Ο Mark Zuckerberg ξέρει ήδη τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ

Την περασμένη χρονιά, ένα video της Nancy Pelosi, προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, με παραμορφωμένη φωνή, εμφανίστηκε online. To Facebook καθυστερούσε χαρακτηριστικά να το διαγράψει από την πλατφόρμα.

H Hilary Clinton διηγήθηκε στην Atlantic τα βήματα που ακολούθησε ώστε να διαλευκάνει το περιστατικό: “Επικοινώνησα με το Facebook και τους ρώτησα: “Γιατί έχετε κρατήσει αυτό το video; Για δεν το αφαιρείτε από την πλατφόρμα; Οι ανταγωνιστές σας το έχουν ήδη διαγράψει”. Η απάντηση τους ήταν: “Θεωρούμε πως οι χρήστες μας μπορούν να διαμορφώσουν τις δικές τους απόψεις για το περιεχόμενο”.

Προσωπικά, βρίσκω αστεία τα videos με επιβράδυνση της φωνής, κάτι που μπορείς να πετύχεις στο YouTube με το πάτημα ενός πλήκτρου. Αυτό το απλό εφέ, σου δίνει την εντύπωση πώς ο ομιλών έχει καταναλώσει κάποιο τσιγάρο ‘από τα άλλα’, πως τελεί υπό τρικυμία εν κρανίω. Δοκιμάστε ένα τέτοιο εφέ σε videos που μιλάνε η Άννα Παναγιωτοπούλου ή ο Σταμάτης Γονίδης και ίσως γονατίσετε από τα (νευρικά) γέλια. Στο context της πολιτικής όμως, ένα τέτοιο αστείο, παύει γρήγορα να είναι αστεία και φανερώνει αμέσως τον σκοπό του: Είναι εργαλείο δυσφήμισης του αντιπάλου, που μπορεί μέχρι και να συμβάλλει στην εκλογή του επόμενου προέδρου των ΗΠΑ. Φτηνό, αλλά αποτελεσματικό.

Η ‘αποσύνθεση’ της αλήθειας στο Facebook

O Mark Zuckerberg, σύμφωνα με την παραπάνω συνέντευξη, έχει αναλύσει το πως συντίθεται ένα γεγονός, μια πραγματική, έγκυρη πληροφορία μέσα από την πλατφόρμα του Facebook. Σύμφωνα με τον Zuckerberg, ένα γεγονός χαρακτηρίζεται έγκυρο και ανεβαίνει νόμιμα στην πλατφόρμα του Facebook, όταν τα στοιχεία που το αποτελούν έχουν αντληθεί από χιλιάδες γνώμες, ιδανικά από γνώμες εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν μιλήσει γι’αυτό, εντός της πλατφόρμας. Με λίγα λόγια, κατά το Facebook, όταν μια γνώμη ακούγεται πολύ, τότε, κατά πάσα πιθανότητα, εκφράζει έγκυρα γεγονότα. Mόνο ορισμένες ανεξάρτητες ομάδες fact-checkers με τις οποίες το Facebook συνεργάζεται ανά τον κόσμο, μπορούν να ‘κατεβάσουν’ μια πληροφορία. Θα μιλήσουμε γι’αυτές παρακάτω.

“Τι γυρεύουμε εμείς μέσα στην αλήθεια των άλλων;”

Για να υπάρχουν δημοκρατικές, φιλειρηνικές κοινωνίες, η τακτική του “αναζήτησε την αλήθεια και εξαφάνισε κάθε άλλη άποψη”  γεννήθηκε μαζί με την ίδια τη δημοσιογραφία. Πρόκειται για μια διαχρονική και αναγκαία τακτική για κάθε μέσο που προβάλει πληροφορίες, είτε αυτό είναι εφημερίδα, είτε μια πλατφόρμα ψηφιακής επικοινωνίας. Όταν όμως ο δημιουργός μιας τέτοιας πλατφόρμας μπερδεύει τα γεγονότα με τις γνώμες και το πλήθος reactions των χρηστών, τότε η ίδια η έννοια της αλήθειας βρίσκεται σε κίνδυνο. Κατά τον Zuckerberg, o καθένας μπορεί να ισχυριστεί τη δική του αλήθεια στο Facebook εφόσον διαθέτει κοινό που συμφωνεί με αυτήν.Ένας φασίστας δεν χρειάζεται να κρύβεται πίσω από κάποιο κουκούλι ευγένειας για να παραμείνει στο Facebook. Αρκεί να έχει γνώμη και κοινό.

“Εμείς δεν θα λειτουργήσουμε ποτέ στη λογική του  “να μια γνώμη πάνω στο θέμα που ψάχνετε, τώρα δείτε και την αντίθετη”. Εμείς προβάλλουμε όλες τις γνώμες και ο καθένας επιλέγει αυτήν που του ταιριάζει”. Τάδε έφη Mark Zuckerberg, σε κάτι που θυμίζει ‘πονηρό’ κοινωνικό-ιδεολογικό μανιφέστο ενός κράτους.

Είναι σαφές πια πως το Facebook, ξεκίνησε ως μέσο επικοινωνίας ανάμεσα σε χρήστες ανά τον κόσμο και σήμερα λειτουργεί ως μια πόλη-κράτος, με δισεκατομμύρια υπηκόους, που παραχωρούν διαρκώς πληροφορίες από τη ζωή τους προς την πλατφόρμα. Εκείνη με τη σειρά της, τους εμφανίζει περιεχόμενο που είναι κομμένο και ραμμένο στις ιδεολογίες και στα συναισθήματα τους.  Όλα τα παραπάνω λειτουργούν κυρίως σε θεωρητική βάση. Γιατί στο σύμπαν των αλγόριθμων του Facebook, σύμφωνα με τον Zuckerberg, καμία αλήθεια δεν πάει χαμένη. Ακόμα κι αν βασίζεται σε ανυπόστατα ψεύδη.

Ο παραλογισμός πίσω από ένα hoax

Ο Zuckerberg γνωρίζει ότι η επαλήθευση της αλήθειας στο Facebook είναι ένα εργαλείο που μπορεί να το πουλήσει πάρα πολύ ακριβά. Τον περασμένο Μάρτιο, όταν το Politico δημοσίευσε εικόνες διαδήλωσης στη Νότια Καρολίνα, όπου ο Donald Trump προέτρεπε να αντιμετωπιστεί ο κορονοϊός σαν ‘φάρσα’, το σχετικό post μαρκαρίστηκε ως ‘ανακριβές’. Η διόρθωση αυτή είχε γίνει από την ομάδα Check Your Fact, που συνεργάζονταν με το Facebook ως ανεξάρτητα μέλη για την διασταύρωση πληροφοριών. Σύντομα έγινε γνωστό πως η ομάδα αυτή προερχόταν από το ‘κίτρινο’ site Daily Caller. Η επικύρωση της αλήθειας είναι μια μπίζνα για την οποία το Facebook δέχεται κάθε προσφορά.

Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ (Δηλαδή, ο παλιός)

Σύμφωνα με την Hilary Clinton, το Facebook μπορεί να εκλέξει ξανά τον νυν πρόεδρο των ΗΠΑ, αυτόν με το πορτοκαλί μαλλί. Συγκεκριμένα, “δεν θα προσπαθήσει απλά να εκλέξει ξανά τον Donald Trump, έχει ως άμεσο σκοπό να το πετύχει” γιατί θεωρούν πως είναι προς το συμφέρον τους να μην ‘εκνευρίσουν’ τον νυν πλανητάρχη. Το σίγουρο είναι πως ο Zuckerberg αυτή τη στιγμή δεν χωνεύει ιδιαίτερα τους Δημοκρατικούς, ιδιαίτερα μετά από τις δηλώσεις της γερουσιαστή Elizabeth Warren,η οποία το περασμένο φθινόπωρο σε διαβούλευση με την διοίκηση του Facebook είχε τολμήσει να πει πως θέλει να θεσπίσει κανόνες στην λειτουργία της πλατφόρμας. Ο ίδιος ο Zuckerberg φέρεται να έχει πει “θα βγω στην αρένα και θα παλέψω απέναντι της”.

H πλατφόρμα – ‘πολιτεία’ του Facebook δημιουργήθηκε με βάση την αρχή της ‘ελευθερίας του λόγου’ και αυτό είναι κάτι για το οποίο περηφανεύεται ο βασικός εμπνευστής του: Μπορεί να εκφραστείς όπως θέλεις, αρκεί να έχεις ένα πραγματικό προφίλ και αυτά που γράφεις να μην κριθούν ως ‘απειλητικά’ ή ‘προσβλητικά’ από άλλους χρήστες. Η διαχείριση της αλήθειας είναι κάτι που δεν αφορά το Facebook, από τη στιγμή που ανεβαίνουν διαρκώς νέες ‘αλήθειες’ στην πλατφόρμα, από τη στιγμή που οι διορθωτές της μπορούν να αγοραστούν και οι ‘ινφλουένσερ’ εκφραστές της, δεν σταματούν να λένε ο,τι αλήθεια τους κατέβει στο κεφάλι. Ένας από αυτούς είναι και ο Donald Trump. Τελικά, ο,τι είναι καλό για τον πρόεδρο της Αμερικής, είναι και για το Facebook. Και αντίστροφα.