Πώς φτάσαμε να κατηγορείται για παιδική πορνογραφία ο οίκος μόδας Balenciaga

Τι να πρωτοθυμηθούμε: τη χαρακτηριστική τσάντα του ΙΚΕΑ που μεταμορφώθηκε στα χέρια του Γεωργιανού σχεδιαστή σε luxury accessory, τα Crocs που τους έβαλε τακούνια, το φθαρμένο ζευγάρι sneakers που πουλούσε για 1.850 δολάρια, την Kim Kardashian που την έντυσε για το Met Gala με ένα μαύρο κορμάκι το οποίο την κάλυπτε κυριολεκτικά από πάνω μέχρι κάτω και το αντιπολεμικό fashion show που πραγματοποίησε τον περασμένο Μάρτιο στην Εβδομάδα Μόδας του Παρισιού, ντύνοντας τα μοντέλα πρόσφυγες.

Τα ανάμεικτα συναισθήματα, ακόμα και η οργή πολλές φορές που προκαλούσαν οι κινήσεις του οίκου, φαινόταν συχνά να είναι όλη η ουσία. Ένας προβοκατόρικος τρόπος που αναμφίβολα ενίσχυσε τη φήμη του Balenciaga και του Demna ως το δίδυμο που τολμά να περπατήσει τη μόδα σε μονοπάτια που κανένας δεν έχει τολμήσει να διαβεί. Αυτή τη φορά όμως, αποδεικνύεται ότι η πρόκλησή τους ξεπέρασε κάθε όριο.

Σήμερα, ο Balenciaga, που ανήκει στον Kering, τον γαλλικό όμιλο πολυτελών εταιρειών, όπως οι Gucci και Saint Laurent, κατηγορείται για δημοσίευση φωτογραφικού υλικού σε δύο διαφημιστικές του καμπάνιες, που παραπέμπει σε παιδική πορνογραφία. Από τη μία, παιδιά κρατούν στα χέρια τους BDSM αρκουδάκια, από την άλλη, ένα δικαστικό έγγραφο του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ από το 2008 για υπόθεση διαδικτυακής παιδικής πορνογραφίας να εμφανίζεται ως prop.

Η υπόθεση έχει πάρει διαστάσεις σκανδάλου, με τον Balenciaga να απολογείται, να βγάζει στη σέντρα τον σκηνογράφο και να αποποιείται ευθυνών και στη συνέχεια να καταθέτει αγωγή κατά της North Six, της εταιρείας παραγωγής που διαχειριζόταν τα logistics για τις καμπάνιες και τη μούσα του οίκου, Kim Kardashian να αντιδρά με τον πιο χλιαρό, απαράδεκτο τρόπο.

Κάπως έτσι, το #cancelbalenciaga έχει γίνει το επόμενο σύνθημα της cancel culture των social media – αδίκως;

Η πρώτη καμπάνια με πρωταγωνιστές παιδιά και BDSM αρκουδάκια

Όλα ξεκίνησαν όταν στις 16 Νοεμβρίου ο Balenciaga έδωσε στη δημοσιότητα τη νέα, χριστουγεννιάτικη καμπάνια του με τίτλο Balenciaga Gift Shop. Σε αυτήν εμφανίζονταν έξι παιδιά, όπου το καθένα είχε φωτογραφηθεί ξεχωριστά να κρατά λούτρινα αρκουδάκια-τσάντες, που ήταν ντυμένα με σαδομαζοχιστικά αξεσουάρ.

Παρά το γεγονός ότι με το που ανέβηκε η καμπάνια online, μεγάλη μερίδα του διαδικτύου αντέδρασε έντονα, ο οίκος κυκλοφόρησε πέντε ημέρες μετά, στις 21 του μήνα, μία δεύτερη αμφιλεγόμενη καμπάνια.

Η δεύτερη καμπάνια με δικαστικά έγγραφα περί παιδικής πορνογραφίας

Ο λόγος για την Garde-Robe καμπάνια, που είχε πραγματοποιηθεί τον περασμένο Ιούλιο, μήνες δηλαδή πριν την Gift Shop, με τη συμμετοχή σταρ του Χόλιγουντ και supermodels, όπως οι Nicole Kidman, Isabelle Huppert και Bella Hadid.

Σε μία από τις λήψεις της καμπάνιας, εμφανίζεται η τσάντα Balenciaga x adidas Hourglass, αξίας 3.000 δολαρίων σε ένα γραφείο και μεταξύ των props της φωτογράφισης περιλαμβάνεται και ένα δικαστικό έγγραφο του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ από το 2008 για υπόθεση διαδικτυακής παιδικής πορνογραφίας.

Την αποκάλυψη έκανε χρήστης του Twitter, που ζούμαρε στη φωτογραφία και οι αντιδράσεις κατά του οίκου γιγαντώθηκαν φτάνοντας μέχρι την εκπομπή του Tucker Carlson στο Fox News, με τον παρουσιαστή να κατακεραυνώνει τα media και τους celebrities που «σιωπούν» και «αγνοούν επιδεικτικά τη διαφήμιση της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των παιδιών του Balenciaga».

Η απολογία του οίκου και το #cancelbalenciaga

Η πρώτη «συγγνώμη» του οίκου ήρθε δύο ημέρες μετά την εκπομπή του Carlson και ενώ η υπόθεση είχε αναχθεί σε σκάνδαλο στο Twitter, με το hashtage #cancelbalenciaga να τρεντάρει. Να σημειωθεί εδώ ότι ο οίκος αποχώρησε από το Twitter όταν ανέλαβε τα ηνία ο Elon Musk.

«Απολογούμαστε από καρδιάς σε όλους όσοι προσβλήθηκαν λόγω της χριστουγεννιάτικης καμπάνιας μας. Οι τσάντες-αρκουδάκια δεν έπρεπε να εμφανίζονται στα χέρια παιδιών. Έχουμε αφαιρέσει την καμπάνια από όλες τις πλατφόρμες», έγραφε μεταξύ άλλων ο Balenciaga στην επίσημη ανακοίνωση που ανέβασε στο Instagram.

Λίγες ώρες μετά, έκανε την εμφάνισή της μία ακόμα ανάρτηση-απολογία για τη δεύτερη καμπάνια. «Ζητούμε συγγνώμη για την εμφάνιση των δικαστικών εγγράφων στην καμπάνια μας. Λαμβάνουμε όλο αυτό το θέμα που έχει ανακύψει πολύ σοβαρά και θα κινηθούμε νομικά κατά των μερών που είναι υπεύθυνα για τη δημιουργία του σετ και τη συμπερίληψη μη εγκεκριμένων αντικειμένων για τη φωτογράφιση της καμπάνιας μας Garde-Robe. Καταδικάζουμε την κακοποίηση παιδιών σε οποιαδήποτε μορφή της. Υποστηρίζουμε την ασφάλεια και την ευημερία των παιδιών».

Μία ημέρα μετά τη διπλή δημόσια συγγνώμη, ο Balenciaga κατέθεσε αγωγή κατά της North Six, την εταιρείας παραγωγής που διαχειριζόταν τα logistics για την αμφιλεγόμενη διαφημιστική της καμπάνια με παιδιά και τον σκηνογράφο Nicholas Des Jardins, ζητώντας αποζημίωση 25 εκ. δολάρια.

Ισχυρίστηκε ότι, χωρίς τη γνώση ή την άδειά του, οι κατηγορούμενοι «περιέλαβαν ορισμένα έγγραφα στις φωτογραφίες της καμπάνιας» και ότι «μερίδα του κοινού, συμπεριλαμβανομένων των ειδησεογραφικών μέσων, έχει συνδέσει ψευδώς και φρικτά τον Balenciaga με το αποκρουστικό και βαθιά ανησυχητικό θέμα της δικαστικής απόφασης».

Από την πλευρά της, η North Six επισήμανε ότι δεν είχε αναλάβει τη συγκεκριμένη διαφημιστική καμπάνια, αλλά διαχειρίστηκε τα logistics μόνο για τη συλλογή Άνοιξη 2023 με θέμα το office business, ενώ ο σκηνογράφος ότι ο οίκος είχε υπό την επίβλεψή του όλο το σετ της φωτογράφισης, από τα μοντέλα μέχρι τα χαρτιά που ήταν πάνω στο γραφείο και τα λοιπά props» και ότι «τα πάντα είχαν πάρει την έγκρισή του».

Στο στόχαστρο όμως βρέθηκε και ο Ιταλός φωτογράφος Gabriele Galimberti της πρώτης καμπάνιας με τα BDSM αρκουδάκια και τα παιδιά. Αν και δε μηνύθηκε από τον οίκο, βρέθηκε ωστόσο απολογούμενος για την απόφασή του να δεχτεί να λάβει μέρος στο συγκεκριμένο πρότζεκτ.

«Δεν είχα το δικαίωμα να επιλέξω με κανέναν τρόπο ούτε τα προϊόντα, ούτε τα μοντέλα, ούτε τον συνδυασμό τους. Ως φωτογράφος, μου ζητήθηκε μόνο και μόνο να απαθανατίσω τη δεδομένη σκηνή και να τραβήξω τις λήψεις σύμφωνα με το στιλ μου. Ως συνήθως, η διεύθυνση της καμπάνιας και των γυρισμάτων δεν είναι στα χέρια του φωτογράφου», δήλωσε.

Η χλιαρή αντίδραση της Kim Kardashian και ο Kanye West που πέρασε στην αντεπίθεση

Όλες αυτές τις εβδομάδες που η υπόθεση έπαιρνε διαστάσεις σκανδάλου και το #cancelbalenciaga γιγαντωνόταν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αστέρες και μοντέλα που έχουν συνεργαστεί με τον ισπανικό οίκο τηρούσαν σιγήν ιχθύος. Τηρούν ακόμα σιγήν ιχθύος.

Ναι, ok η Bella Hadid κατέβασε από τον λογαριασμό της μία πρόσφατη λήψη που άνεβασε από τη συνεργασία της με τον Balenciaga στη φωτογράφιση για την καμπάνια Garde-Robe, όχι όμως και αυτές που είχε αναρτήσει από την καμπάνια του οίκου με την adidas. Προχώρησε δηλαδή σε ένα απλό delete, χωρίς να πάρει ξεκάθαρη θέση. Τη στιγμή που διατείνεται ότι πάνω από όλα είναι μία γυναίκα με ακτιβιστική δράση.

Την ίδια χλιαρή στάση τήρησε όμως και η Kim Kardashian, μούσα του καλλιτεχνικού διευθυντή και πρέσβειρα του Balenciaga, που όλοι περίμεναν να καταγγείλει ευθέως το συμβάν. Την απόφαση του οίκου να βάλει στο ίδιο κάδρο παιδιά σε ρόλο μοντέλου να διαφημίζουν όχι απλά ενήλικα αντικείμενα, αλλά αξεσουάρ με σαδομαζοχιστικό και σεξουαλικό πρόσημο.

«Τις τελευταίες μέρες σιωπούσα, όχι γιατί δεν σοκαρίστηκα και δεν εξοργίστηκα με την πρόσφατη καμπάνια, αλλά επειδή ήθελα μια ευκαιρία να μιλήσω με την ομάδα του οίκου και να καταλάβω κι εγώ πώς ακριβώς συνέβη αυτό» έγραψε η Kardashian σε Instagram story της.

«Ως μητέρα τεσσάρων παιδιών, με αναστάτωσαν αυτές οι ενοχλητικές εικόνες. Η ασφάλεια των παιδιών πρέπει να αντιμετωπιστεί με το μεγαλύτερο σεβασμό και οτιδήποτε εναντίον της δεν πρέπει να έχει θέση στην κοινωνία μας – τελεία και παύλα.

Εκτιμώ την απόσυρση της καμπάνιας και τη συγγνώμη του οίκου. Μιλώντας μαζί τους, πιστεύω ότι κατανοούν πόσο σοβαρό είναι το ζήτημα και θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα αυτό να μη συμβεί ποτέ ξανά.

Σχετικά με το μέλλον μου στον Balenciaga, αυτή τη στιγμή αναθεωρώ τη σχέση μου με το brand, σύμφωνα με την προθυμία τους να αναλάβουν ευθύνες για κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβεί ποτέ – και με τις δράσεις που περιμένω να δω να παίρνουν για να προστατεύσουν τα παιδιά», πρόσθεσε.

Η μετριοπαθής αυτή δήλωση της Kim, με τα ναι μεν, αλλά, προκάλεσε δικαιολογημένες αντιδράσεις. Δεν αναθεωρείς τη σχέση σου, τη διακόπτεις τελεία και παύλα. Δεν περιμένεις δηλαδή να δεις τι θα γίνει για να δώσεις δεύτερη ευκαιρία. Η σεξουαλικοποίηση των παιδιών είναι κόκκινη γραμμή.

Όπως δεύτερη ευκαιρία δε δόθηκε για παράδειγμα από τη βιομηχανία της μόδας στην περίπτωση του Kanye West, που καταδικάστηκε σύσσωμα (και από τον Balenciaga) ως persona non grata λόγω των αντισημιτικών και ρατσιστικών του σχολίων. Όλοι ανεξαιρέτως έκοψαν δεσμούς μαζί του. Τον πέταξαν έξω από τον χώρο.

Παρεμπιπτόντως, εννοείται ότι ο Kanye τοποθετήθηκε επί του θέματος. Κάλεσε τους συναδέλφους του να καταγγείλουν τον οίκο, τονίζοντας πως πολλοί από τους σταρ δεν έχουν πάρει θέση για τις καμπάνιες, γιατί «ελέγχονται».

«Αυτό δείχνει απλώς ότι όλες οι διασημότητες ελέγχονται. Δεν βλέπετε διασημότητες να μιλάνε για την κατάσταση αυτή στην Balenciaga», δήλωσε στο ΤΜΖ.

«Όλες εσείς, οι διασημότητες μην τους αφήσετε να σας επηρεάσουν με κανέναν τρόπο, γιατί ελέγχονται από τους ανθρώπους που επηρεάζουν πραγματικά τον κόσμο», πρόσθεσε και συμπλήρωσε: «Δεν υπηρετούν τον Θεό».

Τι μέλλει γενέσθαι

Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις μένουν να φανούν (οι New York Times κάνουν λόγο για σεισμική οικονομική φθορά του οίκου), όπως και το πού θα καταλήξει η δικαστική διαμάχη που μόλις ξεκίνησε.

Και μπορεί κανείς ακόμα να μην ασκεί ανοιχτή κριτική στην προκλητική στρατηγική μάρκετινγκ του Balenciaga και του Demna Gvasalia, του καλλιτεχνικού διευθυντή, που είναι ο άνθρωπος πίσω από τον οίκο, η φήμη τους όμως έχει ήδη αμαυρωθεί.

Ενδεικτικό είναι ότι η ιστοσελίδα Business of Fashion, ανακάλεσε βραβείο που σχεδίαζε να δώσει στον Demna, τονίζοντας ότι βάζει πάνω από όλα «την ασφάλεια και την προστασία των παιδιών».

Κι αυτή θα είναι μόνο η αρχή για ένα σκάνδαλο που έχει ξεφύγει από τα στενά όρια του οίκου και έχει τυλίξει όλα τα τμήματα της παγκόσμιας βιομηχανίας της μόδας. Ναι, η ευθυνοφοβική στάση των ιθυνόντων του Balenciaga είναι εξοργιστική, αλλά όχι και ότι δεν την περιμέναμε.

Το ακόμα πιο εξοργιστικό είναι πώς στο καλό από όλους αυτούς τους ενήλικες που συνεργάστηκαν σε αυτές τις καμπάνιες, σχεδιαστές, φωτογράφους, copy writers, γραφίστες, παραγωγούς, διευθυντές, διαφημιστές, δεν βρέθηκε ένας να πει «Καθίστε ρε παιδιά, περιμένετε ένα λεπτό. Τι είναι αυτά που πάμε να κάνουμε;». Ίσως, βέβαια και να βρέθηκε, αλλά να μην θέλησε κανείς να τον ακούσει.