Δεν μπλέκεις με τον Stephen Lang: Ο κακός του Avatar μιλά αποκλειστικά στο OneMan

Σε κάθε περίπτωση, όταν ανέλαβε τον βασικό ρόλο του κακού στο πρώτο Avatar, του 2009, ήξερες από την πρώτη στιγμή κοιτάζοντάς τον στην οθόνη ότι αυτός είναι ένας villain που δεν αστειεύεται. Δεν μπλέκεις, πώς το λένε.

Τον έχουμε απολαύσει φυσικά κι αλλού κατά καιρούς. Σε ταινίες όπως το Manhunter και το Public Enemies του Michael Mann. Στον Conan του ‘11. Και φυσικά στο Don’t Breathe, όπου τρέμεις την ίδια του την παρουσία ακόμα κι αν ο χαρακτήρας του δε μπορεί να δει.

Όμως στο Avatar ήταν ο μεγάλος του ρόλος και, ως ξεκάθαρη περίπτωση Πολύ Σκληρού Για Να Πεθάνει τύπου, επιστρέφει στο σίκουελ The Way of Water (που προβάλλεται τώρα στα σινεμά) άκρως ενισχυμένος. Πώς γίνεται αυτό; Μέσω της τεχνολογίας. Που αναγεννώντας τον ως κάτι ανάμεσα σε ανθρώπινο κλώνο και Na’vi, όχι μόνο δίνει τρόπο στον James Cameron να έχει ξανά πίσω τον αρχι-κακό του, αλλά και να προσφέρει άπλετο χώρο φιλοσοφικών προσεγγίσεων πάνω το τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι το Na’vi του, κι όλα αυτά.

Στην παγκόσμια πρεμιέρα του Avatar: The Way of Water, συναντήσαμε τον Stephen Lang εμφανέστατα κατενθουσιασμένο από την επιστροφή του στον κόσμο της Πανδώρας. Πόσο μάλλον με έναν ρόλο που όχι απλώς δεν είναι ανέμπνευστη ξεπατικωσούρα του πρώτου φιλμ, αλλά και κάτι πολύ πιο μεστό όπως κι αν το δεις: Και στα μοτίβα του, αλλά και στην τεχνική του, μιας κι ο Lang αυτή τη φορά (σε αντίθεση με την πρώτη) έπρπε να παραδώσει το σύνολο σχεδόν της ερμηνείας του ως performance capture.

Δηλαδή, ερμήνευε το ρόλο του Νέου-Κουάριτς, η ερμηνεία του καταγραφόταν και αναλυόταν και έπειτα μετετράπη σε CGI πλάσμα. Κάπως σαν τον Andy Serkis στον Άρχοντα και στον Πλανήτη των Πιθήκων.

Μιλώντας με τον Lang στο Λονδίνο, του ζητήσαμε να μας μιλήσει για όλη αυτή την διαδρομή, από το πρώτο Avatar ως το σήμερα. Κι εκείνος θυμήθηκε τις μπύρες που ήπιε με τον James Cameron όταν του είπε ότι θα επιστρέψει για το σίκουελ (κι ο Lang δεν τον πίστεψε), για εκείνη τη φορά που άρχισε να απαγγέλει Σαίξπηρ στο σετ κι ο Cameron του έβαλε τις φωνές, και για το πώς βλέπει τα γηρατειά– αναπόφευκτα ακόμα για εμάς, τους απλούς, μη-Na’vi ανθρώπους.

Μαθαίνοντας ότι θα επιστρέψει

Ο Stephen Land στην παγκόσμια πρεμιέρα του Avatar: The Way of Water στο Λονδίνο. / Vianney Le Caer/Invision/AP

Η αρχή αυτού του σίκουελ για τον Lang γίνεται 15 χρόνια πίσω, πριν καν κυκλοφορήσει το πρώτο Avatar στα σινεμά. Σε ένα πάρτυ το 2007, όταν πίνοντας μπύρες ο James Cameron του είπε κάτι που ο Λανγκ δεν πολυπίστεψε.

«Πίσω στο 2007, όταν δουλεύαμε ακόμα στην πρώτη ταινία, είχαμε ένα κάπως σπάνιο πάρτυ εκεί, στη Νέα Ζηλανδία. Και θυμάμαι πίναμε μια μπύρα με τον Jim και μου λέει εκεί που αράζαμε «ξέρεις, ο Κουάριτς θα επιστρέψει». Και τότε δεν τον ήξερα όσο καλά τον ξέρω τώρα, οπότε αντέδρασα λίγο κάπως… «ω, ουάο, αυτό θα ήταν τέλειο!». Δεν το πίστεψα δηλαδή τελείως, λέω ΟΚ, ας πούμε άλλη μια μπύρα τώρα.

Αλλά τώρα που τον ξέρω καλύτερα, ξέρω πως δε θα έλεγε πράγματα ελαφρά τη καρδία, και πόσο μάλλον κάτι τέτοιο που μπορεί να είναι πολύ σημαντικό για τον άλλο, για μένα δηλαδή.

Κάποια στιγμή αργότερα, το 2010, ήμασταν σε ένα δείπνο όπου του παρουσίαζα ένα βραβείο, και κάθισε στο τραπέζι και μου λέει «το ξέρεις ότι θα επιστρέψεις ε;». Και του λέω «αλήθεια;;». Και λέει «έλα κόφτο, αφού στο είχα πει! Το ήξερες!» Αλλά ομολογώ πως δεν είχα καταλάβει ακριβώς το εύρος του πόσο βαθιά εμπλοκή θα είχε ο Κουάριτς στην αφήγηση μέχρι κάπου το ‘11-’12 όταν μου ανέλυσε το ρόλο και τα σενάρια άρχισαν να έρχονται. Ήμουν πολύ χαρούμενος που θα ήμουν ακόμα μέρος αυτού του πράγματος.

Δεν άλλαξαν πολλά έκτοτε στην προσωπική μου ζωή… ακόμα σαν σκύλο μου φέρονται στην οικογένειά μου [γελάει]. Κοίτα, η ταινία φυσικά και ανέβασε το προφίλ μου στο χώρο, σε κάποιο βαθμό. Αλλά πάει λίγος καιρός! Έχουν ηρεμήσει τα πράγματα.»

O νέος/παλιός χαρακτήρας του seqeuel

Οι διαφορές σε σχέση με το πρώτο φιλμ είναι κατευθείαν εμφανείς, καθώς ο Lang καλείται τώρα να ενσαρκώσει ένα πολύ πιο πολύπλοκο ον. Μας εξηγεί πώς εξέλαβε αυτές τις διαφορές, και πώς τις διαχειρίστηκε.

«Η διαφορές στην προσέγγιση έρχονται καθώς δουλεύουμε, σκηνή με τη σκηνή, στιγμή τη στιγμή. Ο Κουάριτς βρίσκεται σε μια πολύπλοκη στιγμή, έχει υποστεί μια θεμελιώδη αλλαγή. Δεν είναι ο Κουάριτς, είναι Κουάριτς Redux. Το DNA του έχει μπλεχτεί με DNA των Να’βι… όπως γίνεται αυτό τελοσπάντων.

Κι από ένας τύπος που ξέρει πολύ καλά τον εαυτό του, που όχι μόνο περπατά ευθεία αλλά και σκέφτεται κι ευθεία, τώρα είναι ένας άλλος τύπος. Δεν είναι μια επιλογή για αυτόν πια αυτό που συμβαίνει. Αλλά ρέει μέσα του. Όποιος είναι ο τρόπος του νερού, τώρα είναι μέσα του.

Συν το ότι ηττήθηκε, ε; Ο Κουάριτς είναι έξυπνος, οπότε τον κυνηγά η ήττα αυτή. Αλλά επίσης μαθαίνει από αυτή κιόλας. Και καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να σχηματίσει τις καταστάσεις πια σύμφωνα με τη δική του επιθυμία, αλλά θα πρέπει να προσαρμοστεί στην Πανδώρα. Ποιος ξέρει, ίσως έμαθε κάποτε παραλλαγές αυτού του μαθήματος και πίσω στη Γη, όταν δεν ήταν πάντα στην πλευρά του νικητή. Η ήττα κι ο πόνος της σύγκρουσης μπορεί να έχει επίδραση. Αυτά εξάλλου τον μετέτρεψαν σε αυτό που εξαρχής ήταν.»

Η συζήτηση κεντράρει σε μια συγκεκριμένη, κομβική σκηνή, όπου ο νέος Κουάριτς βρίσκει το κρανίο του ανθρώπινου σκελετού του.

«Μπορείς να ερμηνεύσεις με πολλούς τρόπους αυτή τη σκηνή. Αρχικά με ένα τρόπο υπαρξιακό. Λειτουργεί συμβολικά, είναι ένας τρόπος να αποκηρύξει όσα δεν δούλεψαν πριν. Μια απόπειρα έστω. Το κάνουμε όλη την ώρα κι εμείς, έτσι δεν είναι; Λέμε «γάμα το αυτό, δε θα ασχοληθώ πια» και συνεχίζεις μετά από εκεί. Ο Κουάριτς αποπειράται να αφήσει τον παλιό εαυτό πίσω του. Αυτός ο τύπος είναι λούζερ, έχασε, και τώρα είμαι ένα άλλο πράγμα.

Αλλά ένα κομμάτι του ξέρει πολύ καλά πως δεν μπορεί να ανταπεξέλθει. Και κυριολεκτικά δε μπορεί κιόλας γιατί δεν θυμάται καν τη στιγμή αυτή. Ξέρει ότι πέθανε αλλά όχι την ίδια τη στιγμή. Κι είναι δύσκολο να ξορκίσεις κάτι αν δεν μπορείς να το κοιτάξεις κατάματα.»

Δουλεύοντας με τον James Cameron

O James Cameron κι ο Stephen Lang στο Comic Con του Σαν Ντιέγκο το 2009. / Shea Walsh / AP Images for Ubisoft

Alpha εναντίον alpha; Ο Stephen Lang περιγράφει την συνεργασία του με τον σκηνοθέτη και το πώς αυτή έμοιαζε πολλές στιγμές σαν μια κόντρα για την κυριαρχία μιας περιοχής.

«Απολαμβάνω πολύ να δουλεύω με τον Τζιμ και θα έλεγα ότι, νομίζω, κι αυτός απολαμβάνει να δουλεύει μαζί μου. Από την αρχή η προσέγγισή μου ήταν πως δουλεύουμε πολύ δημόσια μεταξύ μας. Που σημαίνει πως ΟΚ, ψιθυρίζουμε καμιά φορά, αλλά επίσης ανταλλάζουμε πράγματα εντελώς δημόσια, και μπορεί όλο αυτό να γίνει καυστικό ή αστείο ή εκρηκτικό ή οτιδήποτε.

Ο λόγος είναι ότι ο χαρακτήρας μου θέλει να κυριαρχεί στον χώρο του. Αυτό είναι ο Κουάριτς. Κυριαρχεί στον χώρο. Δεν το σχεδίασα αυτό, απλά όταν ήρθα στην παραγωγή και δούλεψα λίγο, είπα πως ναι, αυτός είναι τώρα ο χώρος μου. Κι αυτό λειτουργεί πολύ καλά, αλλά αν το σκεφτείς ο Κουάριτς, όπως και κάθε άλλο χαρακτήρας φυσικά, είναι ένας αντικατοπτρισμός του ίδιου του Jim.

Η διάσταση του Jim που είναι ο Κουάριτς είναι κάτι πολύ δυνατό, έχει μεγάλη κατανόηση του χαρακτήρα, τον έγραψε άλλωστε. Οπότε κι εκείνος μπορεί να γίνει πολύ κυριαρχικός στον χώρο, άρα καταλαβαίνεις ότι μπορεί να γίνει μια κατάσταση… έχεις δύο alpha male στο stage 27 [γελάει]. Υπάρχει φυσικά μια διάσταση περφόρμανς σε όλο αυτό όταν δουλεύουμε μαζί, κάτι που απολαμβάνουμε κι οι δύο. Και ξέρω ότι και το συνεργείο το απολάμβανε! Ξαφνικά ξεμύτιζαν όλοι κάπως, τεντώνοντας και πρόσεχαν. Τους αρέσει να βλέπουν τον Jim έτσι, γιατί είναι πολύ σκληρό καρύδι.»

Η σχέση των δύο στο σετ είχε αποτέλεσμα ένα απολαυστικό στιγμιότυπο κατά το γύρισμα της προαναφερθείσας σκηνή με το κρανίο του Κουάριτς. Ο Lang μας το διηγήθηκε έχοντας σηκωθεί όρθιος μπροστά στο τραπέζι και χρησιμοποιώντας την καρέκλα του για prop:

«Φυσικά όταν φιλμάραμε αυτή τη σκηνή, έρχεται εκείνη η σκηνή που κρατά το κρανίο στα χέρια του. Είναι μια κλασική «alas poor Yorick» σκηνή. Σωστά; Κι όταν έπαιζα τη σκηνή είχα μπει βαθιά στη συγκεκριμένη στιγμή, και πήγα κατευθείαν στο «να ζει κανείς ή να μη ζει». Και μετά άρχισα να απαγγέλω τον μονόλογο.

Ξαφνικά κι ενώ είμαι μέσα στο ρόλο βαθιά, έχει πέσει απόλυτη ησυχία. Και μες στην ησυχία, που σαν όλοι να περιμένουν κάτι να συμβεί μετά, ακούγεται ξαφνικά μια δυνατή: «ΤΙ ΣΤΟ ΔΙΑΟΛΟ ΚΑΝΕΙΣ, LANG;!;!». Κι οι πάντες στο συνεργείο κάνουν απόλυτη ησυχία. Fuckin’ Jim…

Αγωνία όλοι. Δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν. Τον κοιτάω. Με κοιτάει. Και λέω, «δεν τις έγραψα εγώ αυτές τις μαλακίες!».

Κοιταζόμαστε… κι αρχίζουμε να γελάμε! Αυτό ήταν. Όλα χαλάρωσαν κι η σκηνή βγήκε μετά.»

Ηθοποιός σημαίνει και Performance Capture

O Stephen Lang στο Avatar: The Way of Water.

Ένα πολύ βασικό κομμάτι της συζήτησης είχε να κάνει με την μετάβαση αρκετών ηθοποιών (ανάμεσά τους κι ο Λανγκ) από την πρώτη στη δεύτερη ταινία. Και το πώς πλέον οι χαρακτήρες τους φτάνουν στην οθόνη μέσω performance capture, δηλαδή μια μέθοδο CGI απεικόνισης που όμως βασίζεται απολύτως στην συγκεκριμένη ερμηνεία του κάθε ηθοποιού.

«Είναι ένα συναρπαστικό πράγμα να κάνεις, μια πρόκληση. Δεν το έκανα καθόλου στην πρώτη ταινία αλλά τώρα σχεδόν αποκλειστικά. Είναι υπέροχο! [σταματάει] Όχι, το «υπέροχο» είναι μια μη-λέξη, δεν σημαίνει τίποτα. [γελάει] Λοιπόν, θα πω το εξής. Είναι δύσκολο να το κάνεις αλλά είναι εφικτό, γιατί είχα παραδείγματα της Zoe, του Sam, το έκαναν πετυχημένα, οπότε γιατί να μην το κάνω εγώ.

Επίσης ήταν εύκολο να χωρέσω τον Κουάριτς σαν σύλληψη μέσα μηχάνημα του performance capture. Γιατί είναι σαν μια στολή με τον τρόπο της. Φοράς κάτι. Σιγουρευτήκαμε ότι ταιριάζει πάνω μου κιόλας, και τη φόραγα έτοιμος να πάω στη δουλειά.

Είμαι της γνώμης ότι το performance capture στα θεμέλιά του δεν είναι και τόσο διαφορετικό από όποιου άλλου τύπου ερμηνεία. Αυτό είναι το να ερμηνεύεις– επικοινωνείς και αντιδράς, και είσαι ειλικρινής κι αυθεντικός στη στιγμή ό,τι κι αν φοράς. Γι’αυτό βοηθά να σκέφτομαι αυτό που φοράω ως μέρος της γκαρνταρόμπας μου.

Κι ο Jim κάνει πολύ καλή δουλειά στο να εκμηδενίζει τα προβλήματα που προκαλεί η τεχνολογία. Έχει τρομερή έγνοια και φροντίδα για την ηθοποιία, κι αυτός εξάλλου είναι ο λόγος που αποσπά τόσο καλές ερμηνείες από όλους σε ό,τι ταινία έχει κάνει. Είναι πολύ καλός στο να απομακρύνει την όποια έγνοια. Ώστε να συγκεντρώνεσαι στη σκηνή και να συνειδητοποιείς πως ναι, μπορώ να το κάνω αυτό.

Μπορεί να παίζω σκηνή με σένα κ να κοιτάω στα γονατά σου για να κοιτάω το πρόσωπό σου. Άρρωστο!»

Καθώς το σώμας μας προδίδει

Δεν ήταν παράλογο, δεδομένων των μοτίβων που προτείνει και το φιλμ, να φτάσει η κουβέντα και στην αναπόφευκτη διαδικασία του να γερνάς. Εμείς δεν έχουμε σώμα Να’βι να μας σώσει. Πώς αντιμετωπίζει ο Stephen Lang, που μόλις έγινε 70, την ηλικία;

«Δεν με ενθουσιάζει! [γελάμε]

Για να είμαι ειλικρινής, η προσέγγισή μου στα γηρατειά είναι ότι: δεν με νοιάζει να γερνάω, αρκεί να μείνω γερασμένος για πολύ, πολύ καιρό. [γελάμε] Αυτό έλεγα πάντα, αλλά το έλεγα βέβαια όταν δεν σκεφτόμουν τον εαυτό μου ως γέρο. Αλλά τώρα… απλά δεν μου αρέσει το γαμημένο! Η ιδέα πάντως είναι να μείνω σφριγηλός και εύκαμπτος για όσο καιρό μπορώ, να αναπτύξω αντοχή. Γιατί θέλω να μπορέσω να συνεχίσω να δουλεύω.  Όχι μόνο στο Avatar. Δηλαδή και στο Avatar φυσικά, αλλά και γενικά για πολύ καιρό. Οπότε πρέπει να διατηρηθώ σε καλή κατάσταση.

Και κοίτα, αποδέχομαι ότι όσο συνεχίζω, θα φέρνουν κασκαντέρ για να κάνουν κάποια πράγματα, αλλά θέλω να κάνω όσα μπορώ εγώ. Όταν παίζεις χαρακτήρα σε performance capture δεν είμαι μόνο εγώ ο ηθοποιός που παίζω τον ρόλο, είμαι περισσότερο ο επιστάτης. Αποδέχομαι ότι υπάρχει μια πλειάδα άλλων ανθρώπων, δημιουργών, που έχουν βαθιά εμπλοκή στον χαρακτήρα μου. Μπορεί να είμαι ο #1 υπεύθυνος για τον Κουάριτς, αλλά υπάρχει εξαρχής λόγω ενός γκρουπ ταλαντούχων καλλιτεχνών. Κι αυτό κάπως σε κάνει πιο ταπεινό απέναντι στα πάντα.»

*Το Avatar: The of Water κυκλοφορεί στις αίθουσες από την Feelgood Entertainment.