Το να κάνεις manifest φέρνει τη ζωή που ονειρεύεσαι;
Πώς το να ζητάς τη βοήθεια του σύμπαντος έγινε το μεγαλύτερο trend αυτοβοήθειας στις μέρες μας και μπορεί άραγε στην πραγματικότητα να συμβάλλει στην αλλαγή που θέλεις να κάνεις στη ζωή σου; Μία ψυχολόγος μας βοηθά να δώσουμε τις απαραίτητες απαντήσεις.
- 23 ΦΕΒ 2025
«Όταν θέλεις κάτι πολύ, το σύμπαν συνωμοτεί για να το αποκτήσεις», έγραφε ο Paulo Coelho σχεδόν 30 χρόνια πριν, στον Αλχημιστή του. Αυτή η υποτυπώδης, πρώιμη, άτυπη απόπειρα manifest, ήταν στην πραγματικότητα ένας οιωνός του ορυμαγδού για συμπαντική βοήθεια, που θα ακολουθούσε τα επόμενα χρόνια. Βιβλία αυτοβοήθειας, αναλύσεις και επεξηγήσεις του νόμου της έλξης, τσιτάτα αυτοπραγμάτωσης, success stories και τεχνικές για να οραματιστείς και να κερδίσεις τη ζωή που θέλεις πλασάρονται σε ράφια βιβλιοπωλείων, αναρτήσεις στα social media και φυσικά στη Mέκκα της (παρα)πληροφόρησης, την τηλεόραση.
«Το Μυστικό είναι ένα βιβλίο που μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή. Το έπιασα στα χέρια μου πριν μερικά χρόνια, τότε που είχα αρχίσει να νιώθω πως η ζωή μου ήταν γεμάτη βάσανα και έγνοιες και με έμαθε να βλέπω τα πράγματα αλλιώς και να λέω ότι “όλα θα πάνε καλά”. Και νομίζω από τότε, σαν να άρχισαν τα πράγματα να στρώνουν λίγο-λίγο. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι έμαθα να εκτιμώ τα μικρά πράγματα. Ένα φλιτζάνι ελληνικό καφέ το πρωί, η κουβέντα με μια φίλη στη γειτονιά, η βόλτα στη λαϊκή, όλα απέκτησαν άλλη αξία. Εμένα αυτό το βιβλίο μού έδωσε ελπίδα και με έκανε να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο. Και στην ηλικία μου, αυτό είναι πολύ σημαντικό», μου λέει η Στέλλα, 72 ετών.
Το Μυστικό της Rhonda Byrne κυκλοφόρησε το 2006, έχει γίνει παγκόσμιο best seller κι έχει πουλήσει περισσότερα από 19 εκατομμύρια αντίτυπα, αφού διατείνεται ότι «σε οδηγεί να ανακαλύψεις με ποιον τρόπο θα μπορέσεις να έχεις, να γίνεις ή να κάνεις ό,τι θελήσεις. Θα διαπιστώσεις ποιος/α πραγματικά είσαι. Θα ανακαλύψεις το αληθινό μεγαλείο που σε περιμένει στη ζωή».
Η αλήθεια είναι πως ο κόσμος είναι πραγματικά -και όχι άδικα- απεγνωσμένος και αναζητά βοήθεια και θετική ενέργεια απ’ όπου κι αν προέρχεται και όπως κι αν μπορεί να την αποκτήσει. Τα παραδοσιακότερα μέσα απόδοσης ευθυνών, επίκλησης και προσευχής – η θρησκεία και η εκκλησία (θα τα αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο), αντιμετωπίζονται ως παρωχημένα από μερίδα της νέας γενιάς, ενώ ακόμα και όσοι παραμένουν πιστοί σε θεούς και αγίους, δεν γυρίζουν την πλάτη στη νέα τάξη πραγμάτων που θέλει τον ίδιο τον άνθρωπο να μπορεί να βοηθήσει τελικά τον εαυτό του (!).
Το πώς, συρρικνώνεται ως έννοια και απαντάται με τον όρο manifest. Το manifest βασίζεται στη θεωρία της κβαντικής φυσικής ότι τα πάντα στο σύμπαν είναι ενέργεια. Έτσι, όσοι κάνουν manifest, πιστεύουν ότι το μυαλό είναι ένα ισχυρό εργαλείο κι ότι αν ευθυγραμμίσουν την ενέργειά τους με την παγκόσμια ενέργεια, μπορούν να προσελκύσουν αυτό που θέλουν.
Στην πραγματικότητα, ο υποκείμενος στόχος είναι η αντικατάσταση αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων με θετικές πεποιθήσεις και θετική δράση.
Φυσικά, δεν υπάρχει καμία επιστημονική μελέτη που να αποδεικνύει ότι το να οραματίζεσαι ότι είσαι πλούσιος, σου φέρνει λεφτά ή ότι το να λες πως έχεις τον έρωτα της ζωής σου, θα τον φέρει αύριο στην πόρτα σου. Η επιστήμη λοιπόν, δεν επιβεβαιώνει ότι ο νόμος της έλξης πράγματι υφίσταται, υποστηρίζει ωστόσο ότι οι θετικές σκέψεις, μπορούν να οδηγήσουν σε θετικές ενέργειες. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αν εγώ πιστεύω ότι είμαι προορισμένη να πετύχω, μπορεί να δρω και να συμπεριφέρομαι με την αυτοπεποίθηση ενός πετυχημένου ανθρώπου. Αυτή η ψυχολογία μπορεί ενδεχομένως να με οδηγήσει πιο εύκολα στην πραγματοποίηση των επαγγελματικών μου στόχων, από το να πράττω ενώ νιώθω ματαίωση, ανασφάλεια ή αβεβαιότητα.
Ο νόμος της έλξης υποστηρίζει πως οι πεποιθήσεις ενός ατόμου μπορούν να επηρεάσουν την πραγματικότητά του. Λειτουργεί κάπως σαν placebo δηλαδή: δημιουργείς μια ξεκάθαρη εικόνα της επιθυμίας σου στο μυαλό σου και φαντάζεσαι πώς θα ένιωθες πραγματικά εκείνη τη στιγμή εάν η επιθυμία σου είχε υλοποιηθεί.
Ένα άτομο μπορεί να δοκιμάσει να «ζητήσει βοήθεια από το σύμπαν», μέσω των τεχνικών manifest που παράγουν καθημερινά οι δημιουργοί του TikTok, με τακτικό γράψιμο σε ημερολόγιο, με διαλογισμό, με βιβλία αυτοβοήθειας, απαγγελία φράσεων όπως «αξίζω» και «μπορώ», τρίψιμο τυχερών κρυστάλλων, κάψιμο φασκόμηλου για θετικότερη ενέργεια στον χώρο ή και βάζοντας φωτιά σε ένα χαρτάκι που προηγουμένως είχες γράψει όσα θέλεις να ξεφορτωθείς από αύριο, ενώ κοιτάς την Πανσέληνο (δεν τα κάνω εγώ αυτά, μια φίλη μου).
Μάλιστα, σε ένα άρθρο στο Forbes, διάβασα και για το lectio divina που στην πραγματικότητα είναι μια παραδοσιακή μοναστική πρακτική ανάγνωσης των γραφών ώστε να έρθεις πιο κοντά με τον Θεό και να μάθεις τον λόγο Του. Εν προκειμένω, διαβάζεις φωναχτά το κείμενο αυτοβοήθειας που θες, πολύ αργά ώστε να καταλαβαίνεις τι λες. Επαναλαμβάνεις τις λέξεις μέχρι να τις χωνέψεις και ενώ το κάνεις αυτό, επιτρέπεις στον εαυτό σου να εσωτερικεύσει το κείμενο και αυτό αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα να αλλάξεις τη συμπεριφορά σου – (κι αν δεν γίνει αυτό, έρευνα έχει δείξει ότι όλη αυτή η εμπειρία ανάγνωσης από μόνη της σε κάνει να αισθάνεσαι καλύτερα).
Είναι όμως όλα αυτά αρκετά για να αλλάξει η ζωή σου;
«Εξαρτάται», απαντά η ψυχολόγος, Αγγελική Τζάνου και συνεχίζει: «Ένα βιβλίο μπορεί να γίνει το έναυσμα. Να φωτίσει πτυχές που δεν είχες παρατηρήσει έως τώρα. Μπορεί να σου προσφέρει έναν νέο τρόπο να δεις τον εαυτό σου, να σου δώσει έμπνευση ή ακόμα και να σε ταρακουνήσει. Αλλά η πραγματική δουλειά ξεκινά όταν σταματάς να ψάχνεις έτοιμες λύσεις και στρέφεις την προσοχή σου στο εδώ και τώρα.
Το ζήτημα δεν είναι απλώς τι γράφει το βιβλίο, τι λένε οι ειδικοί στο podcast ή τι αποθηκεύεις σαν manifest στα social. Το ερώτημα είναι: Πώς τα κάνεις δικά σου; Πώς τα ερμηνεύεις; Τι νόημα τους δίνεις; Έχεις τα εργαλεία, την υπομονή, τη διάθεση να τα δουλέψεις;
Στην εποχή μας, όμως, ζούμε στη λογική των quick fixes. Θέλουμε γρήγορες λύσεις, άμεσα αποτελέσματα, να “φτιάξουμε” τη ζωή μας με τον ταχύ ρυθμό που καταναλώνουμε. Ακόμα και η θεραπεία έχει γίνει “τάση”. Είναι trendy να κάνεις ψυχοθεραπεία, να μιλάς για το healing σου, για τα trauma triggers σου.
Όμως, η θεραπεία δεν είναι μόδα και σίγουρα δεν είναι ένα project που “ολοκληρώνεις”. Είναι μια μακροχρόνια διαδικασία που απαιτεί δέσμευση, θάρρος και συνεχή παρουσία. Είναι άβολη, σου ζητά να μείνεις σε όσα πονάνε, να αντέξεις τη ματαίωση, να αποδεχτείς τον εαυτό σου εκεί που δεν σου αρέσει.
Η ανάγκη μας να βρούμε νόημα -στη ζωή, στις σχέσεις, στις επιλογές μας- είναι υπαρξιακή. Δεν είναι κάτι που ένα βιβλίο ή μια γρήγορη λύση μπορεί να καλύψει. Είναι ένας δρόμος που απαιτεί να σταθείς μαζί με τον εαυτό σου, να δεις την αλήθεια σου, να βρεις το θάρρος να κάνεις τα βήματα που χρειάζονται.
Τι νιώθεις καθώς διαβάζεις ένα βιβλίο αυτοβοήθειας; Θυμό, έμπνευση, αμφιβολία, ανησυχία; Αυτές οι αντιδράσεις είναι η αρχή της δουλειάς.
Η αλλαγή δεν έρχεται επειδή προσπαθείς να γίνεις κάτι άλλο. Η αλλαγή έρχεται όταν αποδέχεσαι βαθιά αυτό που είσαι, στο τώρα.
Τα βιβλία αυτοβοήθειας είναι εργαλεία, όχι μαγικές λύσεις. Το ερώτημα δεν είναι αν λειτουργούν. Το ερώτημα είναι: πώς τα χρησιμοποιείς; Τα αφήνεις να σε αγγίξουν, ή τα καταναλώνεις μηχανικά, ψάχνοντας την επόμενη “συνταγή”; Γιατί, στο τέλος της ημέρας, καμία σελίδα, κανένας συγγραφέας, κανένα μανιφέστο δεν μπορεί να σου δώσει αυτό που εσύ αρνείσαι να δεις μέσα σου. Τα βιβλία μπορούν να ανοίξουν μια πόρτα. Το αν θα μπεις, όμως, είναι αποκλειστικά δική σου επιλογή.
Ίσως, λοιπόν, το επόμενο βιβλίο που θα πιάσεις στα χέρια σου να μην είναι η λύση. Αλλά να είναι η αρχή μιας σημαντικής ερώτησης: Τι μπορώ να κάνω με όσα ήδη υπάρχουν μέσα μου; Και, πιο σημαντικό: Μπορώ να δεσμευτώ πραγματικά σε αυτή τη διαδρομή;».
Προσωπικά, αν πρέπει να εντοπίσω ένα πρόβλημα και ταυτόχρονα τον μοναδικό λόγο για να ασχοληθεί κανείς με τέτοιες μεθόδους «αυτοβελτίωσης» είναι το γεγονός ότι εναποθέτουν την ευθύνη των πράξεών μας και πάλι πίσω σ’ εμάς. Κι αυτή δεν είναι μια συνθήκη που μπορούν όλοι οι άνθρωποι να διαχειριστούν το ίδιο εύκολα.
Ταυτόχρονα, αυτή η φιλοσοφία ζωής είναι ένας πολύ απελευθερωτικός δρόμος για όλους όσοι έχουν τα εργαλεία και ψάχνουν τρόπο να τα αξιοποιήσουν. Οτιδήποτε κι αν είναι αυτό που μπορεί να σε κινητοποιήσει ώστε να κάνεις τα όνειρά σου, στόχους και να ξεκινήσεις να τα πραγματοποιείς, δεν μπορεί να είναι επικίνδυνο. Μάλλον.
