© 2021 / Vladimir Smirnov / Associated Press
ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τα Pandora Papers φέρνουν στο φως τα σκοτεινά μυστικά των πλούσιων και των ισχυρών

Η μεγαλύτερη διαρροή δεδομένων για offshore εμπλέκει τα ονόματα του Vladimir Putin, του Tony Blair, της Shakira και πολλών ακόμη.

Τι είναι το σκάνδαλο των Pandora Papers που έχει αναστατώσει τον πλανήτη τις τελευταίες ώρες; Η μεγαλύτερη διαρροή δεδομένων (πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των Panama Papers) που έχει υπάρξει ποτέ σχετικά με τις offshore. Στα εκατομμύρια αρχεία που διέρρευσαν υπάρχουν μεταξύ πολλών άλλων τα ονόματα 100 δισεκατομμυριούχων, 30 ηγετών και 300 αξιωματούχων.

 

Πιο συγκεκριμένα, στα Pandora Papers υπάρχουν περίπου 12 εκατομμύρια αρχεία από εταιρείες που προσέλαβαν πολύ πλούσιοι πελάτες, προκειμένου να δημιουργήσουν offshore εταιρείες σε φορολογικούς παραδείσους όπως είναι ο Παναμάς, το Ντουμπάι, το Μονακό, τα Κέιμαν και φυσικά η Ελβετία. Τα αρχεία αυτά αποκαλύπτουν τις μυστικές σχέσεις με 30 ηγέτες κρατών, μεταξύ των οποίων τωρινοί και πρώην Πρόεδροι και Πρωθυπουργοί. Υπάρχουν δε πληροφορίες για άλλους 300 πολύ υψηλόβαθμους αξιωματούχους (υπουργούς, δικαστικούς, δημάρχους, στρατιωτικούς) σε πάνω από 90 χώρες του πλανήτη.

 

Τέλος, ανάμεσα στα εκατομμύρια αρχεία θα βρει κανείς και τα ονόματα πολύ γνωστών καλλιτεχνών, επιχειρηματιών και celebrities.

Κάποιοι από αυτούς διατηρούσαν shell companies, δηλαδή εταιρείες που υπήρχαν μόνο στα χαρτιά. Μέσω αυτών μπορούσαν να διατηρούν (κρυφά) πανάκριβα περιουσιακά στοιχεία (όπως κότερα, κοσμήματα ακόμα και πίνακες ζωγραφικής) αλλά και τραπεζικούς λογαριασμούς.

Μερικά από τα πιο σημαντικά ονόματα των Pandora papers

Ο Tony Blair και τα Pandora Papers. 2013, Chris Jackson/Associated Press

Το όνομα του ίδιου του Vladimir Putin δεν υπάρχει πουθενά μέσα στα αρχεία αυτά. Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο με μία σειρά από τους πιο στενούς του συνεργάτες, κάποιοι εκ των οποίων κολλητοί του φίλοι από την παιδική ηλικία, όπως ο Petr Kolbin. Εγείρονται, λοιπόν, υποψίες ότι όλοι αυτοί λειτουργούν ως το «πορτοφόλι» του Putin με τον ίδιο και τους κύκλους του να μην έχουν δώσει προς το παρόν κάποια απάντηση.

Επιπλέον, ο Guardian εμπλέκει και τον Κύπριο Πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη και μία δικηγορική εταιρεία που ο ίδιος ίδρυσε και κατηγορείται ότι κρύβει την περιουσία ενός Ρώσου δισεκατομμυριούχου πίσω από ψεύτικους δήθεν ιδιοκτήτες εταιρειών. Η ίδια η εταιρεία αρνείται κάθε κατηγορία, ενώ ο Κύπριος Πρόεδρος Αναστασιάδης τονίζει ότι ο ίδιος δεν έχει κανέναν ενεργό ρόλο στην εταιρεία από το 1997, όταν και έγινε ο τότες αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη χώρα.

Ένας άλλος ηγέτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Τσέχος Πρωθυπουργός Andreyj Babis επίσης έχει να δώσει κάποιες απαντήσεις και μάλιστα λίγες μέρες πριν τις εκλογές. Ο ίδιος χρησιμοποίησε μία offshore επενδυτική εταιρεία για να αγοράσει ένα κάστρο αξίας 22 εκατομμυρίων δολαρίων στη νότια Γαλλία. Πάντως, και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο εκπρόσωπος της οικογένειας που κυβερνάει το Azerbaijan, της οικογένειας Aliyev.

Στις αποκαλύψεις των Pandora Papers, υπάρχουν επίσης τα ονόματα του Tony Blair, του Ουκρανού Volodymyr Zelenskiy, της πασίγνωστης τραγουδίστριας Shakira, του πρώην επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Dominique Strauss-Kahn, της Claudia Schiffer και πολλών ακόμη.

Μία ματιά σε έναν μυστικό κόσμο

Ο ηγέτης του Αζερμπαϊτζάν, Ilhman Aliyev. / 2021, Associated Press

Τα αρχεία διέρρευσαν στη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικής Δημοσιογραφίας που βρίσκεται στη Washington, η οποία με τη σειρά της συνεργάστηκε με μεγάλα media του πλανήτη (Guardian, BBC Panorama, Le Monde και Washington Post). Περισσότεροι από 600 δημοσιογράφοι μελέτησαν σπιθαμή προς σπιθαμή τα εκατομμύρια αρχεία σε κάτι που αποτέλεσε τελικά μέρος μίας παγκόσμιας έρευνας.

Τι είναι το πιο σημαντικό που κάνουν τα Pandora Papers; Μας ανοίγουν ένα μικρό παράθυρο προς έναν τεράστιο -βυθισμένο στο σκοτάδι- κόσμο με κρυφές οικονομικές δραστηριότητες, offshore εταιρείες και μυστικές συμφωνίες. Μέσα στο σκοτάδι αυτού του κόσμου, οι πιο πλούσιοι άνθρωποι του πλανήτη καταφέρνουν να κρύψουν μέρος της περιουσίας τους για διάφορους λόγους με έναν από τους βασικότερους να είναι φυσικά η φορολογία.

Ο κόσμος αυτός αποκαλύπτεται με μία σειρά από emails, memos, αρχεία εταιρειών, διαγράμματα, στατιστικά στοιχεία κτλ. Όλα μαζί αποκαλύπτουν εταιρικές δομές που προσομοιάζουν σε έναν λαβύρινθο και αποκαλύπτουν για πρώτη φορά τη διαδρομή του μαύρου χρήματος και τους πραγματικούς ιδιοκτήτες μίας σειράς από shell companies και offshore τραπεζικούς λογαριασμούς. Το πρόβλημα ξεπερνάει την υφή του απλού σκανδάλου και αποτελεί μία ένδειξη μόνο του τεράστιου προβλήματος που υπάρχει με τους φορολογικούς παραδείσους όπου βρίσκεται κρυμμένο ως και το 10% του παγκόσμιου παραγόμενου πλούτου.