Πώς ορίζεται το ανθρώπινο στην Ελλάδα της κρίσης
Η Γιώτα και η Δέσποινα δημιουργούν ένα διαφορετικό, δωρεάν ψηφιακό περιοδικό για τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο.
- 26 ΟΚΤ 2017
Το Σάββατο στην πλατεία Μανόλη Αναγνωστάκη κάποια εναπομείναντα παρκαρισμένα αυτοκίνητα αποκάλυπταν πως η βαβούρα της Θεσσαλονίκης είχε μετακομίσει σε άλλες γειτονιές του κέντρου, αφήνοντας πίσω της ένα ανθρώπινο, φθινοπωρινό πρόσωπο.
Την έννοια του «ανθρώπινου» προσπαθούν να αναζητήσουν και η Γιώτα Τεμπρίδου με την Δέσποινα Πούλου, δημιουργώντας σε καιρούς κρίσης ένα ψηφιακό περιοδικό για τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο που έχει αποσπάσει θετικότατες κριτικές. Μία αναζήτηση «κάπου εκεί, λίγο κάτω κι άλλοτε λίγο πάνω από το “πανταχού παρόν” θεϊκό», όπως θα τονίσουν οι ίδιες χαμογελώντας, προτού ο Βαγγέλης αποθανατίσει τις στιγμές στον φακό. Η συζήτησή μας ξεκινά.
«Το ανθρώπινο είναι ένα τετραμηνιαίο, ηλεκτρονικό για την ώρα, περιοδικό για τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, με ελεύθερη πρόσβαση, που γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 2016 από δυο διδάκτορες φιλοσοφίας με πεδία έρευνας τη φιλοσοφία της λογοτεχνίας και την αισθητική του κινηματογράφου. Ο λόγος του είναι δοκιμιακός: Δε φιλοξενεί λογοτεχνήματα, παρά μόνο κατ’ εξαίρεση, αλλά επιστημονικά/κριτικά κείμενα που διερευνούν λογοτεχνικά και κινηματογραφικά ζητήματα. Για μας το ανθρώπινο είναι μια διαφυγή· γέννημα των προβληματισμών, των απογοητεύσεων και των ελπίδων μας, ένα στοίχημα: πως, καλώς ή κακώς, παραμένουμε άνθρωποι.
Στη δημιουργία του, με δυο λόγια, οδήγησε η ανάγκη για ανθρωπιά και δημιουργικότητα. Το μότο του περιοδικού μας είναι παρμένο από την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη: «δύσκολο δύσκολο της γης το πέρασμα». Πρόθεσή μας είναι να καταστήσουμε αυτό το πέρασμα ομορφότερο –ιδανικά όχι μόνο για μας: η λογοτεχνία και ο κινηματογράφος τού παρέχουν άλλωστε, κατά τη γνώμη μας, ουσιαστικές διευκολύνσεις. Το ανθρώπινο, λοιπόν, γεννήθηκε μέσα από την επιθυμία μας να συνδυάσουμε δημιουργικά τα ενδιαφέροντά μας, να παντρέψουμε τις, συγγενικές από τη φύση τους, αγάπες μας, τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Η αλήθεια είναι πως κυκλοφορούν πολλά περιοδικά που αφορούν τη λογοτεχνία (ορισμένα μάλιστα είναι ιδιαιτέρως αξιόλογα) και κάποια σχετικά με το σινεμά, τα οποία έχουν βέβαια μιαν άλλη στόχευση. Μια ιδιαιτερότητα του ανθρώπινου είναι ο συνδυασμός που προτείνει, η συν-εξέταση των δύο πεδίων, η έμφαση στο πέρασμα από το ένα μέσο στο άλλο. Το ενδιαφέρον για τη διαμεσικότητα, άλλωστε, μοιάζει να κερδίζει συνεχώς έδαφος», αναλύουν με μία φωνή και περιγράφουν τί μπορεί να ανακαλύψει κανείς στα τεύχη του περιοδικού.
«Στο ανθρώπινο μπορεί να βρει κανείς δοκίμια, ελληνικά κυρίως αλλά και αγγλικά, που αφορούν τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και, κυρίως, τη σχέση αυτών των δύο· πρώτα-πρώτα όμως μπορεί να προσεγγίσει αυτό που λέμε “ανθρώπινο”. Στόχος μας είναι τα θέματα των τευχών μας να έχουν κάτι το ανθρώπινο, να μην αφορούν λίγους, να απασχολούν αντιθέτως, με έναν τρόπο, τον καθένα. Στον ιστότοπό μας μπορεί να βρει κανείς το κείμενο γνωριμίας, τις οδηγίες προς συγγραφείς –και βέβαια να κατεβάσει εύκολα και γρήγορα τα τεύχη.
Κάθε τεύχος του ανθρώπινου έχει μια ορισμένη (ευρεία όμως) θεματική, η οποία ανακοινώνεται εκ των προτέρων. Η πορεία μας ξεκίνησε με έναν φόρο τιμής στο όνομα του μέσου μας: Θέμα του πρώτου τεύχους μας, που είχε έναν χαρακτήρα γνωριμίας, ήταν το ίδιο το ανθρώπινο. Ακριβώς επειδή δεν είναι ξεκάθαρη η σημασία αυτής της λέξης, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε την πορεία μας καλώντας ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων να μας την εξηγήσουν, δηλώνοντας έτσι και την ανάγκη μας για διάλογο. Ακολούθησαν τεύχη για το στοίχημα (γιατί ένα τέτοιο κρύβεται πίσω από κάθε διερώτηση και προβληματισμό), τον χρόνο (με τον οποίο ερχόμαστε όλοι αντιμέτωποι καθημερινά), τις πόρνες (που τις μνημονεύουμε συχνά, με ποικίλους τρόπους) και το κακό. Το, σχετικό με το κακό, πέμπτο τεύχος μας κόντεψε μάλιστα να αγγίξει τις διακόσιες σελίδες! Ουσιαστικά, αυτές οι θεματικές αποτελούν άλλη μια ιδιαιτερότητα του ανθρώπινου, κάθε τεύχος του οποίου μοιάζει τελικά με αφιέρωμα σε μια έννοια».
Ποια είναι, όμως, η ομάδα που στελεχώνει το ανθρώπινο και πώς μπορεί να συμμετέχει κανείς σε αυτό;
«Από τη γέννηση του περιοδικού είχαμε τρεις μόνιμους συνεργάτες: την Κωνσταντίνα Γκιτάκου, υπεύθυνη ψηφιακής επικοινωνίας, τον Γιώργο Γερνά, τεχνικό επιμελητή ιστολογίου, και τη Λίζα Καλδή, που αναλαμβάνει την επιμέλεια των αγγλικών κειμένων. Όταν κλείσαμε τον πρώτο μας χρόνο, η παρέα μεγάλωσε, καθώς οριστικοποιηθήκαν η επιστημονική και η συντακτική ομάδα του ανθρώπινου. Την επιστημονική επιτροπή αποτελούν η Μπέτυ Κακλαμανίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Κινηματογράφου του Αριστοτελείου, ο Δημήτρης Κόκορης, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής του Αριστοτελείου, και η Ιωάννα Ναούμ, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Φιλολογίας του ίδιου πανεπιστημίου. Τα μέλη της συντακτικής ομάδας μας είναι, αλφαβητικά πάλι: η Τριανταφυλλιά Βράνα, η Μαρία Γεωργούλα, ο Θοδωρής Καμπουρίδης, ο Δημήτρης Μανούκας και η Νίκη Μίγγα. Το 2017 το ανθρώπινο καλοδέχτηκε επίσης τον Βασίλη Μπότουλα, τα κοσμήματα του οποίου στολίζουν πλέον τις σελίδες μας.
Σε ό,τι αφορά τώρα τους συγγραφείς μας: Η πρόταση του ανθρώπινου είναι ανοιχτή σε όλους –φυσικά και στους μεταπτυχιακούς φοιτητές και τους υποψήφιους διδάκτορες. Όλοι είναι ευπρόσδεκτοι να συνεργαστούν μαζί μας, ακολουθώντας τις οδηγίες που υπάρχουν στην ιστοσελίδα μας. Είναι αυτονόητο πως δεν δημοσιεύουμε κάθε κείμενο που λαμβάνουμε, δεν κρίνουμε ωστόσο επιμέρους απόψεις των συγγραφέων, απαντάμε με χαρά σε κάθε πρόταση και συζητάμε με κάθε αποστολέα», τονίζουν και σχολιάζουν τη σταδιακή αύξηση των ψηφιακών προσπαθειών σε σύγκριση με τις χάρτινες απόπειρες.
«Είναι γεγονός πως το διαδίκτυο μας έχει λύσει, από πολλές απόψεις, τα χέρια. Η πληροφορία διαμοιράζεται πολύ ταχύτερα και ευκολότερα στις μέρες μας και βέβαια η έρευνα έχει διευκολυνθεί σε απίστευτο βαθμό: ούτε που θέλουμε να φανταστούμε τι θα συνέβαινε αν κατά την εκπόνηση των διατριβών μας δεν είχαμε πρόσβαση σε ψηφιακές συλλογές. Οι ψηφιακές εκδόσεις υποθέτουμε πως θα ακμάσουν στο, όχι μακρινό, μέλλον, πράγμα εύλογο αν λάβουμε υπόψη τον τρόπο ζωής που έχουμε ήδη υιοθετήσει, δύσκολα όμως θα μονοπωλήσουν την προσοχή μας. Σε ό,τι μας αφορά, θα θέλαμε πολύ να έχουμε κάποια στιγμή τη δυνατότητα να δούμε το ανθρώπινο και στο χαρτί. Το ευτύχημα είναι πως το ίδιο ζητούν και αρκετοί αναγνώστες μας –ας θεωρήσουμε λοιπόν πως υπάρχει ελπίδα. Παρόλο που οι οθόνες κατέληξαν να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, η αγάπη για το χαρτί παραμένει αξεπέραστη και η φυσική (αυτή η ανθρώπινη…) επαφή με τα πράγματα αναντικατάστατη», επισημαίνουν.
Η συζήτησή μας μεταφέρεται στη μέχρι τώρα ανταπόκριση του κοινού, καθώς και στα μελλοντικά σχέδια του εγχειρήματος.
«Η αλήθεια είναι πως η ανταπόκριση του κοινού μοιάζει θετική –και με το παραπάνω, με την αλληλεπίδραση να είναι έντονη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό είναι φυσικά εξαιρετικά ευχάριστο και ανακουφιστικό, προσφέρει μια δικαίωση και μας δίνει δύναμη κι ενέργεια για τη συνέχεια. Αυτό το διάστημα ετοιμάζουμε το έκτο τεύχος μας, με πλούσια ύλη και καλές συνεργασίες ξανά. Το θέμα του έχει ανακοινωθεί από τον Ιούνιο δεν είναι άλλο από τη μέθη – για να βαφτίσουμε το ανθρώπινο άλλωστε «βάλαμε να πιούμε». Μέσα στο 2017, λοιπόν, θα κυκλοφορήσει ένα μεθυστικό, ελπίζουμε, τεύχος, με το οποίο θα κλείσει και ο δεύτερος κύκλος ζωής του ανθρώπινου. Ελπίζουμε η μέθη να βρει την ίδια, τουλάχιστον, ανταπόκριση με τα προηγούμενα θέματά μας και να δώσει την αφορμή σε ακόμα περισσότερο κόσμο να μας γνωρίσει. Δε λησμονούμε, όπως είπαμε, το ενδεχόμενο της έντυπης μορφής, ένα από τα κύρια μελήματά μας όμως είναι πάντα η γνωστοποίηση του εγχειρήματος σε όσο γίνεται μεγαλύτερη μερίδα του αναγνωστικού κοινού», καταλήγουν.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΗ:
