Πώς να διαλέξεις το καλύτερο καταδυτικό ρολόι

Καθώς μπαίνει το καλοκαίρι και ένα diver’s watch θα είναι σύντομα το μοναδικό ανδρικό αξεσουάρ που θα αντέχουμε πάνω μας, όσο βρισκόμαστε δίπλα ή μέσα στη θάλασσα, καλό είναι να ξεκαθαρίσουμε λίγο αυτήν την παρεξήγηση. Προφανώς και το πόσο βαθιά μπορεί να φτάσει ένα καταδυτικό ρολόι λέει πολλά για την ποιότητά του, αλλά…

Αλλά αφ’ ενός, τα 200Μ, 300Μ, 1000Μ που βλέπουμε γραμμένα στα καντράν και τις κάσες των εν λόγω ρολογιών δε βρίσκονται εκεί ακριβώς για να υποδηλώσουν το βάθος υπό το οποίο είναι εντελώς ατρόμητα, αλλά περισσότερο αποτελούν μια άτυπη κλίμακα «στιβαρότητας». Θα εξηγήσουμε περισσότερα παρακάτω.

Κι αφετέρου, όλα ανεξαρτήτως τα πραγματικά καταδυτικά ρολόγια καλύπτουν σε επίπεδο στεγανότητας έναν ερασιτέχνη καταδύτη. Μια ελεύθερη κατάδυση για κάποιον που δεν έχει προπονηθεί κατάλληλα, μπορεί να φτάσει στα 10, άντε στα 15 μέτρα. Μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα, οι λίγοι που το έκαναν ως σπορ έφταναν μετά βίας στα 30 μέτρα.

Στη συνέχεια, βέβαια, χάρη και στο θρυλικό Jacques Mayol, το άθλημα απέκτησε αίγλη και τράβηξε περισσότερους τολμηρούς καταδύτες. Ο ίδιος ο Mayol έφτασε στα 92 μέτρα βάθος το 1975, ενώ το ρεκόρ πια ξεπερνά τα 120 μέτρα. Αλλά ακόμη κι αυτές οι ακραίες επιδόσεις που μπορούν να επιτευχθούν από πολύ λίγους απέχουν πολύ από το να τεστάρουν τις δυνατότητες ενός καταδυτικού ρολογιού. Όσοι καταδύονται με Atmospheric Diving Suits φορούν άλλου τύπου μετρητές στους καρπούς τους (αν και υπάρχουν ρολόγια που φτάνουν ως και τα 1.000 μ. βάθος), αφού πολύ απλά εκεί μιλάμε για εντελώς άλλου τύπου κατάδυση, με σκοπό ερευνητικό και επιστημονικό και σίγουρα όχι αναψυχής ή αθλητικό.

Τα 200 μέτρα είναι υπεραρκετά για ένα καταδυτικό ρολόι

Rolex Submariner, το αρχετυπικό καταδυτικό ρολόι
Αξίζει να προσέχεις τα κοψίματα στη στεφάνη του, που βελτιώνουν την πρόσφυση, τις έντονες ενδείξεις του (επιστρωμένες με SuperLuminova) και το πώς κάνουν κοντράστ με το μαύρο του καντράν.

Για να βγάλουμε από τη μέση τελείως το θέμα της στεγανότητας και να πάμε παρακάτω, για έναν από εμάς, που θέλει ένα ρολόι που να μπορεί να το φορά άνετα στη θάλασσα χωρίς να φοβάται ότι θα του χαλάσει, παίρνοντας νερό, τα 100 μέτρα είναι αρκετά. Αν κάνουμε scuba diving, οτιδήποτε πάνω από τα 150 μέτρα, ιδανικά πάνω από τα 200, μας κάνει.

Κι όλα αυτά, σε ένα καινούργιο ρολόι. Γιατί το καταδυτικό, περισσότερο από κάθε άλλο αυτόματο ρολόι, χρειάζεται το σέρβις του, ώστε να είναι σίγουρο ότι η στεγανότητά του δεν έχει τεθεί σε κίνδυνο με οποιοδήποτε τρόπο λόγω κατάχρησης, και ότι αν γράφει 200 μέτρα στην κάσα, τότε τα 200 μέτρα -έστω ως απλά ένδειξη μιας κλίμακας που στην ουσία σημαίνει «αντέχω μπόλικες γερές βαθιές βουτιές» είναι πραγματικά και δεν έχουν μειωθεί στα 20, που στην ίδια κλίμακα σημαίνει «οριακά μπορείς να πλένεις τα χέρια σου φορώντας με, αλλά καλύτερα βγάζε με για να είσαι σίγουρος».

Η κορώνα

IWC Aquatimer, χωρίς εξωτερική στεφάνη.
Πολλές ωρολογοποιίες ελαχιστοποιούν ακόμη περισσότερο την πιθανότητα να γίνει κάποιο λάθος με την περιστροφή της στεφάνης με το να την μετατρέπουν σε έναν εσωτερικό δακτύλιο του καντράν που ρυθμίζεται από μπουτόν ή δεύτερη κορώνα. Δώσε προσοχή στη λεπτομέρεια της μύτης του δείκτη των δευτερολέπτων: το πορτοκαλί είναι το χρώμα που κάνει το καλύτερο κοντράστ με το μπλε.

Ένα χαρακτηριστικό των καταδυτικών ρολογιών που συχνά παραβλέπεται από τον αγοραστή, αλλά είναι αρκετά σημαντικό, είναι η βιδωτή κορώνα. Ο πιο επικίνδυνος τρόπος για ένα ρολόι να πάρει νερό μέσα στη θάλασσα είναι από την κορώνα ή από τα μπουτόν, αν πρόκειται για χρονογράφο. Προσωπικά, αν φοράω χρονογράφο, φροντίζω πάντα να τον αφαιρώ από τον καρπό μου πριν μπω στο νερό. Όσα μέτρα στεγανότητας κι αν υπόσχεται ο κατασκευαστής, το ρίσκο είναι πολύ μεγάλο. Αλλά εδώ μιλάμε για καταδυτικά, οπότε πάμε στην κορώνα -αφού ελάχιστα καταδυτικά είναι αυτά που συνδυάζουν και χρονογράφο και εκεί μιλάμε συνήθως για μοντέλα στα οποία η ωρολογοποιία που τα έφτιαξε έχει κάνει τεράστια δουλειά στο θέμα της στεγανότητας.

Μια λάθος κίνηση μπορεί να βγάλει την κορώνα ενός ρολογιού από την «κουμπωμένη» της θέση κι αυτό πρακτικά σημαίνει το τέλος του, αν αυτή η λάθος κίνηση γίνει κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Μια βιδωτή κορώνα αποτρέπει αυτή τη λάθος κίνηση. Και μια βιδωτή κορώνα με έγχρωμες ενδείξεις -συνήθως πορτοκαλί, που κάνουν έντονη αντίθεση με το μπλε του βυθού- βοηθά ακόμη περισσότερο στο να αποτραπεί το λάθος (να μην την έχει βιδώσει, δηλαδή, αρκετά ο χρήστης της).

Η στεφάνη

TAG Heuer Aquaracer, με δωδεκάπλευρη στεφάνη.
Η φετινή του έκδοση με το πορτοκαλί καντράν επιβεβαιώνει για μία ακόμη φορά τη σχέση της κατάδυσης με το εν λόγω χρώμα, αλλά το στοιχείο του που πρέπει να προσέξεις ιδιαίτερα είναι η στεφάνη του: Δεν είναι στρογγυλή, αλλά δωδεκάπλευρη, με αρκετή επίπεδη επιφάνεια σε κάθε πλευρά για να μπορούν τα δάκτυλα να την κινήσουν χωρίς να τους γλιστρά.

Αν υποθέσουμε ότι θέλεις το diver σου για κάτι παραπάνω από μια απλή βουτιά στο νερό για να δροσιστείς ή για να το φοράς όσο κάνεις surf, αλλά θες να πειραματιστείς με το scuba diving, το ψαροντούφεκο ή οποιοδήποτε άλλο σπορ που σημαίνει ότι θα μένεις κάτω από την επιφάνεια του νερού για πολλή ώρα, τότε η στεφάνη είναι το πιο σημαντικό στοιχείο ενός καταδυτικού ρολογιού. Πρακτικά βοηθά το ρολόι σου να λειτουργεί σαν χρονόμετρο. Πριν την κατάδυση, συγχρονίζεις την ένδειξη -συνήθως ένα μεγάλο τρίγωνο- του 12 της στεφάνης με τον δείκτη των λεπτών. Κι όσο είσαι μέσα στο νερό, μπορείς εύκολα με μια ματιά να δεις πόσα λεπτά έχεις περάσει κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, αφού οι ευμεγέθεις ενδείξεις -συνήθως κάθε 10 λεπτά- της στεφάνης είναι φτιαγμένες ακριβώς για τη μεγαλύτερη δυνατή ευκρίνεια στο σκοτάδι.

Αλλά δεν είναι μόνο τα χρώματα ή η γραμματοσειρά της στεφάνης και των ενδείξεών της που πρέπει να τραβήξουν την προσοχή σου. Η ευκολία στην περιστροφή της (να είναι αρκετά σκληρή για να μη γυρίζει κατά λάθος, αλλά και αρκετά ευέλικτη ώστε να μπορείς να τη γυρίσεις με τα γάντια, αν φοράς στολή), το να είναι μονής κατεύθυνσης (ώστε, ακόμη κι αν κάνεις κάποια λάθος κίνηση, να την κινήσεις μόνο προς τη μεριά που πρακτικά θα σου λέει «βγες, είσαι ήδη πολλή ώρα εδώ μέσα», παρά προς την αντίθετη) και η γεωμετρία της, που θα δίνει στα δάκτυλά σου αρκετή πρόσφυση για να κάνουν τη δουλειά τους (π.χ. μια εντελώς στρογγυλή και γυαλισμένη στεφάνη δεν είναι το ίδιο αποδοτική με μια πολύγωνη που έχει και γραμμώσεις) είναι σημαντικά στοιχεία που πρέπει να λάβεις υπ’ όψη σου, αν πρόκειται να χρησιμοποιήσεις το ρολόι για κάτι παραπάνω από απλά μακροβούτια.

Οι ενδείξεις

Breitling Superocean, με στεγανότητα στα 500 μέτρα.
Παρ’ ότι πρόκειται για ένα σχετικά προσιτό ρολόι για την κατηγορία του, το πιο πρόσφατο Superocean προσφέρει την ασφάλεια ότι παραμένει αδιάβροχο ακόμη και 500 μέτρα βάθος. Ναι μεν δεν πρόκειται ποτέ να το πας εκεί κάτω, αλλά τουλάχιστον ξέρεις ότι είναι ένα από τα πιο στιβαρά μοντέλα που μπορείς να αγοράσεις.

Περισσότερο απ’ ότι σε οποιοδήποτε άλλο ρολόι, είναι το diver’s watch όπου οι φωσφορίζουσες ενδείξεις και οι φωσφορίζουσες επιφάνειες των δεικτών παίζουν σημαντικό ρόλο. Τι να την κάνεις τη χρηστική στεφάνη που περιγράψαμε παραπάνω, αν μέσα στο νερό οι δείκτες δε φαίνονται καν; Η ποιότητα του υλικού -συνήθως SuperLuminova τελευταίας γενιάς- και το κοντράστ που κάνει με το καντράν είναι πολύ σημαντικά στοιχεία.

Αν απλά χρειάζεσαι ένα όμορφο ρολόι για την παραλία, τότε ένα λαμπερό καντράν και δείκτες και ενδείξεις που δε φωσφορίζουν ιδιαίτερα, δε θα σε πειράξουν -ίσα ίσα που το στυλ του πιθανότατα να είναι πιο κομψό και ταιριαστό με το μαύρισμά σου. Αν όμως θέλεις να το χρησιμοποιήσεις σαν ένα ασφαλές εργαλείο για μέσα στο νερό, τότε ενδείξεις και δείκτες πρέπει να φωσφορίζουν έντονα υπό συνθήκες χαμηλού φωτός και το καντράν σου να είναι σκούρο -ιδανικά μαύρο ή βαθύ μπλε, με την επιλογή επίσης του πορτοκαλί, που κάνει έντονο κοντράστ με το νερό, να είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους καταδύτες.

Τι άλλο;

Seiko Prospex, δε φοβάται το ήλιο κι ας μη διαθέτει ειδική βαλβίδα.
Η βαλβίδα διαφυγής ηλίου είναι η μέθοδος των περισσότερων ωρολογοποιών για να «διώχνουν» το ήλιο που μπορεί να κάνει ζημιά. Το Prospex δεν τη χρειάζεται καν, αφού είναι έτσι κατασκευασμένο -με μονοκόμματη κάσα, που δεν έχει βιδωτή πλάτη- που τα μόρια του ηλίου δεν έχουν από πού να μπουν μέσα του.

Το κρύσταλλο από ζαφείρι, που σημαίνει ανθεκτικότητα αλλά και απόλυτη ευκρίνεια, είναι πια δεδομένο σε κάθε σοβαρό καταδυτικό ρολόι. Η πόρπη διπλής ασφαλείας, όμως όχι. Όπως και όλες οι υπόλοιπες επιλογές σε μπρασελέ ή λουράκι (από καουτσούκ, βεβαίως) που θα σου επιτρέψουν να το φοράς πάνω από μια στολή, χωρίς να κινδυνεύεις να το χάσεις. Οι γνώστες θα μελετήσουν επίσης τον τρόπο με τον οποίον συνδέονται (κολλάνε και βιδώνονται το ένα πάνω στο άλλο) τα διάφορα κομμάτια της κάσας.

Τέλος, η βαλβίδα διαφυγής ηλίου είναι ένα χαρακτηριστικό που «φοριέται» πολύ τελευταία στα καταδυτικά ρολόγια. Είναι ένα στοιχείο που μάλλον δε σε ενδιαφέρει -εκτός αν είσαι επαγγελματίας ερευνητής που δουλεύεις μέσα σε υπερβαρικό περιβάλλον όταν καταδύεσαι. Σε κάποιο σταθμό βάσης, για παράδειγμα, που είναι συνδεδεμένος με την επιφάνεια και παρέχει τη σωστή πίεση και το μείγμα αερίων που χρησιμοποιούν οι δύτες. Ένα καταδυτικό ρολόι, κατά την παραμονή του σε ένα τέτοιο περιβάλλον, δεν μπορεί να αποτρέψει τα πολύ μικρά μόρια ηλίου που εισέρχονται μέσα του. Όταν ο δύτης ξεκινά τη διαδικασία αποσυμπίεσης, πίσω στην επιφάνεια, το ήλιο δεν προλαβαίνει να βγει, διαστέλλεται και υπάρχει ο κίνδυνος να ξεκολλήσει το κρύσταλλο ή ακόμη και να το σπάσει. Μια βαλβίδα διαφυγής αποτρέπει αυτόν ακριβώς τον κίνδυνο.