Μπάλλος, Αθηνά, Κάρμελ: Ο Θοδωρής Κολυδάς μάς εξηγεί πώς βαφτίζονται οι κακοκαιρίες

Ο Μπάλλος είναι η δεύτερη μεγάλη καταιγίδα που χτυπά τη χώρα μας τον φετινό φθινόπωρο. Είχε προηγηθεί η Αθηνά. Έπεται η Κάρμελ. Και το ερώτημα είναι το εξής: Ποιος είναι αυτός που επιλέγει πώς θα ονομαστούν τα ισχυρά βαρομετρικά, με ποιο τρόπο γίνεται αυτή η διαδικασία και τι σημαίνουν τελικά; Ο Θοδωρής Κολυδάς, διευθυντής της ΕΜΥ, ανέλαβε να μας ξεναγήσει σε αυτόν τον παράξενο κόσμο.

Ας κάνουμε, όμως, πρώτα μια εισαγωγή στον ενδιαφέροντα κόσμο της ονοματοδοσίας καταιγίδων.

Η πρώτη επίσημη ονομασία κυκλώνων το 1898

Ο πρώτος μετεωρολόγος ο οποίος εμπνεύστηκε και υλοποίησε την ονοματοδοσία ακραίων καιρικών φαινομένων ήταν ο Αυστραλοάγγλος Clement Wragge. Ο Wragge έφυγε από την Αγγλία το 1883 και τέσσερα χρόνια μετά διορίστηκε κυβερνητικός μετεωρολόγος στο Κουίνσλαντ. Η αρχική του ιδέα ήταν να χρησιμοποιήσει ονόματα της πολυνησιακής και της αρχαιοελληνικής μυθολογίας, αλλά γρήγορα το σκεπτικό του άλλαξε.

Ο ίδιος άρχισε να δίνει στους κυκλώνες ονόματα πολιτικών τους οποίους δεν συμπαθούσε. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν οι James Drake, Edmund Barton και Alfred Deakin, οι οποίοι εξέφρασαν τα παράπονά τους για τη διαδικασία. Δεν ήταν, όμως, η μοναδική παραλλαγή, καθώς, όπως λέγεται, έφτασε στο σημείο να «βαφτίσει» ένα βαρομετρικό Leonora, για να τιμήσει τη γυναίκα του που είχε το ίδιο όνομα.

Μερικά χρόνια αργότερα, ωστόσο, ο Wragge συνταξιοδοτήθηκε και η πρακτική της ονοματοδοσίας κακοκαιριών έπαψε να εφαρμόζεται για 60 έτη. Ως τη στιγμή που ένα πανεπιστήμιο στη Γερμανία σκέφτηκε μια φαεινή ιδέα.

Οι κακοκαιρίες μπορούν να πάρουν το όνομά σου

Το ζήτημα της ονοματοδοσίας βαρομετρικών ήρθε και πάλι στο προσκήνιο τη δεκαετία του ‘50 και του ‘60. Οι πρώτες χώρες που ασχολήθηκαν ενεργά μ’ αυτήν ήταν η Ιαπωνία και η Ινδία, οι οποίες είχαν πληγεί σφοδρά από τους τυφώνες που σκόρπισαν τον θάνατο σε χιλιάδες ανθρώπους και κατέστρεψε τις περιουσίες πολλών περισσότερων.

Μία από τις πρωτοπόρους στην Ευρώπη ήταν η Γερμανία και συγκεκριμένα το Freie Universität Berlin, το οποίο δημιούργησε μια πρωτοποριακή μέθοδο σύμφωνα με την οποία μπορεί ο οποιοσδήποτε να πληρώσει ένα συγκεκριμένο ποσό και να δώσει στην κακοκαιρία το όνομα που αυτός επιθυμεί. Το πρόγραμμα ισχύει ως σήμερα, έχει την ονομασία “Adopt a Vortex”, ενώ οι τιμές ξεκινούν από τα 200 ευρώ και διαφέρουν εάν πρόκειται για χαμηλό ή υψηλό βαρομετρικό.

Η τάση της ονοματοδοσίας άρχισε να γίνεται όλο και πιο διαδεδομένη στην Ευρώπη από τα μέσα του 21ου αιώνα, με τις μετεωρολογικές υπηρεσίες της Αγγλίας και της Ιρλανδίας να είναι οι πρώτοι κρατικοί φορείς, οι οποίοι ανέλαβαν το 2015 τη συγκεκριμένη διαδικασία, προκειμένου να ονοματίζουν, κυρίως, τις κακοκαιρίες που έρχονται από τον Ατλαντικό Ωκεανό.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Θοδωρής Κολυδάς, διευθυντής της ΕΜΥ, μαθηματικός μετεωρολόγος. / © Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου – Watkinson

Η ονοματοδοσία ισχυρών βαρομετρικών ξεκίνησε επίσημα στη χώρα το 2017. Τη συγκεκριμένη διαδικασία είχε αναλάβει, μέχρι πριν από μερικούς μήνες, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, ωστόσο, ύστερα από ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε στις αρχές Οκτωβρίου, γνωστοποιήθηκε πως περνά από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, σε συνεργασία με εκείνη της Κύπρου και του Ισραήλ.

Μαζί με την ανακοίνωση, μάλιστα, της διακρατικής συμφωνίας, έγινε γνωστός και ο πίνακας με τα ονόματα όλων των ισχυρών βαρομετρικών τα οποία πρόκειται να μας απασχολήσουν τους επόμενους μήνες. Πρώτο στη λίστα ήταν η Αθήνα, δεύτερο ο Μπάλλος και τρίτο η Κάρμελ.

Πώς γίνεται η επιλογή των ονομάτων και τι σημαίνουν αυτά; Όπως εξηγεί στο OneΜan ο διευθυντής της ΕΜΥ, Θοδωρής Κολυδάς και οι τρεις χώρες έστειλαν πριν από μερικούς μήνες μια λίστα με προτεινόμενα ονόματα – μεταξύ αυτών και ο Μπάλλος. Το σύνολό τους φτάνει τις 25 -όσα και τα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου- και θα αφορά τις 25 πιο ισχυρές κακοκαιρίες που πρόκειται να αντιμετωπίσει η ανατολική μεσόγειος τον επόμενο χρόνο.

Είναι, όμως, μόνο τόσες οι κακοκαιρίες που έχουμε κατά τους χειμερινούς μήνες, κι αν όχι ποια είναι τα κριτήρια κάτω από τα οποία επιλέγονται αυτές που θα ονομαστούν; Όπως εξηγεί ο μετεωρολόγος, ένα βαρομετρικό δεν «βαφτίζεται» πάντα αλλά μόνο όταν καλύπτει τα εξής δεδομένα: πρώτον, να αφορά μεγάλο τμήμα της Επικράτειας ή/και τμήματα της χώρας με μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού (πχ.: Αθήνα, Θεσσαλονίκη), και, δεύτερον, οι αναμενόμενες βροχοπτώσεις να ξεπερνούν επίπεδα για τα οποία η εμπειρία έχει δείξει ότι προκαλούν πλημμυρικά επεισόδια. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση των χιονοπτώσεων.

Όσον αφορά την περίπτωση της Ελλάδας, χρησιμοποιήθηκαν κατά βάση ονόματα από την αρχαιοελληνική μυθολογία και ιστορία. «Προσπαθήσαμε να μη χρησιμοποιήσουμε ονόματα πολύ μεγάλων προσωπικοτήτων της αρχαιότητας, όπως του Ομήρου, για να μη χτυπάει άσχημα στο μάτι. Υπήρχαν, βέβαια, και μερικοί οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν γιατί συνδέσαμε πρόσωπα της αρχαιότητας με κάτι τόσο αρνητικό, όπως τις κακοκαιρίες. Γι’ αυτό και εμείς σκεφτόμαστε να κάνουμε μια δημοσκόπηση, προκειμένου ο κόσμος να επιλέξει τα ονόματα των κακοκαιριών της επόμενης χρονιάς» σημειώνει ο κ. Κολυδάς.

Κακοκαιρία Μπάλλος: Όχι πανικός

Όπως εξηγεί ο μετεωρολόγος, η ονοματοδοσία βοηθά στην επαγρύπνηση σχετικά με τις ερχόμενες μεγάλες κακοκαιρίες, ωστόσο, μπορεί παράλληλα να προκαλέσει πανικό στους πολίτες που δεν ξέρουν τι περιμένουν να αντιμετωπίσουν.

«Δε χρειάζεται να το κρύβουμε. Τα ονόματα των κακοκαιριών -όπως ο Μπάλλος- είναι φτιαγμένα έτσι ώστε να είναι φιλικά για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οι ειδήσεις μπορούν να αναπαραχθούν καλύτερα μ’ αυτόν τον τρόπο. Δεν πρέπει, όμως, να δημιουργείται πανικός στον κόσμο. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ακούν τα ονόματα των καταιγίδων και τα συνδέουν μ’ αυτά των ΗΠΑ, τα οποία, πολλές φορές, μπορεί να συνδυάζονται με φονικούς τυφώνες. Τα καιρικά φαινόμενα είναι, όμως, σχεδόν πάντα πιο ήπια στη Μεσόγειο».

Πότε θα τελειώσει η κακοκαιρία Μπάλλος

Η Πέμπτη ήταν μια δύσκολη μέρα για την Αθήνα, ωστόσο, σύμφωνα με τις μετεωρολογικές προβλέψεις, η κακοκαιρία Μπάλλος και οι κατά τόπους ισχυρές καταιγίδες θα συνεχιστούν και την Παρασκευή. Πιο συγκεκριμένα, αναμένονται βροχές και καταιγίδες, κατά τόπους ισχυρές, ενώ υπάρχει πιθανότητα χαλαζοπτώσεων.

Τα φαινόμενα θα παρουσιάσουν ύφεση από το απόγευμα. Οι άνεμοι στην πόλη θα πνέουν αρχικά από νοτιοανατολικές διευθύνσεις 2 έως 4 και τοπικά έως 5 μποφόρ, από το απόγευμα όμως θα στραφούν σε νοτιοδυτικούς 3 έως 5 και τοπικά έως 6 μποφόρ, ενώ η θερμοκρασία στο κέντρο των Αθηνών θα κυμανθεί από 16 έως 20 βαθμούς Κελσίου.