5 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τις αμερικανικές εκλογές

Στα περισσότερα σπίτια των ΗΠΑ υπάρχουν αυλές με γκαζόν. Κάθε τέτοια εποχή, λίγο πριν τις εκλογές, οι αυλές αυτές γεμίζουν με πινακίδες οι οποίες καρφώνονται στο χώμα και δείχνουν την πολιτική προτίμηση των ανθρώπων που ζουν στο εσωτερικό τους.

Και κάπως έτσι διαλύονται οικογένειες, ξαδέρφια κάνουν μήνες να επικοινωνήσουν και γείτονες κόβουν την καλημέρα, κλείνοντας με δύναμη το πορτ μπαγκάζ για να τονίσουν τη δυσαρέσκειά τους απέναντι στα άτομα που, μέχρι χθες, μιλούσαν για το πώς θα κρατήσουν το γκαζόν τους ζωντανό παρά την πτώση της θερμοκρασίας.

Welcome to the twilight zone, η αλλιώς, στις αμερικανικές εκλογές, αυτό το υπέροχο show που κρίνει το μέλλον εκατομμύρια ανθρώπων, εντός και εκτός Αμερικής. Γιατί για show πρόκειται, μία γρήγορη ματιά στις ομιλίες της Kamala Harris και του Donald Trump είναι αρκετές για να καταλάβει κάποιος το γιατί.

Αυτό που μπορεί να μην καταλαβαίνει, όμως, είναι η εκλογική διαδικασία. Και δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με αυτό, το αμερικανικό εκλογικό σύστημα είναι κάπως ιδιαίτερο.

Ακολουθούν όσα πρέπει να γνωρίζεις για τις εκλογές της Τρίτης (5/11), ώστε να βάλεις τα πράγματα στο μυαλό σου σε μια τάξη, λίγο πριν την αταξία που μπορεί να επιφέρει μια πιθανή εκλογή του Donald Trump – και της Kamala Harris, γιατί όχι;

Πώς λειτουργούν οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ

Ο νικητής δεν είναι αυτός που λαμβάνει τις περισσότερες ψήφους σε όλη τη χώρα. Το κρατάμε αυτό. Κάθε πολιτεία έχει έναν ορισμένο αριθμό των λεγόμενων ψήφων του εκλεκτορικού σώματος. Υπάρχουν συνολικά 538 προς διεκδίκηση και νικητής είναι ο υποψήφιος που θα κερδίσει 270 ή περισσότερους εκλέκτορες.

Οι περισσότερες πολιτείες κλίνουν σε μεγάλο βαθμό προς το ένα ή το άλλο κόμμα, οπότε η προσοχή θα επικεντρωθεί στις επτά όπου μπορεί να κερδίσει οποιοσδήποτε από τους δύο. Αυτές είναι γνωστές ως οι πολιτείες-κλειδιά ή swing states. Ποιες είναι αυτές; Βόρεια Καρολίνα, Αριζόνα, Μίσιγκαν, Τζόρτζια, Νεβάδα, Ουισκόνσιν και Πενσυλβάνια.

Το πιο πρόσφατο παράδειγμα για το τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν οι περισσότερες ψήφοι σε εθνικό επίπεδο είναι αυτό με τη μη εκλογή της Hillary Clinton το 2016, άσχετα αν είχε συγκεντρώσει περισσότερους.

Πώς συνέβη αυτό, θα αναρωτηθείτε. Στο αμερικανικό εκλογικό σύστημα υπάρχει η λαϊκή ψήφος και οι εκλέκτορες – το κάθε κόμμα ορίζει τους δικούς του. Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος δεν εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες, αλλά μέσω της διαδικασίας του εκλεκτορικού σώματος και η διαδικασία αυτή είναι ένας συμβιβασμός μεταξύ της λαϊκής ψήφου των πολιτών και της ψηφοφορίας στο Κογκρέσο.

Ο υποψήφιος που θα κερδίσει την πλειοψηφία των ψήφων σε κάθε Πολιτεία κερδίζει το σύνολο των εκλεκτορικών θέσεων αυτής. Οι εκλέκτορες κατανέμονται μεταξύ των πολιτειών με βάση την απογραφή πληθυσμού. Με λίγα λόγια: Ένας υποψήφιος μπορεί να κερδίσει τη λαϊκή ψήφο σε εθνικό επίπεδο, αλλά αν δεν έχει την πλειοψηφία των εκλεκτόρων τότε μπορεί να μην κάτσει στο Οβάλ Γραφείο.

Πώς ορίζονται οι υποψήφιοι

Τα δύο μεγάλα κόμματα αναδεικνύουν έναν προεδρικό υποψήφιο με τη διεξαγωγή μιας σειράς ψηφοφοριών που ονομάζονται προκριματικές εκλογές, όπου οι πολίτες επιλέγουν ποιον θέλουν να ηγηθεί του κόμματος στις γενικές εκλογές.

Στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, ο πρώην πρόεδρος Donald Trump κέρδισε την υποστήριξη του κόμματός του με τεράστιο προβάδισμα έναντι των αντιπάλων του. Έγινε ο επίσημος υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών σε συνέδριο του κόμματος στο Μιλγουόκι του Ουισκόνσιν. Ο Trump επέλεξε τον γερουσιαστή του Οχάιο JD Vance ως υποψήφιο αντιπρόεδρο.

Για τους Δημοκρατικούς, η αντιπρόεδρος Kamala Harris μπήκε στην κούρσα αφού ο πρόεδρος Joe Biden έκανε πίσω – κανένας άλλος Δημοκρατικός δεν στάθηκε απέναντί της. Ο δικός της υποψήφιος αντιπρόεδρος είναι ο κυβερνήτης της Μινεσότα Tim Walz.

Υπάρχουν επίσης ορισμένοι ανεξάρτητοι υποψήφιοι που θέτουν υποψηφιότητα για την προεδρία. Ένας από τους πιο γνωστούς ήταν ο Robert F. Kennedy Junior, ανιψιός του πρώην προέδρου JKF. Τελικά, ανέστειλε την εκστρατεία του στα τέλη Αυγούστου και υποστήριξε τον Trump.

Τι πρεσβεύουν οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι

Ακολουθεί ένα σύντομο ανέκδοτο, καθώς οι Δημοκρατικοί όπως και οι Ρεπουμπλικάνοι αυτοαναιρούνται. Η γενική εικόνα που έχουν οι Αμερικανοί για τα δύο μεγάλα κόμματα, ωστόσο, είναι η εξής:

Οι Δημοκρατικοί είναι το φιλελεύθερο πολιτικό κόμμα, με μια ατζέντα που καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την προώθησή του για τα πολιτικά δικαιώματα, ένα ευρύ δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας και μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Οι Ρεπουμπλικάνοι είναι το συντηρητικό πολιτικό κόμμα στις ΗΠΑ και είναι γνωστό και ως Μεγάλο Παλαιό Κόμμα, το οποίο έχει ταχθεί υπέρ της μείωσης των φόρων, της συρρίκνωσης του μεγέθους της κυβέρνησης, των δικαιωμάτων στην οπλοκατοχή, των αυστηρότερων περιορισμών στη μετανάστευση και τις αμβλώσεις.

Ποιος άλλος εκλέγεται τον Νοέμβριο

Όλη η προσοχή θα είναι στραμμένη στο ποιος θα κερδίσει την προεδρία, ναι, αλλά οι ψηφοφόροι θα επιλέξουν επίσης νέα μέλη του Κογκρέσου – όπου ψηφίζονται οι νόμοι. Το Κογκρέσο αποτελείται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου και οι 435 έδρες είναι προς εκλογή, και τη Γερουσία, όπου διεκδικούνται 34 έδρες.

Οι Ρεπουμπλικάνοι ελέγχουν επί του παρόντος τη Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία δρομολογεί τα σχέδια δαπανών. Οι Δημοκρατικοί είναι επικεφαλής της Γερουσίας, η οποία ψηφίζει για βασικούς διορισμούς στην κυβέρνηση.

Αυτά τα δύο σώματα ψηφίζουν νόμους και μπορούν να λειτουργήσουν ως έλεγχος στα σχέδια του Λευκού Οίκου, εάν το κόμμα που ελέγχει ένα από τα δύο σώματα διαφωνεί με τον πρόεδρο.

Η προσέλευση των ψηφοφόρων και πότε θα μάθουμε ποιος κέρδισε τις εκλογές

Η συμμετοχή των ψηφοφόρων στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ κυμαίνεται γύρω στο 60%. Το 2016, το 60,1% όσων είχαν δικαίωμα ψήφου προσήλθε στις κάλπες, ποσοστό που ήταν υψηλότερο από το 58,6% το 2012, αλλά χαμηλότερο από το 61,6% το 2008.

Οι προεδρικές εκλογές του 2020 είχαν την υψηλότερη συμμετοχή ψηφοφόρων εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα με 66,6%. Σε μια αμφίρροπη εκλογική αναμέτρηση, ο Joe Biden κέρδισε τις εκλογές με τις περισσότερες ψήφους για οποιονδήποτε προεδρικό υποψήφιο στην ιστορία των ΗΠΑ με 81.283.501 ψήφους, ενώ ο Trump έλαβε 74.223.975 ψήφους, τις περισσότερες από οποιονδήποτε ρεπουμπλικάνο υποψήφιο.

Συνήθως, ο νικητής ανακηρύσσεται το βράδυ των εκλογών, αλλά το 2020 χρειάστηκαν μερικές ημέρες για να καταμετρηθούν όλες οι ψήφοι. Η περίοδος μετά τις εκλογές είναι γνωστή ως μεταβατική περίοδος, εάν υπάρχει αλλαγή προέδρου.

Αυτό δίνει χρόνο στη νέα κυβέρνηση να διορίσει υπουργούς και να κάνει σχέδια για τη νέα θητεία. Ο ή η πρόεδρος ορκίζεται επισήμως τον Ιανουάριο σε μια τελετή γνωστή ως ορκωμοσία, η οποία πραγματοποιείται στα σκαλιά του Καπιτωλίου στην Ουάσιγκτον. Είναι κάτι σαν γάμος. Αν το σκάσει η Δημοκρατία είναι μια άλλη ιστορία.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ