Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν: Mια σύγκρουση με βαθιές ρίζες στον χρόνο

Γιατί γίνεται η σύγκρουση;

Η σύγκρουση για τα εδάφη της περιοχής Nagorno-Karabakh. Πρόκειται για μια περιοχή στα ανατολικά του Aζερμπαϊτζάν η οποία καλύπτει έκταση περίπου 4.400 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Η περιοχή είναι κυρίως δασώδης και ορεινή, χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα. Διαθέτει κοιτάσματα χρυσού, άνθρακα και μαρμάρου.

Διεθνώς αναγνωρίζεται ως μέρος του Azerbaijan. Ωστόσο, η κυρίαρχη εθνοτική ομάδα δεν είναι οι Αζέροι. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (90,8%) οι κάτοικοι δηλώνουν ότι είναι Αρμένιοι. Ούτως ή άλλως, από το 1994 η χώρα ελέγχεται ουσιαστικά από αυτονομιστές. Θεωρείται, λοιπόν, ένα de facto ανεξάρτητο κράτος, η λεγόμενη Δημοκρατία του Artsakh η οποία προφανώς βρίσκεται σε στενές σχέσεις με την Αρμενία.

H αρχή της σύγκρουσης

Η σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για την περιοχή έχει βαθιές ρίζες στον χρόνο και μπορεί να φτάνει μέχρι τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Σε τελείως διαφορετικές βέβαια συνθήκες. Στα πιο σύγχρονα δεδομένα, η κλιμάκωση της δεύτερης φάσης της σύγκρουσης ξεκίνησε το 1988 με μαζικές πορείες των Αρμενίων κατοίκων της περιοχής που απαιτούσαν ένωση με την κυρίως Αρμενία και απόσχιση από το κράτος του Aζερμπαϊτζάν.

Μετά από 3 χρόνια, οι Αρμένιοι της περιοχής έκαναν δημοψήφισμα για την απόσχιση της περιοχής. Εκεί εγκρίθηκε η δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους που θα είχε στενές σχέσεις με την Αρμενία. Το Αζερμπαϊτζάν αντέδρασε και ξέσπασε πόλεμος πλήρους κλίμακας μεταξύ των δύο κρατών. Στο τέλος του πολέμου χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες χιλιάδες έγιναν πρόσφυγες προσπαθώντας να γλυτώσουν από τη φρίκη του πολέμου.

Το Μάιο του 1994, οι Αρμένιοι είχαν τον έλεγχο ένα σημαντικού ποσοστού της επικράτειας του Aζερμπαϊτζάν. Το τελευταίο βλέποντας να χάνει στον πόλεμο, άρχισε να αναγνωρίζει το Nagorno-Karabakh ως ξεχωριστή οντότητα, διακριτή από την Αρμενία. Στη βάση αυτή και με παρέμβαση της Ρωσίας, υπογράφτηκε συνθήκη ειρήνης την άνοιξη του 1994. Παρόλα αυτά πολλές φορές οι δύο χώρες βρέθηκαν στα πρόθυρα πολέμου.

Οι συσχετισμοί

Η διεθνής κοινότητα ανησυχεί για έναν νέο γύρο γενικευμένης πολεμικής σύρραξης μεταξύ των δύο κρατών. Οι δηλώσεις αξιωματούχων και των δύο κρατών είναι πολεμικές. Ταυτόχρονα έχει επιβληθεί στρατιωτικός νόμος και στις δύο χώρες. Η μια χώρα κατηγορεί την άλλη για την έναρξη των εχθροπραξιών.

Γενικά, η Αρμενία θεωρείται παραδοσιακός σύμμαχος της Ρωσίας, ενώ το Aζερμπαϊτζάν έχιε στενότατες σχέσεις με την Τουρκία. Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος του Nagorno-Karabakh τόνισε χαρακτηριστικά ότι πολεμάει ταυτόχρονα με το Αζερμπαϊτζάν αλλά και με την Τουρκία.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλεί τις δύο πλευρές να καταπαύσουν άμεσα τα πυρά. Το ίδιο ισχύει και για την πλευρά της Ρωσίας αλλά και για τις ΗΠΑ. Αυτή τη στιγμή πάντως οι συγκρούσεις επεκτείνονται.