Samuel Alito, o δικαστής πίσω από την απαγόρευση των αμβλώσεων στις ΗΠΑ

Οι προθέσεις του απέναντι στο συγκεκριμένο ζήτημα ήταν άλλωστε φανερές. Όταν εκείνα τα χρόνια κάποιος συνάδελφός του είχε εκφράσει αντιρρήσεις για το κατά πόσο θα έπρεπε οι γυναίκες να ακούν αναλυτικές επεξηγήσεις ή όχι, αναφορικά με το τι συμβαίνει στα έμβρυα, λίγο πριν προχωρήσουν σε άμβλωση, μιας και αυτό θα μπορούσε να τους προκαλέσει τεράστιο στρες, στεναχώρια ή ακόμη και σωματικό πόνο, ο Samuel Alito ήταν ανένδοτος: «αυτές οι αντιδράσεις αποτελούν κομμάτι της ευθύνης μίας ηθικής επιλογής».

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι αν δεν υπήρχαν οι τραγικές εξελίξεις της περασμένης Παρασκευής, όταν και η απόφαση Roe V. Wade ανατράπηκε, ίσως να μη γνωρίζαμε το όνομά του (παρά μόνο ίσως όσοι παρακολουθούν πολύ στενά τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού). 

Τώρα, όμως, στο πρόσωπο του 72χρονου Samuel Alito όλοι βλέπουμε τον ιθύνοντα νου πίσω από το μεγαλύτερο πισωγύρισμα της αμερικανικής πολιτικής και δικαιοσύνης: δεκάδες εκατομμύρια γυναίκες στις πιο συντηρητικές πολιτείες των ΗΠΑ χάνουν το δικαίωμα στην άμβλωση. Ή πιο απλά χάνουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης στο ίδιο τους το σώμα.

Η αρχή μίας μεσαιωνικής ιδέας

Είναι δύσκολο να χωνέψει κανείς το τι έχει συμβεί και -κυρίως- το πώς συνέβη, ιδιαίτερα μάλιστα αν σκεφτούμε ότι ο τρόπος λειτουργίας του αμερικανικού συστήματος (τόσο της πολιτικής όσο και της δικαιοσύνης) μας αφήνει πολύ συχνά με περισσότερες απορίες παρά συμπεράσματα. Σίγουρα πάντως, για τον Samuel Alito αυτή η νίκη αποτελεί έργο ζωής.

Η απόφαση Roe V. Wade του 1973 ήταν μέχρι πριν λίγες μέρες ο θεμέλιος λίθος στο κρίσιμο ζήτημα των αμβλώσεων. Ήταν, άλλωστε, εκείνη η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ η οποία κατέληγε στο συμπέρασμα πως το αμερικανικό Σύνταγμα προστατεύει -σε γενικές γραμμές- το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση.

Εκείνη τη χρονιά, o Alito ήταν πρωτοετής φοιτητής του νομικού τμήματος του Yale, χωρίς ακόμα να έχει αναπτύξει τις σκληρές συντηρητικές ιδέες που θα τον έκαναν διάσημο τις επόμενες δεκαετίες. Ο ιταλοαμερικανικής καταγωγής Samuel, γόνος εκπαιδευτικών, πρώτα θα υπηρετούσε στον στρατό, ύστερα θα έπιανε δουλειά ως δικηγόρος, και στην αυγή των 80s θα προσανατολιζόταν σε μία καριέρα δικαστικού με σαφές ρεπουμπλικανικό προσανατολισμό.

Ήταν η περίοδος διακυβέρνησης του Ronald Reagan, ενός Αμερικανού Προέδρου που φλέρταρε έντονα με τις λιγότερο προοδευτικές φωνές της χώρας. Οι υψηλά ιστάμενοι δικαστές, νομικοί και δικηγόροι που τον πλαισίωναν ήθελαν πάση θυσία να ανατρέψουν την απόφαση  Roe V. Wade αφού -στο μυαλό τους- προσέβαλλε τα ιερά και το όσια του έθνους. Υπολόγιζαν όμως χωρίς τον ξενοδόχο, αφού το 1983 η απόφαση όχι μόνο δεν ανατράπηκε αλλά επικυρώθηκε εκ νέου.

Ένας από τους ελάχιστους συντηρητικούς νομικούς που είχαν αντιληφθεί πως δεν είχε έρθει ακόμα η κατάλληλη στιγμή ήταν ο Samuel Alito, ο οποίος σε υπόμνημα του προς τον τότε Αμερικανό Πρόεδρο συνιστούσε υπομονή· οποιαδήποτε προσπάθεια αμφισβήτησης της απόφασης εκείνη την εποχή θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ.

Ένα καλομελετημένο σχέδιο

Ο Alito, λοιπόν, επέδειξε ιώβεια υπομονή και κατέστρωνε το σχέδιό του κομμάτι-κομμάτι, όσο εκείνος παράλληλα αναρριχούταν στις τάξεις της συντηρητικής παράταξης. Η μεγάλη του στιγμή ήρθε το 2006 όταν και έγινε μέλος του Ανώτατο Δικαστηρίου των ΗΠΑ ύστερα από πρόταση του George W. Bush. Φυσικά, όμως, δεν ήταν από μόνος του αρκετός για να αλλάξει τον ρου της δικαστικής ιστορίας.

Ποιες άλλες ημερομηνίες υπήρξαν κομβικές για την ανατροπή της Roe V. Wade: το 2010 και ο 17ος αιώνας. Για την πρώτη χρονολογία τα πράγματα είναι σχετικά απλά, αφού σε εκείνες τις ενδιάμεσες εκλογές για το νομοθετικό σώμα οι Δημοκρατικοί έχασαν πάρα πολύ έδαφος (τόσο όσο δεν είχαν χάσει από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης) παρότι στο τιμόνι της χώρας βρισκόταν ο λαοπρόβλητος Barack Obama.

Μάλιστα, αν μέχρι τότε οι περισσότεροι Ρεπουμπλικανοί τάσσονταν υπέρ των αμβλώσεων, δε συνέβη το ίδιο και το 2010: εκεί είχαμε την ανάδυση του Tea Party και, γενικά, της ακραίας Alt-Right. Έτσι, στα επόμενα τρία χρόνια ψηφίστηκαν συνολικά 205 (!) νόμοι υπέρ των αμβλώσεων σε ολόκληρη τη χώρα.

Οι βάσεις είχαν τεθεί, υπήρχε όμως άλλο ένα «αγκάθι»: Όσο η Ruth Ginsburg, γνωστή υπέρμαχος των προσωπικών ελευθεριών αλλά και των γυναικείων δικαιωμάτων, διατηρούσε τη θέση της στο Ανώτατο Δικαστήριο, δεν υπήρχε καμία περίπτωση να ψηφίσει υπέρ της ανατροπής της απόφασης Roe V. Wade. Δυστυχώς, όμως, για τον πλανήτη, εκείνη έφυγε από τη ζωή τον Σεπτέμβριο του 2020.

Ο Samuel Alito περίμενε για περισσότερες από τρεις δεκαετίες τη στιγμή του και, τελικά, τη βρήκε. Κατάφερε βασιζόμενος σε τεχνικές λεπτομέρειες να ανατρέψει μια απόφαση που εδώ και σχεδόν μισό αιώνα προστάτευε τις γυναίκες. Όσο για την αναφορά στον 17ο αιώνα;

Αν αναζητήσει κανείς τη νομική έμπνευση πίσω από τις μεσαιωνικές μεθοδεύσεις του 72χρονου Ανώτατου Δικαστή θα τη βρει στον Sir Mathew Hale (1609-1676), έναν Βρετανό νομικό με αρκετές παρωχημένες και επικίνδυνες για τον 21ο αιώνα ιδέες, όπως για παράδειγμα το ότι ο βιασμός εντός γάμου είναι ουσιαστικά λογικός, μιας και οι γυναίκες οφείλουν να παραδίδουν το είναι τους αφού ενωθούν με τα αιώνια δεσμά του.

Σε αυτόν τον ξεχασμένο Βρετανό νομικό ο Alito βρήκε τον μέντορά του, απομονώνοντας τα λόγια του πρώτου, τα οποία αναφέρουν ότι η έκτρωση ενός παιδιού είναι μέγα έγκλημα και αμέλεια. Κάπως έτσι, φτάσαμε σε μία δικαστική απόφαση που γυρίζει τις ΗΠΑ δεκαετίες αν όχι αιώνες πίσω.

Θα είναι άραγε αυτό το magnum opus του Samuel Alito ή σκοπεύει μετά τις αμβλώσεις να ασχοληθεί με τους gay γάμους και, γενικά, με όλα όσα ο ίδιος και οι όμοιοί του δε θεωρούν σύμφωνα με τα χρηστά ήθη; Ο ίδιος έχει υποσχεθεί ότι δε θα καταπιαστεί με τους γάμων των ομοφυλόφιλων, ποιος όμως μπορεί να μας διαβεβαιώσει ότι δε θα προσπαθήσει για άλλη μία νίκη του υπερσυντηρητικού στρατοπέδου;

Μάλλον κανείς. Έτσι, οι ΗΠΑ κάνουν άλλο ένα βήμα πιο κοντά στη δυστοπία της Gilead, όπως αυτή παρουσιάζεται στο προφητικό (;) μυθιστόρημα Hanmaid’s Tale της Margaret Atwood που οι περισσότεροι γνωρίσαμε από την τηλεόραση.