Το αλφαβητάρι των ελληνικών ‘80s

Η χρονιά που μας πέρασε (αλλά κι αυτή που ήδη διανύουμε) χαρακτηρίστηκε από μια γλυκιά νοσταλγία για τα ‘80s. Μια νοσταλγία που εκφράστηκε μέσα από σειρές-φόρο τιμής για τη δεκαετία, όπως το Stranger Things, reboot ταινιών που πρωτογνωρίσαμε τότε, αφιερώματα αλλά και αυθόρμητες συζητήσεις.

Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο, όμως δεν άφησε ανεπηρέαστη και τη χώρα μας. Άλλωστε και στην Ελλάδα, η δεκαετία του ‘80 είχε τη δική της μαγεία. Ευρωμπάσκετ, βιντεοκασέτες, ντίσκο και πολλά ακόμη που μας κάνουν να την αναπολούμε με ρομαντική διάθεση.

Οι περισσότεροι άλλωστε συνδέουμε εκείνα τα χρόνια με την παιδική μας ηλικία, όταν το μόνο μας άγχος ήταν πότε θα βγει το νέο επεισόδιο απ’ τα χελωνονιντζάκια και το καινούριο τεύχος του Μπλεκ. Ωραίες εποχές.

Αν ανήκεις κι εσύ στους νοσταλγούς της δεκαετίας, ψάχνεις τρόπο να γυρίσεις σ’ αυτήν αλλά δεν έχεις βρει ακόμα πώς να κατασκευάσεις χρονομηχανή, μην ανησυχείς. Μια βόλτα στην έκθεση ‘GR80s: H Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη’ θα σε μεταφέρει νοητά σ’ εκείνα τα χρόνια, με μια τεράστια ποικιλία αυθεντικών αντικειμένων κατευθείαν απ’ τα ‘80s.

Η έκθεση δεν έχει σκοπό να καλλιεργήσει συναισθήματα νοσταλγίας για το παρελθόν ή να αναδείξει ευθύνες για το σήμερα, αλλά να παρακολουθήσει μια σημαντική περίοδο της σύγχρονης Ιστορίας μας και να μεταμορφώσει για δύο μήνες την Τεχνόπολη σε έναν χάρτη της δεκαετίας, μέσα από μια διαδρομή που θεματικά αρθρώνεται σε 4 βασικές κατευθύνσεις: την πολιτική, τις τέχνες, τον τρόπο ζωής και την τεχνολογία.

Η έκθεση ανοίγει τις πόρτες της στις 25 Ιανουαρίου και θα διαρκέσει μέχρι και τις 12 Μαρτίου και σ’ αυτή θα βρεις από δίσκους και κασέτες μέχρι παλιές διαφημίσεις και αφίσες του ΠΑΣΟΚ. Για να μπεις όμως στο κλίμα του ταξιδιού στο χρόνο, ετοιμάσαμε το αλφαβητάρι των ελληνικών ‘80s.

Καλό ταξίδι κι άσε τη νοσταλγία να σε πλημμυρίσει.

Aυριανή

 

Ήταν η εφημερίδα που χαρακτήρισε όσο καμία άλλη τη δεκαετία, μεσουρανώντας στις πωλήσεις, με τα πολλές φορές προκλητικά κι αμφιλεγόμενα εξώφυλλά της. Έμεινε στην ιστορία για τις σφοδρές της κόντρες με τον Ράλλη και τη Νέα Δημοκρατία και σλόγκαν όπως ‘η εφημερίδα που γκρέμισε τον καραμανλισμό’, ενώ ο όρος ‘αυριανισμός’ καθιερώθηκε και χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα με εξαιρετικά αρνητικό πρόσημο και ως συνώνυμο του λαϊκισμού. 

Βιντεοταινίες

Η δεκαετία του ‘80 ήταν η δεκαετία της βιντεοταινίας. Οι ταινίες με πρωταγωνιστή τον Ψάλτη, τον Γαρδέλη και τους υπόλοιπους καλτ ήρωες δημιουργούν τους δικούς τους φανατικούς φίλους και λατρεύονται μέχρι σήμερα, με τις ατάκες τους να χρησιμοποιούνται ακόμα. Αρκετές απ’ τις ταινίες αυτές δεν έφτασαν καν μέχρι το σινεμά κυκλοφορώντας κατευθείαν στο βίντεο, το οποίο ήταν η νέα μόδα της εποχής. 

Γκάλης και Γιαννάκης

 

“Με τον Γκάλη, το Γιαννάκη, το Φιλίππου και τ’ άλλα παιδιά”. Η φάση στο μπάσκετ τη δεκαετία του ‘80 ήταν μόνο Άρης. Με προπονητή τον Γιάννη Ιωαννίδη και το δίδυμο Γκάλη-Γιαννάκη να φορτώνει τα αντίπαλα καλάθια, οι ‘κιτρινόμαυροι’ κατακτούσαν το ένα πρωτάθλημα μετά το άλλο και έφταναν μέχρι το Final 4 του Πρωταθλητριών, αναγκάζοντας όλη τη χώρα να δηλώνει με περηφάνια ότι στο μπάσκετ υποστηρίζει τον Άρη. Κάθε Πέμπτη η Ελλάδα παρέλυε παρακολουθώντας τις ευρωπαϊκές μάχες του Άρη με τον Γκάλη και το Γιαννάκη να ανοίγουν το δρόμο για την μπασκετική επανάσταση που ακολούθησε.

Δραχμή

 

Σήμερα δεν τη θέλουμε καθόλου, αλλά τότε ήταν η σταρ της εποχής. Η δραχμούλα μας. Με τα κατοστάρικα, τα πεντακοράρικα και το θρυλικό πεντοχίλιαρο, με το οποίο ήσουν βασιλιάς. Διακοσάρικα και λοιπές καινοτομίες δεν υπήρχαν ακόμα, όπως δεν υπήρχε και η προοπτική του ευρώ. Ούτε που μπορούσαμε να φανταστούμε τι έρχεται όσο χαμογελούσαμε πλατιά στη θέα του Κολοκοτρώνη στο χαρτονόμισμα.

Ευρωμπάσκετ

 

Για να είμαστε δίκαιοι, τα παιδάκια στις μπασκέτες δεν τα έσπρωξε μόνο ο Άρης, αλλά σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό η Εθνική ομάδα με το έπος του Ευρωμπάσκετ του 1987. Οι βολές του τίμιου γίγαντα Αργύρη Καμπούρη, το ΣΕΦ που ‘κόχλαζε’, η θρυλική περιγραφή του Φίλιππου Συρίγου, ο Γιοβάισα και φυσικά ο Γκάλης κι ο Γιαννάκης μαζί με τους Φασούλα, Φάνη και τους υπόλοιπους. Το ελληνικό μπάσκετ ανέβηκε στα κορυφαία σκαλοπάτια και 30 χρόνια μετά δεν δείχνει διατεθειμένο να κατέβει. Εκείνο το βράδυ του Ιούνη που η Ελλάδα μέθυσε από χαρά, μπήκαν για τα καλά τα θεμέλια. 

Ζέστη – Καύσωνας 1987

Το καλοκαίρι του 1987 δυστυχώς δεν ξυπνάει μόνο ευχάριστες αναμνήσεις, αφού στις 20 Ιουλίου ξεκίνησε το πιο θανατηφόρο κύμα καύσωνα στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, το οποίο άφησε πίσω του περισσότερους από 1000 νεκρούς. Για διάστημα μεγαλύτερο της μίας εβδομάδας, το θερμόμετρο μένει κολλημένο στους 40 βαθμούς και σε συνδυασμό με την υγρασία δημιουργεί ένα θανατηφόρο κλίμα που συγκλόνισε τη χώρα. Μόνο στην Αττική, οι νεκροί άγγιξαν τους 1115.

Ήλιος του ΠΑΣΟΚ

 

Με κεντρικό σύνθημα την ‘Αλλαγή’ και ηγετική μορφή τον Ανδρέα Παπανδρέου, το ΠΑΣΟΚ ανεβαίνει στην εξουσία το 1981 και δεν φεύγει απ’ αυτήν μέχρι το 1989. Η δεκαετία του ‘80 ήταν η δεκαετία του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου, με το σοσιαλιστικό κόμμα να κερδίζει τις περισσότερες εκλογικές αναμετρήσεις με ποσοστά που άγγιζαν το 50%. Κακά τα ψέμματα, οι περισσότεροι Έλληνες εκείνα τα χρόνια στήριζαν ΠΑΣΟΚ και Παπανδρέου, με την εποχή να μένει στην ιστορία ως η εποχή που ‘το ΠΑΣΟΚ έκανε έργα’. Οι φήμες πως αν κάνεις ησυχία αργά το βράδυ σε διάφορα σημεία της χώρας, θα ακούσεις ανθρώπους να λένε μεταξύ τους ψιθυριστά ότι ‘με το ΠΑΣΟΚ φάγαμε ψωμάκι’ διαψεύδονται ως ανακριβείς.

Θέατρο

Το θέατρο στην Ελλάδα είναι πάντα επίκαιρο και δυνατό, όμως εκείνη τη δεκαετία το αθηναϊκό κοινό μπορούσε να απολαύσει την τελευταία παράσταση που σκηνοθέτησε ο ίδιος ο Κάρολος Κουν στο Θέατρο Τέχνης, την Αλίκη Βουγιουκλάκη και πολλά ακόμη ιερά τέρατα της υποκριτικής. Μεγάλη άνθηση γνώρισαν και οι επιθεωρήσεις, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό σατίριζαν το ΠΑΣΟΚ και την ‘αλλαγή’ του.

Ιδιωτική τηλεόραση

 

Τη δεκαετία του ‘80, έστω και στο λυκόφως της, καλωσορίσαμε στη ζωή μας και τα πρώτα ιδιωτικά κανάλια. Το 1989 προχώρησε και με τη βούλα η απορρύθμιση και στις 20 Νοέμβρη έπαιξε στους δέκτες μας το ιστορικό σήμα του MEGA, για να ακολουθήσει κι ο ANT1 την τελευταία ημέρα της δεκαετίας. Όσα κι αν καταλογίζουμε σήμερα στα ιδιωτικά κανάλια, η αλήθεια είναι πως ανέβασαν το επίπεδο της τηλεόρασης προσφέροντας αρκετές αξιόλογες δουλειές, έστω κι αν τα τελευταία χρόνια η ποιότητα τείνει να γίνει η εξαίρεση.

Κασέτες

Και όπου κασέτες, μαζί βάλε και το Walkman. Τότε βλέπεις δεν υπήρχαν ούτε MP3, ούτε Spotify, ούτε τόσοι γρήγοροι εύκολοι τρόποι να ακούσεις μουσική. Υπήρχαν τα CD, αλλά τα μεγάλα όπλα δεν ήταν άλλα απ’ τις κασέτες. Σ’ αυτές γράφαμε τα τραγούδια και τις εκπομπές του ραδιοφώνου που μας άρεσαν, αυτές ήταν το δώρο που δίναμε στα κορίτσια και τις παίρναμε παντού μαζί για να τις ακούσουμε στο υπερπολύτιμο Walkman μας. Άσε που σε αντίθεση με το CD και το Discman, το Walkman δεν έπαιρνε χαμπάρι από απότομες κινήσεις και συνέχιζε να παίζει απτόητο.

Λουκιανός Κηλαηδόνης

 

25 Ιουλίου 1983, ημέρα Δευτέρα με πανσέληνο. Ο Λουκιανός Κηλαηδόνης διοργανώνει πάρτυ στην πλαζ της Βουλιαγμένης, κοντά στους 50.000 ανθρώπους ανταποκρίνονται στο κάλεσμα και καταλύζουν την πλαζ, βλέποντας καλλιτέχνες όπως ο Βαγγέλης Γερμανός, ο Διονύσης Σαββόπουλος και φυσικά ο οικοδεσπότης, σε μια βραδιά που συζητιέται μέχρι σήμερα.

Μπλεκ

 

Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά περίπτερα το 1969 και όλα τα παιδιά των ‘80s που σεβόντουσαν τον εαυτό τους το διάβαζαν. Ο ψηλός ξανθός Μπλεκ πάλευε να απελευθερώσει τη χώρα του απ’ τους Άγγλους αποικιοκράτες χρησιμοποιώντας τις περισσότερες φορές τις γροθιές του κι όλα τα παιδιά έβλεπαν σ’ αυτόν έναν ήρωα-πρότυπο.

Ντισκοτέκ

Στη ντισκοτέκ, στην παλιά ντισκοτέκ. Οι ντίσκο δεν ήταν στη μόδα μόνο στις ταινίες του Ψάλτη και του Γαρδέλη, αφού αποτελούσαν τον δημοφιλέστερο προορισμό διασκέδασης για τους περισσότερους νέους της εποχής. Μπαρμπαρέλα, Boom Boom και πολλά ακόμα μαγαζιά έκαναν τους θαμώνες να χορεύουν σαν τρελοί κάτω απ’ τη ντισκομπάλα όλες τις επιτυχίες της εποχής. 

Ξένη μουσική

 

Πάρα πολλά μπαρ της Αθήνας διοργανώνουν θεματικά πάρτι με μουσική απ’ τα ‘80s. Κομμάτια όπως τα ‘Take on Me’, ‘Beat It’, και ‘Call Me’ κυκλοφόρησαν εκείνη τη δεκαετία και μας κάνουν να χορεύουμε μέχρι και σήμερα. Και όχι άδικα εδώ που τα λέμε.

Ουφάδικα

 

Σήμερα τα περισσότερα έχουν εξαφανιστεί, αν και νομίζω ότι θα μπορούσαν άνετα να γεμίζουν με κόσμο. Θες να μου πεις ότι δεν θα έλιωνες στο Pac Man, το Bubble Bobble και τα υπόλοιπα vintage arcade παιχνίδια αν είχες τη δυνατότητα; Τα παιδιά της εποχής πάντως, φρόντιζαν να μαζεύουν κέρματα όλη την εβδομάδα για να τα κάνουν δώρο στις σχισμές των ουφάδικων το Σαββατοκύριακο .

ΠΡΟ-ΠΟ

Πριν το στοίχημα και τις εταιρείες online τζόγου, οι φανατικοί του ποδοσφαίρου πήγαιναν κουβά στο ΠΡΟ-ΠΟ, το οποίο σημαίνει ‘ΠΡΟγνωστικά-ΠΟδοσφαίρου’. Τη δεκαετία του ‘80 μάλιστα, δεν υπήρχε ούτε το Λόττο, ούτε το Ξυστό, ούτε το ΚΙΝΟ κι έτσι για τους λάτρεις του τζόγου το ΠΡΟΠΟ ήταν κάτι σαν μονόδρομος. 1-2-Χ κύριοι, ούτε αποδόσεις, ούτε τίποτα.

Ρομάντσο

 

Τα περιοδικά ζούσαν τη δική τους χρυσή εποχή εκείνα τα χρόνια και το Ρομάντσο ήταν ο βασιλιάς τους. Κυκλοφορούσε κάθε εβδομάδα και το διάβαζαν όλοι, με συνεντεύξεις και αφιερώματα, ενώ όπως λένε οι παλιοί, κάποτε λέγοντας Ρομάντσο εννοούσες όλα τα περιοδικά. Σταμάτησε να κυκλοφορεί στις αρχές του 1990, έχοντας προλάβει να δημιουργήσει τη δική του σχολή.

Σεμεδάκια

Πλέον τα βλέπουμε πάνω στις τηλεοράσεις στα σπίτια των γιαγιάδων μας, όμως τη δεκαετία του ‘80 δεν υπήρχε σπίτι που δεν είχε τουλάχιστον ένα σεμεδάκι για διακόσμηση.

Τραγούδι

 

Αγαπάμε τα ξένα τραγούδια των ‘80s, όμως κι η ελληνική μουσική μας χάρισε αρκετά διαμάντια. ‘Lost In The Night’, ‘Ευλαμπία’, ‘Ρίτα, Ριτάκι’, ‘Στη Ντισκοτέκ’ (προφανώς) και πάρα πολλά κομμάτια ακόμα τα οποία παίζουν δυνατά μέχρι σήμερα.

Υπολογιστές

 

Μπορεί σήμερα να βρίσκεται τουλάχιστον ένας υπολογιστής σε κάθε σπίτι, τότε όμως ήταν κάτι καινούριο και ελάχιστοι ήταν οι προνομιούχοι που είχαν προσωπικό υπολογιστή. Τους περισσότερους υπολογιστές τους συναντούσες σε εταιρείες, έπαιρναν δισκέτες και αν και έμοιαζαν περισσότερο με κουτιά, έφερναν τη δική τους επανάσταση.

Φωτιά στο Μινιόν

 

Τα ξημερώματα της 19ης Οκτωβρίου του 1980, το ιστορικό πολυκατάστημα Μινιόν τυλίγεται στις φλόγες, έπειτα από εμπρησμό την ευθύνη του οποίου ανέλαβε η οργάνωση ‘Επαναστατική Οργάνωση Οκτώβρης 80’. Οι ζημιές ανέρχονται στα 2 δισεκατομμύρια δραχμές, κάτι που φέρνει το τέλος εποχής του καταστήματος, ενώ το ίδιο βράδυ οι τρομοκράτες έκαψαν και το κατάστημα του Κατράντζου.

Χαίτες

Η μόδα της δεκαετίας είχε τα δικά της χαρακτηριστικά. Βάτες, στρας, αφάνες, κολάν, τζιν μπουφάν και φυσικά, χαίτες. Όλοι οι άνδρες της εποχής είχαν τσακωθεί με τον κουρέα τους και είχαν το χαρακτηριστικό ατίθασο μακρύ μαλλί-χαίτη.

Ψάλτης

 

Στάθης Ψάλτης, ο πρωταγωνιστής στις περισσότερες ταινίες της εποχής, ένας απ’ τους σταρ εκείνων των χρόνων. Καβάλα στη μηχανή του, με το μακρύ μαλλί, είχε το δικό του -γένους θηλυκού κυρίως- φανατικό κοινό και προειδοποιούσε την Κούλα για το πόσο κωλόπαιδο ήταν ο Κυριάκος.

Ωραία χρόνια

Αν διάβασες τα παραπάνω 23 τότε θα πείστηκες. Ήταν ωραία εκείνα τα χρόνια και μια βόλτα στην έκθεση ‘GR80s: H Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη’ θα σε κάνει να νιώσεις ότι τα ζεις ξανά.