Τι πυροδοτεί τις ταραχές στην Κούβα

Το Σάββατο καταγράφηκαν 6923 κρούσματα, αριθμός ρεκόρ, την ίδια ώρα που τα νοσοκομεία (η δημόσια υγεία είναι το δυνατό χαρτί της Κούβας) γέμισαν. Οι πολίτες της Κούβας άρχισαν να βιώνουν πολύ εντονότερα την ανησυχία και το άγχος. Και αυτό ήταν το τελευταίο που είχαν ανάγκη μετά από πολύ δύσκολους οικονομικά μήνες.

Μία βασική επιδίωξη της κουβανικής κυβέρνησης ήταν από την αρχή η παραγωγή του δικού της εμβολίου. Tελικά, τα κατάφερε και παρήγαγε δύο εμβόλια τα οποία μπορούν κάλλιστα να ανταγωνιστούν σε αποτελεσματικότητα τα αντίστοιχα της Pfizer και της Moderna.

Η επιτυχία όμως αυτή, που για ένα φτωχό κράτος των 11 εκατομμυρίων κατοίκων φαντάζει αδιανόητη, δεν ήρθε χωρίς αρνητικές επιπτώσεις. Το κόστος παραγωγής ενός τέτοιου εμβολίου ήταν τεράστιο για τον προϋπολογισμό της Κούβας δημιουργώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις σε διάφορα επίπεδα της οικονομίας της. Τα προβλήματα αυτό αθροίστηκαν με μία ήδη υπάρχουσα οικονομική κρίση αλλά και με ακραία μέρα του προκατόχου του Biden στην Προεδρία των ΗΠΑ, Donald Trump.

Η στρατηγική των ΗΠΑ να δημιουργούν τέτοιου τύπου οικονομικές κρίσεις στην Κούβα δεν είναι σε καμία περίπτωση καινούργια υπόθεση. Για την ακρίβεια αποτελούσαν τη βασική και εκπεφρασμένη από τα πιο επίσημα χείλη πολιτική εκδίωξης του Castro. «Αν ο κουβανικός λαός πεινάσει, ο Castro θα φύγει», είχε πει ο Eisenhower και επανέλαβε στο ίδιος ύφος ο Pompeo, υπουργός εξωτερικών επί Trump, δεκαετίες αργότερα.

© 2021, Ramon Espinosa/ Associated Press

Η οικονομική κρίση έχει πράγματι γονατίσει το μεγαλύτερο μέρος των Κουβανών που επί μήνες χρειάζονται να ξοδεύουν ώρες ολόκληρες για μερικά μόνο είδη βασικών αναγκών και τρόφιμα. Αυτή η συνθήκη προφανώς δημιουργεί οργή σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Έχει ήδη και ούτως ή άλλως παρατηρηθεί ένας διχασμός εντός της Κούβας όπου κατά βάση οι γηραιότεροι (όσοι πρόλαβαν τα άλματα που έκανε η Κούβα τις προηγούμενες δεκαετίες) στηρίζουν ακόμα το καθεστώς, ενώ οι νεότεροι τείνουν να αναζητούν κάτι το διαφορετικό.

Η πολιτική της «μέγιστης πίεσης» που εφάρμοσε ο Trump μοιάζει να υιοθετείται και από την κυβέρνηση Biden. Πτήσεις προς το νησί μειώθηκαν, οι κρουαζιέρες απαγορεύτηκαν, οι επενδύσεις στη χώρα εμποδίζονται και ο τουρισμός από τις ΗΠΑ σχεδόν εκμηδενίστηκε. Πέρσι υπολογίζεται ότι η Κούβα βίωσε ένα πολύ οδυνηρό ποσοστό ύφεσης της τάξεως του 11%. Η πίεση μοιάζει να αποδίδει καρπούς, καθώς συνδέεται με την αγανάκτηση των νεότερων κυρίως πολιτών αλλά και με μία νέα εποχή στην ενημέρωση λόγω και των social media.

Ιστοσελίδες εναντίον του Castro, πολλές εκ των οποίων συνδέονται με τις ΗΠΑ, διαφημίζονται συνεχώς από το Facebook και το YouTube. Την ίδια στιγμή, τα κρατικά media -τα οποία προφανώς είναι παντελώς καθεστωτικά- χάνουν κάθε μέρα και περισσότερο το κύρος τους αλλά και την επιρροή τους προς το κοινό. Αυτές οι πολύ αρνητικές για την κυβέρνηση ιστοσελίδες καταφέρουν να εξοργίσουν περαιτέρω μέρος του αγανακτισμένου πληθυσμού το οποίο επέλεξε πια να βγει στους δρόμους.

© 2021, Ramon Espinosa/ Associated Press

Την Κυριακή, ο διχασμός στην Κούβα έπιασε την κορύφωση του εντός ενός εμφυλιοπολεμικού κλίματος. Οι πολύ ογκώδεις αντικυβερνητικές συγκεντρώσεις βρήκαν απέναντί τους τις δυνάμεις καταστολής αλλά και άλλες εξίσου ογκώδεις φιλοκυβερνητικές διαδηλώσεις. Από τις συγκρούσεις που ακολούθησαν υπάρχει ένας επιβεβαιωμένος θάνατος αλλά και αρκετοί τραυματισμοί.

Παρά την πρόσκαιρη επιβολή της τάξης, η ατμόσφαιρα στην Κούβα συνεχίζει να μυρίζει μπαρούτι. Με δεδομένο τον διχασμό αλλά και την πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση, πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα ξεσπάσουν νέες ταραχές με την ευχή, ίσως και την εμπλοκή των ΗΠΑ. Η κατάσταση μοιάζει πολύ δύσκολη για το καθεστώς το οποίο όμως μπορεί ακόμα να ελπίζει στις πολύ βαθιές ρίζες που το ενώνουν με ένα σημαντικό κομμάτι του κουβανικού λαού.