αλλάζοντας ένα ‘ναι’ σε ‘όχι’, φέρνοντας τα πάνω κάτω στην πορτογαλική ιστορία και τη ζωή του.

Μπορεί από την μία πλευρά το παραπάνω σενάριο να αποτελεί απλώς αποκύημα της φαντασίας του Πορτογάλου νομπελίστα λογοτέχνη και από την άλλη να λέμε πως η ιστορία δεν γράφεται με ‘αν’, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν έχουμε μπει πολλές φορές στη διαδικασία να σκεφτούμε πόσο διαφορετική θα ήταν η ιστορία της Ελλάδας αν κάποια πράγματα είχαν εξελιχθεί με διαφορετικό τρόπο, από αυτόν που καταγράφηκαν στα ιστορικά κιτάπια.

Κάναμε μια αναδρομή στην ελληνική ιστορία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και εντοπίσαμε 9 ‘αν’ τα οποία θα είχε μπει σε πειρασμό ν’ αλλάξει ένας Έλληνας Ραϊμούντο Σίλβα.

Αν δεν είχε γίνει η αθηναϊκή εκστρατεία στη Σικελία

Η ιστορία: Οι Αθηναίοι εν μέσω Πελοποννησιακού Πολέμου αποφάσισαν πως δεν τους έφταναν τα μέτωπα που είχαν ανοίξει με τους Σπαρτιάτες και τους συμμάχους του εντός Ελλάδας, οπότε είπαν να επιτεθούν και στη Σικελία εις βάρος των Συρακουσίων.

Οι συνέπειες: Η εκστρατεία αποτέλεσε σημαντική αιτία για την ήττα της Αθήνας στον Πελοποννησιακό Πόλεμο και την αρχή του τέλους για την ακμή των ελληνικών πόλεων-κρατών, αφού και η Σπάρτη γνώρισε τεράστιες απώλειες κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Αν δεν είχε πεθάνει ο Μέγας Αλέξανδρος

Η ιστορία: Αφού ο Μέγας Αλέξανδρος είχε φτάσει μέχρι τις Ινδίες, επέστρεψε στη Βαβυλώνα και άρχισε να σχεδιάζει τις επόμενές του κινήσεις. Εκεί αρρώστησε και πέθανε πριν προλάβει να πραγματοποιήσει τα σχέδια του.

Οι συνέπειες: Τα επόμενα χρόνια η αυτοκρατορία του διαμελίζεται σε όλο και μικρότερα κομμάτια λόγω των πολέμων που γίνονται μεταξύ των διαδόχων του και δεν μάθαμε ποτέ μέχρι ποιο σημείο του πλανήτη μπορούσε να φτάσει για να ιδρύσει ακόμα μία Αλεξάνδρεια.

Αν η Πόλη δεν είχε αλωθεί από τους Τούρκους

Η ιστορία: Από το 1204 και την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους η βυζαντινή αυτοκρατορία πνέει τα λοίσθια για να έρθει να την αποτελειώσει ο σουλτάνος Μωάμεθ Β’ εισβάλοντας στην Κωνσταντινούπολη το 1453.

Οι συνέπειες: Το Βυζάντιο γίνεται τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, στην οποία οι Έλληνες παραμένουν υποδουλωμένοι μέχρι το 1821.

Αν ο Βενιζέλος δεν είχε χάσει τις εκλογές κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας

Η ιστορία: Το 1919 ο ελληνικός στρατός παίρνει το ελεύθερο από τις Μεγάλες Δυνάμεις να μπει στη Σμύρνη. Την επόμενη χρονιά υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών και ο Βενιζέλος έχει την έγκριση των Μεγάλων Δυνάμεων να φτάσει ο στρατός μας σχεδόν μέχρι την Άγκυρα. Σε εκλογές που γίνονται το 1920 και ενώ η μικρασιατική εκστρατεία πάει από το καλό στο καλύτερο ο Βενιζέλος δεν βγαίνει ούτε βουλευτής.

Οι συνέπειες: Επανέρχεται ο βασιλιάς Κωνσταντίνος, τον οποίο δεν θέλουν οι σύμμαχοι. Η ευρωπαϊκή βοήθεια προς την Ελλάδα μειώνεται, οι Τούρκοι χάρη στον Κεμάλ παίρνουν τα πάνω τους και το ’22 οδηγούμαστε στο κάψιμο της Σμύρνης και την ολοκληρωτική Μικρασιατική Καταστροφή.

Αν μετά την κατοχή είχε σχηματίσει κυβέρνηση το ΕΑΜ

Η ιστορία: Οι Γερμανοί φεύγουν από την Ελλάδα και τίθεται θέμα σχετικά με το ποιος θα αναλάβει μεταπολεμικά τα ηνία της χώρας. Η προκατοχική κυβέρνηση βρίσκεται στο εξωτερικό και το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, λόγω της αντιστασιακής του δράσης, βρίσκεται ψηλά στη συνείδηση του κόσμου. Παρόλα αυτά, δεν αναλαμβάνει ποτέ την εξουσία, αφού ο Τσώρτσιλ έχει άλλα σχέδια, τα οποία θα οδηγήσουν στα Δεκεμβριανά.

Οι συνέπειες: Στα Δεκεμβριανά ξεκινά μια ανελέητη σφαγή μεταξύ του ΕΛΑΣ και των Δεξιών με τη στήριξη των Άγγλων που θα οδηγήσει και μερικά χρόνια αργότερα στον Εμφύλιο.

Αν στον Εμφύλιο κέρδιζε ο Δημοκρατικός Στρατός

Η ιστορία: Το 1946 ο Δημοκρατικός Στρατός της Ελλάδας (Δ.Σ.Ε.), προσκείμενος στο ΚΚΕ, αποφασίζει πως μπορεί και θέλει να πάρει την εξουσία στη χώρα. Το 1946 επιτίθεται στη χωροφυλακή στο Λιτόχωρο και από τότε ξεκινά ένα μπαράζ συγκρούσεων κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα που θα λήξει με τις βασικότερες μάχες του Εμφυλίου σε Βίτσι και Γράμμο και τη νίκη του Εθνικού Στρατού.

Οι συνέπειες: Η χώρα βρίσκεται πλέον στην σφαίρα επιρροής των Η.Π.Α. οι οποίες έχουν συμβάλει τα μέγιστα για την ήττα του Δ.Σ.Ε. και το κυνηγητό κατά των αριστερών και ο διχασμός της ελληνικής κοινωνίας που έχει ξεκινήσει από την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Γερμανούς θα συνεχιστεί μέχρι και την πτώση της χούντας.

Αν είχε πετύχει το σχέδιο του Αλέξανδρου Παναγούλη

Η ιστορία: Από το 1967 στην Ελλάδα υπάρχει δικτατορία. Ο Αλέξανδρος Παναγούλης, υπέρμαχος της επαναφοράς της δημοκρατίας, σχεδιάζει τη δολοφονία του δικτάτορα Γιώργου Παπαδόπουλου τον Αύγουστο του ’68 στη Βάρκιζα. Με τους συνεργάτες του ανατίναξε μια υπόγεια σήραγγα με σκοπό να χτυπήσει τον δικτάτορα και τη συνοδεία του, αλλά τελικά η έκρηξη καθυστέρησε μερικά δευτερόλεπτα και δεν έφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Οι συνέπειες: Χρειάστηκε να περάσουν εφτά ολόκληρη χρόνια δικτατορίας, κατά τη διάρκεια της οποίας γράφτηκαν μερικές από τις πιο μαύρες σελίδες της ελληνικής ιστορίας.

Αν δεν είχαμε ζητήσει βοήθεια από το ΔΝΤ

Η ιστορία: Το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας έκλεισε το 2009 σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από αυτά που θα καθιστούσαν το χρέος μας βιώσιμο. Η χώρα προσπάθησε να δανειστεί, αλλά οι όροι των δανείων που προσφέρονταν ήταν επαχθείς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ζητήσουμε τη βοήθεια του ΔΝΤ.

Οι συνέπειες: Έχουμε ήδη υπογράψει τρία μνημόνια και όλα δείχνουν πως πάμε και για τέταρτο.

Αν βγούμε από το ευρώ

Η ιστορία: Από το 2009 και μετά η οικονομική κατάσταση στη χώρα πάει από το κακό στο χειρότερο και κανείς δεν ξέρει αν η παραμονή μας στο ευρώ βοηθά ή κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Όπως και να έχει, κάθε μήνας που περνάει τα σενάρια για έξοδο από το ευρώ πληθαίνουν.

Οι συνέπειες: Κατά πάσα πιθανότητα αυτές θα δημιουργήσουν το επόμενο μεγάλο ‘αν’ της ελληνικής ιστορίας.