Vivienne Westwood: Η νονά του πανκ σε πρώτο πρόσωπο

Από την άλλη, η Vivienne Westwood, η punk Dame της βρετανικής μόδας, μία γυναίκα-ακτιβίστρια, μία σχεδιάστρια αντισυμβατική, προκλητική και παθιασμένη που υπηρέτησε την τέχνη της για σχεδόν 60 χρόνια. 

«Η Vivienne συνέχισε να κάνει τα πράγματα που αγαπούσε μέχρι την τελευταία στιγμή, σχεδιάζοντας, δουλεύοντας πάνω στην τέχνη της, γράφοντας το βιβλίο της και αλλάζοντας τον κόσμο προς το καλύτερο. Έζησε μια καταπληκτική ζωή. Η καινοτομία και ο αντίκτυπός της τα τελευταία 60 χρόνια ήταν τεράστια και θα συνεχιστεί και στο μέλλον», αναφέρθηκε τότε μεταξύ άλλων στην ανακοίνωση του ομώνυμου βρετανικού οίκου μόδας στο Instagram.

H 81χρονη πέθανε ειρηνικά στο σπίτι της στο Κλάπαμ, στο Λονδίνο, περιτριγυρισμένη από την οικογένειά της.

«Θα συνεχίσω με τη Vivienne στην καρδιά μου. Δουλέψαμε μέχρι τέλους και μου έδωσε πολλά πράγματα να ασχοληθώ. Σε ευχαριστώ αγάπη μου», δήλωσε ο επί 30 χρόνια σύζυγός της και συνεργάτης της, Andreas Kronthaler.

Αυτοδίδακτη, χωρίς επίσημη εκπαίδευση στη μόδα, η Vivienne Westwood διέγραψε μία τεράστια πορεία στη βιομηχανία, κερδίζοντας τον τίτλο της «Βρετανίδας σχεδιάστριας της χρονιάς» για τρία συναπτά χρόνια. Δεν υπέκυψε ποτέ στους κομφορμισμούς της μόδας και ήταν εκείνη που εισήγαγε το new wave και το πανκ στη mainstream βιομηχανία.

Οι δημιουργίες της συνδέθηκαν με τους Sex Pistols, το BDSM και τη σειρά Sex and The City. Σχεδίαζε εσώρουχα που μπορούσαν να φορεθούν ως ρούχα, η υψηλή αισθητική της έκρυβε πάντα κάποιο κοινωνικό, πολιτικό, περιβαλλοντικό μήνυμα και τη διέκρινε γενικότερα ένα επαναστατικό πνεύμα που πάντρευε τα σύμβολα της πανκ κουλτούρας με τις κατάλληλες δόσεις ρομαντισμού, ελευθερίας και βρετανικής φινέτσας.

Ήταν εκείνη που το 1989 πόζαρε για το εξώφυλλο του περιοδικού Tatler ντυμένη Margaret Thatcher με τον τίτλο «Αυτή η γυναίκα ήταν κάποτε πανκ»· που το 1992 της απονεμήθηκε το μετάλλιο του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’, με την ίδια να αποκαλύπτει στους φωτογράφους ότι δε φορούσε εσώρουχα κάτω από το σύνολό της· που το 2007 δημοσίευσε το μανιφέστο της «για το ναρκωτικό του καταναλωτισμού» για να στρέψει το ενδιαφέρον στην κλιματική κρίση και το 2015, οδήγησε ένα τανκ στο σπίτι του τότε πρωθυπουργού David Cameron διαμαρτυρόμενη κατά του fracking (μέθοδος εξόρυξης πετρελαίου και αερίου).

H Vivienne Westwood ήταν μία γυναίκα πολύπλευρη, δημιουργική, ανήσυχη, που δεν μπορούσε να συμβιβαστεί με ό,τι κόντραρε την ηθική της. 

Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από τον χαμό της, ακολουθούν κάποιες από τις πιο διάσημες δηλώσεις της για τη μόδα, τη ζωή, το σεξ, την τύχη της ανθρωπότητας (από την καθηλωτική ομιλία της για την COP27 τον Νοέμβριο του 2022).

H Vivienne Westwood σε πρώτο πρόσωπο

Γεννήθηκα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μεγάλωσα στην εποχή των επιδομάτων. Δεν είχαμε τίποτα. Αυτό έχει επηρεάσει τον τρόπο που βλέπω τον κόσμο.

Αν είχα μείνει στον αγγλικό βορρά και οι γονείς μου δεν είχαν μετακομίσει στον νότο, μπορεί να είχα γίνει δασκάλα σε σχολείο.

Δεν ήθελα να γίνω σχεδιάστρια μόδας και για σχεδόν τη μισή μου καριέρα δεν μου άρεσε. Πάντα ήθελα να κάνω άλλα πράγματα.

Ο μόνος λόγος που ασχολούμαι με τη μόδα είναι για να καταστρέφω τη λέξη υπακοή.

Η μόδα μου χαρακτηρίζεται από την εποχή στην οποία ζω. Είναι όλα πολύ εκλεκτικά, και μπορώ να σας πω ακριβώς πώς έγινε αυτό.

Πάντα σχεδιάζω για ένα παράλληλο σύμπαν, για έναν κόσμο που δεν υπάρχει, για έναν κόσμο σαν αυτόν, αλλά καλύτερο.

Τα ρούχα μου έχουν μία ιστορία. Μία ταυτότητα, έναν χαρακτήρα και έναν σκοπό. Γι’ αυτό γίνονται κλασικά. Γιατί συνεχίζουν να λένε μία ιστορία. Ακόμα τη λένε.

Οι άνθρωποι δεν έδειχναν ποτέ ξανά τόσο άσχημοι, όσο σήμερα. Καταναλώνουμε υπερβολικά πολύ.

Να αγοράζετε λιγότερα. Να επιλέγετε καλύτερα. Κάνετε τα πράγματα να διαρκούν περισσότερο. Ποιότητα, όχι ποσότητα. Οι πάντες αγοράζουν υπερβολικά πολλά ρούχα.

Η μόδα είναι για να μείνουμε τελικά γυμνοί.

Διαμαρτυρόμενη μέσα σε ένα κλουβί για την έκδοση του Julian Assange στις ΗΠΑ, έξω από το δικαστήριο του Old Bailey, στο Λονδίνο στις 21 Ιουλίου 2020. / 2020, AP Photo/Matt Dunham, File

Η ποπ κουλτούρα είναι εξ ορισμού μία αντίφαση. Αν είναι ποπ, τότε δεν είναι κουλτούρα.

Δείχνει ανόητο σε μία γυναίκα της ηλικίας μου να έχει μακριά μαλλιά. Ακόμα κι αν είναι βαμμένα κόκκινα. Αν ήταν λευκά τα μαλλιά μου, τότε θα έδειχνα σαν μάγισσα.

Οι πιο σέξι άνθρωποι είναι οι σκεπτόμενοι. Κανένας δεν ενδιαφέρεται για κάποιον που είναι απλώς ματαιόδοξος με μία τρύπα στο κεφάλι του και μιλάει για την τελευταία τάση της μόδας. Οι τάσεις είναι σκουπίδια.

Η πιο ερωτογενής ζώνη είναι η φαντασία μας και η μόδα δεν θα μπορούσε να μην αφορά το σεξ.

Ήρωας είναι αυτός που είναι έτοιμος να βάλει το κεφάλι του σε κίνδυνο, να βγει πρώτος να βηματίσει θαρραλέα, και να ζήσει τη ζωή. Έτσι βλέπω εγώ έναν ήρωα.

Cogito ergo sum: σκέφτομαι, άρα υπάρχω. Αυτό είναι το μότο μου σε όλες τις διαφορετικές ζωές που έχω κάνει. Επειδή όλοι αλλάζουν, η νοοτροπία σου είναι τόσο διαφορετική κάθε φορά. Θέλω να πω, ποιος θα σκεφτόταν την κλιματική αλλαγή στη δεκαετία του 1950;

Ο μόνος τρόπος για να περιορίσουμε την κλιματική αλλαγή είναι να εργαστούμε με τις κυβερνήσεις. Αλλά αυτό είναι αδύνατο. Γιατί οι κυβερνήσεις είναι το πρόβλημα. Ό,τι κάνουν προκαλεί κλιματική αλλαγή.  Το πρόβλημα είναι η διαφθορά παγκοσμίως. Γιατί ο ίδιος ο καπιταλισμός είναι ένα διεφθαρμένο οικονομικό σύστημα.

Γελοιωδώς, κάθε άνθρωπος που ψηφίζει, ψηφίζει για το σύστημα που παίρνει χρήματα από τους φτωχούς και τα δίνει στους πλούσιους. Ότι, κάνουν οι καπιταλιστικές κυβερνήσεις είναι λάθος. Το παγκόσμιο χρέος σήμερα είναι πάνω από 300 τρις. Ανάπτυξη σημαίνει χρέος και ανάπτυξη σημαίνει διαφθορά.

Ό,τι έχει απομείνει σε αυτόν τον πλανήτη είναι το ύψιστο κάλεσμά μας, που όλοι πρέπει να διατηρήσουμε.

Έχουμε μια επιλογή: να γίνουμε πιο καλλιεργημένοι, άρα πιο ανθρώπινοι ή να γίνουμε ένα αυτοκαταστροφικό ζώο, το θύμα της δικής μας εξυπνάδας.