Ένα μάθημα street style που θα θυμάσαι απέξω

Τον Ιούνιο που μας πέρασε, ο κόσμος της μόδας αποχαιρέτισε για πάντα μια από τις πιο ευγενικές εμβληματικές φυσιογνωμίες, τον 87χρονο φωτογράφο Bill Cunningham. Για περισσότερα από 40 χρόνια, ο Cunningham, ντυμένος με το χαρακτηριστικό μπλε jacket τους, στεκόταν υπομονετικά, στη ζέστη, στη βροχή ή στο χιόνι, έξω από τα fashion shows και έκανε διακριτικά και χαμογελαστά την δουλειά του, η οποία ήταν να απαθανατίζει ανθρώπους που με τον τρόπο που ήταν ντυμένοι άφηναν το αποτύπωμά τους στις Εβδομάδες Μόδας.

Αλλά για μισό λεπτό, αυτό είναι δουλειά;

Δεν ήταν, αλλά έγινε. Ο Cunningham ήταν πρωτοπόρος ακριβώς γιατί ήταν ο πρώτος που στα 70s τράβηξε τον φακό του μακριά από την εκτυφλωτική λάμψη της πασαρέλας και τον έστρεψε στη διακριτική γοητεία των περαστικών. Έτσι απέκτησε τη στήλη του On the Streets στην εφημερίδα New York Times, μέσα από την οποία οι Νεοϋορκέζοι είχαν την ευκαιρία να θαυμάζουν ένα πολύχρωμο μωσαϊκό από φυσιογνωμίες της πόλης, άντρες, γυναίκες, νέους, γέρους, ανθρώπους με κλασικό ή εκκεντρικό στιλ, δανδήδες, punks, δημοσιογράφους μόδας που τρέχουν να προλάβουν το show ή μοντέλα που έχουν μόλις σχολάσει. Φυσικά δεν έλειπαν και ‘συνήθεις ύποπτοι’, όπως η διευθύντρια της Αμερικανικής Vogue, Anna Wintour, η οποία κάποτε χαρακτηριστικά δήλωσε “όλοι ντυνόμαστε για τον Bill”.

Και εγένετο Street Fashion.

Η ‘μόδα του δρόμου’ είναι αυτό που θα μπορούσαμε να περιγράψουμε ως το σύνολο των τάσεων που προκύπτουν όχι από τις πασαρέλες και τις βιτρίνες αλλά από τους απλούς κατοίκους των μεγάλων αστικών κέντρων – κυρίως τους νέους. Συχνά οι τάσεις αυτές δεν έχουν καμία σχέση με τις τάσεις που υποδεικνύονται από τις ιλουστρασιόν σελίδες των περιοδικών και μάλιστα δεν είναι λίγες οι φορές που το street fashion έχει επηρεάσει καθοριστικά τα trends του μέλλοντος. Το στιλ των hippies, των punks, των mods, των grunge, των hipsters κ.α. δεν υπαγορεύτηκαν από κανέναν σχεδιαστή μόδας, αλλά γεννήθηκαν, γαλουχήθηκαν και γιγαντώθηκαν στα μπαρ, στα κλαμπ, στις στάσεις των λεωφορείων, στα σουπερμάρκετ. Και έπειτα έγραψαν κεφάλαια στην ιστορία της μόδας με τη δημοφιλία τους.

Οι περισσότεροι της γενιάς μας που ασχολούνται με τη μόδα, ωστόσο, ίσως να νομίζουν πως η άνοδος του street style οφείλεται λιγότερο στον Cunningham και περισσότερο στη δουλειά του Scott Schulman – γνωστό από το blog του The Sartorialist -, που μεσουράνησε στα 00s με τις αισθητικά άψογες φωτογραφίες του από τη Νέα Υόρκη, το Παρίσι, το Λονδίνο και το Μιλάνο. O Schulman ήταν ο πρώτος που έφερε στο προσκήνιο και στο αντρικό στιλ, που συχνά παραβλεπόταν μπροστά στα πλουμιστά, πολύχρωμα γυναικεία outfits. Από την άλλη, ο Καναδός Tommy Ton, είδε τα clicks στο blog του Jack & Jil να πολλαπλασιάζονται χάρη στις λιγότερο στημένες και πιο edgy λήψεις του στους δρόμους. Και στους δύο χρωστάμε το ότι οι άντρες, στις μεγάλες μητροπόλεις του κόσμου, άρχισαν να ντύνονται πιο φροντισμένα, είτε γιατί ήλπιζαν πως μπορεί να φωτογραφηθούν οι ίδιοι, είτε γιατί έπαιρναν έμπνευση από την δουλειά τους, η οποία είχε τρυπώσει στις σελίδες του GQ και άλλων μεγάλων αντρικών εκδόσεων.

Και κάπως έτσι συνέβη το παράδοξο: τα περιοδικά, που κάποτε υποδείκνυαν το στιλ στους κανονικούς ανθρώπους, πλέον φιλοξενούσαν στις σελίδες τους κανονικούς ανθρώπους που υποδεικνύουν το στιλ στα περιοδικά.

Ήταν μια μεγάλη νίκη του κανονικού ενάντια στο στιλιζαρισμένο – μέχρι που αυτοί οι «απλοί» άνθρωποι έπαψαν να ντύνονται ‘κανονικά’ και άρχισαν να ντύνονται υπερβολικά στιλιζαρισμένα. Στην πορεία προέκυψαν άλλοι street style photographers, που αυτή τη φορά αναζητούσαν τον πραγματικό ρεαλισμό και το αληθινό καθημερινό στιλ, παρά τους insiders της μόδας που συχνάζουν έξω από τις Εβδομάδες Μόδας ντυμένοι σαν εξωτικά πουλιά. Ο David Luraschi ή η Ελληνίδα Άλκηστις Τσιτούρη βγαίνουν με τις φωτογραφικές τους μηχανές στα πεζοδρόμια και υπηρετούν το λεγόμενο Peep Style, που προσεγγίζει το στιλ του δρόμου από μια πιο αυθεντική, λιγότερο επιτηδευμένη πλευρά. 

Στην Ελλάδα πάντως, δεν πάσχουμε από υπερβολική επιτήδευση ή υπέρμετρα στιλιζαρισμένους κατοίκους – μάλλον το αντίθετο. Φταίει που δεν έχουμε Εβδομάδα Μόδας (ή και βιομηχανία μόδας γενικότερα); Φταίει που ο μέσος Έλληνας είναι πάντα πρόθυμος να σχολιάσει αρνητικά την εμφάνιση του διπλανού του – και άρα, με τη σειρά του, ο ίδιος τρέμει να μην σχολιαστεί;

Φταίει που στο μυαλό της πλειοψηφίας επικρατεί μια σύγχυση γύρω από τις έννοιες ‘στιλ- ναρκισσισμός -σεξουαλικότητα’; Φταίει που δεν έχουμε αρκετούς φωτογράφους μόδας ή που οι fashion bloggers αρέσκονται να φωτογραφίζουν κυρίως τους εαυτούς τους παρά τους διπλανούς τους; Σε κάθε περίπτωση, ο Έλληνας στην καθημερινότητά του δεν θα πάρει πολλά ενδυματολογικά ρίσκα, δεν θα δημιουργήσει τάσεις, αλλά αντιθέτως θα αργήσει να ενσωματώσει τις ήδη υπάρχουσες. Η Άλκηστις Τσιτούρη, πάντως, σε μια συνέντευξη της στη Lifo το 2014, δεν συμφωνούσε με τα παραπάνω: “Τελευταία φορά που επισκέφτηκα την πόλη (σ.σ. την Αθήνα) βρήκα μπόλικους ανθρώπους με πολύ creative και εξεζητημένο στυλ. Πάντα έβρισκα. Κάποιοι Αθηναίοι είναι γενναίοι και εκφράζονται μέσω του στυλ τους, παρόλο που δεν είναι έτσι οι υπόλοιποι γύρω τους. Αλλά έτσι είναι και σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο”.

‘Γενναίους’ τους χαρακτηρίζει εκείνη, ‘εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα’ θα πούμε εμείς. Αλλά σε τελική ανάλυση, δεν είναι ανάγκη να ντύνονται όλοι οι πολίτες, σε όλες τις πόλεις, πρωτότυπα, γενναία, αυθεντικά ή δημιουργικά. Αν η κοινωνία εκφράζεται μέσα από το ντύσιμο των πολιτών της, το γεγονός πως η πλειοψηφία των Ελλήνων ντύνεται ‘συντηρητικά’ ή ‘φοβισμένα’, δεν είναι απολύτως αναμενόμενο;

Ευτυχώς, πάντως, που σε κάθε πόλη υπάρχουν κι αυτές οι λίγες εξαιρέσεις που θα κάνουν τα κεφάλια να γυρίσουν, έστω κι αν αυτοί οι πολίτες μοιάζουν, στα μάτια των συμπολιτών τους με ‘αξιοθέατα’. Λίγο εκείνοι, λίγο τα διεθνή περιοδικά που φιλοξενούν τις τάσεις του street style, λίγο μερικά άρθρα σαν αυτό που μόλις διάβασες, ίσως θα σε κάνουν να απαντήσεις αύριο λίγο διαφορετικά στο ερώτημα ‘τι να φορέσω σήμερα’.   

Άλλωστε, όπως έλεγε ο Bill Cunningham, “η καλύτερη μόδα είναι στους δρόμους – πάντα έτσι ήταν, πάντα έτσι θα είναι”.