Αδιαφορία, ευρώ και ανοιχτές πληγές: Τι πιστεύει η Gen Z για τον Κώστα Σημίτη

Ο Κώστας Σημίτης έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 88 ετών στις 5 Ιανουαρίου του 2025 και κηδεύτηκε λίγες μέρες αργότερα, στις 9 Ιανουαρίου με τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού και δημοσία δαπάνη. Η ταφή του έγινε δίπλα στον Ανδρέα Παπανδρέου στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών και κάπως έτσι, κλείνει ο βασικός κύκλος πληροφοριών που συγκράτησαν οι περισσότεροι από το υπερβολικά πρόσφατο παρελθόν.

Στις τέσσερις ενδιάμεσες μέρες από τη γνωστοποίηση του θανάτου μέχρι και το «τελευταίο αντίο», πέρασε μπροστά από τα μάτια μας η ζωή του, από την αρχή της έως και το τέλος της, στην ήσυχη απομάκρυνσή του από τα πολιτικά δρώμενα – κάτι που συνηθίζουν αρκετοί πρώην πρωθυπουργοί, εκτός κι αν το όνομά τους ξεκινάει από «Α» και το επώνυμό τους τελειώνει σε «ς».

Όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, ο καθένας έκανε τον απολογισμό του στα social media, γράφοντας την άποψή του για το τι άφησε πίσω του Κώστας Σημίτης τόσο για τη χώρα όσο και για το ΠΑΣΟΚ, το κόμμα που τον ανέδειξε σε αυτή την αμφίδρομη και αλληλοτροφοδοτούμενη σχέση.

Μίλησαν λοιπόν για το πολιτικό του αποτύπωμα, το οποίο είναι συζητήσιμο και ρευστό και σίγουρα όχι σταθερό από τη στιγμή που η χώρα, από όποιες πλευρές κι αν το εξετάσουμε, εκτροχιάστηκε.

Το ερώτημα που προκύπτει, ωστόσο, έχει να κάνει με το ποιο είναι το μερίδιο ευθύνης του Κώστα Σημίτη γι’ αυτό τον εκτροχιασμό, με τους χρήστες των social media να χωρίζονται στα δύο. «Εκσυγχρονισμός» η μία πλευρά, «Ίμια» και «χρηματιστήριο» η άλλη.

Οι χρήστες αυτοί, στην πλειοψηφία τους, είναι άτομα που τον έζησαν και βίωσαν τις πολιτικές του αποφάσεις σε μια ηλικία αρκετά ώριμη ώστε να τον κρίνουν, αν και η ιστορία έχει δείξει ότι δεν είναι απαραίτητο να μεγαλώνεις στην εποχή κάποιου για να έχεις ξεκάθαρη άποψη για το έργο του. Άλλωστε μιλάμε για μια οκταετή κυβερνητική πορεία, οι ρίζες της εξακολουθούν να μεγαλώνουν κάτω από τα πόδια μας.

Τι πιστεύουν, όμως, οι νεότεροι, αυτοί που τον βρήκαν μπροστά τους όταν έκαναν τα πρώτα τους βήματα ή φόρεσαν για πρώτη φορά στις πλάτες τους σχολική τσάντα; Τι εικόνα έχει για τον Κώστα Σημίτη η Gen Z, που στις 4 Ιανουαρίου κοιμήθηκε ανταλλάσσοντας memes για το παρατεταμένο hangover των γιορτών (στερεοτυπικό, ναι) και στις 5, μια ωραία Κυριακή, ξύπνησε με το feed της γεμάτο με φωτογραφίες ενός πρώην πρωθυπουργού;

6 Gen Zers, από τα χαρακώματα των social media που αναγκαστικά έσκαψαν για να προστατευτούν από τις βολές των millennials και βάλε, μοιράζονται μαζί μας ποια ήταν η πρώτη τους αντίδραση στο άκουσμα του θανάτου του Κώστα Σημίτη, αλλά και τι έχουν να θυμούνται από εκείνον.

Αδιαφορία, είσοδος στο ευρώ και ανοιχτές πληγές

Γενικά μου είναι αδιάφορο αλλά αυτό με τα λαϊκά προσκυνήματα και τα τετραήμερα εθνικά πένθη για ανθρώπους που μας βυθίζουν στα χρέη μου φαίνεται περιττό και ειρωνικό. – Γιώργος, 28

Ο Σημίτης στο μυαλό μου συνδέεται άρρηκτα με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, ένα γεγονός που σημάδεψε την Ελλάδα καθώς έγιναν κάποια υποχρεωτικά βήματα για τον εκσυγχρονισμό της Αθήνας αλλά με πολλές οικονομικές συνέπειες. Ήταν το μετατοπιστικό βήμα από την αριστερά στο κέντρο που μετέπειτα έγινε δεξιά. Άρα η παρακαταθήκη του για μένα ήταν κάπως αρνητική, αφού οι αριστεροί πήγαν στο κέντρο, ενώ οι δεξιοί δεν μετακινήθηκαν.

Τέλος, κρατάω ένα θετικό. Τη στιγμή της ανάγκης, όταν ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου δεν μπορούσε άλλο να υπηρετεί, ο Σημίτης εμφανίστηκε σαν ο αξιότερος αντικαταστάτης – και η ιστορία το επαληθεύει αν δούμε το μέλλον του Τσοχατζόπουλου, που ήταν εξίσου πιθανό να γίνει πρωθυπουργός ανάγκης. Πάντα βέβαια με επιφύλαξη καθώς η τρίτη εναλλακτική τότε ήταν ο Αρσένης που ήταν πραγματικά αξιόλογος υπουργός. – Σπύρος, 28

Το άκουσμα του θανάτου του Κώστα Σημίτη με βρήκε αρχικά αδιάφορη δεδομένης και της ηλικίας του, αλλά αποτέλεσε αφορμή για να μελετήσω κάποια πράγματα για εκείνον και τη θητεία του, η οποία ξεκίνησε πριν καν γεννηθώ. Μου προξένησαν εντύπωση τα εξής που διάβασα στην αρχική είδηση του θανάτου του: η κήρυξη τετραήμερου εθνικού πένθους, η κάλυψη των εξόδων της κηδείας του δημόσια δαπάνη και η απόδοση τιμών εν ενεργεία πρωθυπουργού.

Εκσυγχρονισμός και κρίση των Ιμίων είναι τα πρώτα πράγματα που έρχονται στο μυαλό όταν ακούω το όνομά του. Ο όρος του εκσυγχρονισμού που «κοσμεί» τις ομιλίες των πολιτικών της χώρας μας μέχρι και σήμερα, η ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη και η τηλεσκηνή που δείχνει τον πρώην πρωθυπουργό να παρουσιάζει το χαρτονόμισμα των 50 ευρώ, η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η χάραξη της ΑΟΖ, η ολοκλήρωση της κατασκευής της γέφυρας του Ρίου-Αντιρρίου κ.α. είναι γεγονότα/ έργα που ο Σημίτης κατάφερε ή είχε την τύχη ( ; ) να συνδέσει με τη θητεία του.

Οι επικριτές του όμως θυμούνται περισσότερο την τάση του προς νεοφιλελεύθερες πρακτικές που οδήγησαν στην οικονομική και κοινωνική εξουθένωση των μεσαίων στρωμάτων και την όξυνση των ανισοτήτων, την υποχωρητική στάση του στο ελληνοτουρκικό, την έλλειψη διαφάνειας, τα πολύκροτα σκάνδαλα της εποχής και την προσήλωσή του σε κοντόφθαλμες πολιτικές.

Η πολιτική παρακαταθήκη που άφησε ο Κ. Σημίτης είναι μάλλον αμφιλεγόμενη- αφενός ο επονομαζόμενος εκσυγχρονισμός της χώρας και η ευρωπαϊκή ενσωμάτωση, αφετέρου οι πολιτικές που ακολούθησε που για μερικούς έθεσαν τα θεμέλια της οικονομικής κρίσης που ακολούθησε πολύ αργότερα. Έτσι, το αποτύπωμα που άφησε στις επόμενες γενιές είναι αδιαμφισβήτητο και ο καθένας οφείλει να το αξιολογήσει από το πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται και βάσει του σκοπού που υπηρετεί. Σε κάθε περίπτωση, θεωρώ σημαντικό εμείς οι νεότεροι να γνωρίζουμε τα βασικά σημεία της διακυβέρνησης του εκάστοτε πρωθυπουργού ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα το πολιτικό πεδίο που διαμορφώθηκε και τις ανοιχτές πληγές της ελληνικής κοινωνίας. – Γεωργία, 27

Ήμουν 7 χρονών όταν Κώστας Σημίτης παρέδωσε το δαχτυλίδι στον Γιώργο Παπανδρέου πριν χάσει τις εκλογές από τον Κώστα Καραμανλή. Ο Κώστας Σημίτης συνέδεσε το όνομα του με την είσοδο της Ελλάδας στο ευρώ. Για κάποιους αυτό είναι σωτήριο και για κάποιους άλλους καταδικαστικό για το μέλλον και τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας. Ανέλαβε το έργο διακυβέρνησης της χώρας μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου οπότε και ήταν άτυχος, αφού όλες οι κινήσεις του ήταν συγκρίσιμες με αυτές του μεγαλύτερου πολιτικού στην ιστορία της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Παρότι υπήρχαν καλές κινήσεις από την κυβέρνησή του σε διάφορους τομείς, το όνομά του θα στοιχειώνεται για πάντα από το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου.

Αντί να αποτρέψει τον απλό και άμαθο κόσμο να επενδύσει τα χρήματά του, ενθάρρυνε εμμέσως την επένδυση αυτή με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα. Ίσως, όμως η πιο αμφιλεγόμενη στιγμή της καριέρας του ως πρωθυπουργός ήταν η κρίση των Ιμίων, κατά την οποία ευχαρίστησε τους Αμερικανούς εντός του ελληνικού κοινοβουλίου.

Ορισμένοι αναλυτές, βέβαια, αναφέρουν ότι χάρη σε αυτό αποφεύχθηκε ένας πιθανός πόλεμος μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, ο οποίος σίγουρα θα κόστιζε και στις 2 χώρες. Κατά την προσωπική μου άποψη δεν έχουμε να κάνουμε με τον μεγαλύτερο ή τον χειρότερο πρωθυπουργό που πέρασε από την ελληνική ιστορία, αλλά με τον πιο αμφιλεγόμενο του οποίου οι κινήσεις ακόμη και σήμερα δεν μπορούν να αξιολογηθούν ως καλές ή κακές για τη χώρα, με τις απόψεις έμπειρων ανθρώπων να εξακολουθούν να διίστανται. – Κυριαζής, 28

EUROKINISSI

Λίγα πράγματα γνωρίζω για τον Κώστα Σημίτη καθώς όταν ανέλαβε καθήκοντα πρωθυπουργού ήμουν αγέννητη. Αν και ο θάνατός του με έκανε να ψάξω 1-2 πράγματα παραπάνω, απ’ όσα είχα ακούσει παλαιότερα έχω την εντύπωση πως είναι ο πρωθυπουργός που προσπάθησε να εκσυγχρονίσει τη χώρα. Αυτό, γιατί μας έβαλε στο ευρώ και προσπάθησε με τις πολιτικές του να μας φέρει πιο κοντά στην Ευρώπη. Για τη δική μου γενιά που έχει ζήσει απανωτές κρίσεις, η πολιτική του παρακαταθήκη έχει διπλή όψη. Από τη μία έχουμε την πρόοδο και την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας και από την άλλη τα προβλήματα που δεν λύθηκαν και αιωρούνται ακόμα πάνω από τη χώρα. – Κατερίνα, 27

Ένιωσα αμήχανα με την ανακοίνωση του θανάτου του. Στο μυαλό μου είναι ένας από τους τελευταίους εκπροσώπους των μεγάλων πολιτικών (αυτούς που θα θυμούνται οι επόμενες γενιές και θα έχουν έργο τους να συζητήσουν με ιστορική αξία). Ήμουν μικρή όσο ήταν πρωθυπουργός, αλλά στο μυαλό μου είναι εκείνος που μας έβαλε στην ΟΝΕ και ένας από τους λίγους που ασχολήθηκε με τον πολιτισμό. Overall στενοχωρήθηκα, αν και ήδη απείχε απ’ όλα. – Ελπινίκη, 26

ΣΧΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ