Η ‘κυρά-Κατίνα’ του Δημήτρη Μητσοτάκη τα βάζει με τον νοικοκυραίο της διπλανής πόρτας

Ίσως να έχεις προσέξει τις τελευταίες μέρες, κυρίως μέσα στο Facebook, ένα τραγούδι το οποίο μαζεύει τη μία κοινοποίηση μετά την άλλη, τραβώντας πάνω του αντιρατσιστικά και υπέρ των προσφύγων σχόλια και χειροκροτήματα. Η ‘κυρά-Κατίνα’ του Δημήτρη Μητσοτάκη, γνωστού απ’ τους ‘Ενδελέχεια’ (δεν ξέρω καν αυτό χρειαζόταν να το πω αυτό), είναι ένα πολιτικό τραγούδι σε κρητικό ρυθμό που ηχογράφησε παρέα με τους Θραξ Πανκc.

Αν δεν το έχεις ακούσει ακόμα, είναι αυτό εδώ:

“Κυρά Κατίνα μου πιστή που αγαπάς αλλήλους

και περιτριγυρίζεσαι απ’ του Αδόλφου φίλους

το αίμα είν’ στα χέρια σου, τα λόγια σου πιστόλι

κανένανε δεν σκότωσες μα έχουν πεθάνει όλοι.”

Δεν είναι η μόνη στροφή που ξεχωρίζει, αλλά δείχνει νομίζω επαρκώς το πνεύμα του τραγουδιού, την αντιρατσιστική του θέση και τις ευθύνες που καταλογίζει στους κατά φαντασία ανεύθυνους ανθρώπους της διπλανής πόρτας.

Μιλήσαμε με τον Δημήτρη Μητσοτάκη και αυτά είναι όσα είπαμε σχετικά με την ‘Κυρά Κατίνα’:

Υπήρξε κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό που σε ενέπνευσε, κάτι συγκεκριμένο που είδες μπροστά σου;

Καθημερινά τη βλέπω αυτήν την κατάσταση, και επειδή τυχαίνει να κυκλοφορώ και με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, δεν είναι ένα το περιστατικό, είναι πάρα πολλά. Και από ανθρώπους μεγάλης ηλικίας και από πιο μικρής, και από άντρες και από γυναίκες… Η ‘κυρά-Κατίνα’ είναι απλώς ένα σύμβολο που χρησιμοποιώ για όλους αυτούς.

Επίσης να πούμε ότι αυτό δεν είναι ένα τωρινό φαινόμενο, απλά στις μέρες μας παρατηρείται μία έκρηξη του. Είναι ένα φαινόμενο πολύ παλιό. 

Ωστόσο, υπάρχει κάποιο περιστατικό ρατσιστικής συμπεριφοράς που σου έχει αποτυπωθεί πιο έντονα;

Κοίταξε, συγκεκριμένα μπορώ να σου πω για τσακωμούς που έχω δει, πχ μια φορά θυμάμαι μία ξένη που είχε το παιδί της σε ένα καρότσι και επειδή δεν υπήρχε αρκετός χώρος γύρω της στο λεωφορείο, άρχισαν όλοι να τη βρίζουν. Αυτός ο ρατσιστικός εμετός είναι διάχυτος, ειδικά στις γειτονιές που μένω εγώ, Κυψέλη, Πατήσια, στον Άγιο Παντελεήμονα… Είναι πράγματα που τα έχω πολύ βαθιά βιωμένα. Όταν βλέπουν περισσότερους από δυο τρεις ανθρώπους μαζεμένους, θεωρούν ότι η περιοχή έχει γίνει γκέτο κτλ, αλλά θέλω να πω ξανά ότι αυτό το φαινόμενο δεν είναι τωρινό. Την ίδια αντιμετώπιση είχαν και οι Έλληνες που ήρθαν από τη Σμύρνη, πριν από 100 χρόνια.

Και υπάρχουν πολλές αναφορές γι’ αυτήν τη συμπεριφορά των γηγενών προς τους Μικρασιάτες. Και στην αυτοβιογραφία της Αγγέλας Παπάζογλου, και στα βιβλία της Διδούς Σωτηρίου, και στα απομνημονεύματα του Μάρκου Βαμβακάρη. Σήμερα οι πρόσφυγες έχουν την ίδια αντιμετώπιση με αυτή που είχαν οι άνθρωποι τότε. Και εκείνοι μάλιστα δεν ήταν και ξένοι, είχαν ελληνική ρίζα, ήταν και χριστιανοί και το λέω αυτό γιατί πολλές φορές εδώ βάζουν μπροστά το θέμα της θρησκείας και της “μουσουλμανοποίησης”. Φυσικά όλα αυτά δεν ισχύουν και όπως διάβασα πρόσφατα κάπου, ο φόβος δεν είναι απέναντι στον αλλόθρησκο, ο φόβος είναι απέναντι στον φτωχό. Στον πλούσιο αλλόθρησκο μια χαρά τεμενάδες του κάνουν οι ίδιοι άνθρωποι που δεν θέλουν τους φτωχούς ξένους.

Σε ένα σχόλιο στο YouTube αποκαλούν το τραγούδι “θηλυκό κυρ-Παντελή”. Το είχες αυτό στο μυαλό σου όταν το έγραφες;

Είναι πολλοί που το έχουν πει αυτό, δεν είναι μόνο ένας. Άλλοι έχουν πει ότι είναι η γυναίκα του κυρ-Παντελή, άλλοι ότι είναι ο θηλυκός κυρ-Παντελής… Και εγώ αυτήν την αναφορά τη θεωρώ πολύ πετυχημένη. Μ’ αρέσει πολύ έτσι κι αλλιώς αυτό το τραγούδι. Η αλήθεια είναι όμως ότι όταν το έγραφα, δεν το σκεφτόμουν αυτό.

Ποιες διαφορές και ποιες ομοιότητες πιστεύεις ότι έχει με το τραγούδι του Τζαβέλα;

Κοίταξε, και τα δύο κομμάτια έχουν σαφείς αναφορές στο θέμα το συγκεκριμένο, στον κακώς εννοούμενο “νοικοκυραίο”, αυτόν που κοιτάει τη βολή του και οι άλλοι ας πάνε να πνιγούν. 

Έτσι κι αλλιώς με τη γενικότερη έννοια τα θέματα όλων των τραγουδιών λίγο πολύ συναντιούνται. Αν το καλοσκεφτείς μπορείς να τα βάλεις μέσα σε συγκεκριμένες κατηγορίες. Έτσι κι αλλιώς εδώ και χρόνια δηλώνω ότι η θεματολογία στο τραγούδι δεν είναι πάνω από πέντε έξι θέματα. Ο έρωτας, ο θάνατος, η ζωή, η κοινωνία, οι σχέσεις, άντε και κανά ιστορικό στοιχείο.

Το ίδιο λένε κάποιοι και για τον κινηματογράφο.

Ναι, τα θέματα είναι περιορισμένα. Σημασία έχει η οπτική, αυτό είναι που διαφοροποιεί ένα έργο τέχνης από τα υπόλοιπα. Η οπτική του δημιουργού, είτε αυτό είναι βιβλίο, είτε είναι ταινία, είτε είναι τραγούδι.

Εν τω μεταξύ νομίζω ότι κάποιοι έχουν παρεξηγήσει και θεωρούν ότι τα βάζεις με τους χριστιανούς, ενώ τα βάζεις με αυτούς που είναι επιλεκτικοί στο ποιοι αξίζουν την αγάπη τους, την αγάπη του Θεού και ποιοι όχι. Θες να το ξεκαθαρίσεις;

Όσοι έχουν νου θα καταλάβουν ότι αυτό το τραγούδι αναφέρεται στο φαρισαϊσμό, μία έννοια που πρώτη η χριστιανική θρησκεία ανέδειξε και μάλιστα κατέκρινε. 

Για όποιον δεν ξέρει, ο φαρισαϊσμός είναι αυτή η υποκρισία που χρησιμοποιεί ως όχημα τη θρησκεία, η οποία άλλα υποτίθεται ότι πρεσβεύει μέσω του δόγματός της, και άλλα κάνουν επί της ουσίας όσοι την ακολουθούν. Αυτό ακριβώς κάνει ο κάθε πιστός τύπου ‘Κυρά Κατίνα’ και ‘κυρ Παντελή’, μιας και τον αναφέραμε προηγουμένως. Το τι θα πιστεύει καθένας είναι δικό του θέμα, εγώ στηλιτεύω τον φαρισαϊσμό της κοινωνίας, η οποία δείχνει πιστή και προσεύχεται και σταυροκοπιέται και την άλλη στιγμή δραστηριοποείται όπως δραστηριοποιείται, τώρα μην κάτσουμε να αναφέρουμε συγκεκριμένα γεγονότα. Τα ξέρουμε όλοι.

Πιστεύεις όμως ότι θα φτάσει αυτό το τραγούδι στα αυτιά αυτών που αναφέρεις; Η σημερινή ‘κυρα-Κατίνα’ θα το ακούσει; Η τηλεόραση δεν πρόκειται να το παίξει.

Πιστεύω ότι όντως δεν θα φτάσει. Πιθανότατα να φτάσει ξώφαλτσα, μόνο ως μια αναφορά. Έχω όμως δεχτεί πολλά υβριστικά σχόλια και στο Facebook και στο YouTube, γεγονός που δείχνει ότι σε κάποιους που διαφωνούν όντως έχει φτάσει. Δεν ξέρω γιατί, αλλά το κομμάτι έχει πολλές κοινοποιήσεις και μέσα απ’ αυτές μπορεί να το έχει ακούσει όντως κάποια ‘κυρά-Κατίνα’. Μπορεί να μην έχει φτάσει μέσα απ’ το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, αλλά με κάποιον τρόπο έχει φτάσει. Αλλιώς δεν εξηγείται το πέσιμο που έχω φάει.

Για πες τι έχεις ακούσει;

Ότι είμαι ”αντίχριστος”, ότι είμαι “αριστερό σκουλήκι”, ό,τι μπορείς να φανταστείς. Νομίζω ότι τους δίνουμε και βήμα τώρα.

Γενικά πώς θα το περιέγραφες αυτό το τραγούδι σε κάποιον που δεν το ξέρει; Και μια ακόμη άχαρη ερώτηση. Θες να πετύχεις κάτι μέσα απ’ αυτό το τραγούδι;

Είναι ένα τραγούδι που έχει κοινωνικές αναφορές, που μιλάει για το σήμερα, γι’ αυτό που συμβαίνει -τουλάχιστον- στη χώρα τη δική μας, που όμως θα επαναλάβω ότι δεν είναι τωρινό φαινόμενο. Έχει βαθιές ιστορικές ρίζες.

Κοίταξε, δεν θέλω να πετύχω τίποτα. Εγώ απλά γράφω τα τραγούδια μου και τα ανεβάζω. Δεν ξέρω εκ των προτέρων τι πρόκειται να κάνουν αυτά τα τραγούδια, είναι μια δική μου προσωπική ανάγκη να εκφραστώ μέσω της τέχνης μου. Τα αναρτώ στο διαδίκτυο και από κει και πέρα ταξιδεύουν μόνα τους. Σε καμία περίπτωση δεν μπορώ εκ των προτέρων να προδικάσω τι εξέλιξη ή τι αποδοχή θα έχει ή δεν θα έχει ένα κομμάτι.

Φαντάζομαι ότι σε ικανοποιεί πάντως που το συγκεκριμένο τραγούδι έχει τέτοια αποδοχή.

Ναι. Και μου έτυχε το καλοκαίρι πάλι κάτι αντίστοιχο χωρίς να το περιμένω με ένα τραγούδι που είχα κάνει και λεγόταν ‘Κούλη, θα αλλάξω επίθετο’, το οποίο εξαπλώθηκε σαν ιός ας πούμε. Έχεις δει τις ταινίες που φεύγει ο ιός απ’ τα εργαστήρια και εξαπλώνεται σε χρόνο dt; Έτσι ακριβώς εξαπλώθηκε και αυτό το τραγούδι χωρίς να το περιμένω. Για του λόγου το αληθές θα θυμάσαι ότι ήταν ένα βίντεο τελείως πρόχειρο, έγινε στο σπίτι μου με μια κιθάρα, ούτε ενορχήστρωση είχε, ούτε τίποτα.

Ο πιο συχνός ας το πούμε αντίλογος, ποιος είναι στο τραγούδι σου; Δεν λέω για τους ακροδεξιούς, αναφέρομαι σε πιο μετριοπαθείς.

Δεν έχω συναντήσει κάποιο τέτοιο σχόλιο που να έχει όντως επιχειρήματα. Το μόνο μετριοπαθές που μου έχουν πει, αν μπορεί να θεωρηθεί μετριοπαθές ήταν “ότι μου αρέσει η μουσική αλλά με εκνευρίζουν πάρα πολύ τα λόγια”. Πάντως δεν έχει ειπωθεί κάτι που να αντικρούει όσα λέω. 

Θα συμπεριληφθεί σε κάποιο ολοκληρωμένο album που πρέπει να περιμένουμε σύντομα;

Τα τελευταία τρία χρόνια έχω μαζέψει περίπου 12 singles, οπότε σκέφτομαι κάποια στιγμή να τα μαζέψω όλα σε ένα album. Ωστόσο, όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να μπει στο κανάλι μου στο ‘Δημήτρης Μητσοτάκης Official’ και να μπει στην playlist που έχει τίτλο ‘Δεν χωράμε όλοι’. Eκεί μπορεί να ακούσει όλα τα καινούργια μου τραγούδια.

Και θα σε δούμε κάπου live σύντομα;

Ετοιμάζονται πολλά αλλά προς το παρόν το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου παίζω full band στον ‘Ορφέα’ στη Φωκίωνος Νέγρη.

Φωτογραφίες: Elias Moraitis Photo Art

***

Class of ’99: Το αφιέρωμά μας στο θρυλικό σινεμά του 1999 ολοκληρώνεται στο νέο επεισόδιο του POP για τις Δύσκολες Ώρες, με τις 35 ταινίες που διαμόρφωσαν την καλύτερη χρονιά του κινηματογράφου!