Μιλήσαμε με το καταλάθος αφεντικό των κόμικ που μας μεγάλωσαν

Η επαγγελματική κάρτα της Nancy Silberkleit ντροπιάζει όλες τις επαγγελματικές κάρτες που έχουν τυπωθεί ποτέ στην ιστορία. “Are you a Betty?”. “Are you a Veronica?”. Κάθε πολύχρωμη πλευρά της αναρωτιέται με ποια ηρωίδα του ‘Archie’ ταυτίζεσαι και σε προσκαλεί να ξύσεις το comic bubble που σου κάνει την ερώτηση. Από το καθένα αναδύεται ένα διαφορετικό άρωμα που σου δίνει την απάντηση. Της Betty είναι κοριτσίστικο, φρέσκο και πιπεράτο. Μυρίζει καλοκαίρι. Της Veronica είναι επίμονο, πολυτελές και τολμηρό. Τη φαντάζεσαι στο yacht του πατέρα της με ένα κοκτέιλ στο χέρι, γεμάτη ‘C.I.A’.

Το τελευταίο είναι ορισμός που έχει εφεύρει η ίδια η Co-CEO της Archie Publishing. Μου την εξήγησε όταν τη συνάντησα στο πλαίσιο του Comicdom Con Athens. C για Confidence (αυτοπεποίθηση), I για Intelligence (ευφυΐα), A για Allure (γοητεία). Η Veronica κουβαλούσε πάντα τόνους και από τα τρία. Γι’ αυτό και της είχα αδυναμία όταν διάβαζα μικρή τις περιπέτειές της στο Λύκειο του Riverdale κάθε καλοκαίρι. Παρότι κατά βάθος η καρδιά μου στήριζε τη Betty.

«Έχουν τα θέματά τους, αλλά αγαπούν πολύ η μία την άλλη και είναι εκεί όταν χρειάζεται. Μακάρι οι άνθρωποι να μπορούσαν να είναι τόσο κοντά, όσο είναι η Veronica με τη Betty».Περιτριγυρισμένη από έργα τέχνης που έφτιαξαν καλλιτέχνες όπως ο Ηλίας Κυριαζής και η Σοφία Σπυρλιάδου στο πλαίσιο της έκθεσης του Comicdom στα TGI Friday’s, η διευθύνουσα σύμβουλος γνωρίζει πολύ καλά τι κάνει την εταιρεία της και την ίδια να διαφέρουν. H Archie Publishing κλείνει σύντομα τα 80 της χρόνια και έχει πετύχει κάτι μοναδικό στη βιομηχανία της. Παραμένει ακόμη οικογενειακή επιχείρηση. Και η Sillberkleit είναι μόλις η δεύτερη γυναίκα σε τέτοια διοικητική θέση. Γι’ αυτό και μας συμβούλευσε να κρατήσουμε την υπογραφή της. Μπορεί σε κάποια χρόνια να αξίζει εκατομμύρια.

Η πρώτη CEO, η Jenette Kahn που κρατούσε το τιμόνι της DC Comics για πάνω από δύο δεκαετίες, το κατάφερε στα 28 της. Λέγεται όμως πως ο Joe Orlando – τελικά ένας από τους πιο αγαπημένους της συναδέλφους κατά δική της ομολογία – έκανε εμετό στο άκουσμα της πρόσληψής της. Η Silberkleit δεν είναι άσχετη με τέτοια ενδοεταιρικά προβλήματα, αλλά το αρχικό πρόβλημα που έπρεπε να διαχειριστεί ήταν ο εαυτός της. Το e-mail της κάρτας της μού έδωσε μια πρώτη ιδέα. Αντί για το ονοματεπώνυμό της, χρησιμοποιεί το εμπνευσμένο ‘Accidental Boss’.

«Ήμουν δασκάλα σε σχολείο. Δίδασκα καλλιτεχνικά. Ποτέ δεν είχα δει στην κρυστάλλινη γυάλα μου ότι θα ασχολούμουν με τις επιχειρήσεις. Οι δύο άνδρες που έφεραν την εταιρεία στη δεύτερη γενιά της, ο σύζυγός μου o Michael Silberkleit και ο συνεργάτης του ο Richard Goldwater, αλλά δεν είχαν σκεφτεί ποτέ κάποιο πλάνο διαδοχής. Και έχω να σου πω ότι είχα πει αστειευόμενη κάποια στιγμή πως αν το σκέφτονταν θα τους έπιανε πονοκέφαλος. Γιατί η τρίτη γενιά γύρω τους ήταν νεαρά κορίτσια. Οπότε δεν είχε συζητηθεί ποτέ μαζί μου το θέμα. Κι αν είχε συζητηθεί μάλλον θα είχα προσλάβει κάποιον δικηγόρο για να με προστατεύσει απ’ το να κάνω κάτι τόσο φρικτό! (γελάει).

Γιατί όταν μπήκα στην επιχείρηση τότε, σκεφτόμουν ότι το boardroom της εταιρείας ήταν πολύ πιο πάνω από μένα και η επιχειρηματική δραστηριότητα ήταν έτη φωτός μακριά μου. Δεν ένιωθα τίποτε να με συνδέει με αυτά. Στην πραγματικότητα είχα περισσότερα προσόντα από τα απαιτούμενα. Κοιτώντας πίσω, το αληθινό πρόβλημα ήταν πως δεν είχα ξαναδιαβάσει κόμικ και δεν είχα διαβάσει ποτέ κόμικ του Archie. Ήταν παντού μέσα στο σπίτι μου αλλά δεν δει ποτέ το διάβασμα ως ψυχαγωγία. Και αυτό συνέβη γιατί ο τρόπος που μου παρουσιάστηκε το διάβασμα ήταν τέτοιος που δεν μπορούσα να δεθώ μαζί του».

(Η Nancy Silberkleit με φαν στο Comicdom Con Athens)

Η ανώμαλη προσγείωσή της με το διάβασμα ήρθε όταν την ενημέρωσαν ότι έπρεπε να επαναλάβει την Πρώτης Δημοτικού γιατί δεν έκανε καλή ανάγνωση. Θυμάται ακόμη τα καλά ρούχα και παπούτσια που είχε διαλέξει για την πρώτη μέρα του σχολείου στη Δευτέρα. Θυμάται και το στομάχι της να πέφτει όταν της έκαναν νόημα να πάει πίσω με τα πρωτάκια.

«Αν μου είχαν δείξει κάποιο κόμικ, σίγουρα θα μου είχε κάνει κλικ. Έγινα δασκάλα καλλιτεχνικών οπότε είμαι βέβαιη πως, αν το άτομο που ήταν υπεύθυνο να μου μεταδώσει την αγάπη για το διάβασμα μου είχε δείξει κάποιο κόμικ, θα το είχα ερωτευτεί. Αλλά γεννήθηκα το 1954 και τα κόμικ είχαν κακή φήμη τότε. Προωθούσαν προπαγάνδα και δεν ήταν κάτι που θα έδινες σε ένα μικρό παιδί που ξεκινούσε να διαβάζει. Αν μου είχαν δώσει κόμικ του Archie, είμαι σίγουρη ότι θα το είχα αγκαλιάσει το διάβασμα.

Οπότε η γνωριμία μου με τα κόμικ έγινε όταν βγήκα από την αίθουσα του σχολείου και μπήκα στην αίθουσα συνεδριάσεων. Θα γινόμουν μία από τα δύο κεφάλια της εταιρείας και, φυσικά, ως δασκάλα ήξερα ότι πρέπει να κάνεις την έρευνά σου και να ξέρεις τι εκπροσωπείς. Οπότε έπαιρνα σπίτι τα κόμικ και πίστεψέ με, δεν ήθελα να το κάνω. Αλλά όταν έφτασαν στα χέρια μου και έβρισκα χρόνο το βραδάκι για να τα διαβάσω, δεν μπορούσα να τα ακουμπήσω κάτω. Και αν κάποιος με καλούσε να κάνουμε κάτι έξω, του έλεγα όχι! Πρέπει να διαβάσω τα Archie μου! (γέλια). Έκανα στοίβες με αυτά που είχαν επιδραστικά μηνύματα και ήταν τόσα πολλά».

Όσο μου μιλούσε, σκεφτόμουν πόσο καλή δασκάλα πρέπει να ήταν. Τέλεια προετοιμασμένη, επεξηγηματική, με χιούμορ, πάναπλη, και με αύρα κάποιας θείας που θα ήθελες να βλέπεις πιο συχνά. Πλέον γυρίζει σχολεία του κόσμου και παγκόσμια συνέδρια για να αναπτύξει τις αγαπημένες της θεματικές – την αξία των σπουδών, το περιβάλλον και το anti-bullying. Οι σχέσεις της με διάφορες κοινότητες των Α.Μ.Ε.Α είναι στενές. Η ίδια έχει δημιουργήσει τον χαρακτήρα της Scarlet – ένα αυτιστικό κορίτσι που παραγκωνίζεται όταν δεν ξέρει πώς να προσεγγίσει φίλους στο Riverdale High. Η γλώσσα των ‘Archie’ είναι το πιο κατάλληλο εργαλείο για αυτά τα μηνύματα. Θα δυσκολευτείς να βρεις πιο καλόγνωμα κόμικ από τα classics. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κι αυτά ενίοτε δεν είχαν πέσει σε λάθη.

«Ήμουν μόλις σε ένα πανεπιστήμιο στις Συρακούσες της Νέας Υόρκης και έχουν μια τεράστια συλλογή από τα strips του Bob Montana. Πήγα στη βιβλιοθήκη τους και είχαν πολλά στο τραπέζι, και ήταν ένα που, θεέ μου, λυπήθηκα τόσο που είχαν γράψει αυτή την ιστορία. Οι φεμινίστριες του σήμερα δεν θα ήθελαν καν να εκδοθεί κάτι τέτοιο. Αλλά και πάλι, σου μένει το μήνυμα ότι ήταν λάθος. Ήταν μια ιστορία από τα τέλη των 1940s όπου οι γονείς του Archie είχαν φύγει και έπρεπε να βρει μόνος του φαγητό. Είχε, νομίζω, μονάχα 2 δολάρια, αλλά όταν το έμαθε η Betty ήθελε να βοηθήσει γιατί είναι πάντα εξυπηρετική και ήταν κι ευκαιρία να έρθει πιο κοντά του και να του δείξει τις ικανότητές της. Οπότε προσφέρθηκε να πάει για ψώνια και να μαγειρέψει κι εκείνος δεν πίστευε ότι είχε κάνει όλα αυτά τα ψώνια με τα 2 του δολάρια. Το strip σού έκλεινε το μάτι, γιατί η Betty δεν του είπε ότι είχε βάλει και δικά της χρήματα για τα ψώνια του. Δεν ήξερε όμως ότι ο Archie είχε προσκαλέσει και τη Veronica για δείπνο. Μ’ έπιασε η καρδιά μου. Αυτό δεν είναι κάτι που θα θέλαμε να κάνουν ποτέ τα νεαρά αγόρια. Οι νεαροί άνδρες του 21ου αιώνα δεν θα ήταν ίσως τόσο απερίσκεπτοι. Αλλά δες την εικόνα που παρουσίαζε – τη γυναίκα στην κουζίνα.

Οι ιστορίες του Archie είναι ιστορίες που οι άνθρωποι κουβαλούν μαζί τους για μια ζωή και είναι επιδραστικές, γι’ αυτό και τις στοίβες που μάζευα ήθελα να τις μοιραστώ και να τις επικοινωνήσω στους ανθρώπους. Γιατί είχαν σημαντικά μηνύματα. Και είμαι και δασκάλα οπότε μάζευα και ιστορίες που με έκαναν να γελάσω. Η σωματική κωμωδία μπορεί να κάνει πολύ καλό και εκεί μπαίνει ο όρος ‘Θεραπεία με τον Archie’. Ταξιδεύοντας την υδρόγειο έχω ακούσει πολλές προσωπικές ιστορίες από άτομα που μοιράζονταν μαζί μου ότι, ως παιδιά ή έφηβοι, ήταν σε οικογένειες όπου υπήρχε κακοποίηση ή αλκοολισμός και βουτούσαν στα κόμικ για να βρουν τη φαντασία, τη χαρά και το καλό. Με συγκινεί που ο Archie κατάφερε να είναι βάλσαμο γι’ αυτούς σε πολύ δύσκολες ώρες».

Θα περίμενε κανείς, ακριβώς επειδή είναι τόσο περήφανη για το καλοπροαίρετο DNA των ‘Archie’ που τόσες φορές τα έχει βάλει σε μπελάδες ως βαρετά και υπερβολικά ζαχαρένια (εντάξει, ‘Sugar Sugar’ τραγουδούσαν οι άνθρωποι), να είναι επιφυλακτική απέναντι στο ‘Riverdale’. Σε σχέση με τα κόμικ, ακόμη και τα υπερεπιτυχημένα τεύχη του σύγχρονου, αγαπημένου μου reboot από το 2015 και μετά, η σειρά είναι σκοτεινή, μελοδραματική και σίγουρα προκλητική. Η γυναίκα είναι φανατική.

«Η σειρά είναι εκπληκτική. Και έχω δει τόσον κόσμο και μεγαλύτερες κυρίες που ήταν κλασικοί αναγνώστες μας να χτυπιούνται και να είναι σε σημείο λιποθυμίας επειδή άκουσαν τι κάνει η σειρά χωρίς να έχουν ανοίξει το κανάλι. Τους έλεγα να το ανοίξουν γιατί η σειρά αγκαλιάζει την πλατφόρμα του Archie. Τα κόμικ του Archie θα γίνουν σύντομα ογδόντα ετών, το 1941 ιδρύθηκαν, και η εταιρεία βρήκε την αρχική φόρμουλα και μετά τους σεναριογράφους και τους καλλιτέχνες που την αγκάλιασαν και την κινούσαν. Η φόρμουλα ήταν απλή – έφηβοι σε ένα Λύκειο. Οι άντρες της εταιρείας τότε δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι έφηβοι σε όλη την Αμερική θα έβλεπαν τον εαυτό τους σ’ αυτό το Λύκειο. Στην Αμερική και σε όλον τον κόσμο. Είχαν παρόμοια αλληλεπίδραση και παρόμοιες εμπειρίες που, σε όποιο Λύκειο και οπουδήποτε να βρίσκεσαι στον πλανήτη, θα έμοιαζαν. Η φόρμουλα είχε τοποθετήσει εκεί τότε τους χαρακτήρες και δημιουργούσε και λίγο χάος. Το ‘Riverdale’ δημιουργεί πολύ χάος! Είναι σύγχρονο χάος, πολύ σοβαρό και σκοτεινό. Με το μικρό χάος, οι ιστορίες άφηναν τους χαρακτήρες να το λύσουν χωρίς την επέμβαση ενηλίκων».

«Το σημαντικό συστατικό ήταν όμως, πώς θα μπορούσε η εταιρεία να συνεχίσει δεκαετία μετά τη δεκαετία; Γιατί μέρος της φόρμουλας ήταν η ίδια η πραγματικότητα. Έμενε σχετική με τους καιρούς μένοντας συνδεδεμένη με τα γεγονότα της κάθε δεκαετίας», αναγνωρίζει. « Όταν ξεκίνησε ο Archie είχαμε τα ποδήλατα, τις φούστες χούλα-χουπ, τα μίλκσεϊκ. Στη συνέχεια είχαμε το ρεύμα των Mods και τη ντίσκο και αργότερα τα τεράστια κινητά που ήταν πιο ψηλά απ’ τ’ αυτιά σου. Τότε άρχισαν τα πράγματα να κινούνται πολύ γρήγορα κι έτσι πήγαμε στο texting. Σήμερα υπάρχουν ζητήματα με την κατάχρηση οπιοειδών, τις συμμορίες, τα ναρκωτικά και το ‘Riverdale’ τα περιλαμβάνει και είναι αληθινό.

Κάτι που μου έμεινε στο μυαλό και ήταν χρήσιμο για μένα ως μητέρα, ήταν μια σκηνή με ένα φανταστικό ναρκωτικό, το Jingle Jangle. Τα προτείνουν σε ένα πάρτι στους ήρωες και η Veronica λέει ναι. Ο Archie και η Betty, προφανώς, τι άλλο περιμένετε, λένε όχι. Η Veronica έχει τη CIA, που λέω εγώ, μέσα της – Confidence (αυτοπεποίθηση), Intelligence (ευφυΐα) και Allure (γοητεία). Πάντα θέλει να είναι αυτή που τραβά την προσοχή. Απογοητεύτηκα γιατί τα ναρκωτικά και τα κόμικ του Archie είναι έτη φωτός μακριά, αλλά εδώ ήταν η πραγματικότητα. Η πίεση συνεχίστηκε όμως, ρώτησαν ξανά τη Betty και τον Archie. Εκείνη φυσικά είπε όχι, αλλά ο Archie δέχτηκε. Σοκαρίστηκα αλλά σεναριακά ήταν τέλειο. Ο Roberto Sacasa, ο σεναριογράφος, και όλοι οι ταλαντούχοι άνθρωπο της σειράς έκαναν φανταστική δουλειά.

Γι’ αυτό λέω στους εξηντάρηδες και τους εβδομηντάρηδες που ίσως δεν θέλουν να τ’ ακούσουν, ότι η σειρά είναι ωφέλιμη. Νομίζεις ότι μπορείς να πάρεις τηλέφωνο το παιδί σου που είναι 20 ετών και να του μιλήσεις για τα ναρκωτικά; Θα στο κλείσει. Αλλά αν ρωτήσεις αν είδε κάτι στο ‘Riverdale’ και το πιάσεις από εκεί, μπορείς ακόμη και να χρησιμοποιήσεις μια δική σου παρόμοια εμπειρία για να συνεχίσεις τη συζήτηση και να δώσεις ένα παράδειγμα αντιμετώπισης. Η σειρά είναι εξαιρετική και δίνει την ευκαιρία της επικοινωνίας σε διαφορετικές γενιές. Πολλά νεαρά παιδιά που βλέπουν τη σειρά δεν ξέρουν για τα classics και εκπλήσσονται όταν οι γονείς τους ξέρουν τους χαρακτήρες. Ξέρεις τον Archie; Τον δικό μου Archie; Και φυσικά συμβαίνει και το ανάποδο. Δημιουργείται διάλογος μεταξύ γενεών και τα κόμικ του Archie τιμούσαν πάντα τον διάλογο».

Η ανάγκη της εξέλιξης με τους καιρούς είναι μια τεράστια απαίτηση στον χώρο της. Κόμικ σαν τα ‘Archie’, τα ‘Superman’ και τα ‘X-Men’ δεν έχουν ημερομηνία λήξης. Σε αντίθεση με τους πρωταγωνιστές μιας σειράς ή μιας δίωρης ταινίας, οι δημιουργοί τους έχουν την τιτάνια αποστολή να τα διατηρούν βιώσιμα από δεκαετία σε δεκαετία. Στον σημερινό κόσμο του σπάντεξ κιόλας, η επιβίωση του κοινού θνητού Archie τον κάνει από μόνη της υπερήρωα.

«Ήταν ένα αμερικανικό brand που εξαπλώθηκε παντού πολύ γρήγορα γιατί οι άνθρωποι συνδέονταν με τους χαρακτήρες. Ήταν σημαντικοί και γι’ αυτό ρωτούσαν, είσαι μια Betty ή μήπως είσαι μια Veronica; Τα κόμικ του Archie φτιάχτηκαν στα ‘40s για τη γυναίκα αρχικά. Δεν υπήρχε τίποτα εκεί έξω. Και τι θα ήταν καλύτερος πόλος έλξης και απασχόλησης από ιστορίες για την αγάπη και το dating; Αλλά και οι άντρες τελικά ενδιαφέρθηκαν εξίσου. Ο Archie ήταν κάτι σαν εγχειρίδιο για το πρώτο σου φιλί. Οι χαρακτήρες ήταν και είναι υπερήρωες στην εξερεύνηση του σχολείου, των σχέσεων και, για το παγκόσμιο κοινό, της αμερικανικής ζωής. Μια Ινδή κοπέλα μου είπε κάποια στιγμή πως όταν ήρθε στην Αμερική, ένιωθε προετοιμασμένη γιατί είχε διαβάσει ‘Archie’. Όταν όμως παρήγγειλε μπέργκερ για πρώτη φορά απογοητεύτηκε γιατί νόμιζε ότι τα μπέργκερ μας είναι όλα ψηλά και τεράστια σαν του Jughead!» (γέλια).

Όσο κρατούσε την Coca-Cola της στο χέρι με φόντο τα κλασικά κόκκινα καθίσματα των αμερικανικών diners και περιεργαζόταν το καλαμάκι της (ήθελε να δει αν είναι πλαστικό), σκεφτόμουν πόσο τέλεια θα ταίριαζε η εικονογραφημένη φιγούρα της σε κάποιο τεύχος. Σκεφτόμουν επίσης ότι δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφορτωθώ ποτέ την υπογραφή της.

***

Riverdale Meets (@) Fridays: Η φετινή έκθεση του Comicdom Con Athens είναι αφιερωμένη στον Archie και την παρέα του Riverdale. Δέκα Έλληνες δημιουργοί comics εμπνέονται από τους αγαπημένους μας ήρωες και μας προσφέρουν τη δική τους εκδοχή, αποδεικνύοντας ότι ο Archie και η παρέα του παραμένουν ακόμα και σήμερα επίκαιροι και ανατρεπτικοί. Θα τα βρείτε όλα στο TGI Friday’s στο Κολωνάκι έως τις 5/5.