Στην Γκάνα τα σκουπίδια της δυτικής fast fashion μετατρέπονται σε ρούχα υψηλής ραπτικής
Σε έναν κόσμο που καταναλώνει συνεχώς, μια ομάδα νεαρών Αφρικανών βρήκε τρόπο να δώσει δεύτερη ζωή στα σκουπίδια των δυτικών που κοντεύουν να πνίξουν τις θάλασσες και τις λίμνες τους.
- 27 ΝΟΕ 2024
«Τα σκουπίδια του ενός, είναι ο θησαυρός του άλλου», λέει μια λαϊκή ρήση. Βέβαια, στην κατάσταση που έχει φτάσει ο πλανήτης Γη με την κλιματική κρίση, η δημιουργία νέων σκουπιδιών θα έπρεπε να αποτελεί πολυτέλεια.
Μεγάλο μέρος αυτών των σκουπιδιών δημιουργείται από τη βιομηχανία της μόδας και κυρίως της γρήγορης μόδας, που καταναλώνουμε μανιωδώς στη Δύση. Τα σκουπίδια μας όμως καταλήγουν σε χώρες του λεγόμενου αναπτυσσόμενου κόσμου, που ελάχιστη ευθύνη φέρει για τη δημιουργία τους.
Μια από αυτές τις χώρες είναι και η Γκάνα στη δυτική Αφρική, οι παραλίες της οποίας έχουν γεμίσει με τα απόβλητα της δυτικής fast fashion. Μια ομάδα νέων σχεδιαστών όμως, με λίγα μέσα αλλά μεγάλο όραμα, φαίνεται πως έχει βρει μια λύση στο πρόβλημα. Έστω και μικρή.
Στα χέρια τους, τα απόβλητα της fast fashion μετατρέπονται πια σε ρούχα υψηλής ραπτικής, αλλά και αισθητικής, που δεν έχουν σε πολλές περιπτώσεις τίποτα να ζηλέψουν, από αυτά των μεγάλων οίκων και brands της Ευρώπης και της Αμερικής.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Associated Press, «Σε μια μεγάλη αγορά μεταχειρισμένων ρούχων στην Άκρα, την πρωτεύουσα της Γκάνας, οι πελάτες φθάνουν από πολύ νωρίς το πρωί, καθώς ψάχνουν ανάμεσα σε σωρούς ενδυμάτων να βρουν μια ευκαιρία ή ακόμα κι ένα ρούχο σχεδιαστή στους πάγκους που πωλούν μεταχειρισμένα και χαμηλής ποιότητας ρούχα που εισάγονται από τη Δύση.
Στην άλλη άκρη του δρόμου, ένα φεστιβάλ μόδας και thrifting ξεδιπλώνεται με αίγλη και λάμψη. Μοντέλα παρελαύνουν κατά μήκος μιας αυτοσχέδιας πασαρέλας με ρούχα που δημιούργησαν οι σχεδιαστές από πεταμένα υλικά από την αγορά της Kantamanto, από φλοράλ μπλούζες και τζιν μέχρι δερμάτινες τσάντες, καπέλα και κάλτσες».
Το φεστιβάλ ονομάζεται Obroni Wawu October, που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει κυριολεκτικά «ρούχα νεκρού λευκού».
Οι διοργανωτές του βλέπουν το φεστιβάλ αυτό ως έναν τρόπο να μπει φρένο στον καταστροφικό κύκλο που έχει μετατρέψει τη δυτική υπερκατανάλωση σε περιβαλλοντικό πρόβλημα για Αφρική, καθώς τα παλιά μας ρούχα καταλήγουν στις θάλασσες και τα ποτάμια της.
«Αντί να επιτρέψω (τα απορρίμματα της μόδας) να πνίξουν τα νερά ή τις παραλίες ή τις χωματερές μας, αποφάσισα να τα χρησιμοποιήσω για να δημιουργήσω κάτι για να το χρησιμοποιήσουμε ξανά», δήλωσε στο Associated Press ο Richard Asante Palmer, ένας από τους σχεδιαστές που παίρνουν μέρος στο ετήσιο φεστιβάλ.
Η Γκάνα είναι ένας από τους κορυφαίους εισαγωγείς μεταχειρισμένων ενδυμάτων στην Αφρική. Μερικά από αυτά που εισάγει από το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, την Κίνα και αλλού, τα αποστέλλει εκ νέου σε άλλα κράτη της Δυτικής Αφρικής, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Mερικά όμως από τα εισαγόμενα ρούχα φτάνουν σε τόσο κακή κατάσταση, που οι πωλητές τα πετάνε για να κάνουν χώρο για τις επόμενες παρτίδες. Κατά μέσο όρο, το 40% των εκατομμυρίων ενδυμάτων που εισάγονται εβδομαδιαίως στην Γκάνα καταλήγουν στα απόβλητα, σύμφωνα με τη Neesha-Ann Longdon, διευθύντρια του Ιδρύματος Or που διοργανώνει το φεστιβάλ.
Ο Jonathan Abbey, ένας ψαράς στην περιοχή, λέει πως τα δίχτυα του πιάνουν πολύ συχνά κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα. Τα απούλητα μεταχειρισμένα ρούχα «δεν καίγονται καν, αλλά πετιούνται στη λιμνοθάλασσα Korle, η οποία στη συνέχεια καταλήγει στη θάλασσα», εξηγεί.
Η ευκολία των online αγορών έχει επιταχύνει αυτόν τον κύκλο των απορριμμάτων, σύμφωνα με τον Andrew Brooks, ερευνητή του King’s College του Λονδίνου και συγγραφέα του βιβλίου «Ενδυματολογική ένδεια: Ο κρυμμένος κόσμος της γρήγορης μόδας και των μεταχειρισμένων ρούχων».
Ο όγκος των μεταχειρισμένων ρούχων που αποστέλλονται στην Αφρική έχει κάνει πολλές οργανώσεις να λένε δυνατά πως η ήπειρος χρησιμοποιείται πια ως μια τεράστια χωματερή. Το 2018, η Ρουάντα αύξησε τους δασμούς σε τέτοιες εισαγωγές αψηφώντας την πίεση των ΗΠΑ, επικαλούμενη ανησυχίες ότι τα σκουπίδια της Δύσης υπονόμευσαν τις προσπάθειες για την ενίσχυση της εγχώριας κλωστοϋφαντουργίας. Πέρυσι, ο πρόεδρος της Ουγκάντας Yoweri Museveni είπε ότι θα απαγορεύσει τις εισαγωγές ρούχων «από νεκρούς ανθρώπους».
Ελλείψει κατάλληλων μέτρων για να σταματήσει η ρύπανση, οργανώσεις όπως το Ίδρυμα Or προσπαθούν να κάνουν τη διαφορά ζητώντας από νέους δημιουργούς μόδας να βρουν μια νέα χρήση για τα υλικά αυτά.
